İçeriğe atla

Ekçe

Ekçe
Aequi dili
Ana dili olanlarEk / Aequi ülkesi
BölgeLatium, Doğu-Merkez İtalya
DönemMÖ 5. - 3. yüzyıl
Dil ailesi
Dil kodları
ISO 639-3xae
Dilbilimci listesixae
Glottologaequ1239[1]
aequ1238  eski kod[2]
Abraham Ortelius'un 1595'te yayımlanan Antik Latium haritası

Ekçe veya Aequi dili; Romalıların, Ekler (Aequi) ve Aequium sömürgecileri (Aequicoli) diye adlandırdığı, Kuzeydoğu Latium'un Alban Tepeleri'nde ve onların doğusundaki Merkez Apeninler'de yaşamış olan halk tarafından, erken ve orta Roma Cumhuriyeti döneminde yani yaklaşık MÖ 5. yüzyıldan Roma ordusuna yenilip ardından Romalılaştıkları MÖ 3. yüzyıla kadar konuşulduğu düşünülen soyu tükenmiş bir İtalik dildir. Bölge, Roma'dan gelen Latince konuşan kişiler tarafından yoğun bir şekilde kolonize edildiğinden oradaki yazıtların çoğu Latincedir. Farklı bir lehçede olduğu görülen iki tarihsiz yazıt; bilim insanları tarafından aslında, Roma öncesi kabilenin tümünün dilini temsil ettiği varsayımıyla Ekçe olarak adlandırılmıştır. Dilin, Hint-Avrupa dil ailesinin İtalik koluna ait olduğu bilgisinden fazlasını söylemek için yeterli metin bulunmamaktadır.

Külliyat

Ekçe, iki yazıtla yetersiz bir şekilde belgelenmiştir. Conway'in İtalik yazıtlar yayını; buraya bir sözlükçe, birkaç yer adı ve birkaç düzine kişisel ad ekliyor ama bunların hangilerinin kesinlikle endonim, hangilerinin Latince konuşan halkın kullandığı Latince egzonimler olduğu ayrımını yapmıyor.[3] Her iki durumda da aynı olmaları mümkün ancak böyle bir hipotez henüz kanıtlanmadı.

Alba Fucens yazıtı, ALBSI PATRE yazan bir bronz plakadır.[4] Conway, ilk kelimeyi *albe(n)si (yönelme hali) olarak yeniden oluşturmuştur. Baldi, metni Latinceye Albano patri (iki yön. hali) diye çevirmiştir, Türkçesi "(Tanrı) Alban Baba'ya"dır.[5]

İkinci belge, Petrella Salto'daki Cliternia (Capradosso) yazıtıdır, bir pınarda bulunan bu yazılı taş, doğası gereği bağlamından ayrılmıştır (tepeden aşağa yuvarlanmıştır).[6] Metin:[3]

VIA INFERIOR | PRIVATAST| T VMBRENI C F |
PRECARIO | ITVR | PECVS PLOSTRV | NIQVIS AGAT

Yolun özel olduğunu, geçişin Gaius'un oğlu Titus Umbrenus'un izniyle olduğunu ancak yük hayvanlarının yasak olduğunu bildiren bir uyarıdır.

Kaynakça

  1. ^ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, (Ed.) (2017). "Aequian". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History. 
  2. ^ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, (Ed.) (2017). "eski kod". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History. 
  3. ^ a b Conway, Robert Seymour (1897). The Italic Dialects. Cambridge: Cambridge University Press. ss. 301-305. 
  4. ^ Ernout 1916, ss. 43–44 gives the CIL number, as the inscription was originally taken to be early Latin: CIL I2 385, VI 3672, IX 4177.
  5. ^ Baldi, Philip (2002). The Foundations of Latin. Trends in Linguistics: Studies and Monographs. Berlin: Mouton de Gruyter. s. 122. 
  6. ^ CIL IX, 4171, according to Ernout 1916, s. 45.

Ek kaynaklar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kelt dilleri</span> Hint-Avrupa dil ailesinin bir kolu

Kelt dilleri, Hint-Avrupa dil ailesinin bir koludur. Yaşayan dilleri Bretonca, Galce, İrlandaca, İskoçça, Kernevekçe ve Manksçadır.

