İçeriğe atla

Electron (roket)

Electron
AmaçFırlatma aracı
ÜreticiRocket Lab
Menşei ülkeYeni Zelanda
Fırlatma başına maliyet<US$6 milyon
Boyut
Yükseklik17 m (56 ft)[1]
Çap1,2 m (3 ft 11 in)[1]
Ağırlık10.500 kg (23.100 lb)[1]
Kademeler2–3[1][2]
Kapasite
SSO'ya 500 km[1] için yük
Ağırlık150-225 kg (330-495 lb)[1]
İlgili roketler
BenzerShavit, Kaituozhe-1, Unha
Fırlatma geçmişi
DurumAktif
Fırlatma yerleriRocket Lab LC-1
Toplam fırlatmalar2
Başarı(lar)1
Başarısızlık(lar)1
İlk uçuş25 Mayıs 2017
Son uçuş21 Mart 2024 (etkin)
Birinci kademe
Çap12 m (39 ft)[1]
Gücünü veren9 × Rutherford[1]
Maksimum itme kuvvetiDeniz seviyesi: 162 kN (36.000 lbf)[1]
Vakum: 192 kN (43.000 lbf)[1]
Özgül itici kuvvet303 saniye (2,97 km/s)[1]
YakıtRP-1/LOX[1]
İkinci kademe
Çap12 m (39 ft)[1]
Gücünü veren1 × Rutherford[1]
Maksimum itme kuvvetiVakum: 22 kN (4.900 lbf)[1]
Özgül itici kuvvet333 saniye (3,27 km/s)[1]
YakıtRP-1/LOX[1]
Üçüncü kademe (isteğe bağlı)
Gücünü veren1 × Curie[2]
Maksimum itme kuvvetiVakum: 012 kN (2.700 lbf)[2]
Yakıtbelirtilmemiş "yeşil" tek terkipli yakıt

Electron, Yeni Zelanda havacılık şirketi Rocket Lab tarafından geliştirilen ve ticari küçük uydu başlatma segmentini (CubeSats) kapsayan iki aşamalı (isteğe bağlı bir üçüncü aşamaya sahiptir) bir fırlatma aracıdır.[3] Aracın Rutherford motorları, yörünge roketine güç sağlayan ilk elektrikli pompa besleme motorudur.[4]

Aralık 2016'da, Electron uçuş yeterliliğini tamamladı. Daha hafif ve küçük boyuttaki yükleri yörüngeye ulaştırmak üzere geliştirilen iki aşamalı roketin ilk test fırlatışı, 25 Mayıs 2017'de yapıldı ancak roket, uzaktan iletişim sitemindeki bir hata nedeniyle yörüngeye ulaşamadı.[5] 21 Ocak 2018'de ikinci uçuşunda Electron, taşıdığı üç CubeSats ile yörüngeye ulaştı.[6]

Genel bakış

Roket Laboratuvarları Fırlatma Kompleksi 1'in Mahia Yarımadası, Hawke Körfezi, Yeni Zelanda'daki alanı.

Electron, RP-1/LOX yakıtı ile doldurulan aynı çapa (12 m, 39 ft) sahip iki safhadan oluşmaktadır. Roketin ana gövdesi hafif bir karbon kompozit malzeme kullanılarak inşa edilmiştir.[7] Her iki safha, yörünge roketine güç sağlayan ilk elektrikli pompa besleme motoru olan yenilikçi Rutherford roket motorunu kullanmaktadır.[4] Birinci safhada dokuz Rutherford motor ve ikinci safhada ise vakum için optimize edilmiş bir versiyonu mevcuttur.[8][9][10] Üretim işleminde zamandan ve paradan tasarruf sağlamak için hemen hemen tüm motor parçaları 3D baskı ile üretildi.[4][7]

Roket, Yeni Zelanda'daki Mahia Peninsula bölgesinde yer alan Rocket Lab Launch Complex 1'dan fırlatıldı.[7]

