İçeriğe atla

El-Veziri Darbesi

Yemen Meşrutiyet Devrimi
El-Vezirî Darbesi
Tarih17 Şubat 1948 – Mart 1948
(1 hafta ve 6 gün)
Bölge
Sonuç
  • Rassiler'in zaferi
  • İmam Yahya'nın ölmesi
  • Devrimcilerin idam edilmesi
  • Başa Ahmed bin Yahya'nın geçmesi
  • Başkentin Taiz'e taşınması
Taraflar
Rassiler
Sınırlı Destek:
 Suudi Arabistan[1]
el-Vezirîciler
Yemen Liberal Partisi
Komutanlar ve liderler
İmam Yahya (ölü)
Ahmed bin Yahya
Hasan bin Yahya
Abdullah el-Vezir (ölü)
Seyfülislam İbrahim
Şeyh Ali el-Kardey
Kayıplar
Toplam Kayıp:
5,000 ölü[2][3][4][5][6]

El-Vezirî Darbesi (Arapçaالوزير انقلاب, romanizeİnklab'u el-Vezīr) diğer adıyla Yemen Meşrutiyet Devrimi (Arapçaثورة الدستور اليمنية, romanizeThavrat el-Düstūr el-Yamanīya), 17 Şubat 1948 sabahı öldürülene kadar 40 yılı aşkın bir süre Yemen Mütevekkilî Krallığı'nı yöneten İmam Yahya'ya karşı darbe girişimidir.

Kaynakça

  1. ^ Saudi-Yemeni Relations: Domestic Structures and Foreign Influence By F. Gregory Gause. p.58ISBN 978-0-231-07044-7. Columbia University Press
  2. ^ "Archived copy". 21 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2011. 
  3. ^ {a. Ruth Leger Sivard. 1991. World Military and Social Expenditures 1991. 14th ed. Washington, DC: World Priorities
  4. ^ Melvin Small and J. David Singer. 1982. Resort to Arms: International and Civil Wars, 1816-1980
  5. ^ J. David Singer and Melvin Small. 1993. The Correlates of War Project: International and Civil War Data, 1816-1992.
  6. ^ Patrick M. Regan 1996. "Conditions of Successful Third-Party Intervention in Intrastate Conflicts." Journal of Conflict Resolution 40: 336-359

Genel

  • ثورة اليمن الدستورية. مجموعة مؤلفين. مركز الدراسات والبحوث.
  • الحركة الوطنية اليمنية من الثورة إلى الوحدة. سعيد أحمد الجناحي.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yemen</span> Orta Doğuda yer alan bir ülke

Yemen, resmî adıyla Yemen Cumhuriyeti, Orta Doğu'da yer alan bir ülke. Kuzeyinde Suudi Arabistan, kuzeydoğusunda Umman ile komşudur. Batısını Eritre ve Cibuti, güneybatısını Somali çevreler. Yemen; 555.000 km2 yüz ölçümüne sahiptir ve 1.200 km uzunluğunda sahil şeridiyle Arap Yarımadası'nın güney ucunda yer almaktadır. Güneyinde Hint Okyanusu'nun uzantısı Aden Körfezi, kuzeyinde Kızıldeniz, güneybatısında ise bu ikisini ayıran Babülmendep Boğazı bulunmaktadır. Yemen'in Umman Denizi ile Kızıldeniz'de en büyükleri Haniş ve Sokotra olmak üzere 200'e yakın adası bulunmaktadır. En büyük şehri ve başkenti San'a'dır. 2022 yılı itibarıyla Yemen'in nüfusunun yaklaşık 31 milyon olduğu tahmin edilmektedir. Yemen; Arap Birliği, Birleşmiş Milletler, Bağlantısızlar Hareketi ve İslam İşbirliği Teşkilatı üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Yemen bayrağı</span> Ulusal bayrak

Yemen bayrağı, Kuzey ve Güney Yemen'in birleştiği gün olan 22 Mayıs 1990 tarihinde kabul edilmiş ve yeni devletin simgesi hâline getirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Chaco Savaşı</span>

Chaco Savaşı, 1932-1935 yılları arasında Gran Chaco düzlüklerinde yapılmış Paraguay-Bolivya savaşı.