Piemontça (Piemonteis), İtalya'nın Piemont bölgesinde konuşulan bir Gallo-İtalik dildir. Yaklaşık 2.000.000 kişi tarafından konuşulmakla beraber resmî dil statüsünde olmayıp yerel dil olarak kullanılmaktadır. İtalyan hükûmeti tarafından İtalyancanın bir lehçesi olarak kabul edilmesine rağmen Ethnologue tarafından Emilian-Romanyol, Ligurca, Lombardça ve Venedikçe gibi ayrı bir dil statüsündedir. Piemontça, İtalyancadan çok Oksitanca ile ilişki içinde olmuştur. İlk Piemontça metin olan sermones subalpini, Oksitanca ile büyük benzerlikler göstermektedir.

Lombardça, Lumbaart ya da Lumbard, İtalya'nın Lombardiya bölgesinde ve İsviçre'nin Ticino kantonunda konuşulan bir Gallo-İtalik dildir. Lombardça 3,9 milyon kişi tarafından konuşulmakta olup iki büyük lehçesi vardır. Bunlar Batı Lombardcası yani İnsubric ve Doğu Lombardcası yani Orobic olup bu lehçeler karşılıklı olarak anlaşılması imkânsız olduğundan pek çok dilbilimci tarafından ayrı diller olarak sınıflandırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Ermenicesi</span>

Doğu Ermenicesi, bir Hint-Avrupa dili olan çağdaş Ermenicenin standartlaşmış iki biçiminden biridir. Kafkas Dağları'nda ve İran'daki Ermeni topluluğu tarafından konuşulmaktadır. Konuşanların bazılarının Ermenistan ve İran'dan Ermeni diasporasına göçünden dolayı diasporadaki bazı kişiler tarafından konuşulmaktadır; ancak Batı Ermenicesi diasporada daha yaygındır.

<span class="mw-page-title-main">Darice</span> Farsçanın bir lehçesi

Darice, Doğu Farsçası veya Afgan Farsçası olarak da bilinen dil, Farsçanın bir lehçesidir. Peştuca ile birlikte Afganistan'ın resmî dillerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Bamum dili</span>

Bamum, or Bamun, ayrıca Fransızca 'Bamoun' , Kamerun'un bir Doğu Grassfields dilidir, bu dili konuşan yaklaşık 420,000 kişi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Hainanca</span> Hainan bölgesinde yaşayan Hainanlılar tarafından konuşulan Çince ağzı

Hainanca Hainan bölgesinde yaşayan Hainanlılar tarafından konuşulan olan bir dil.

<span class="mw-page-title-main">Minosça</span>

Minosça, Minos uygarlığı tarafından konuşulmuş ölü bir dildir.

Daçça, Daçya devletinde yaşamış Daçyalılar tarafından konuşulmuş olan ölü bir dildir.

Galyaca Galya devletinde yaşamış Galyalılar tarafından konuşulmuş olan bir ölü dildir.

Miami-Illinois ya da Irenwa, Amerika Birleşik Devletleri'nde tarafından konuşulmuş olan bir ölü dil.

Karca, Karya ülkesinin halkı olan Karyalılar tarafından kullanılmış ve MÖ 7. yüzyıldan itibaren kayda geçmiş Anadolu dili.

Misçe, Misya devletinde yaşamış Misyalılar tarafından konuşulmuş olan ölü bir dildir.

Çipevaca Amerika Birleşik Devletleri'nde konuşulan bir Algonkin dilidir.

Menominice Amerika Birleşik Devletleri'nde konuşulan bir Algonkin dilidir.

Ojibvaca Amerika Birleşik Devletleri'nde Ojibvalar tarafından konuşulan bir Algonkin dilidir.

<span class="mw-page-title-main">Mesapça</span>

Mesapça, İtalya'ya bağlı Puglia bölgesinde konuşulmuş olan ölü bir dildir.

Başkartça, İran'daki bazı bölgelerde konuşulan ve Farsçayla birlikte güneybatı-İrani diller grubuna giren dildir.

Marsi; 19. yüzyılın sonlarında tarım arazisi için boşaltılan Fucinus Gölü'nün doğu kıyısındaki Marruvium'u merkez edinen, Eski İtalya'daki bir İtalik halktı. Yaşadıkları bölge bugün Marsica olarak adlandırılıyor. Roma Cumhuriyeti döneminde bölge halkı şimdi Marsice olarak adlandırılan bir dili konuşuyordu. Birkaç yazıt ve açımlama (glos) ile tasdiklenmiştir. LINGUIST List, onu Umbriya dil grubuna dahil ediyor.

<span class="mw-page-title-main">Hernikler</span>

Hernikler veya Hernici; Antik İtalya'da, güney sınırlarında Volski ve kuzey sınırlarında Ekler (Aequi) ile Marsi olmak üzere Fucine Gölü ve Sacco Nehri (Trerus) arasındaki Latium'da yaşamış olan bir İtalik kabileydi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.