İçeriğe atla

Elasmotherium

Elasmotherium
Yaşadığı dönem aralığı: 7-0,039 myö
Messiniyen-Holosen[1][2] 
Restore edilmiş iskeleti
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Sınıf:Mammalia
Takım:Perissodactyla
Familya:Rhinocerotidae
Alt familya:Elasmotheriinae
Cins:Elasmotherium
von Waldheim, 1808
Türler
  • E. caucasicum
  • E. chaprovicum
  • E. peii
  • E. sibiricum (tip tür)
  • E. primigenium
Elasmotherium'un muhtemel dagılım haritası
Sinonimler
  • Stereoceros
  • Enigmatherium
  • E. fischeri = E. sibiricum
  • E. inexpectatum = E. caucasicum

Elasmotherium ("lamine canavar"), geç Miyosen ila geç Pleyistosen dönemleri arasında yaşamış bir megafauna cinsidir. Elasmotherium, Avrasya topraklarına özgü dev bir gergedandı.[1] Yaşayan son elasmotherine olan Elasmotherium'un soyu yaklaşık 39 bin yıl önce tükendi.[3]

Açıklama

Yaşam restorasyonu

5 türe sahip olan bu cinsin en bilinen üyesi E. sibiricum'dur. Modern gergedanların yaklaşık iki katı büyüklüğünde olan bu cins ortalama 5 metre uzunluğa, 1.8 metre yüksekliğe ve neredeyse 4 ton ağırlığa ulaşmaktadır.[2]

Son çalışmalar sonucu bu cinse ait türlerin günümüze çok daha yakın zamanlarda soylarının tükendiği ortaya çıkmıştır. Bazı çalışmalara göre 30.000 sene önce bu cinsin üyeleri Avrasya'daki habitatlarında yok olmuştur.[2]

Ayrıca bu dev tarih öncesi memeli cinsinin devasa boynuzunun kafataslarının frontal çıkıntılarında olduğu fosil incelemelerinde anlaşılmıştır, ayrıca boynuz eş cezbetme, alan ve dişi kavgası, bitkiler üzerindeki kar örtüsünü küreme veya bitki köklerini topraktan alırken toprağı kazma gibi işlevlere sahip olabilir. Kürklü oldukları bazı ikincil fosilsel kanıtlarla anlaşılmıştır.[2]

Evrim

2018'deki antik DNA dizileme çalışmasında, Elasmotherium ve mevcut gergedanların (Rhinocerotinae) son ortak atasınının yaklaşık 47.3 ila 35 milyon yıl önce yaşadığı hesaplandı.[3]

Kaynakça

  1. ^ a b "Fossilworks: Elasmotherium". fossilworks.org. 20 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2021. 
  2. ^ a b c d Parkes, Veronica. "The Last of the Siberian Unicorns: What Happened to the Mammoth-Sized One-Horned Beasts of Legend?". Ancient Origins. Veronica Parkes. 11 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2020. 
  3. ^ a b Kosintsev, Pavel; Mitchell, Kieren J.; Devièse, Thibaut; van der Plicht, Johannes; Kuitems, Margot; Petrova, Ekaterina; Tikhonov, Alexei; Higham, Thomas; Comeskey, Daniel; Turney, Chris; Cooper, Alan (Ocak 2019). "Evolution and extinction of the giant rhinoceros Elasmotherium sibiricum sheds light on late Quaternary megafaunal extinctions". Nature Ecology & Evolution (İngilizce). 3 (1): 31-38. doi:10.1038/s41559-018-0722-0. ISSN 2397-334X. 6 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<i>Carnotaurus</i> boynuzlu teropod

Carnotaurus, Geç Kretase döneminde Güney Amerika'da yaşamış bir teropod dinozor cinsidir.

<span class="mw-page-title-main">Gergedan</span> Gergedangiller (Rhinocerotidae) familyasına ait tek toynaklılar

Gergedan, Gergedangiller (Rhinocerotidae) familyasından, ağır ve hantal gövdeli, burun kemiğinin üstünde derisine yapışık bir veya iki boynuzu bulunan, kalın derili otçul memelilerin genel adı. Atgiller ve tapir gibi tek toynaklılar (Perissodactyla) takımına dahildir.