<span class="mw-page-title-main">Yemen'in illeri</span>

Yemen'in illeri Yemen'in en büyük idari bölümleridir. 2004 yılında yapılan son idari düzenlemeye göre Yemen'in, 22 ili vardır. Bu 22 iller de 333 ilçeye ayrılır. Bu ilçeler, en küçük idari birim olan mahalle ve köyleri içinde barındırır.

<span class="mw-page-title-main">Cezayir İç Savaşı</span> 20. yüzyılın sonlarında gerçekleşen Cezayir İç Savaşı

Cezayir İç Savaşı, 1991 yılında İslami Selamet Cephesi (FIS)'in Cezayir seçimlerini kazanmasıyla ordunun darbe ile yönetime el koyarak FIS iktidarına son vermesi sonucu darbe yönetimine karşı başlatılan çatışmalardır. FIS'in galip geldiği 1991 seçimlerinin iptalinden sonra FLN destekli darbe girişimi başarıya ulaştı. Daha sonra FIS liderliğindeki darbe karşıtı İslami gruplar İslami Selamet Ordusu (AIS)'i oluşturdu ve yönetime karşı cihad ilan etti. Bu sırada Silahlı İslami Grup (GIA) "Anlaşma yok, ateşkes yok, diyalog yok" mottosuyla hem Cezayir hükûmetine hem de hükûmetle barış görüşmeleri gerçekleştirdiği gerekçesiyle AIS'e karşı savaş ilan etti. 1997 sonrası halkın FIS bağlantılı İslami direnişçilere desteği azaldı ve 2002'de savaş sona erdi. 2002'den sonra El-Kaide bağlantılı gruplar askeri mücadeleye devam etti.

<span class="mw-page-title-main">Yemen Arap Cumhuriyeti</span> 1962-1990 yılları arasında Kuzey Yemende var olmuş devlet

Yemen Arap Cumhuriyeti veya bilindik ismiyle Kuzey Yemen, 1962 ile 1990 yılları arasında günümüz Yemen topraklarında var olmuş devlet.

<span class="mw-page-title-main">Husiler</span> Yemende faaliyet gösteren İran destekli Şii silahlı örgüt

Husiler ya da resmî adıyla Ensarullah, Yemen'de faaliyet gösteren Zeydi gruptur. Grup, ismini kurucusu Hüseyin Bedreddin el-Husi'den almıştır. İlk kez 2004 yılında silahlı ayaklanma başlatmışlardır. 2004 yılından beri İran tarafından malî ve askerî destek almaktadır. 2015 yılında gerçekleştirdikleri mücadele ile San'a ve parlamentoyu ele geçirmişlerdir. Grubun sloganı "Allah Büyüktür, İsrail'e ölüm, Amerika'ya ölüm, Siyonizm'e Lanet, İslam'a Zafer"dir. Bu slogan Husi bayraklarında yer alır. Örgütün 7.000-30.000 arası silahlı militanı, 450.000 kadar sivil destekçisi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Laos İç Savaşı</span>

Laos İç Savaşı, 1953'ten 1975'e kadar devam eden komünist Pathet Lao partisi ile Laos Hükümeti arasında Laos'ta çıkan bir iç savaştır. Laos Krallığı, Vietnam Savaşı sırasında ateşkes ve anlaşma imzalamıştır. Laos, savaşta anlaşma imzalamış ve 22 Ekim 1953 tarihinde Fransa ile Laos arasında bir anlaşma imzalanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yemen Mütevekkilî Krallığı</span> 1918 ve 1970 yılları arasında Arap Yarımadasında var olmuş bir krallık

