İçeriğe atla

Ekvador Kızılderilileri

Ekvador Kızılderilileri
(Indios de Ecuador)
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Diller
yerel diller, İspanyolca
Din
Hristiyanlık, yerel inançlar

Ekvador Kızılderilileri (İspanyolca Los indios de Ecuador), Ekvador'da yaşayan ve Circum-Caribbean ile Andlar kültür gruplarından Kızılderili halkları. Ekvador nüfusunun yüzde 25'i Kızılderili, yüzde 65'i Yerli-Avrupalı melezi, yüzde 10'u da Afro-Ekvadorlu adı verilen zencilerdir.[1] Ekvador Kızılderililerinin siyasi organizasyonu Confederación de Nacionalidades Indígenas del Ecuador (CONAIE) adlı kurumdur.

Halklar

  • Achuar
  • Atacames
  • Awa
  • Bahía
  • Cañaris
  • Caraquez
  • Caranqui
  • Carchi
  • Cayambis
  • Cayapas
  • Chachis
  • Cholos
  • Chorrera
  • Cotocollao
  • Cofán
  • Cubilán
  • Eperas
  • Encarnacionillos
  • Esmeraldas
  • Hambatus
  • Huancavilcas
  • Huaorani[2]
  • Imbaburrios
  • Imbayas
  • Joma Coaque
  • La Tolita
  • Las Vegas
  • Machalilla
  • Mantas
  • Minchaleños
  • Napo
  • Otavalos
  • Paltas
  • Panzaleos
  • Pastos
  • Puruhá
  • Quillacingas
  • Quitus
  • Quechuas Andes
  • Quechuas Amazonicos
  • Salasacas
  • Saraguros
  • Siona-Secoya
  • Shiriou
  • Shiwiar
  • Shuar
  • Tacalshapa
  • Tagaeri[3]
  • Taro-menami[4]
  • Tetete[5]
  • Taro-menami[4]
  • Tsáchilas
  • Valdivia
  • Yungas
  • Záparo[6]

Ayrıca bakınız

  • Confederación de Nacionalidades Indígenas del Ecuador (CONAIE)
  • Ecuador Runakunapak Rikcharimuy (ECUARUNARI)

Kaynakça

  1. ^ "Ecuador". CIA World Factbook. Central Intelligence Agency. 19 Haziran 2008. 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2008. 
  2. ^ Grupo indígena tambien conocido como Aucas, vease Operación Auca
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2013. 
  4. ^ a b "Informe Anual 2006 - Capítulo III El sistema de peticiones y casos individuales". 19 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2020. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2013. 
  6. ^ Grupo desaparecido

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Saskatchewan</span> Kanadanın Batı Kanada bölgesindeki bir eyâleti

Saskatchewan, Kanada'nın Batı Kanada bölgesindeki bir eyâletidir. Kuzey Amerika'nın merkezinde yer alır. Komşu eyaletleri Manitoba ve Alberta'dır. Güneyinde ABD'nin Montana ve Kuzey Dakota eyâletleri, kuzeyinde ise Kanada eyâletlerinden Kuzeybatı Toprakları ve Nunavut yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Ekvador</span> Güney Amerikadaki egemen devlet

Ekvador veya resmî adıyla Ekvador Cumhuriyeti, Güney Amerika'da temsilî demokrasi ile yönetilen bir cumhuriyettir. Kuzeyde Kolombiya, doğu ve güneyde Peru ile komşudur ve batısında Büyük Okyanus vardır. Anakaradan 965 kilometre batıda, Büyük Okyanus'ta bulunan Galapagos Adaları da ülkenin sınırları dâhilindedir. Adını aldığı ekvatorla ülke ikiye bölünmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri Kızılderilileri</span>

Kızılderililer ya da Amerika Yerlileri veya kısaca Yerliler, Amerika Birleşik Devletleri'nde yaşayan Kızılderililer için kullanılan ortak birleştirici ad. Dilce birbiriyle akraba olmayan en az iki ayrı grupta toplanırlar: Sibirya kökenli olan Na-Dene dilleri ile Na-Dene dilleri dışındaki bütün Kızılderili dillerini içeren Amerind dilleri.

<span class="mw-page-title-main">Kızılderililer</span> Amerika kıtasının yerlilerine verilen isim

Kızılderililer ya da Amerika Yerlileri, Sibirya kökenli Eskimo - Aleut halkları dışında kalan bütün Amerika yerlileri için kullanılan ortak birleştirici ad. Dilce birbiriyle akraba olmayan iki ayrı ana grupta toplanırlar: Sibirya kökenli olan Na-Dene dilleri ile Na-Dene dilleri dışındaki bütün Kızılderili dillerini içeren Amerind dilleri.