<span class="mw-page-title-main">Zürafa</span> karada yaşayan en uzun memeli

Zürafa (Giraffa), soyu tükenmemiş canlılar arasında karada yaşayan en uzun ve gevişgetirenler arasında da en büyük; Afrika’da yaşayan çift toynaklı memelidir. Bilimsel tür adı deveye benzer şekline ve leoparda benzeyen beneklerine ithafen verilmiştir. Ana ayırt edici özellikleri oldukça uzun boynu ve bacakları, tüylü deriyle kaplı boynuzları ve beyaz-krem bir ten üstünde siyah ve kahverengi arasında değişen benekleridir. En yakın yaşayan akrabası okapi ile birlikte zürafagiller (Giraffidae) familyasında sınıflandırılır ve derileri ile beneklerinin renk ve şekillerinden ayırt edilen dokuz alt türü vardır.

<span class="mw-page-title-main">Tek toynaklılar</span> memeli takımı

Tek toynaklılar ya da tek parmaklılar, memeliler (Mammalia) sınıfından otobur hayvanları barındıran bir takımdır. Ayaklarında genelde tek sayıda toynağı bulunan bu takımdaki hayvanlar büyük ve çok büyük hayvanlar olarak nitelenebilir. Çift toynaklılar takımının geviş getiren hayvanlarının aksine tek toynaklılar bitki selülozunu midede değil bağırsaklarda sindirir. Atgiller, gergedanlar ve tapirler mevcut tek toynaklılardır.

<i>Siyah gergedan</i> Afrikaya özgü gergedan türü

Siyah gergedan, Afrika kıtasında yaşayan tek toynaklı takımına mensup büyük bir gergedan türüdür. Birçok alttürü bulunmaktadır.

<i>Protoceratops</i>

Protoceratops, 83 ila 70 milyon yıl önce bugünkü Moğolistan dolaylarında yaşamış bir Ceratopsian dinozor cinsi.

<i>Bagaraatan</i>

Bagaraatan, Geç Kretase döneminde yaşamış bir teropod dinozor cinsi. Bu dinozora ait fosiller Moğolistan'da Nemegt Formasyonu'nda bulunmuştur. Bagaraatan yaklaşık 3-4 metre uzunluğunda bir dinozordu.

<span class="mw-page-title-main">Kuvaterner yok oluşu</span>

Kuaterner döneminde Pleistosen'den Holosene geçiş sırasında özellikle megafaunal türlerde birçok yok oluş olayı görülmüştür. Ancak, yok olma dalgası Pleistosen'in sonunda durmamış özellikle izole adalarda Holosen yok olmaları olarak devam etmiştir. Paleontologlar tarafından ortaya atılan hipotezlere göre yok olma olaylarının başlıca nedenleri olarak Orta-Geç Pleistosen ve Holosen sırasında dünyanın birçok bölgesine yapılan göçler, doğal iklim değişiklikleri ve insanlar tarafından yapılan avcılık faaliyetleri gösterilmektedir. Avcılığın diğer bir varyantı ise ikinci dereceden avlanmadır ve insan olmayan avcılardan kaynaklanan üstün rekabetten dolaylı gerçekleşen yok olmalar üzerine odaklanılmaktadır. Hastalıkların yayılması da olası bir neden olarak ele alınmaktadır.

<i>Paraceratherium</i> bilinen en büyük kara memelisi

Paraceratherium [Aceratherium'a yakın], Oligosen'de Avrasya'da yaşamış büyük bir tek toynaklı memeli cinsi. Paraceratheriidae familyasından bir rhinocerotoiddir, dolayısıyla yaşayan en yakın akrabası gergedanlardır.

<span class="mw-page-title-main">Ichthyornis</span> dişlere sahip son kuşlardan biri

Ichthyornis, Geç Kretase Dönemi'nde Kuzey Amerika'da yaşamış bir kuş cinsidir.

