İçeriğe atla

El Dorado (film, 1966)

El Dorado
YönetmenHoward Hawks
YapımcıHoward Hawks
SenaristLeigh Brackett
UyarlamaThe Stars in Their Courses
1960 tarihli
–Harry Brown romanı
Oyuncular
MüzikNelson Riddle
Görüntü yönetmeniHarold Rosson
KurguJohn Woodcock
StüdyoLaurel Productions
DağıtıcıParamount Pictures
CinsiSinema filmi
TürüWestern
RenkRenkli
Yapım yılıEkim 1965 (1965-10) (-)
Ocak 1966 (1966-01)
Çıkış tarih(ler)i17 Aralık 1966 (1966-12-17) (Japonya)
7 Haziran 1967 (1967-06-07) (ABD)
1970 (1970) (Türkiye)[1]
Süre126 dakika
ÜlkeAmerika Birleşik Devletleri
Dilİngilizce
Bütçe$4,653,000[2]
Hasılat$5,950,000 (ABD/ Kanada)[N 1][3][4]

El Dorado, Howard Hawks'ın hem yönetip hem de yapımcılığını üstlendiği, John Wayne ve Robert Mitchum'un başrolllerde oynadığı, dağıtımını ise Paramount Pictures'ın üstlendiği 1966 yapımı bir Amerikan Western filmidir. Leigh Brackett tarafından yazılan ve temel olarak Harry Brown'un The Stars in They Courses adlı romanından uyarlanan film, bir çiftçiyi ve ailesini, sularını çalmaya çalışan başka bir çiftçiye karşı korumaya çalışan sarhoş bir şerif olan eski bir arkadaşının yardımına gelen bir silahşörü konu alıyor. Yardımcı oyuncular arasında James Caan, Charlene Holt, Paul Fix, Arthur Hunnicutt, Michele Carey, R. G. Armstrong, Ed Asner, Christopher George, Adam Roarke ve Jim Davis yer alıyor.

Film ilk olarak 17 Aralık 1966'da Japonya'da, ardından 7 Haziran 1967'de Amerika Birleşik Devletleri'nde gösterime girdi.[1] Eleştirel övgüler alan film, 12 milyon dolarlık gişe hasılatı karşılığında Kuzey Amerika'da 5.950.000 dolarlık kira geliri elde etti ve ticari olarak başarılı oldu.[5]

Konusu

Şerif J. P. Harrah, zengin toprak sahibi Bart Jason'ın gizemli bir iş teklifine yanıt olarak yeni gelen eski arkadaşı kiralık silah Cole Thornton ile konuşmak için El Dorado kasabasına gelir. Harrah, Thornton'a aslında Jason'ın dürüst MacDonald ailesini topraklarından çıkarmaya çalıştığını açıklar. Thornton işi reddetmeyi kabul eder ve bunu ona söylemek için Jason'ın çiftliğine gider.

Kevin MacDonald ve ailesi, Thornton'un gelişini duyar ve en kötüsünden korkarlar. En küçük oğul Luke nöbetçi olarak görevlendirilir ancak görev yerinde uyuyakalır. Thornton, Jason'la yaşadığı yüzleşmeden dönerken Luke irkilerek uyanır ve ateş eder. Thornton refleks olarak karşılık verir ve Luke'u karnından yaralar ve Luke, yarasının ölümcül olduğuna inanarak Thornton onu durduramadan intihar eder. Kendini suçlu hisseden Thornton, cesedi çiftlik evine getirir ve Kevin'e olanları anlatır. MacDonald klanının tek kızı Joey, gerçeği duymadan yola çıkar ve kasabaya dönerken Thornton'u vurur, ancak kurşun omurgasına saplanır ve Thornton hayatta kalır. Kasabanın doktoru Doc Miller kurşunu saplandığı yerden çıkaramaz. Yine de Thornton, kendisine karşı hisleri olan yerel salon sahibi Maudie'nin itirazlarına rağmen iyileştikten sonra yola çıkar. Zamanla sırtındaki kurşun omurgasına baskı yaparak sağ tarafında geçici felç nöbetlerine neden olur.