Yemen Mütevekkilî Krallığı, ilk dönem adıyla Yemen Zeydi Emirliği veya bilindik isimleriyle Yemen Krallığı ve Kuzey Yemen, kısaca ise Yemen ; İmam Yahya önderliğindeki Zeydîlerce Osmanlı İmparatorluğu'nun Yemen'den çekilmesinden sonra 1918 yılında kurulan ve 1970'e dek varlığını sürdürmüş devlet. Orta Doğu'da yer alan Yemen Krallığı 195,000 km2 yüzölçümüne sahipti. Kuzeyinde Suudi Arabistan, güneyinde İngiliz hamiliğinde Güney Yemen yer alıyordu. Krallığın başkenti 1918'den 1948'e kadar günümüzde Yemen'in başkenti olan San'a, 1948'den 1962'ye kadar Taiz, para birimi ise Yemen riyaliydi.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Yemen İç Savaşı</span>

Kuzey Yemen İç Savaşı, Kuzey Yemen'de 1962-1970 yılları arasında kraliyet yanlıları ile cumhuriyetçiler arasında meydana gelen bir savaştır. Savaş, 1962 yılında Abdullah es-Sellal liderliğindeki cumhuriyetçi devrimciler tarafından gerçekleştirilen askeri darbe sonucu İmam Muhammed el-Bedir'in tahtından indirilip cumhuriyet ilan edilmesiyle başladı. İmam daha sonra Suudi Arabistan sınırına kaçarak yönetimi tekrar ele geçirmek için kuzeydeki Şii aşiretlerin desteğini alarak karşı saldırı başlatması kısa bir süre sonra iç savaşı tırmandırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yemen İç Savaşı (1994)</span>

Birinci Yemen İç Savaşı, 1994 yılında Yemen'de kuzeyde birlik yanlıları ile güneyli ayrılıkçılar arasında meydana gelen bir iç savaş idi. Savaş, güneyli ayrılıkçıların yenilgisi, Yemen'in yeniden birleşmesi ve birçok Yemen Sosyalist Partisi (YSP) liderinin ve diğer ayrılıkçıların sürgüne kaçmasıyla sonuçlandı.

<span class="mw-page-title-main">Ulusal Arap Sosyalist Baas Partisi - Yemen Bölgesi</span> Yemende bir siyasi parti

Ulusal Arap Sosyalist Baas Partisi - Yemen Bölgesi Yemen'de bir siyasi partidir. Parti, Irak liderliğindeki Baas Partisi'nin Yemen bölgesel örgütüdür. Partinin Yemen'deki sekreteri Dr. Kasım Selim Said'dir. Abdulvahid Havaş sekreter yardımcısı olarak görev yapıyor. Parti, Al-Ehyaa Al-'Arabi gazetesini yayınlıyor.

<span class="mw-page-title-main">Yemen imamları</span> Yemeni yönetmiş Zeydi imamlar

Yemen imamları ve daha sonra Yemen kralları, Yemen'de Zeydi Şii İslam'ının kutsanmış dini ve siyasi liderleridir. Tarihçi İbn Haldun imamlardan başa gelmelerini sağlayan kabileden, Banu Rassi veya Rassiler, telaffuza göre Banu Ressî veya Ressîler olarak bahseder. Orijinal Arap kaynaklarında Rassi terimi pek kullanılmaz. El-Mansur el-Kasım bin Muhammed'in kurduğu Rassidilerin alt kolu olan Kasımîler olarak da bilinir. 897'den itibaren Yemen'in bazı bölgelerinde dini ve siyasi yönetimini ellerinde tuttular. Bazen yönetim gücü imamlara değil, Memlûklerin, Osmanlıların valilerine aitti. İmamların; dini ilimler konusunda bilgili olması, savaşlarda Yemen'in reisi olduğunu kanıtlaması gerekiyordu. İmamlık iddiasında bulunanlar İslam'a çağrıda bulunurlardı. Bazen aynı anda iki imam olabiliyordu fakat bu durum çok nadirdir. Birçok İmami'nin aksine, Zeydiler İmamlarına ilahi veya insanüstü nitelikler atfetmezler. Zeydîler’in, kendine özgü bir sosyokültürel yapısı olan Yemen bölgesine intikal edip devlet kurmalarından itibaren günümüze kadar devam eden varlığı, siyasî bakımdan dönem dönem muğlak ve istikrarsız bir seyir izleyerek kesintilere uğramıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kraliyet Selamı (Yemen)</span>

Kraliyet Selamı 1927'den 1970'e kadar Yemen Mütevekkilî Krallığı'nın marşı.

