İçeriğe atla

Eleştirel okuma

Eleştirel okuma, verilen metni olduğu gibi kabul etmeyen, ancak ileri sürülen iddiaların, destekleyici noktaların ve olası karşı argümanların daha derin incelenmesini içeren bir dil analizi biçimidir. Gelişmiş netlik ve okunabilirlik kapasitesinin yeniden yorumlanması ve yeniden yapılandırılması da okumanın önemli bir parçasıdır. Yazarın muhakemesindeki olası belirsizliklerin ve kusurların belirlenmesi, bunlara kapsamlı bir şekilde değinme becerisine ek olarak, bu süreç için esastır. Eleştirel okuma, akademik yazıya çok benzer şekilde, kanıtsal noktaların karşılık gelen argümanlara bağlanmasını gerektirir.[1]

Aşağıdaki alıntıda bahsedildiği gibi;

"...bir hikayenin okuyucu sayısı kadar versiyonu vardır. Herkes ondan istediğini ya da alabildiğini alır ve böylece onu kendi ölçüsüne göre değiştirir. Bazıları parçaları seçer ve gerisini reddeder, bazıları hikayeyi önyargı ağlarıyla zorlar, bazıları kendi zevkiyle boyar."
John Steinbeck, Kaygılarımızın Kışı

Bu düzeyler arasında basit ilişkiler yoktur. Hermenötik çalışmaların ortaya koyduğu gibi, bir metinde geçen müstakil kelimelerin anlaşılması, bir bütün olarak söz konusu metnin ve o metnin üretildiği kültürün de anlaşılmasına bağlıdır. Aynı şekilde bunun tersi de geçerlidir; metni oluşturan müstakil kelimelerin anlaşılmadığı bir metnin anlaşılması imkansızdır.

Bu nedenle, belirli bir metnin eleştirel okuması, kullanılan kavramların yanı sıra argümanların sağlamlığının ve metnin verildiği varsayımların ve geleneklerin değeri ve uygunluğunun eleştirel bir incelemesini gerektirir. Metnin içerdiği, üstü kapalı mesajların, düşüncelerin, duyguların, önyargıların tespit edilmesi ve ortaya çıkarılması faaliyetine de satır aralarını okuma denir.

Semptomatik okuma

John Thurston, semptomatik okuma kavramını şu şekilde tanıtır: "Semptomatik okuma, edebi metinlerdeki ideolojinin varlığını analiz etmenin bir aracı olarak edebiyat eleştirisinde kullanılır.[2] Fransız Marksist filozoflar Louis Althusser ve Étienne Balibar , Reading Capital başlıklı çalışmalarında semptomatik okuma hakkındaki bilgileri geliştirdiler.[3] Dorfman ve Mattelart daha sonra semptomatik okumayı Disney çizgi romanlarında emperyalist ideolojinin varlığını analiz etmenin bir aracı olarak kullandılar.[4]

Okuma ile yazmanın işteş doğası

Okurken, gerçekleri aramanız ve diğer görüşlerle yüzleşmeniz gerekir, bu da sizi kendi duruşunuzu hesaba katmaya zorlar. Bu süreçte okuyucu, fikirlerini herhangi bir biçimde yazıya dökmese veya yayımlamasa bile, bir "yazar"a dönüştürülür.

Okuma ve yazma, bu nedenle karşılıklı süreçlerdir, okuma aktif bir süreçtir ve eleştirel okumayı öğrenmenin en iyi yolu muhtemelen akademik yazma konusunda eğitim almaktır.

Charles Bazerman, okuyucunun aktif rolü hakkındaki yazısında şu şekilde bir yorumda bulunur (s.23):

"Gerçek can sıkıntısının tedavisi, konuyla ilgili daha gelişmiş bir kitap bulmaktır; sözde can sıkıntısının tek tedavisi, halihazırda önünüzdeki kitaba tamamen ve kişisel olarak dahil olmaktır.".[5]

Bazerman'ın kitabı, bilimsel araştırmalara, belgelere ve bunların bileşimine ilişkin ileri düzeyde teorik bilgilerle tanınır. Örneğin, 6. bölüm Bir metindeki birçok sesi tanıma ile ilgilidir. Verilen pratik tavsiyeler metinsel teoriye dayanmaktadır. (Mikhail Bakhtin ve Julia Kristeva) 8. Bölüm "Kitabın bir bütün olarak değerlendirilmesi: Kitap İncelemesi" başlığını taşımaktadır ve ilk başlık "Araç olarak kitaplar"dır.

