İçeriğe atla

Elagabalus (tanrı)

Elagabalus, Elagabal, El-Gebal ya da Heliogabalus, Suriyeli-Roman güneş tanrısıdır.

Kült

Elagabalus'u resmeden bir Roma aureusu. Arka yüzde Sanct Deo Soli Elagabal (Yüce Güneş Tanrısı Elagabal'e) yazmakta ve Emesa Tapınağı'ndaki, Elagabalus'a tapınılan kutsal taşı taşımakta olan 4 atlı quadriga ve altın bir chariot resmedilmektedir.

Elagabalus'a başta sadece Emesa, Suriye'de (günümüz Humus, Suriye) saygı duyuluyor ve ibadet ediliyordu. Bu sıralarda El-Gebal'a ibadet edenlerden, bilinen en önemlileri, Emesa'yı yöneten Emesa Kraliyet Ailesi'ydi. Tanrının ismi, Suriye Arapçası Ilāh hag-Gabal 'ın Latinleştirilmiş halidir ve Dağ ve Güneş Tanrısı anlamına gelir.[1] 2. yüzyıl'da, tanrının kültü, Roma İmparatorluğu'nun diğer bölgelerine de sıçramıştır. Örneğin, günümüz Hollandası'nda bulunan Woerden kenti yakınlarında Roma Dönemi'nden kalma, Elagabalus'a adanmış yazıtlar bulunmuştur.[2] Bu yazıtlar şu anda Woerden Şehir Müzesi'nde sergilenmektedir.[2]

Roma ve Elagabalus

Elagabalus'un bir heykeli Roma'ya ilk olarak daha önce Humus'ta (Emesa) başrahip olan ve yine Elagabalus adıyla anılan, İmparator Marcus Aurelius Antoninus tarafından getirilmiştir.[3] Antoninus, Elagabalus'a ibadet etmesinden dolayı 25. Roma İmparatoru olduğu dönemde de, başrahiplik yaptığı dönemdeki gibi İmparator Elagabalus adıyla anılmıştır.

Suriye kökenli tanrı, daha sonra, Roman Güneş Tanrısı Sol Invictus (Yenilmez Güneş) gölgesinde asimile olarak, tarihe geçmiştir.[4]

Edebiyat'ta Elagabalus

  • M. Pietrzykowsky'nin, Aufstieg und Niedergang der römischen Welt 'teki "Die Religionspolitik des Kaisers Elagabal" bölümü, II 16.3 (1986) 806-1825

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Lenormant, François (1881). "Sol Elagabalus". Revue de l'Histoire des Religions. Cilt 3. s. 310. 
  2. ^ a b "An Early Dedication to Elagabal". Rambambashi WordPress. 4 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2012. ; Yazıtlar şu anda Woerden Şehir Müzesi'nde sergilenmektedir.
    .
  3. ^ Halsberghe, Gaston H. (1972). The Cult of Sol Invictus. Leiden: Brill Yayınları. s. 62. 
  4. ^ Devlaminck, Pieter (2004). "De Cultus van Sol Invictus: Een vergelijkende studie tussen keizer Elagabalus (218-222) en keizer Aurelianus (270-275)" (Felemenkçe). Gent Üniversitesi. 16 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2012. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Mısır tanrıları Mısır mitolojisinde adı geçen tanrılardır.

Utu, Akadca Şamaş adıyla da bilinen eski Mezopotamya Güneş tanrısıdır. Her gün dünyada olan biten her şeyi gördüğüne inanıldı ve adaletten ve gezginlerin korunmasından sorumluydu. İlahi bir yargıç olarak, yeraltı dünyasıyla ilişkilendirilebilirdi. Ek olarak, tipik olarak hava tanrısı Adad ile birlikte kehanet tanrısı olarak hizmet edebilirdi. Evrensel olarak birincil tanrılardan biri olarak kabul edilirken, özellikle Sippar ve Larsa'da saygı görüyordu.

