İçeriğe atla

El-Kamil fi't-Tarih

El-Kamil veya El-Kamil fi't-Târîḫ (Arapça: الكامل في التاريخ‎, al-Kāmil fit-Tārīkh) İzeddin Ali İbnü'l-Esîr tarafından 1230-1231 yıllarında Musul'da yazmıştır.[1]

İbnü'l Esir, kitabında ara sıra kurucusu İmaddeddin Zengi olan olan Zengiler, 12. ve 13. yüzyıllarda Kuzey Irak ve Suriye'de Selçuklu Atabeyleri olarak Hüküm sürmüş olan bu hanedanın önemini açıklar. Bu eserde 1090 yılında Haçlılar tarafından Kudüs'ün kuşatılmasında ve onları Kudüs'teki Mescid-i Aksa'ya saldırıları sırasında on binlerce Müslüman'ın öldürüldüğünden bahseder.

Gazali'nin hayatını içeren temel bir kaynak eserdir. 915 yılına kadar olan tarihi olayları anlatmıştır. Taberi'yi örnek almış ve onun tarzında yazmıştır. Taberi'nin bilgi vermediği bazı konular; özellikle Kuzey Afrika ve Endülüs coğrafyası hakkında bilgi verir. Taberi'den sonraki dönemden bilgi verirken, mevcut kaynaklar ve olaylara tanık olan kişilerin şahitliğine başvurarak, kaynak göstermiştir.

Eser, Avrupa'da 1800'lü yıllarda tanınmıştır. İbn-ül Esir'in kaynak olarak kullanımı diğer eserlere göre daha yakındır.

Türkçe Çevirileri

El-Kamil'in tamamı ilk kez 1985-1987 yılları arasında bir heyet tarafından Türkçe'ye çevrilmiştir. Kitabın 1. cildi komisyon; 2. ve 4. ciltleri M. Beşir Eryarsoy; 5. cildi Yunus Apaydın; 6. cildi Abdullah Köşe; 3, 7, 8 ve 12. cildin ikinci yarısı Ahmet Ağırakça; 9. 10. 11 ve 12. cildin ilk yarısı ise Abdülkerim Özaydın tarafından çevrilmiştir.[2]

Kitabın Türkçe çevirisi, bazı yönlerden eksik ve yanlış çevrilmesi, yer yer Kürtlerle ilgili bölümlerin tahrif ve sansür edilmesi sebebiyle eleştirilmiştir.[3]

Kaynakça

  1. ^ Abdülkerim Özaydın, "İBNÜ’l-ESÎR, İzzeddin", DİA, c.21 25 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., İstanbul 2000, s.26
  2. ^ İbnu’l-Esir, İslam Tarihi, el-Kamil Fi’t-Tarih Tercemesi, Çev; Abdülkerim Özaydın, Ahmet Ağırakça ve diğerleri, Redaktör: Mertol Tulum, İstanbul, 1985-1987. (12 cilt)
  3. ^ Mehmet Azimli, "İbnu'l-Esir'in 'El-Kamil Fi't-Tarih' Adlı Kitabının Türkçe Tercemesi Üzerine Bir Kaç Mülahaza", Doğu Araştırmaları Dergisi (A Journal of Oriental Studies), Sayı: 3 26 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., İstanbul 2009, s. 59-64

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Muhyiddin İbnü'l-Arabî</span> Endülüslü İslam düşünürü, sufi ve filozof (1165–1240)

Muhyiddin İbnü'l-Arabî ya da tam adıyla Muhyiddîn Muhammed bin Ali bin Muhammed el-Arabî el-Hâtimî et-Tâî, ünlü İslâm düşünürü, mutasavvıf, yazar ve şair. Şeyhü'l Ekber unvanı ile de bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Kâtip Çelebi</span> Türk-Osmanlı bilim insanı ve aydın

Kâtip Çelebi ya da Hacı Halife ; tarih, coğrafya, bibliyografya ve biyografya ile ilgili çalışmalar yapmış Türk-Osmanlı bilim insanı ve aydını. Dünya bilim edebiyatında en ünlü ve bilinen eseri; İslam dünyasının en değerli eserlerini içeren 15.000'e yakın kitabı ve 10.000'e yakın müellifi (yazar) alfabetik dizin sistemine göre tanıtan Keşf ez-zunûn 'an esâmî el-kutub ve'l-fünûn ve daha sonra İbrahim Müteferrika tarafından basılan meşhur coğrafya ansiklopedisi Cihannümâ ile tanınır. Kâtip Çelebi, az sayıdaki 17. yüzyıl Osmanlı nesir yazarları arasındadır.