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Electron". Rocket Lab. 22 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2017. 
  2. ^ a b c Bennett, Jay (23 Ocak 2018). "Rocket Lab Reveals Secret Engine and "Kick Stage" for the Electron Rocket". Popular Mechanics. 22 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2018. 
  3. ^ "Electron". Rocket Lab. Mart 2016. 2 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2016. 
  4. ^ a b c Grush, Loren (14 Nisan 2015). "A 3D-Printed, Battery-Powered Rocket Engine". Popular Science. 19 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2018. 
  5. ^ "New Zealand test rocket makes it to space but not into orbit". Independent.ie. Associated Press. 25 Mayıs 2017. 25 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2017. 
  6. ^ Ryan, Holly (21 Ocak 2018). "Blast off! Rocket Lab successfully reaches orbit". The New Zealand Herald. 21 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2018. 
  7. ^ a b c Smyth, Jamie (21 Ocak 2018). "Private group in 'world first' cheap rocket launch". Financial Times. 30 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2018. 
  8. ^ Brügge, Norbert. "Electron NLV". B14643.de. 26 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2016. 
  9. ^ Brügge, Norbert. "Electron Propulsion". B14643.de. 26 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2016. 
  10. ^ "Propulsion". Rocket Lab. 22 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2016. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Space Shuttle</span> NASA tarafından dünya yörüngesine insan ve techizat taşıma amaçlı yürütülmüş uzay programı

Space Shuttle, Space Shuttle programının bir parçası olarak NASA tarafından 1981-2011 yılları arasında faaliyet gösteren, kısmen yeniden kullanılabilir alçak Dünya yörüngesi uzay aracıdır. Amacı uzaya gönderilen aracın tekrar tekrar kullanılarak maliyetini azaltmaktı. Zira ABD Uzay Mekiği 120'den fazla uçuş yapmıştır. Fakat daha sonra yapılan araştırmalar tekrar kullanılabilir uzay mekiklerinin eski tip roketlere göre daha maliyetli olduğunu gösterdi. Bunun sebebi uzay mekiklerinin kullanıldıktan sonra uzun ve pahalı bakımlara ihtiyaç duymasıydı.

<span class="mw-page-title-main">SpaceX</span> Amerikan özel havacılık şirketi

SpaceX, merkezi ABD'nin Kaliforniya eyaletindeki Hawthorne şehrinde bulunan bir Amerikalı uzay taşımacılığı şirketidir. SpaceX; Falcon 9, Falcon Heavy, Starlink, Dragon Kargo, Starship gibi uzay misyonu araçlarını bünyesinde bulundurmaktadır.

Vega, Avrupa Uzay Ajansı'nın kullandığı, İtalya Uzay Ajansı ve Avrupa Uzay Ajansı'nın ortaklaşa geliştirdiği ArianeSpace tarafından kullanılan bir harcanabilir fırlatma sistemidir. Geliştirilmesi 1998'de başladı ve 13 Şubat 2012 tarihinde Guyana Uzay Merkezi'nde ilk fırlatma gerçekleşti. ArianeSpace 2018'in sonuna kadar Vega'yı kullanmak istediğini belirtmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Falcon 1</span> SpaceX şirketi tarafından özel sermaye ile geliştirilmiş ve üretilmiş olan, bir harcanabilir fırlatma sistemi

Falcon 1, SpaceX şirketi tarafından özel sermaye ile geliştirilmiş ve üretilmiş olan, bir 'harcanabilir fırlatma sistemidir. Yörüngeye-iki-aşamalı-çıkan türdeki roket her iki aşama için de yakıt olarak LOX/RP-1 karışımını kullanmaktadır, ilk aşamada tek bir Merlin motoru ve ikinci aşamada ise tek bir Kestrel motoru kullanılmaktadır. Roket baştan sona SpaceX tarafından tasarlandı ve özel sermaye ile geliştirilerek yörüngeye çıkabilen ilk başarılı sıvı-yakıt-itkili fırlatma aracı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Merlin (roket motoru ailesi)</span>

Merlin, SpaceX tarafından Falcon 1 ve Falcon 9 fırlatma araçlarında kullanılmak üzere geliştirilmiş olan bir roket motorları ailesidir. SpaceX, Merlin motorlarını ayrıca Falcon Heavy fırlatma aracında da kullanmayı planlamaktadır. Merlin motorları gaz-üreteci güç döngüsü içinde roket yakıtı olarak RP-1 ve Sıvı oksijen kullanır. Merlin motoru en başta denizden kurtar(ıl)ma ve tekrar kullanım için tasarlanmıştı.