Altı ay kadar sonra Thornton, El Dorado'dan uzak durarak şehir dışındaki bir bara girer. Saf bir genç adam olan Alan Bourdillion Traherne'in ("Mississippi"), iki yıl önce üvey babası Johnny Diamond'ı öldüren Charlie Hagin ile yüzleşip onu öldürmesine tanık olur. Thornton, Mississippi'yi ölen Charlie'nin arkadaşları Milt ve Pedro'nun misillemesinden kurtarmak için devreye girer. İşverenleri, ünlü silahşör Nelse McLeod bundan etkilenir ve Thornton'a El Dorado'da bir iş teklif ederek, kendisinin Bart Jason'ın iş teklifini kabul ettiğini ve Şerif Harrah'ın da bir kızın onu terk etmesinin ardından kendisini içkiye verdiğini açıklar.

Thornton, McLeod'u reddeder ve Mississippi ile birlikte, Nelse McLeod'dan önce El Dorado'ya döner. Nelse'nin Şerif Harrah ile ilgili hikâyesini doğrulayan Maudie ve Harrah'ın yardımcısı Bull ile tanışırlar. Sarhoş Harrah'la yumruk yumruğa kavga ettikten sonra Thornton, Harrah'ı kendine getirmek için Mississippi tarafından yapılan ayıltıcı bir karışımı kullanmayı kabul eder ve bu karışım son derece etkili sonuçlar verir. Kendine gelen Harrah, alay konusu olmaktan utanır ve ayık kalmaya çalışır.

Joey rolündeki Michele Carey El Dorado, 1966

Jared MacDonald'ı (Kevin MacDonald'ın oğlu) vuran üç adam kaçarak eski bir kiliseye gizlenirler. Saldırıyı duyan Thornton, Bull, Mississippi ve Şerif Harrah, adamlarla çatışırlar. İkisi ölür ancak bir adam kaçar ve içeride Jason ve Nelse McLeod'un da bulunduğu bara sığınır. Şerif Harrah, Thornton, Mississippi ve Bull'un yardımıyla barı basar, kaçağı öldürür ve bu olaylara sebep olan Jason'ı yargılanmak üzere tutuklar. Mississippi, elinde bir tüfekle bir samanlıkta gizlenen Joey'in hapishaneye götürülen Jason'ı öldürmesini engeller ve ikisi arasında bir ilişki başlar.

Bull, resmi olarak Mississippi ve Thornton'a şerif yardımcısı vekaleti verir. Huzuru sağlamak için kasabada devriye gezerlerken, McLeod'un çetesinin Jason'ı kurtarmak için yaptıkları hapishaneye saldırı girişimini durdururlar, ancak bu sırada Harrah bacağından yararlanır. McLeod'un adamları onları ve Maudie'yi taciz etmeye başlayınca, Thornton ve Mississippi onlara müdahale etmeye giderler, ancak Thornton müdahale esnasında bir felç krizi geçirir ve McLeod tarafından yakalanır. Şerif Harrah, McLeod'un Jason'a karşılık Thornton'u takas etmeyi ve şehri terk etmeyi kabul eder.

Jason ve McLeod'un adamları, Saul MacDonald'ı kaçırır ve Kevin'den, oğlunun sağ dönebilmesi karşılığında su haklarını devretmesini talep ederler. Jason'ın su haklarını aldıktan sonra hem Saul'u hem de Kevin'i öldüreceğinden haklı olarak şüphelenen Thornton, bir araba ile Jason'ın salonunun ön kapısına doğru giderken Harrah, Bull ve Mississippi arkadan gizlice girer. Bull bir sinyal verdiğinde Thornton ateş açarak McLeod'u öldürür, geri kalanlar ise Saul'u serbest bırakır. Joey, Jason'ı vurarak Thornton'u vurulmaktan kurtarır ve önceki hatasını telafi eder. Film mutlu sonla biter.