Abdülkerim el-Cîlî. 15. yüzyılda yaşamış, tasavvufun İbn Arabi okulundan sufi.

<i>Seyahatnâme</i> (Evliya Çelebi) Osmanlı seyyahı evliya çelebi tarafından yazılan eser

Seyahatname veya Evliya Çelebi Seyahatnamesi, Evliya Çelebi tarafından 17. yüzyılda yazılmış olan gezi yazısı kitabıdır. On ciltten oluşur. Seyâhatnâme ilk olarak 1848’de Kahire Bulak Matbaasında Müntehâbât-ı Evliya Çelebi adıyla yayımlanmıştır. İkdam Gazetesi sahibi Ahmed Cevdet Bey ile Necib Asım Bey, Pertev Paşa Kütüphanesindeki nüshayı esas alarak 1896 senesinde İstanbul’da basmaya başlamışlardır. 1902 senesine kadar ancak ilk altı cildi yayımlanabilmiştir. Yedinci ve sekizinci ciltleri 1928’de Türk Tarih Encümeni, dokuz ve onuncu ciltleri ise 1935-1938 yılları arasında yeni harflerle Türkiye Cumhuriyeti Maarif Vekâleti tarafından yayımlanmıştır. Seyahatname’nin 1814 yılında Hammer tarafından keşfedilmesinden sonra birçok yabancı bilim insanı Çelebi hakkında araştırmalar yapmış eseri birçok dile çevrilmiş ve yayımlanmıştır. Orhan Şaik Gökyay, Seyahatname'nin birinci cildini Latin alfabesine çevirmiş ve böylece eser daha çok kişi tarafından incelenmeye başlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Zekeriya</span> Yahudi din büyüğü

Zekeriya, Yeni Ahit ve Kur'an'da adı geçen Yahudi din büyüğüdür. Hristiyanlıkta din büyüğü, İslamiyette ise peygamber olarak görülür ve her iki dine göre de Yahya'nın babasıdır. Yahudilikte sözde "peygamber" rolüyle ortaya çıkmış bir sahte din adamı olarak görülür.

İbnü'l-Esîr, üç erkek kardeşin aile adıdır. Tanınmış İslam tarihçileri ve yazarları olup, günümüz güneydoğu Türkiye'de Cizre 'de doğmuşlardır.

Ali İbnü'l-Esîr, İbnü'l-Esîr ailesinden üç erkek kardeşlerden ortancasıdır. Tam ismi 1160 ila 1233 yılları arasında yaşamış olan Arap kökenli İslam tarihçisi.

Muhammed bin Ahmed el-Kurtubi,, Eserlerinde Ehl-i Sünnet'i savunan, başta Mu’tezile olmak üzere İmâmiye, Râfiziyye, Kerrâm’îyye gibi fırkaları eleştiren âmelde Malikî, i'tikatta Eş’ari olmakla birlikte, mezhep taassubuna karşı tavır takınan ve taklitçiliği bir metot olarak benimsemediğini dile getiren Endülüslü ve Arap, muhaddis, müfessir, fakih, dilci ve kıraat âlimi.

Bağaşa Tulu Kağan,, 633 - 634 yılları arasında Batı Göktürk Kağanlığı'nı yöneten kağan. Bağa Şad'ın oğludur.

Aksungur El-Hacib, tam adıyla Kasım ad-Davla Ebu Said Aksunkur el-Hacib, Aq Sunqur al-Hajib ya da Aksungur el-Hacip, Büyük Selçuklu Devleti altında, Sultan Melikşah saltanat dönemi'nde, 1086 - 1094 arasında, Selçuklu Halep Emirliği yapan yönetici.

<span class="mw-page-title-main">Zakir Kadiri Ugan</span>

Zakir Kadiri Ugan Tatar kökenli antropolog, tarihçi ve yazardır. İbn-i Haldun'un Mukaddime adlı eseri ile Kur'an tefsircisi Taberi'nin Tarihu’l-Ümem ve’l-Mulûk adlı eserini Türkçeye kazandırması ile tanınır.