<span class="mw-page-title-main">Falcon (roket ailesi)</span>

Falcon roket ailesi, Space Exploration Technologies (SpaceX) şirketi tarafından geliştirilen ve işletilen bir dizi fırlatma aracıdır. Tamamen 21. yüzyılda tasarlanmış ilk yörüngesel fırlatma araçlarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Falcon Heavy</span>

Falcon Heavy, SpaceX tarafından tasarlanmış ve üretilmiş, kısmen yeniden kullanılabilen bir ağır yük fırlatma aracıdır. Falcon Heavy, Falcon 9 fırlatma aracının bir uyarlamasıdır ve Falcon 9 roket çekirdeğinin yanı sıra, Falcon 9 ilk aşamasından türetilmiş olan, fazladan iki adet sonradan eklenen roketten oluşmaktadır. Bu yapılandırma Alçak Dünya yörüngesine (ADY) çıkarılabilen görev yükü miktarını yaklaşık 54 tona yükseltecektir, bununla karşılaştırılacak olursa Falcon 9 v1.1 aracı 13 ton'a kadar görev yükünü ADY'ye çıkarabilmektedir. Falcon Heavy için ilk fırlatma 6 Şubat 2018 tarihinde başarılı olarak gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Naro-1</span>

Naro-1 veya daha önceki adıyla Korea Space Launch Vehicle (KSLV), Güney Kore yapımı iki kademeli katı yakıtlı bir fırlatma roketidir. Naro-1, Güney Kore'nin ilk fırlatma roketi olup aynı zamanda yörüngeye ulaşan ilk Güney Kore yapımı fırlatma aracıdır.

<span class="mw-page-title-main">Uzay aracı itki sistemi</span> Uzay aracını ivmelendirmeye yarayan her türlü yönteme verilen ad

Uzay aracı itki sistemi ya da Uzay aracı sevk sistemi, uzay aracını ve uyduları ivmelendirmekte kullanılan her türlü yönteme verilen addır. Pek çok farklı yöntem bulunmaktadır. Her yöntemin bazı sakıncaları ve üstün tarafı vardır ve uzay aracı sevki etkin bir araştırma alanıdır. Ancak, günümüzdeki pek çok uzay aracı, aracın arkasından/geri tarafından bir gazı roket motoru çıkışı yüksek hızda geçirmek suretiyle itki/sevk üretir. Bu çeşit bir motora roket motoru denmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Uzay mekiği ana motoru</span> NASAnın uzay aracına monte edilmiş kriyojenik sıvı yakıt roket motoru

Aerojet Rocketdyne RS-25 diğer adıyla Uzay Mekiği Ana Motoru, dondurucu sıvı yakıtlı bir roket motorudur. NASA’nın uzay istasyonunda kullanılmıştır ve fırlatma rampasında kullanılması düşünülmüştür ve Rocketdyne şirketi tarafından Birleşik devletlerde yapılmıştır. RS-25 dondurucu sıvı hidrojeni ve sıvı oksijeni yakar ve her bir motor kalkış esnasında 1,859 kN(418,000 lb) güç üretir. RS-25 60’lı yılların izinden gitmesine rağmen motorun gelişime açık olması nedeniyle çeşitli geliştirmelere uğramıştır. 1 Nisan 1981 tarihinde ilk denenmesinin yapılmasıyla beraber RS-25 güvenlik, bakım ve motor güvenilirliği açısından birçok geliştirmeye uğramıştır.

<span class="mw-page-title-main">Elektrikle çalışan uzay aracı itki sistemi</span>

Elektrikle çalışan uzay aracı itki sistemi, uzay aracının hızını elektrik enerjisi kullanarak değiştirir. Bu Uzay aracı itki sistemi türündeki pek çok sistem, yakıtı elektrik kullanarak yüksek hızlarda araçtan atmak suretiyle çalışır, ancak örneğin elektrodinamik kablolar ise doğrudan gezegenin Manyetik alanıyla etkileşerek çalışırlar.