Konuyla ilgili okuma listesi

  • Brody, Roberta (2008). The Problem of Information Naïveté. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 59(7), 1124–1127.
  • Eco, Umberto (1992). Interpretation and overinterpretation. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Ekegren, P. (1999). The Reading of Theoretical Texts. A Critique of Criticism in the Social Sciences. London: Routledge. (Routledge Studies in Social and Political Thought, 19).
  • Halpern, D. F. (2003), Thought & Knowledge: An Introduction to Critical Thinking, 4th ed., Lawrence Erlbaum Associates, Mahwah, NJ.
  • [[T. Kuhn, T. S. (1962, 1970). The Structure of Scientific Revolutions. Chicago, IL: University of Chicago Press.
  • Mallery, J. C.; Hurwitz, R. & Duffy, G. (1992). Hermeneutics. IN: Encyclopedia of Artificial Intelligence. Vol. 1-2. 2nd ed. Ed. by S.C. Shapiro (Vol 1, pp.596–611). New York: John Wiley & Sons.
  • Riegelman, Richard K. (2004). Studying a Study and Testing a Test: How to Read the Medical Evidence. 5th ed. Philadelphia, PA: Lippincott Williams & Wilkins.
  • Slife, Brent D. & Williams, R. N. (1995). What's behind the research? Discovering hidden assumptions in the behavioral sciences. Thousand Oaks, CA: Sage Publications. ("A Consumers Guide to the Behavioral Sciences").
  • Tucker, William H. (1994). Facts and fiction in the discovery of Sir Cyril Burt's flaws. Journal of the History of the Behavioral Sciences, 30, 335-347.

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ "Critical Reading". University of Leicester. 22 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2010. 
  2. ^ Makaryk, Irena, (Ed.) (31 Aralık 1993). "Encyclopedia of Contemporary Literary Theory". doi:10.3138/9781442674417. 
  3. ^ Althusser, Louis (2015). Reading capital : the complete edition. Étienne Balibar, David Fernbach. Londra. ISBN 978-1-78478-141-5. OCLC 909318302. 
  4. ^ Dorfman, Ariel (2019). How to read Donald Duck : imperialist ideology in the Disney comic. Armand Mattelart, David Kunzle. Londra. ISBN 978-1-78680-477-8. OCLC 1090130481. 
  5. ^ Bazerman, Charles (1995). The informed writer : using sources in the disciplines. 5th ed. Boston: Houghton Mifflin. ISBN 0-395-68723-3. OCLC 31683401. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<i>Kapital</i> Karl Marxın bir eseri

Kapital, Kapitalist Üretimin Eleştirel Bir Tahlili, Das Kapital veya Kapital, 1867, 1885 ve 1894 yıllarında üç cilt olarak yayınlanan, Karl Marx tarafından yazılmış, politik ekonomi eleştirisi ve tarihsel materyalizm teorisinin kurucu metinlerinden biridir. Marx'ın yaşamı boyunca yaptığı çalışmaların ürünü olan bu metin, Adam Smith, Jean-Baptiste Say, David Ricardo ve John Stuart Mill gibi klasik politik iktisatçıların görüşlerini izleyerek, kendi ifadesiyle “modern toplumun ekonomik işleyiş yasasını ortaya koymak amacıyla” tarihsel materyalizm teorisini uygulayarak ortaya koymaya çalıştığı bir kapitalizm analizi ve eleştirisidir. Metnin ikinci ve üçüncü ciltleri, notlarını derleyen meslektaşı Friedrich Engels tarafından Marx'ın ölümünden sonra yayımlanmıştır. Kapital, sosyal bilimler alanında 1950'den önce yayımlanmış olan en çok atıf yapılmış kitaptır.

<span class="mw-page-title-main">Louis Althusser</span> Fransız filozof (1918-1990)

Louis Pierre Althusser, Fransız marksist filozof.