<span class="mw-page-title-main">Amerika yerlileri</span>

Amerika yerlileri, Avrupalılar'ın gelişinden önce Amerika kıtasında yaşayan Eskimo-Aleut halkları ile Kızılderilileri kapsayan ortak ad. Bazıları bu adı İngilizce Amerindian terimin karşılığı olarak yalnızca Kızılderililer için kullanır ve Eskimo-Aleut halklarını dahil etmez. Alaska ve Kanada gibi hem Eskimo hem de Kızılderili nüfus barındıran yörelerde Amerika yerlisi adı her ikisi için kullanılırken, Kıta ABD'sinden Arjantin'e kadar Eskimo barındırmayan diğer yörelerde yalnızca Kızılderili anlamındadır.

<span class="mw-page-title-main">Guatemala Maya Dilleri Akademisi</span>

Guatemala Maya Dilleri Akademisi, Guatemala'da konuşulan 22 Maya dilinin kullanımını düzenleyen özerk devlet organizasyonu. Bu dillerin yazımında kullanılan değişik yazı sistemlerinin standartlaşması üzerine çaba harcar. Diğer bir işlevi de bu Maya dillerinin öğretimine yönelik çalışmalar yapmak, kurslar açarak tercüman yetiştirmektir.

<span class="mw-page-title-main">İşilce</span>

İşilce, daha çok Guatemala'nın El Quiché departmanında İşil Üçgeni denilen Santa Maria Nebaj, San Juan Cotzal ve San Gaspar Chajul kasabalarında, çok daha az olarak Meksika'da İşiller tarafından konuşulan Maya dilleri ailesinin Kiçe-Mam dilleri grubundan bir Kızılderili dilidir. Guatemala'da 2002 sayımına göre etnik 95.315 kişilik nüfustan 83.574 kadarı anadillerini konuşabiliyor. En yakın akrabası birlikte İşil dilleri adıyla alt grup oluşturan Avakatekçedir.

<span class="mw-page-title-main">Tzeltalca</span>

Tzeltalca ya da Tzeltal dili, Meksika'nın Chiapas eyaletinin Ocosingo, Altamirano, Huixtán, Tenejapa, Yajalón, Chanal, Sitalá, Amatenango del Valle, Socoltenango, Villa las Rosas, Chilón, San Juan Cancun, San Cristóbal de las Casas Oxchuc ve San Bartolome de los Llano/Venustiano Carranza belediyelerinde yaşayan Tzeltallar tarafından konuşulan Maya dilleri ailesinin Çol-Tzeltal dilleri adı da verilen Çol dilleri grubunun Tzeltal dilleri alt grubundan bir Kızılderili dilidir. En yakın akrabaları Tzotzilcedir.

<span class="mw-page-title-main">Guatemala Kızılderilileri</span>

Guatemala Kızılderilileri, Guatemala'da yaşayan Mezoamerika Kızılderilileri kültür grubundan Kızılderili halkları. 2001 yılında % 59.4 olan Ladinolardan sonra % 40.6 olan nüfuslarıyla ikinci sıradadır ve bunların büyük çoğunluğu Maya halkları olup en büyük grupları Kiçeler, Kakçikeller, Mamlar ve Kekçiler olarak sıralanır. Maya kökenli olmayan Kızılderililerin oranı ancak % 0.2 dir. İzole dilli Alaguilac'ların soyu Amerika'nın keşif yıllarında tükenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ladinolar</span>

Ladinolar, Latin Amerika'da, özellikle de Guatemala'da yaşayan, yerli halklar ile İspanya kökenli Avrupalıların melezi olan Mestizo halkı. Adları Latino («Latin») kelimesinden gelir.

<span class="mw-page-title-main">Meksika'nın yerli halkları</span>

Meksika Kızılderilileri, Meksika'da yaşayan Kuzey Amerika Kızılderilileri grubunun Aridoamerika ile Mezoamerika Kızılderilileri kültür grubundan Kızılderili halkları.