Oyuncular

  • John Wayne - Cole Thornton
  • Robert Mitchum - Şerif J.P. Harrah
  • James Caan - Alan Bourdillion Traherne, takma adıyla "Mississippi"
  • Charlene Holt - Maudie
  • Paul Fix - Dr. Miller
  • Arthur Hunnicutt - Bull Harris
  • Michele Carey - Josephine "Joey" MacDonald
  • R. G. Armstrong - Kevin MacDonald
  • Ed Asner - Bart Jason
  • Christopher George - Nelse McLeod
  • Marina Ghane - Maria
  • Robert Donner - Milt
  • John Gabriel - Pedro
  • Johnny Crawford - Luke MacDonald
  • Adam Roarke - Matt MacDonald
  • Jim Davis - Jim Purvis, Bart Jason'ın ustabaşı
  • Olaf Wieghorst - Swede Larsen, silahşör

John Wayne'in kullandığı at, 'Zip' adında altı yaşında bir Appaloosa aygırıydı.[6]

Yapım

Orijinal senaryoyu yazan Leigh Brackett, "hayatımda yazdığım en iyi senaryo" der. Ancak yapım ortaya çıktıkça, filmin Rio Bravo'ya olan benzerliği senaristi de rahatsız eder. Aynı şeyleri yapıyor gibi hissettiğini yönetmen Howard'a söylediğini ancak sorun olmadığını, bazı şeylerin yeniden yapılabileceğini söylediğini söyler.

Mitchum kendisine gelen teklifle ilgili şunları söyler: "Howard beni aradığında 'Hikaye nedir?' dediğimde, hikaye yok, sadece karakterler' dedi ve öyle oldu. Bir sahneyi çekti, kaldırdı, diğerini yaptı, kaldırdı."[7]

Görüntü yönetmeni Harold Rosson 1958'de emekli olmuştu ama Hawks onu işe geri dönmeye ikna etti. Filmi yaptıktan sonra Rosson emekliliğine tekrar devam etti. El Dorado, Ekim 1965'ten Ocak 1966'ya kadar Tucson, Arizona'nın hemen batısında Technicolor'da Old Tucson Stüdyolarında çekildi.

Film, Wayne'in 138. filmiydi ve The War Wagon'dan önce çekildi, ancak vizyona girmesi ertelendi, böylece Paramount'un Steve McQueen'li Nevada Smith'i gişede bir John Wayne filmiyle rekabet etmek zorunda kalmayacaktı. El Dorado nihayet Haziran 1967'de, The War Wagon'un gösterime girmesinden bir ay sonra sinemalara ulaştı.[8] Film, Wayne ve Mitchum'un ekranda birlikte oldukları tek filmdi. The Longest Day adlı filmde ayrı ayrı sahnelerde yer alırlar.

El Dorado, Hawks'ın yönettiği, kavgacı kanun dışı unsurlara karşı ofisini savunan bir şerif hakkındaki üç filmden ikincisidir; Rio Bravo'dan (1959) sonra ve Rio Lobo'dan (1970) önce gelir; her ikisinde de Wayne benzer rollerde yer alır.

Filmde tekrarlanan ve tema şarkısında başka sözcüklerle ifade edilen şiir, Edgar Allan Poe'nun bir balad şiiri olan "Eldorado"dur. Jenerikteki resimler, filmde İsveçli Larsen olarak kısa süreliğine yer alan sanatçı Olaf Wieghorst'a aittir. Müzikal partisyonu Nelson Riddle tarafından bestelenmiştir.

El Dorado'dan görüntüler daha sonra Wayne'in karakterinin arka planını göstermek için Wayne'in son filmi The Shootist'in açılış montajına dahil edilmiştir.