İdeoloji, özellikle tamamen epistemik olmayan nedenlerle bir kişi veya grup tarafından benimsenen inanç veya felsefeler kümesidir. bu durumda "pratik unsurların teorik unsurlar kadar önemli olduğu" anlamına gelir. Daha önceden genellikle ekonomik, siyasi veya dini teorilere ve politikalara uygulanan terim, Karl Marx ve Friedrich Engels'e kadar uzanan bir geleneğe sahipti. Ancak daha yakın zamanlarda yapılan kullanımlarda terim genellikle ek olarak kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yazı</span> bir dilin metinsel olarak ifade edilmesi

Yazı, belirli işaretler kullanılarak kişiler arasında görsel tabanlı iletişim kurulmasını sağlayan bir araçtır. Yazı sistemi, dilbilgisi ve anlambilimde olduğu gibi konuşma ile aynı yapılara dayanan, ancak her kültüre özgü yazım sistemine bağlı ek kısıtlamalara ve kurallara sahip bir teknoloji biçimidir. Yazma faaliyetinin sonucu çıkan ürün metin, bu metnin yorumlayıcısı veya gözlemleyicisi ise okur veya okuyucu olarak adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Étienne Balibar</span> Fransız filozof (d. 1942)

Étienne Balibar, Fransız Marksist düşünürdür.

Açık metin, okuyucu ile buluştuğunda ortaya çıkabilecek alternatif anlamları kapatmaya çalışmayan ve kolayca elde edilebilen tek bir anlamın altını çizmek istemi olmayan, tersine zengin ve karmaşık okumalara olanak sağlayan metin türü.

Eleştirel düşünme akıl yürütme, analiz ve değerlendirme gibi zihinsel süreçlerden oluşan bir düşünme biçimidir. Eleştirel düşünme yerine kimi zaman tartışma mantığı ya da biçim dışı (enformel) mantık terimleri de kullanılmaktadır. Sorgulama ve şüpheciliğe dayanan eleştirel düşünme sağduyu ve bilimsel kanıtlarla uyuşan net hükümlere varmak için somut veya soyut konular üzerinde düşünme süreçlerini de içermektedir. Bu yönüyle diğer bir düşünme biçimi olan yaratıcı düşünmeyi tamamlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Don DeLillo</span> Amerikalı yazar

Don DeLillo, Amerikalı yazar. 20. yüzyıl sonu ile 21. yüzyılın başı Amerikan yaşamından ayrıntılı portreler çizen romanlarıyla tanınır. New York'un dışında yaşamaktadır.

Matta etkisi, sosyolojide "zenginin daha zengin fakirin daha da fakir" olduğu duruma denir. Ekonomik veya sosyal kapital güce sahip olanlar bu kaynaklarla daha fazla güç veya sermaye kazanabilir. Terim sosyolog Robert K. Merton tarafından 1968 yılında ortaya atıldı ve ismini İncil'deki Matta bölümünden aldı:

...o sahip olanlara, dahası verilecek ve bereket sahibi olacaklar; ama hiçbir şeyi olmayanların ise sahip oldukları bile alınacak...

Psikodilbilim veya ruhdilbilim, psikolojik süreçlerle dilsel etkenler arasındaki iletişimi çalışan disiplindir. Bu disiplin başat olarak dilin nasıl işlendiği, zihin ve beyinde nasıl temsillendiği ile ilgilenir; yani, insanların dili edinmesini, kullanmasını, anlamasını ve üretmesini sağlayan psikolojik ve nörobiyolojik faktörlerle...

<span class="mw-page-title-main">Eleştirel teori</span>

Eleştirel teori; Immanuel Kant, Georg Wilhelm Friedrich Hegel, Max Weber, Karl Marx ve Sigmund Freud'un düşüncelerinin etkisi temelinde; sosyal ve beşeri bilimler bilgisiyle toplum ile kültür inceleme ve eleştirisine dayanan sosyal teori. Eleştirel teori, epistemolojik olarak; nesnelleştirici değil, düşünsel olduğu için doğabilimsel teorilerden farklıdır.