<span class="mw-page-title-main">Brezilya Kızılderilileri</span> etnik grup

Brezilya Kızılderilileri ya da Brezilya yerlileri, Brezilya'da yaşayan Doğu Brezilya ile Amazon Kızılderilileri kültür grubundan Kızılderili halkları. Brezilya Kızılderililerinden Fundação Nacional do Índio (Funai) adlı hükûmet kuruluşu sorumludur. Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística tarafından 2010 yılında yapılan son sayıma göre nüfusları 817.000 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Paraguay Kızılderilileri</span>

Paraguay Kızılderilileri, Paraguay'da yaşayan ve Gran Chaco, Güney Cone ve Amazonya kültür gruplarından Kızılderili halkları. 2002 sayımına göre Paraguay'da Kızılderililerin oranı % 1.7, sayısı 87,099 kişidir. Beş dil ailesinde 17 ya da 19 etnik grup vardır. En büyük yerli grupları ülkenin kuzeybatısında bulunan Gran Chaco yöresindedir.

<span class="mw-page-title-main">El Salvador Kızılderilileri</span>

El Salvador Kızılderilileri, El Salvador'da yaşayan Mezoamerika ve Orta Amerika Kızılderilileri kültür grubundan Kızılderili halkları. Ülkede % 86 Mestizolar ve % 12 Beyazlardan sonra % 1 lik oranlarıyla azınlıkta kalmışlardır. Günümüzde en büyük yerli halklar ülkenin doğu bölgelerinde yaşayan Pipiller ile Lenkalardır.

<span class="mw-page-title-main">Kızılderili soykırımları</span> Kuzey Amerika, Orta Amerika, Güney Amerika ve Karayiplerdeki Kızılderili halklarının soykırımı

Kızılderili soykırımları, Kristof Kolomb'un 1492'de Amerika Kıtası'na ulaşmasından sonraki beş asır boyunca Avrupalılar tarafından kıtanın yerlileri olan Kızılderililere karşı yapılan soykırımlardır.

<span class="mw-page-title-main">Ekvador'un vize politikası</span>

Ekvador ziyaretçileri en çok 90 güne kadar kalış süresi için vize almak zorunda değildir. Ekvador dünyanın en hafif vize politikalarından birine sahiptir. Tüm ziyaretçilerin en az 6 ay geçerli bir pasaporta sahip olmaları gerekir. Çoğu Güney Amerika ülkelerinin vatandaşları sadece kimlik kartı ile Ekvador'a girebilirler.

Ekvador, 2000 yılından beri Yabancı Dilde En İyi Film Akademi Ödülü dalında Akademi Ödülleri'ne başvurmaktadır. Ödül, Amerika Birleşik Devletleri Sinema Sanatları ve Bilimleri Akademisi tarafından İngilizce diyalogları olmayan ve ABD dışındaki ülkelerde üretilen uzun metrajlı filmlere her yıl verilmektedir. Ödül, 1956'daki Akademi Ödülleri'ne kadar yoktu. İngilizce olmayan filmler için oluşturuldu ve her yıl verilmeye başlandı.

María Susana Rivadeneira Simbal, Ekvadorlu model. 2004 yılında ülkesinde düzenlenen ulusal güzellik yarışmasında "Miss Ecuador" seçilerek birincilik tacını takmıştır. 2004 Miss Universe güzellik yarışmasında ilk 10 arasına kalmıştır.

Lady Fernanda Mina Lastra, Ekvadorlu manken. 2010 yılında ülkesinde 'Miss Ecuador' seçilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ekvador'da COVID-19 pandemisi</span> COVID-19 pandemi maddesi

COVID-19 pandemisinin, 70 yaşlarındaki bir kadının testi pozitif çıktığı 29 Şubat 2020'de Ekvador'a yayıldığı bildirildi. Ekvador, Nisan ayında Latin Amerika'daki salgının "merkez üssü" oldu. Nisan 2020 itibarıyla, Ekvador'da karton tabutlar dağıtmaktadır. Hükûmet acil mezarlıklar kurmayı planlıyor. Ölüm sayısının düşük bir test oranı nedeniyle resmî rakamdan önemli ölçüde daha yüksek olduğuna inanılmaktadır ve binlerce fazla ölümün normal bir döneme denk olan rakamla karşılaştırıldığında rapor edilmiştir. Bir New York Times analizi, ölüm oranının normalden üç katına çıkması nedeniyle 1 Mart ile 15 Nisan arasında 7.600'den fazla ölüm meydana geldiğini ve bunun resmî ölüm bilgilerinin büyüklük sırasından daha az olduğundan daha düşük olduğunu gösterdi.7 Nisan 2023 itibarıyla Ekvador'da koronavirüs ile enfekte olmuş toplam 36.017 kişinin öldüğü, toplam vaka sayısının ise 1.059.529 olduğu açıklandı. hasta ise iyileşti ve taburcu edildi.