Tepkiler

The New York Times için yapılan çağdaş bir incelemede, eleştirmen Howard Thompson, El Dorado'yu şöyle övdü: "... ekranda iki tecrübeli yıldız kadar kolaylıkla gezinen sert, kısa ve eğlenceli bir Western filmi. ... İğneleyici, keskin ve sıklıkla komik diyalogları ve kanlı silah çatışmaları canlı bir eğlence ortamı yaratıyor."[9]

Roger Ebert filme üç buçuk yıldız vererek şöyle der: " El Dorado, ciddi bir şekilde yönetilmiş, esprili, tamamıyla başarılı bir Western filmi; görünüşe göre üç eski profesyonel tarafından neredeyse hiç çaba harcamadan ortaya çıkmış: John Wayne, Robert Mitchum ve yönetmen Howard Hawks."

Film, inceleme derleyicisi Rotten Tomatoes'da 25 incelemeye göre ağırlıklı ortalama 7,7/10 ile %96 onay derecesine sahiptir.

Western Writers of America üyeleri, filmin tema şarkısını tüm zamanların en iyi 100 Western şarkısından biri olarak seçmiştir.[10]

Çizgi roman uyarlaması

  • Dell Film Klasik: El Dorado (Ekim 1967)

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Notlar

  1. ^ Bu rakamlar distribütörlere tahakkuk eden kiralar ile ilgilidir.

Alıntılar

  1. ^ a b "El Dorado Release Info". IMDb.com, Inc. 26 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2024. 
  2. ^ Dick 2001, s. 105.
  3. ^ "Big Rental Films of 1967". Variety, 3 Ocak 1968, s. 25.
  4. ^ "El Dorado, Box Office Information." 25 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Numbers. Erişim tarihi: 16 Nisan 2012.
  5. ^ McCarthy, s. 625.
  6. ^ "Appaloosa stars with John Wayne". Lewiston Morning Tribune. (Idaho). 7 Aralık 1965. s. 7. 30 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2020. 
  7. ^ Frank Broughton, (Ed.) (1998). Time Out Interviews 1968–1998. Penguin. s. 168. ISBN 0140279636. 
  8. ^ Davis, 1998, pp. 274–275.
  9. ^ Thompson, Howard (29 Haziran 1967). "Wayne, Mitchum Root 'n' Toot in 'El Dorado,' a Crisp Western". New York Times. s. 32. 1 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2022. 
  10. ^ Western Writers of America (2010). "The Top 100 Western Songs". American Cowboy. 19 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Bibliyografya

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">James Caan</span> Amerikalı sinema oyuncusu (1940 – 2022)

James Edmund Caan, dört Altın Küre, bir Emmy ve bir Oscar da dahil olmak üzere birçok ödüle aday gösterilen Amerikalı bir aktördü. Caan, 1978'de Hollywood Walk of Fame'de bir sinema yıldızı ile ödüllendirildi.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri millî basketbol takımı</span>

Amerika Birleşik Devletleri millî basketbol takımı, ABD'yi uluslararası turnuva ve maçlarda temsil eden basketbol takımıdır. 1992 Barselona Yaz Olimpiyatları'na uzun süre sonra ilk defa NBA'de mücadele eden profesyonel basketbolcular ile kurulan kadro tüm dünyada Dream Team olarak tanınmıştır ve pek çok otoriteye göre basketbol tarihinin en iyi kadrosu olarak kabul edilmektedir. 2010 FIBA Dünya Basketbol Şampiyonası'nda finalde Türkiye'yi yenerek, 2014 FIBA Basketbol Dünya Kupası'nda Sırbistan' ı yenerek şampiyon olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">John Wayne</span> Amerikalı sinema oyuncusu (1907 – 1979)

John Wayne, Oscar en iyi erkek oyuncu ödülünü almış, kariyerine 1920'lerde, sessiz filmlerle başlamış Amerikalı oyuncu. 1940 ile 1970'li yıllar arasında baştagelen yıldızlardandır. Özellikle kovboy filmleri ve II. Dünya Savaşı konulu filmleriyle meşhur olsa da, çok çeşitli türlerde, biyografilerde, romantik komedilerde, polis dramlarında ve başka pek çok tarzda filmde oynamıştır. Haşin ve bireyci bir erkeklik örneği oluşturarak kalıcı bir Amerikan ikonu haline gelmiştir. The Alamo filminin çekiminde Wayne, günde 5 paket sigara içmiştir. Kariyerinin başlangıcında bazı rolleri alabilmek için farklı bir yürüme şeklini öğrenmiştir.