<span class="mw-page-title-main">Commodus</span> Antik Roma imparatoru

Marcus Aurelius Commodus Antoninus, 177'den 192'ye kadar hüküm sürmüş bir Roma imparatoru. Babası Marcus Aurelius ile birlikte 177'den babasının 180'deki ölümüne kadar görev yapmış, daha sonra öldürülene kadar tek başına hüküm sürmüştür. Onun hükümdarlığı genellikle Roma İmparatorluğu tarihinde barış ve refahın altın çağının sonu olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Hadrianus</span>

Publius Aelius Traianus Hadrianus, 117 ile 138 yılları arasında Roma imparatoruydu. Hadrianus, Hispania Baetica'da bir İtalik yerleşim yeri olan ve İspanya'daki modern Sevilla'ya yakın olan Italica'da doğdu. Aelia gensinin kolu olan Aeli Hadriani, doğu İtalya'daki Hadria kasabasından geliyordu. Nerva-Antoninus hanedanının bir üyesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Elagabalus</span> 218-222 yılları arasında Roma imparatoru

Elagabalus ya da Heliogabalus d. 204 civarı–ö. 11 Mart 222, Varius Avitus Bassus ve aynı zamanda Varius Avitus Bassianus Marcus Aurelius Antoninus olarak da bilinen, Severus hanedanına mensup, 218 - 222 arası Roma imparatoru.

<span class="mw-page-title-main">Julia Soaemias</span>

Julia Soaemias Bassiana Roma İmparatoru Elagabalus'un annesi ve onun küçüklüğünde Roma İmparatorluğu saltanat vekili.

<span class="mw-page-title-main">Julia Maesa</span>

Julia Maesa, Roma eyaleti Suriye'deki Emesa kentinin baş tanrısı ve güneş tanrısı Heliogabalus'un rahibi Julius Bassianus'un kızı ve Roma İmparatoru Elagabalus'un büyük annesi. Küçük kardeşi Julia Domna gibi, Roma imparatorluğun da tacın arkasındaki en güçlü kadınlardan birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Julia Cornelia Paula</span>

Julia Cornelia Paula ya da Julia Paula, 3. yüzyılda yaşamış bir Roma soylusudur. Paula, Antik Roma'nın Cornelius klanındandır. İyi eğitimli ve etkileyici bir kadın olan Paula, Roma kökenli bir Suriyeliydi. Ailesi Suriye'nin önde gelen ailelerindendi. Paula'nın babası Julius Cornelius Paulus, Roma'da Praetorian muhafızlar valisi olarak görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Macrinus</span>

Marcus Opellius Macrinus, 217 ve 218 yılları arasında 14 aylık Roma imparatoru. Macrinus, Afrika'daki Roma eyaleti Mauretanya'dan gelen ilk Roma imparatorudur.

Hitit mitolojisi, Mezopotamya kaynaklarından esinlenmiş olmakla beraber, Hatti ve Hurri etkisinde de kalmıştır. Hititler, ele geçirdikleri bölgelerde tapınılan tanrı ve tanrıçalara gösterdikleri saygıdan ve onları yerel ölçekte de olsa tanımalarından dolayı "Bin Tanrılı Halk" adını almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Humus, Suriye</span> Humus ili, Suriyede şehir

Humus veya Hıms, eski adıyla Emesa, Batı Suriye'de bulunan, aynı zamanda, Humus ilinin ve Humus ilçesinin merkezi olan şehirdir. 509 metrelik (1673 ft.) bir rakıma sahiptir ve ülkenin başkenti Şam'ın 162 kilometre (101 mi.) kuzeyinde yer alır. Asi Nehri üzerine kurulmuştur. Ayrıca Humus, ülkenin iç yerleşkeleri ile Akdeniz kıyısı yerleşkelerini birbirine bağlayan merkezi bir bağlantı şehri olarak da görev yapar.

<span class="mw-page-title-main">Zenobia</span> Suriyedeki Palmira İmparatorluğunun 3. yüzyıldaki kraliçesi

Zenobia, 3. yüzyılda Suriye'de hüküm süren Palmira İmparatorluğu'nun kraliçesi ve Kral Septimius Odaenathus'un ikinci karısı. Kralın ölümüyle yönetimi ele geçirdi ve esir düşene kadar imparatorluğu yönetti. Suriye, Lübnan, Filistin, Mısır ve Anadolu'nun güney ve doğu bölgelerini kontrolü altına aldı. Roma İmparatoru Aurelian tarafından imparatorluğu yıkılarak, esir alındı ve İtalya'nın Tibur (Tivoli) şehrinde ikamete mecbur edildi.