Blue Origin, Jeff Bezos tarafından kurulan ve merkezi Washington'da bulunan havacılık ve uzay araştırma şirketi. 2000 yılında Jeff Bezos tarafından kurulan şirket, CEO Bob Smith tarafından yönetiliyor ve yeniden kullanılabilir fırlatma araçlarıyla uzaya erişimi daha ucuz ve daha güvenilir hale getirmeyi hedefliyor.

<span class="mw-page-title-main">Space Launch System</span>

Space Launch System (SLS), NASA tarafından geliştirilen tek kullanımlık aşırı ağır yük fırlatma aracıdır. SLS, 2022 itibarıyla operasyonel hizmetteki herhangi bir roketten daha fazla yük taşıma kapasitesine ve aynı zamanda daha fazla havalanma itiş gücüne sahiptir. Artemis aya iniş programının ana fırlatma aracı olan SLS, mürettebatlı Orion uzay aracını ay ötesi yörüngeye fırlatmak için tasarlanmıştır. İlk mürettebatsız görev olan Artemis 1, 16 Kasım 2022'de fırlatıldı.

<span class="mw-page-title-main">Hibrit yakıtlı roket</span>

Hibrit-yakıtlı roket, roket motorunda birbirinden farklı fazdaki farklı roket yakıtları kullanan bir rokettir. Bu yakıtlardan biri katı halde ve diğeri ise gaz ya da sıvı haldedir. Hibrit roketinin ortaya çıkışı 75 yıl öncesine kadar takip edilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Genişletme döngüsü</span>

Genişletme döngüsü, sıvı yakıtlı roket motoru’nun güç döngüsüdür. Bu döngüde yakıt, motorun yanma odasını soğutmak, ısıyı emmek ve fazı değiştirmek için kullanılır. Isıtılan, gaz halinde olan yakıt, yanma odasına enjekte edilmeden ve yakılmadan hemen önce motorun yakıt ve oksitleyici pompalarını çalıştıran türbine güç sağlar.

<span class="mw-page-title-main">Rocket Lab</span> Havacılık ve Uzay taşımacılığı şirketi

Rocket Lab, 2006 yılında Peter Beck tarafından Yeni Zelanda'da kurulan ve finanse edilen havacılık ve uzay taşımacılığı işletmecisidir.

<span class="mw-page-title-main">RL10</span>

RL10, itici gazlar olan kriyojenik sıvı hidrojen ve sıvı oksijen yakan, Aerojet Rocketdyne tarafından Amerika Birleşik Devletleri'nde inşa edilen sıvı yakıtlı kriyojenik bir roket motorudur. Modern versiyonlar vakumda motor başına 110 kilonewton (25.000 lbf) kadar itme gücü sağlar. Atlas V'in Centaur üst fazı ve Delta IV'ün DCSS'si için üç RL10 versiyonu üretildi. Uzay Fırlatma Sisteminin Keşif Üst Fazı, OmegA roketinin üst fazı ve Vulcan roketinin Centaur V'i için üç versiyon daha geliştirilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Peter Beck</span>

Peter J. Beck, Yeni Zelandalı bir mühendis, girişimci. Havacılık ve uzay şirketi Rocket Lab'in kurucusu ve CEO'sudur.

<span class="mw-page-title-main">Firefly Aerospace</span>

Firefly Aerospace, Austin, Teksas merkezli, yörüngeye ticari fırlatmalar için fırlatma araçları geliştiren bir Amerikan özel havacılık firmasıdır. Şirket, DADA Holdings tarafından yönetilen 75 milyon dolarlık A Serisi yatırım turunu Mayıs 2021'de tamamladı. Mevcut şirket, eski Firefly Space Systems şirketinin varlıklarının Mart 2017'de EOS Launcher tarafından satın alınmasıyla kuruldu ve daha sonra Firefly Aerospace olarak yeniden adlandırıldı.

Delta IV Heavy, Delta IV ailesinin en büyük türü olan harcanabilir ağır yük fırlatma aracıdır. Bu, SpaceX'in Falcon Heavy'sinin arkasında, çalışan dünyanın en büyük kapasiteli ikinci fırlatma aracıdır ve onu CNSA'nın Long March 5'i yakından takip eder. United Launch Alliance tarafından üretilmiştir ve ilk 2004 yılında fırlatılmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.