Western, ABD'nin Atlantik kıyısından içerilere, batıya doğru göç sırasındaki olaylarla başlayan yaşam tarzı ve kültürü. Western kavramı Vahşi Batı kavramının oluşumunda yer sahibidir.

<i>Alev Kapanı</i>

Alev Kapanı, 1991 yılı ABD yapımı dramatik gerilim filmidir. Özgün adı Backdraft dır. Senaryosunu Gregory Widen'ın yazdığı filmi Ron Howard yönetmiş, başlıca rollerinde Kurt Russell, William Baldwin, Robert De Niro, Donald Sutherland, Jennifer Jason Leigh, Scott Glenn ve Rebecca De Mornay oynamışlardır. Filmin görüntü yönetmenliğini Mikael Salomon yapmıştır. Müzikleri ise Hans Zimmer'e aittir. Film 3 dalda Oscar'a aday gösterilmişti. Chicagolu itfaiyecilerin azılı bir kundakçıyı ortaya çıkarma çabaları anlatılmaktadır.

<i>Çöl Yavrusu</i>

Çöl Yavrusu 1948 ABD yapımı dramatik western filmidir.Özgün adı 3 Godfathers dır. Senaryosunu Laurence Stallings ve Frank S.Nugent 'in Peter B.Kyne 'nin aynı adlı bir hikâyesinden uyarlayarak yazdıkları filmin yapımcısı ve yönetmeni John Ford 'dur. Filmin önemli rollerinde John Wayne, Ward Bond, Harry Carey Jr., Pedro Armendáriz ve Mae Marsh rol almışlardır. Filmde üç kanun kaçağının çölde buldukları annesi ölmek üzere olan yeni doğmuş bir bebeği canları pahasına çölden çıkarararak kurtarma çabaları anlatılmaktadır. Film dini vurguları da olan duygusal bir western olarak da tanımlanabilir.

<span class="mw-page-title-main">Howard Hawks</span> Amerikalı film yapımcısı ve yönetmeni; senarist (1896 – 1977)

Howard Hawks,, Amerikalı yönetmen. Western'den müzikale uzanan geniş bir yelpazeye yayılan filmleriyle, sesli dönemin başlangıcından 1960'lara uzanan yılların Amerikan sorunlarını, bunalımlarını ve umutlarını en iyi yansıtan yönetmenlerin başında gelir.

<i>Kahramanlar Şehri</i>

Kahramanlar Şehri 1959 ABD yapımı klasik western filmidir. Özgün adı Rio Bravo dur.

<i>Tombstone</i> (film)

Tombstone, 1993 ABD yapımı dramatik vestern filmidir. Türkiye'de de birçok ülkede olduğu gibi özgün ismi ile gösterime sunulmuştur.

Acid Western western filmlerinin bir alt türü olarak 1960'lı ve 1970'li yıllarda ortaya çıkmıştı. Acid western, Vadiler Aslanı ve Çöl Aslanı gibi seçkin klasik western filmlerinin gustosunu Spaghetti Westernlerin aşırılıkları ile harmanlayarak karşı kültürün bakış açısından vermekteydi. Acid western için anti-western, revizyonist western veya post-western gibi tanımlamalar da yapılmıştır. Geleneksel westernlerde 'uzak batı'ya gitmek özgürlük ve gelişme ile özdeşleşmiş bir kavramdır. Oysa acid westernlerde bunun tam tersidir, bu gidiş toplum için adeta bir kâbus gibidir ve ölüme doğru gidiş ve yıkım demektir.

<span class="mw-page-title-main">Ciarán Hinds</span> İrlandalı oyuncu

Ciarán Hinds, İrlandalı aktör.