Müktefi veya Muhammed "el-Muktafî liʿEmr i’l-Lâh" Tam Adı: Ebû `Abd Allah "el-Muktafî liʿEmr i’l-Lâh" Muhammed bin ʿAhmed el-Mûstazhir Abbasi halifelerinin otuzbirincisidir. Peygamber'i rüyasında görüp ona bu işin sana yetişeceğini söylediği ve Allah'ın emrine uyun dediği için kendisine Maktafi adı verilmiştir. Birçok Selçuklu ordusunu ve generalini yendi ve Selçuklulara boyun eğmeyi başardı, onları Irak'tan tamamen kovdu. Türklerden arındırılmış bir ordu kurdu. Bu, önceki iki halifenin öldürülmesine neden olan Türk askerlerinin tekrarlanan ihanetlerinden kaynaklanmaktadır. Genel olarak halife el-Muktefi, tüm düşmanlarını yenip boyun değdirebilen erdemli ve cesur bir adamdı.

<i>el-Evâmirül-Alâiyye fil-umûril-Alâiyye</i>

el-Evâmirü'l-Alâiyye fi'l-umûri'l-Alâiyye ya da Selçuknâme, İbn Bîbî tarafından Farsça olarak yazılan eser. 1277 ve 1282 yılları arasında yazılan eser Anadolu Selçuklu Devleti döneminin birincil kaynağı olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Selçuknâme</span> Selçuklulardan bahseden eserlere verilen genel ad

Selçuknâme, özellikle Selçuklu Hanedanından bahseden eserlere verilen genel ad. 11. yüzyıldan itibaren başlayan selçuknâme yazıcılığından günümüze ulaşan en eski eser Zahîrüddîn-i Nîsâbûrî'nin Irak Selçuklu Sultanı II. Tuğrul adına yazdığı eserdir. İbn Bîbî'nin el-Evâmirü'l-Alâiyye fi'l-umûri'l-Alâiyyesi ile Kerimüddin Mahmud-i Aksarayî‎'nin Müsâmeretü'l-Ahbâr‎'ı da bu tarzın önemli örneklerindendir.

Taşköprülüzade Ahmed, Taşköprüzade Ahmed Efendi ya da tam adıyla Taşköprülüzade İsameddin Ahmed bin Mustafa, Osmanlı Devleti'nin ilk bilim tarihçisi ve ilk ansiklopedi yazarıdır. Osmanlı ulemasından olan Taşköprülüzade Ahmet Efendi, Biri "ilimler"i, diğeri ise "bilginler"i konu edinen eserleri kaleme almıştır. İlimleri ele alan cildi Miftâhü’s-Sa‘âde, bilginleri konu edinen cildi ise Şakâyık-i Nu’mâniyye adını taşımaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İbn eş-Şatir</span>

İbn eş-Şâtir, 14 .yüzyılda yaşamış Arap gökbilimci.

<span class="mw-page-title-main">Aşkelon Muharebesi</span> Aşkelon kalesi yanında 12 Ağustos 1099da yapılan muharebe

Aşkelon Muharebesi, Filistin Akdeniz sahilinde bulunan Aşkelon Kalesi yanında 12 Ağustos 1099'da yapılan muharebe. 1099'da Haçlıların Kudüs Kuşatması sonucu Kudüs'ü ele geçirip Haçlılar Kudüs Krallığı kurduktan sonra bu yeni devletin güneybatı sınırlarının güvenliğini sağlamak için yapılan ve çok kere Birinci Haçlı Seferi'nin son muharebesi olduğu olarak kabul edilen Haçlılar Kudüs Krallığı kralı seçilen Godfrey de Bouillon komutasındaki bir Haçlılar ordusu ile Fatımiler Veziri El-Efdâl Şehinşâh komutasındaki nispeten daha güçlü olan Fatımiler ordusu arasında yapılan bir muharebe. Haçlılar ordusu galip gelmiş Fatimiler ordusu büyük zayiat vererek mağlup olmuştur.

İbn Tağrıberdî, Memlûk Sultanlığı'nda yaşamış Mısırlı tarihçi, şair, müzisyen.

<span class="mw-page-title-main">Bihar'ul-Envar</span>

Bihar'ul-Envar, Şii, Caferi rivayetlerin tamamını derlemek amacıyla el-Meclisî tarafından meydana getirilen eser.

<span class="mw-page-title-main">Ani Kuşatması (1064)</span>

1064'te Alp Arslan komutasındaki büyük bir Selçuklu ordusu Ani'ye saldırdı; 25 günlük bir kuşatmadan sonra şehri ele geçirdiler.