İçeriğe atla

El arabası

El arabası
Avrupa'nın Ingolstadt'tan günümüze ulaşan en eski el arabası, yaklaşık 1537
El arabası kaldıraç prensibiyle çalışır.

El arabası, bahçe işlerinde, çimen, tohum, gübre gibi eşyaları ya da toprak, su gibi nesneler taşımak için kullanılan tek tekerlekli ve tutacaklı bir alettir.

Yaklaşık olarak 400 yılında Çin’de kullanılmaya başlanan, önde tek tekerleği olan insan gücü ile kaldıraç prensibine göre daha kolay yük taşınmasını sağlar.

Öndeki tekerlek dayanma noktası görevini görerek kaldıraç etkisiyle bir insanın taşıyabileceğinden çok daha fazla yükün hayvan gücüne ihtiyaç duymaksızın kaldırılıp taşınmasına olanak vermekte dar yollarda ve kalabalık caddelerde kolay manevra yapılabilmektedir. El arabası tek taraflı kaldıraç tipine örnektir.

Tarihçe

Tek tekerlekli el arabası şeklinde arkeolojik kanıtlara sahip en eski el arabaları, ikinci yüzyıl Han Hanedanı İmparatoru Hui'nin mezar duvar resimleri ve tuğla mezar kabartmalarından gelmektedir.[1] El arabası iten bir adamın boyalı mezar duvar resmi, tam olarak MS 118 yılına tarihlenen Sichuan eyaleti Chengdu'daki bir mezarda bulunmuştur.[2] El arabası iten bir adamın taş oyma kabartması, MS 150 civarına tarihlenen Sichuan eyaletindeki Shen Fujun'un mezarında bulunmuştur.[3] Dindar Dong Yuan'ın babasını tek tekerlekli bir lu che el arabasıyla ittiği hikayesi de Shandong'daki Wu Liang mezar tapınağının duvar resminde tasvir edilmiştir (MS 147 yılına tarihlenmektedir).[4] MÖ 1. yüzyıl ve MS 1. yüzyıla tarihlenen ve bir “geyik arabasından” (luche) bahseden daha eski kayıtlar da bir el arabasına atıfta bulunuyor olabilir.[2]

Kaynakça

  1. ^ Needham, Volume 4, Part 2, 263-267.
  2. ^ a b Needham, Volume 4, Part 2, 265.
  3. ^ Needham, Volume 4, Part 2, 264-265.
  4. ^ Needham, Volume 4, Part 2, 263.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Formula 1</span> Tek kişilik, açık tekerlekli otomobil yarışlarının en yüksek düzey organizasyonu

Formula 1 ; Uluslararası Otomobil Federasyonu (FIA) tarafından onaylanmış, tek koltuklu açık tekerlekli araba'lar için en yüksek uluslararası yarışlar dizisidir.

<span class="mw-page-title-main">Bisiklet</span> pedal çevirerek kas gücü ile çalışan kara aracı

Bisiklet ya da popüler olmayan eski adıyla velespit, motorsuz veya elektrik motorlu, iki veya üç tekerlekli, pedallı, insan gücü ile ilerleyen bir ulaşım aracıdır. 19. yüzyıl sonlarında bisiklet anlamında Arapça derrâce sözcüğünün kullanıldığı da belirtilmektedir. Halk dilinde bisiklet anlamında demirat, teker, yelatı gibi sözcüklerin kullanıldığı tespit edilmiştir. Bisikletin eş anlamlısı olarak ise çiftteker ve çalınga sözcükleri bulunmaktadır. Ulaşım ve eğlencenin yanı sıra bisiklet sporunda da kullanılır. BMX, Dağ bisikleti, şehir (hibrit) bisikleti, tandem, tur bisikleti, yol bisikleti gibi türleri vardır. Vitesli ve vitessiz türleri bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Araba</span> Dört tekerlekli kara taşıtı

Araba, yolcu ve yük taşımaya uygun tekerlekli, motorlu veya motorsuz hareket edebilen her türlü kara ulaşım taşıtı. Motorsuz olanlar hayvanlarla ya da insanlar tarafından yürütülür. Çekçekler, el arabaları insan gücüyle yürürken, kağnı, öküz ve mandayla; fayton ve benzeri arabalar at ile, otomobil, kamyon vb. motordan aldığı güçle yürütülür. Keçilerin çektiği hafif arabalar da vardır.