<span class="mw-page-title-main">Amaterasu</span> Şinto inancında Güneş tanrıçası

Amaterasu (天照), Amaterasu-Ōmikami (天照大神/天照大御神) veya Ōhirume-no-Muchi-no-Kami (大日孁貴神),, önemli Shintō kamisi. Japon imparatorluk ailesi bu güneş tanrıçasının soyundan geldiğini öne sürer. Amaterasu, babası Izanagi'nin sol gözünden doğmuştur. Mitolojide, erkek kardeşi Susanoo'ya kızıp bir mağaraya saklandığı ve dünyayı karanlığa boğduğu anlatılır. Japonya'nın en önemli Shintō tapınağı olan Ise Jingu'da bu tanrıçaya ibadet edilir.

<span class="mw-page-title-main">Serapis</span>

Serapis bir Mısır Tanrısıdır. Zeus-Serapis veya Serapis-Helios gibi ikili adlarla, bazen de Mısır ana tanrıçası İsis ile aynı tapınakta tapılırdı. Sütun şeklinde bir başlık giyen sakalı bir adam olarak betimlenir. Güneş ve boğa simgeleridir.

<span class="mw-page-title-main">Emesa Hanedanı</span>

Emesa Hanedanı ya da Emesa Kraliyet Ailesi (bazen Sampsiceramidler olarak da geçer). Roma İmparatorluğu'na bağlı, papaz ve krallardan oluşan yönetici bir aile.

<span class="mw-page-title-main">Elagabalium</span> Roma İmparatoru Elagabalus tarafından yaptırılan ve Güneş Tanrısı Elagabalusa adanmış tapınak

Elagabalium ya da Roma Elagabal Tapınağı, 218 yılından 222 yılına kadar Roma İmparatorluğu'nu yöneten, Humus, Suriyeli imparator Elagabalus tarafından yaptırılan ve imparatorun ismini aldığı, Humus kökenli güneş tanrısı Elagabalus'a (El-Gebal'e) ithaf edilip, El-Gebal'e daha geniş bir coğrafyada ibadet imkânı sağlayan tapınak. Tapınak, Roma'nın yedi tepesinden, Palatino Tepesi'nin kuzeydoğu köşesine kurulmuştur. Ayrıca İmparator Elagabalus, Roma tahtına çıkmadan önce Humus'ta başrahipliğini yaptığı ve yine Elagabalus'a ibadet edilen, El-Gebal Tapınağı'nda bulunan ve tanrı Elagabalus'a ibadet edilmesini sağlayan, siyah konik kutsal taşı Humus'tan (Emesa'dan) taşıyarak, Roma'ya Elagabalium'a getirmiştir. Ayrıca, Elagabalus'un ve Humus'taki El-Gebal Tapınağı'nın resmedildiği sikkeler de bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Sol Invictus</span> Geç Roma güneş tanrısı

Sol Invictus, Roma İmparatorluğu'nun resmi güneş tanrısı ve askerlerin koruyucusuydu. MS 25 Aralık 274'te, Roma imparatoru Aurelian, onu geleneksel Roma kültlerinin yanında devlet dini haline getirdi. Bilim adamları, yeni tanrının eski Latin Sol kültünün Elagabalus kültü ile beraber yeniden canlanması veya tamamen yeni olup olmadığı konusunda tartışma halindedirler. Tanrı, Aurelian'dan sonra imparatorlar tarafından tercih edildi ve I. Konstantin döneminin son üçüncü yarısına kadar sikkelerinde göründü.

<span class="mw-page-title-main">Anhur</span>

Anhur, Mısır mitolojisinin erken dönemlerinde var olmuş bir tanrıdır.

<span class="mw-page-title-main">Cautha</span>

Catha Etrüsk mitolojisinde ay veya güneş tanrıçasıdır. Doğumla da ilişkilendirilir. Yeraltı dünyasıyla da bağlantısı olan Catha aynı zamanda İtalya'nın Pyrgi kentindeki güney kutsal alanının tanrıçasıdır Sık sık bir kült paylaştığı Etrüsk tanrısı Śuri ile birlikte görülür. Catha, sıklıkla Yunan tanrısı Dionysos'un muadili olan Etrüsk tanrısı Fufluns ve Roma tanrısı Bacchus'un muadili olan Pacha ile eşleştirilir. Ayrıca, Pyrgi'de Catha, Yunan tanrısı Apollon'un muadili olan tanrı Aplu ile de bağlantılıdır. Aplu, Etrüsk dinine dahil edildiğinde, Catha'nın bazı özelliklerini bile almış olabilir. Giovanni Colonna, Catha'nın Yunan Persephone ile bağlantılı olduğunu, çünkü Catha'nın eşi Suri'nin Roma mitolojisindeki Dis Pater ile ilişkilendirdiğini öne sürdü.