İçeriğe atla

El-Asl

Kitâbü'l-Asl (Arapça: الأصل) veya El-Mebsut, Ebu Hanife'nin öğrencilerinden Şeybanî tarafından yazılan ve Hanefi mezhebinin esaslarını belirleyen Zahirü’r Rivaye denilen altı kitaptan birisidir.

Kitap, yazarın ilk ve en hacimli eseridir.[1] Genel olarak Ebu Hanife'nin fıkhî görüşlerini yansıtan eserde ayrıca kendisinin, Ebu Yusuf'un ve İbn Ebi Leylâ'nın muhalif olduğu görüşler de yer almaktadır. Kitap bizzat eş-Şeybani tarafından yazılmamakla birlikte, Şeybani tarafından öğrencilerine dikte ettirilmiş ve onlardan rivayet halinde gelmiştir. Bu rivayetlerden en ünlüsü ve basıma esas olanı Ebu Süleyman el-Cüzcanî'nin rivayetidir.

Kitaba dair pek çok şerh yazılmıştır ki en ünlüleri Abdülaziz el-Halvânî, Ebu Bekir Haherzâde ve Serahsî'nin hepsi de 'el-Mebsut' adını taşıyan şerhleridir. Kütüphanelerde el yazması nüshaları bulunan kitap Şefik Şehâte tarafından 1954'te Kahire'de, Ebu'l Vefa el-Efganî tarafından da Haydarabad'da yayınlanmıştır. Yine eserin tamamı 5 cilt olarak Karaçi'de basılmıştır.

Kitap birbirinden bağımsız yirmi bölümden oluşmaktadır. Eserin bir şerhi olan Serahsî'nin 'el Mebsut' adlı eseri Türkçe olarak yayınlanmıştır.

Hakkında yazılan kitaplar

  • İmam Muhammed b. Hasan eş-Şeybani'nin Kitabü'l-Asl Adlı Eserinin Tanıtımı ve Fıkıh Usulü Açısından Tahlili, Mehmet Boynukalın, Ocak Yayınları, İstanbul, 2009

Kaynakça

  1. ^ "el-ASL - TDV İslâm Ansiklopedisi". 21 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hadis</span> İslam peygamberi Muhammede isnat edilen sözler ve fiiller

Hadis, Muhammed'e atfedilen ve onun sözleri, fiilleri, onaylamaları ve sıfatlarını içeren bilgilerdir. Hadis âlimleri buna sahabe ve tabiînin söz ve fiillerini de eklemişlerdir. Ancak bunlar kaynak olma bakımından Muhammed'in fiil ve sözleri ile aynı seviyede değildirler ve hadis ilmi içerisinde farklı şekilde isimlendirilirler.

<span class="mw-page-title-main">Buhârî</span> Buharalı Fars muhaddis

Buhârî ya da tam künyesiyle Ebû Abdillâh Muhammed bin İsmâîl bin İbrâhîm el-Cu'fî el-Buhârî, Buharalı Fars bir muhaddistir. Yazdığı Sahih-i Buhârî diye bilinen eser, daha sonradan Sünni Müslümanlar için güvenilir hadis kaynaklarını teşkil eden ve Kütüb-i Sitte diye anılan serinin ilk kitabıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ebu Hanife</span> Hanefî mezhebinin öncüsü ve imamı olan din bilgini

Ebû Hanîfe veya tam adıyla Ebû Hanîfe Numân bin Sâbit bin Zûtâ bin Mâh İslam dininin dört fıkıh mezhebinden birisi olan Hanefi mezhebinin kurucusu ve Sünni fıkhının en büyük üstâdlarından biri sayılan İslam fıkıh ve hadis bilgini. Asıl adı "Nu’man bin Sâbit" olup sevenlerince ismi "İmâm-ı Â’zam" unvanıyla birlikte anılır.

Molla Hüsrev d. Karkın - ö. 1480, İstanbul) Fıkıh alimi ve devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Şafii</span> Şafi mezhebinin kurucusu ve imamı

Şafii, İslam hukuku bilgini. Şafii mezhebinin kurucusudur.

<span class="mw-page-title-main">İbn Kesir</span> Hadis ve tefsir bilgini, tarihçi

İbn Kesîr, Suriyeli muhaddis, müfessir ve tarihçi. Memlüklüler devrinde yaşamış tarih, tefsir ve fıkıh konusunda uzmanlaşmış tanınmış bir alimdir. İslam dünyasında kaynak bir tarih kitabı olan El Bidaye ve'n Nihayeyi yazmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mâtürîdî</span>

Mâtürîdî ya da tam adıyla Ebû Mansûr Muhammed bin Muhammed bin Mahmûd el-Mâtürîdî es-Semerkandî,, İslam dininin iki itikadi mezhebinden birisi olan Mâtürîdîlik mezhebinin kurucusu ve Hanefîlik mezhebine bağlı olanların itikad imamı sayılan İslâm alimi.

el-Fıkhu'l-Ekber, Ebu Hanife'nin akaid konusundaki bir eseridir. Birçok defa Türkçeye çevrilmiştir.