<i>Guanlong</i> erken tyrannosauroid

Guanlong (冠龍), Geç Jura döneminde Çin'de yaşamış soyu tükenmiş bir tyrannosauroid cinsidir. İlk olarak 2006 yılında Xu Xing ve meslektaşları, cinsi Tyrannosaurus ile ilişkili yeni bir takson olarak tanımladı. Adı, Çincede "taç ejderhası" anlamına gelen kelimeden türemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hyopsodontidae</span> tarih öncesi toynaklı familyası

Hyopsodontidae, Paleosen ila geç Eosen dönemleri arasında genel olarak Avrasya ve Amerika'da yaşamış erken tek toynaklıları içeren bir familya.

<span class="mw-page-title-main">Hyracodontidae</span> tek toynaklı familyası

Hyracodontidae, Eosen ila Geç Oligosen dönemleri arasında Asya ve Amerika'da yaşamış tek toynaklıları içeren bir familya.

<i>Vulpavus</i> tarih öncesi memeli cinsi

Vulpavus, Erken Eosen döneminde Kuzey Amerika'da yaşamış carnivoraform cinsi.

<span class="mw-page-title-main">Decennatherium</span> ilkin zürafagil

Decannatherium, soyu tükenmiş bir Zürafa cinsi. İlk kez 1952'de Crusafont Pairo tarafından adlandırıldı. Yalnızca İspanya, Segovia'daki Macrofauna, Los Valles de Fuentiduenya fosil bölgesinde bulundu.

<i>Heteroprox</i>

Heteroprox, Avrupa'nın Miyosen döneminden soyu tükenmiş bir geviş getiren çift toynaklı memeli cinsi.

<i>Coelodonta antiquitatis</i> soyu tükenmiş gergedan

Yünlü Gergedan, Pleistosen dönemi boyunca Avrasya'da yaşamış tek toynaklı memeli türü.

<i>Arsinoitherium</i> tarih öncesi memeli cinsi

Arsinoitherium, soyu tükenmiş Embrithopoda takımına ait soyu tükenmiş bir paenungulate memeli cinsidir. Filler, deniz inekleri, kır sıçanımsılar ve soyu tükenmiş desmostylianlar ile ilişkilidir. Arsinoithereler, 36 ila 30 milyon yıl önce Kuzey Afrika'nın geç Eosen ve erken Oligosen döneminde, tropikal yağmur ormanları alanlarında ve mangrov bataklıklarının kenarında yaşayan yüzeysel olarak gergedan benzeri otoburlardı. 2004 yılında tanımlanan bir tür olan A. giganteum, yaklaşık 27 milyon yıl önce Etiyopya'da yaşıyordu.

<i>Sinotherium</i>

Sinotherium geç Miyosen'den (Tortoniyen-Messiniyen) Erken Pliyosen'e kadar yaşamış bir tek boynuzlu elasmotheriine gergedan cinsidir. Elasmotherium'un atasıydı ve nazal boynuzlu elasmotheriinelerden ön boynuzlu elasmotheriinelere çok önemli bir evrimsel geçişi gösteriyordu. İlk fosilleri Kazakistan'ın Karabulak Oluşumu'nda bulundu, alt çenesi ve dişleri Moğolistan'da bulunmuştur ve batı Çin'deki Liushu Oluşumu'nun üst kesiminden parçalı bir kafatası bilinmektedir. Sinoterium, erken Pliyosen döneminde ilk olarak İran'da bulunan ata cinsi Iranotherium'dan ayrıldı. Bazı uzmanlar Sinotherium ve Iranotherium'u Elasmotherium cinsine koymayı tercih ediyor.

<span class="mw-page-title-main">Megacerops</span>

Megacerops, atlarla akraba, soyu tükenmiş tarayıcı bir gergedan grubu olan Brontotheriidae familyasının tarih öncesi tek toynaklı soyu tükenmiş bir cinsidir. Geç Eosen döneminde Kuzey Amerika'ya endemikti ve yaklaşık Şablon:Ma/2 milyon yıl önce var oldu.