<span class="mw-page-title-main">Arikanda</span> Finike ilçesi yakınlarındaki antik kent

Arikanda, Antalya il sınırları Finike ilçesi yakınlarındaki Likya antik kent.Elmalı - Finike kara yolunun tam yarısında bulunan Arifköyünün Aykırıçay mahallesine yakın bir ören yeridir. Tarihi Bakır Çağı'na kadar geri gitmektedir ve şehrin adı yerli Anadolu dillerinden olan Luvice'de “yüksek kayaların yakınındaki yer” anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Misis</span>

Misis (Mopsuestia), Ceyhan Nehri kenarında, tarihi İpek Yolu üzerinde kurulu bir antik şehir.

<span class="mw-page-title-main">Dört tekerlekten çekiş</span>

4 tekerlekten çekiş veya 4x4, klasik sistemlerde otomobiller ya ön aks mili üzerinde bulunan 2 tekerlek veya arka aks mili üzerinde bulunan 2 tekerlek beraber tahrik olurken bu sistemde yolun koşullarına ve ihtiyaca bağlı olarak ön ve arka aks üzerinde bulunan 4 tekerlekte birlikte aynı anda ve çoğu kez aynı güç oranlarında harekete geçirilirler. Başka bir ifadeyle aracın motor gücü 4 tekere birden iletilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Aizanoi</span>

Aizanoi, Kütahya şehir merkezine 58 kilometre uzaklıkta, Çavdarhisar ilçesinde bulunan antik kenttir.

<span class="mw-page-title-main">Hierapolis</span> Denizlide bir antik Roma kenti

Hierapolis, Pamukkale (Denizli) yakınlarında bulunan ve Frigler döneminde ana tanrıça Kibele kültünün merkezlerinden biri olarak faaliyet göstermiş bir antik kenttir. Antik coğrafyacı Strabon ile Ptolemaios verdikleri bilgilerde, Karia bölgesine sınır olan Laodikeia ve Tripolis kentlerine yakınlığı ile Hierapolisin bir Frigya kenti olduğunu ileri sürülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Sardis</span> Türkiyede bir antik kent

Sardis, Manisa'nın Salihli ilçesine bağlı Sart kasabası yakınlarında bulunan ve Lidya (Lydia) devletine başkentlik yapmış antik kent. MÖ 1300'de kurulup MS 1200'de yıkılmıştır. Salihli merkezine 9 km, İzmir'e 82 km uzaklıkta olup, İzmir-Ankara karayolunun iki yanına yayılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Lokomotif</span> Demiryollarında vagon dizisini çekmede kullanılan buharla ya da motorla çalışan makine

Lokomotif, raylar üstünde bir vagon dizisini çekmede kullanılan buharla ya da bir motorla çalışan makinedir. Fransızcadaki locomotive sözünden alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tekerlek</span> Daire veya çember şeklindeki taşımacılık aracı

Tekerlek ya da teker; daire veya çember şeklinde, bir eksen etrafında dönen ve çoğunlukla taşımacılıkta kullanılan araç. Yekpare, çok parçalı veya merkezden dışarıya parmaklıklı yapıda olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Bagaj</span> herhangi bir yolcunun yükü ve taşıtların bu yükü taşıdığı kısmı

Bagaj herhangi bir yolcunun yüküdür. Bu yükün nakledildiği herhangi bir araç veya yüklük; bagaj olarak tanımlanabilir. Yolcu taşıtlarında yüklerin konulduğu yer de bagaj olarak adlandırılır. Türkçede daha sıklıkla otomobillerde yük ve eşyaların konulduğu bölmeyi ifade eder.