John Wilder Tukey ForMemRS 20. yüzyılın en ünlü Amerikalı istatistikçilerinden biridir. FFT algoritmasını ve kutu grafiğini geliştirmiştir. Ayrıca kendi adını taşıyan çoklu karşılaştırma testi Tukey Testi'ni ve Tukey'in Lambda dağılımını geliştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Winston W. Royce</span>

Winston Walker Royce, Austin, Teksas'taki Lockheed Yazılım Teknoloji Merkezi'nde yöneticilik yapmış olan Amerikalı bir bilgisayar bilimcisiydi.

Soğuk okuma, mentalistler, medyumlar ve falcılar tarafından kullanılan bir dizi tekniğe verilen addır. Deneyimli bir soğuk okuyucu önceden bilgi sahibi olmadan, kişinin vücut dilini, yaşını, kıyafetlerini veya modasını, saç stilini, cinsiyetini, cinsel yönelimini, dinini, etnik kökenini, eğitim seviyesini, konuşma tarzını, memleketini vb. analiz ederek hızlı bir şekilde büyük miktarda bilgi edinebilir. Soğuk okumalarda genellikle yüksek olasılıklı tahminler kullanılır. Okuyucu, tahminlerinin doğru yönde olup olmadığına dair sinyalleri hızla alır, ardından bu bağlantılarını güçlendirir, eksik tahminlerden kurtulur. Psikologlar, bunun Forer etkisi ve insanlardaki doğrulama yanlılığı nedeniyle işe yaradığına inanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Okuduğunu anlama</span>

Okuduğunu anlama, yazılı bir materyali işleyip anlamını kavrama ve okuyucunun bildikleriyle bütünleştirme yeteneğidir. Okuduğunu anlama ve çıkarım yapabilme yeteneğini geliştirmek için birçok yöntem vardır. Kelime dağarcığını geliştirmek, eleştirel metin analizi yapmak ve yakın okuma yapmak bunlardan bazılarıdır. Metni anlama yeteneği, okuyucunun kapasitesine ve bilgiyi işleyebilme becerilerine de bağlıdır.

Ram Roy Bhaskar, eleştirel gerçekçilik (EG) olarak adlandırılan felsefi hareketin başlatıcısı olarak bilinen İngiliz bilim filozofuydu. Bhaskar, bilimin görevinin nicel yasaların keşfinden ziyade "dünyanın fenomenlerini üreten kalıcı ve sürekli aktif doğa mekanizmalarının bilgisinin üretimi" olduğunu savundu. Bu bağlamda deneysel bilimin yalnızca laboratuvarın içinde değil dışında da etki ediyorsa anlamlı olduğunu vurguladı. Mekanizmalar ve nedensel etkiler hakkındaki bu gerçekçiliği sosyal bilim felsefesine uygulamaya devam etti ve ayrıca felsefenin ve insani bilimlerin eleştirel rolünü desteklemek için bir dizi argüman geliştirdi. Bhaskar'a göre, toplum çalışmalarının bilimsel olması mümkündür ve öyle olması arzu edilir.

<span class="mw-page-title-main">Georges Canguilhem</span> Fransız filozof (1904 – 1995)

Georges Canguilhem, epistemoloji ve bilim felsefesi konusunda uzmanlaşmış Fransız filozof ve doktordur.

<span class="mw-page-title-main">Matematiksel sosyoloji</span>

Matematik sosyolojisi, hem sosyolojik araştırmalarda matematiğin kullanımıyla hem de matematik ile toplum arasında var olan ilişkilerin araştırılmasıyla ilgilenen disiplinler arası bir araştırma alanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Metin eleştirisi</span>

Metin eleştirisi, basılı kitapların metinsel varyant veya el yazmalarının farklı versiyonlarının tanımlanmasıyla ilgilenen bilimdir. Filoloji ve edebiyat eleştirisinin bir alt dalı olarak çalışır. Bu tür metinlerin tarihleri, örneğin kil üzerine basılan en eski çivi yazısı yazısından, bir 21. yüzyıl yazarının eserinin yayınlanmamış birden çok versiyonuna kadar değişebilir.

<span class="mw-page-title-main">Okumak</span> okuma eylemi

Okuma, harflerin, sembollerin vb. anlamlarını görerek veya dokunarak anlama sürecidir.