<span class="mw-page-title-main">Yemen arması</span> Ulusal arma

Yemen arması, 1990 yılından beri Yemen Cumhuriyeti tarafından kullanılan resmî devlet arması. Yemen'in arması arap ülkelerindeki gibi altın Selahaddin Kartalı ve Yemen Mütevekkilî Krallığı'nın hanedan kalkanı kullanılmıştır.Selahaddin Kartalı'nın göğsünde kahve bitkisini ve Marib Barajı'nı tasvir eden bir kalkan bulunur. Parşömen üzerinde ülkenin adı yazılıdır .Kartalın sağındaki ve solundaki Yemen bayrağını taşır.

<span class="mw-page-title-main">Münestir Habib Burgiba Uluslararası Havalimanı</span>

Münestir Habib Burgiba Uluslararası Havalimanı, Tunus'un Münestir kentinde bulunan bir havalimanıdır. Havalimanı, 1968 yılında açılmış olup Münestir ve Susa kentlerine hizmet vermektedir. Adını ülkenin ilk cumhurbaşkanı olan Habib Burgiba'dan almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Safakes-Tina Uluslararası Havalimanı</span>

Safakes-Tina Uluslararası Havalimanı, Tunus'un Safakes kentinde bulunan bir havalimanıdır. Havalimanı, 1980 yılında açılmış olup kent merkezinin 6 km güneybatısında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Gabis-Matmata Uluslararası Havalimanı</span>

Gabis-Matmata Uluslararası Havalimanı, Tunus'un Gabis kentinde bulunan bir havalimanıdır. Havalimanı, Gabis ve Matmata kentlerine hizmet vermektedir.

Birleşik Cumhuriyet, Yemen'in ulusal marşıdır. Abdullah Abdülvahab Numan tarafından yazılmış, Eyüb Tariş tarafından bestelenmiştir. Marş, öncesinde Güney Yemen'in ulusal marşıydı fakat Yemen'in birleşmesinin ardından Yemen tarafından kabul edildi. Güney Yemen tarafından 1979-1990 yılları arasında kullanıldığı dönemde adı "Yemen Demokratik Halk Cumhuriyeti'nin Ulusal Marşı" idi.

<span class="mw-page-title-main">Kasımî Devleti</span> 1597–1849 arasında hüküm sürmüş devlet

Kasımî Devleti, diğer isimleriyle Zeydi İmamlığı ve Yemen Zeydi Devleti, 1597 el-Mansur el-Kasım tarafından kurulmuş ve Osmanlı Eyaleti'ne bağlandığı 1649 yılına kadar Büyük Yemen bölgesinde hüküm sürmüş devlettir. Yemenlilerin Osmanlı'ya isyan ederken dinî liderliği eline alan İmam Muhammed bin Kāsım el-Müeyyed-Billâh Osmanlı İmparatorluğu'na isyan ederek devleti kurmuş oldu. İmam Kāsım; Saada, Hamîr ve Kevkebân gibi şehirleri de ele geçirdi. Bu karışıklıklar 1635’te Osmanlı'nın Yemen'den tamamen çekilmesine yol açtı. Osmanlı'nın bölgeden çekilmesinden sonra kabileler arasındaki problemlerin yol açtığı dağınıklık son bulmadı. İmamlardan İsmâil bin Kāsım Mütevekkil-Alellah, Muhammed bin Ahmed el-Mehdî ve Abbas bin Hüseyin el-Mehdî’nin imâmetleri nispeten daha güçlü ve daha etkili oldu. 18. ve 19 yüzyıllarda varlığını sürdürmeye devam etse de yavaş yavaş birçok kabile devletten ayrılmaya başladı. Bu devletlerden en önemlisi Lahic Sultanlığı'ydı. 1849 yılında Lahic Sultanlığı hariç bu ayrılan devletlerin çoğu Osmanlılara tabî oldu.