Çin coğrafi keşifleri, Çin İmparatorluğu'nun MÖ 2. yüzyıl ile MS 15. yüzyıla kadar ülke dışında karadan veya deniz yoluyla keşfettiği yerleri kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Savaş arabası</span>

Savaş arabası, hızlı hareket gücü sağlamak için genellikle atların kullanıldığı, bir savaş arabacısı tarafından sürülen bir araba türüdür. Bilinen en eski savaş arabaları, günümüz Rusya'sının Çelyabinsk Oblastı'nda bulunan ve MÖ 1950-1880 yıllarına tarihlenen Sintaşta kültürüne ait mezarlarda bulunmuş ve Orta Anadolu'da Kültepe'de bulunan ve MÖ 1900 yıllarına tarihlenen silindir mühürlerde tasvir edilmiştir. Hafif, atlı savaş arabalarının yapımını mümkün kılan en önemli buluş dişli tekerlektir.

<span class="mw-page-title-main">Konark Güneş Tapınağı</span> Hindistanın Odisha şehrindeki 13. yüzyıl Surya tapınağı ve UNESCO dünya mirası

Konark Güneş Tapınağı ya da Konark Sun Tapınağı, Hindistan'ın Orissa Eyaleti'ndeki Konark'ta yer alan 13. yüzyıldan kalma bir Güneş tapınağıdır. Tapınağın 1255 yılında Doğu Ganga Hanedanlığı döneminde, Kral I. Narasimhadeva tarafından yaptırıldığına inanılmaktadır. Tapınak kompleksi devasa bir savaş arabası şeklindedir ve özenle hazırlanmış taş oymalar, sütunlar ve duvarlar barındırmaktadır. Yapının önemli bir kısmı şimdi harap durumdadır. Tapınak, UNESCO tarafından Dünya Mirası olarak listelenmiş olup, Hindistan Yedi Harikası listesinde de yer almaktadır. Tapınak, Puri'ye 35 km ve Bhubaneswar'a 65 km uzaklıktadır.

<span class="mw-page-title-main">Su değirmeni</span>

Su değirmeni, hidrolik güç kullanan bir değirmen türüdür. Su değirmeninde, öğütme, yalpalama veya çekiçleme gibi mekanik işlemleri yapmak için su çarkı veya su türbini kullanılmaktadır. Bu tür işlemler, un, ahşap, kâğıt, tekstil ve birçok metal ürün de dahil olmak üzere birçok maddi ürünün üretiminde gereklidir. Su değirmenleri öğütme değirmenleri, hızar, kağıt değirmenleri, tekstil değirmenleri, çekiçli değirmenler, gezici çekiçli değirmenler, haddehaneler ve tel çekme değirmenlerini içerebilir.

<span class="mw-page-title-main">Üç tekerlekli</span>

Üç tekerlekli, üç tekerleği olan araç'tır. Bazı motorlu üç tekerlekli bisikletler yasal motosiklet olarak sınıflandırılabilirken diğerleri motorsuz üç tekerlekli bisiklet, bazıları ise insan veya hayvan gücüyle çalışan taşıtlardır.

<span class="mw-page-title-main">Renault Zoom</span>

Renault Zoom, Renault ve Matra tarafından yapılmış bir konsept arabadır ve ilk olarak 1992 Paris Otomotil Fuarı'nda tanıtılmıştır.

Bir mantlet Orta Çağ Savaşı'nda mermileri durdurmak için kullanılan taşınabilir bir duvar veya barınaktı. Tekerlekli bir arabaya monte edilebilir ve bir veya birkaç askeri koruyabilirdi.

Pek çok orijinal buluşun yanı sıra Çinliler aynı zamanda insan vücudunda, dünyanın çevresinde ve yakın Güneş Sisteminde bulunabilen doğal olayların keşfinde de ilk orijinal öncülerdi. Ayrıca matematikte birçok kavramı keşfettiler. Aşağıdaki liste kökenleri Çin'de bulunan keşifleri içerir.