<i>Kahraman Şerif</i> (film) film

Kahraman Şerif 1952 ABD yapımı dramatik western filmidir. Özgün adı Türkçede "tam öğle vakti" anlamına gelen High Noon dur.

En İyi Ses Miksajı Akademi Ödülü en hoş ve ahenkli ses miksajı veya kaydını belirleyen ödüldür ve kazanan filmde miksajı yapan kişiye verilir. Bu ödülü En İyi Ses Kurgusu Akademi Ödülü ile karşılaştırabilirsiniz. Aşağıdaki listede bu kategoride ödül ve adaylık kazananlar yıllara göre sıralanmaktadır.

Screwball komedisi, Amerikalıların bulduğu bir komedi türüdür. Bu tür ABD'de yaşanan Büyük Buhran döneminde yani 1930'ların başından 1940'ların başına kadar popülerliğini korumuştur. Bu türün birçok ikincil özelliği film noir türüyle benzerlik gösterir ama film noir'dan farklı olarak erkek ana karakterle olan ilişkisinde kadın karakter baskın bir durumdadır.

<i>The High and the Mighty</i> (film)

The High and the Mighty, 1954 yılı ABD yapımı sinema filmi.

<span class="mw-page-title-main">Ben Johnson (oyuncu)</span> Amerikalı sinema oyuncusu (1918 – 1996)

Francis Benjamin " Ben " Johnson Jr. Amerikalı sinema ve televizyon oyuncusu, dublör ve dünya şampiyonu olmuş bir rodeo kovboyu idi. Uzun ve yapılı Johnson, binicilikteki uzmanlığıyla Western filmlerindeki birçok role özgünlük getirdi.

<i>Mississippi Yanıyor</i>

Mississippi Yanıyor, 1964 yılında Mississippi'deki Chaney, Goodman ve Schwerner cinayet soruşturmasına dayanan, Alan Parker tarafından yönetilen 1988 Amerikan tarihi bir suç gerilim filmi. Filmde Gene Hackman ve Willem Dafoe, Mississippi'nin kurgusal Jessup ilçesinde üç sivil haklar çalışanının ortadan kaybolmasını soruşturmakla görevlendirilen iki FBI ajanı olarak rol alıyor. Soruşturma kasaba sakinleri, yerel polis ve Ku Klux Klan tarafından düşmanlıkla karşılandı.

<span class="mw-page-title-main">Viva Villa!</span>

Viva Villa! Jack Conway'in yönettiği ve Wallace Beery'nin Meksikalı devrimci Pancho Villa olarak başrol oynadığı 1934 Amerika yapımı yasa öncesi filmi. Senaryo, 1933 tarihli Viva Villa adlı kitaptan Ben Hecht tarafından uyarlanmıştır. Film Meksika'da bir yerde çekildi ve yapımcılığını David O. Selznick yaptı. Howard Hawks, James Kevin McGuinness ve Howard Emmett Rogers'ın senaryoda adı geçmeyen yardımları vardı. Hawks ve William A. Wellman da filmde adı geçmeyen yönetmenlerdi.

Rio Lobo, Howard Hawks'ın yönettiği ve yapımcılığını üstlendiği, John Wayne'in başrol oynadığı, senaryosu Burton Wohl ve Leigh Brackett tarafından yazılan 1970 yapımı bir Amerikan Western filmidir. Film, Meksika'nın Morelos eyaletindeki Cuernavaca'da ve Arizona'nın Tucson kentinde çekildi. Müziği Jerry Goldsmith tarafından bestelendi. Bu film, Rio Bravo (1959) ve El Dorado'dan (1966) sonra, her ikisinin de John Wayne'in başrolde olduğu, kasabadaki saldırgan kanun dışı unsurlara karşı ofisini savunan bir şerif fikrini geliştiren üçüncü Howard Hawks filmidir. Rio Lobo, Hawks'ın yaptığı son filmdir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.