Fıkhu'l Ebsat, Ebu Hanife'nin akaid konusundaki eserlerinden biridir. İmam-ı Azam'ın Beş Eserinden biri olan Fıkhu'l Ebsat oğlu Hammad, öğrencileri Ebu Yusuf ve Ebu Muti' bin Abdillah el-Belhi tarafından rivayet edilmiştir.

Mâtüridîlik, Matüridî'nin kurduğu, Hanefî Mezhebi'nin kurucusu İmam-ı A'zam'ın düşüncesini tâkip eden, akla önemli bir yer veren İslam dini itikad mezhebidir. Türkiye, Afganistan, Pakistan, Hindistan ve Orta Asya ülkelerinde yaygındır.

Abdullâh el-Hararî eş Şeybi el-Abderî , İslam alimi, muhaddis.

el-Fıkhü'l-ekber İmamı Azam Ebu Hanife'nin en önemli eseridir.

Muhammed bin Ahmed el-Kurtubi,, Eserlerinde Ehl-i Sünnet'i savunan, başta Mu’tezile olmak üzere İmâmiye, Râfiziyye, Kerrâm’îyye gibi fırkaları eleştiren âmelde Malikî, i'tikatta Eş’ari olmakla birlikte, mezhep taassubuna karşı tavır takınan ve taklitçiliği bir metot olarak benimsemediğini dile getiren Endülüslü ve Arap, muhaddis, müfessir, fakih, dilci ve kıraat âlimi.

<span class="mw-page-title-main">Hanefilik</span> İslam mezhebi

Hanefîlik ya da Hanefî mezhebi, İslam dininin Sünnî (fıkıh) mezheplerinden biri. Hanefilerin itikatta (inançta) mezhepleri ise Mâtürîdîliktir. İsmini asıl adı Nûman bin Sâbit olan kurucusu Ebu Hanife'den (699-767) alır. Başta Türkiye, Türkmenistan, Özbekistan, Kazakistan ve Kırgızistan gibi Türkî ülkeler olmak üzere Balkanlar, Tacikistan, Afganistan, Suriye, Ürdün, Bangladeş ve Pakistan'da yaygındır. Dört Sünnî mezhebin nüfus açısından en genişidir. Takipçileri, Sünni nüfusun yarısından fazlasını oluşturmaktadır. Hanefîlik, günümüzde en çok bağlısı bulunan fıkıh mezhebidir. Mezhebin görüşleri El-İhtiyar adlı eserde bir araya toplanmıştır.

Muhammed Zahid Kevserî, Osmanlı dönemi din alimi, düşünür ve yazar.

Muhammed bin Hasan eş-Şeybânî, Hanefî Mezhebi'nin Ebû Hanîfe'den sonraki en ünlü iki bilgininden birisidir. Ebû Yûsuf ile beraber Hanefî mezbenin esaslarının kayda geçirilmesinde büyük emeği geçmiştir.

Muhammed es-Serahsî, Karahanlılar devrinde yaşamış fıkıh bilgini. Hanefi mezhebine bağlı olan Serahsi'nin İslam bilim dünyasındaki unvanı 'imamların güneşi' anlamına gelen Şemsü'l Eimme'dir.

İslam dünyasında sarhoşluk verici özelliği sebebiyle alkollü içecek kullanımı dinen meşru görülmemektedir. İslam mezheplerinin günümüzdeki çoğunluğu alkolün azı veya damlasının kullanımını dahi meşru görmemekteyken tarih içinde farklı mezhepler konuya farklı yaklaşmışlardır. Ayrıca tarih boyunca Müslüman ülkelerde bu yasağa karşın alkol kullanımının olduğu hatta bazı dönemlerde oldukça yaygın kullanıldığı bilinmektedir.

Zahirü'r Rivaye veya Mesail i Usul Ebu Hanife'nin öğrencisi İmam Muhammet El Şeybani tarafından yazılan, Hanefi Mezhebi'nin en mutemed kitaplarını ifade eder. Bu kitaplar Kitab-ul Asl, Cami-us Sağir, Cami-ul Kebir, El Ziyadat, Siyer-i Sağir ve Siyer-i Kebir olmak üzere altı kitaptır.

Câmiu's Sağîr İmam Muhammet El Şeybani'nin, Hanefi Mezhebinde Kuran-ı Kerim'den sonra en güvenilir kitap kabul edilen Zahirü'r Rivaye adlı altı kitaplık külliyatının ikinci kitabıdır.