İçeriğe atla

Ekmek dolması

Ekmek dolması
Ülke(ler)Türkiye
BölgesiEge Bölgesi
YaratıcısıOsmanlı mutfağı
Tipidolma
Ana malzemelerdolmalık ekmek, sıvı yağ, soğan, dana kuşbaşı eti, havuç, bezelye, tuz, rezene, anason, su, domates. Üzeri için: tereyağı, adaçayı

Ekmek dolması, Fodula veya nân-ı harcî, Osmanlı mutfağında olan bir çeşit dolmadır.[1] Ege yöresi lezzetlerinden olan ekmek dolmasının ekmeği (dolmalık ekmek), diğer ekmek türlerinden farklı olarak, daha yumuşak bir hamurdan hazırlanır. Hamurun yumuşak olması için ise, içine şerbet eklenir.[2]

Ekmek dolması, İzmir ve Manisa mutfağında yer alır.[2][3][4][5] Ödemiş, Tire,[6] Turgutlu,[7] Beydağ,[8] Bozdoğan[9] ve Seferihisar[10] mutfağında yapılmaktadır.

Osmanlı Mutfağında çeşitleri

Fodula (fodla), Ramazan pidesine benzer ekmek ile yapılan ekmek dolmasıdır. Evliya Çelebi seyahatnamesinde adı geçmektedir. Fatih dönemi saray mutfakları muhasebe defterlerinde adı nân-ı harcî veya fodula olarak geçmektedir.[11]

Kaynakça

  1. ^ "Fodula nedir? Fodula - Ekmek Dolması tarifi". Milliyet. 3 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2021. 
  2. ^ a b "İşte ekmek dolması..." Habertürk. 17 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2021. 
  3. ^ "Manisa mutfağından mutlaka tadılması gereken nefis yemek tarifleri". Hürriyet. 18 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2021. 
  4. ^ Sarı, İbrahim (9 Ocak 2017). Türk Gelenek ve Görenekleri: Bazı yerlerde ”bayram şenliklerinin” yapıldığı salıncakların kurulduğu çeşitli oyunların ve atraksiyonların olduğu ‘’şenlik alanları’’vardır. . noktaekitap. 18 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2021. 
  5. ^ Sarıkaya, Mustafa (1968). Her yönü ile Ödemiş ve Kiraz ilçeleri. [Karınca Matbaacılık ve Ticaret Koll[ektif] Ş[irke]ti]. 18 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2021. 
  6. ^ Sarı, İbrahim (9 Ocak 2017). Türk Gelenek ve Görenekleri: Bazı yerlerde ”bayram şenliklerinin” yapıldığı salıncakların kurulduğu çeşitli oyunların ve atraksiyonların olduğu ‘’şenlik alanları’’vardır. . noktaekitap. 5 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2023. 
  7. ^ Atilla, A. Nedim (2001). Tarihten günümüze İzmir mutfağı. İzmir Büyükşehir Belediyesi. ISBN 978-975-18-0052-7. 4 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2023. 
  8. ^ Yapıcı, Mestan (1995). Beydağ, "Balyambolu", "Palaipolis". M. Yapıcı. ISBN 978-975-95115-0-0. 4 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2023. 
  9. ^ Bozdoğan. Bozdoğan Belediyesi. 1989. 4 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2023. 
  10. ^ 13. Ulusal Turizm Kongresi. Kutlu & Avcı. ISBN 978-605-5627-26-3. 4 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2023. 
  11. ^ "Osmanlı Devleti'nde Ayasofya Camii Kayyımları (Ayasofya'nın Bakım ve Temizlik Görevlileri)" (PDF). Usul İslam Araştırmaları ISSN 1305-2632 | e-ISSN 2147-8279 Nisan/April 2022, 37 (37): 81-102. 11 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 11 Şubat 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ödemiş</span> İzmirin ilçesi

Ödemiş, İzmir'in bir ilçesidir. İlçenin doğusunda Kiraz ve Beydağ, batısında Bayındır ve Tire ilçeleri, kuzeyinde Manisa, güneyinde Aydın illeri bulunmaktadır. 2020 yılı nüfus verilerine göre toplam nüfusu 133.679'dur.

<span class="mw-page-title-main">Dolma</span> doldurulmuş sebze, meyve, deniz ürünleri ve çiçek yemeklerinin genel adı

Dolma, Balkan, Güney Kafkasya, Orta Asya, Akdeniz, Ege ve Orta Doğu mutfaklarında yeri olan bir yemek çeşididir. Biber, domates, soğan, patlıcan ve kabak gibi sebzelerden yapılmaktadır. 2017 yılında Azerbaycan'ın "Dolma yapımı ve paylaşımı geleneği" UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listelerine dahil edilmiştir. Bu geleneğe halen daha Azerbaycan'da rastlanmaktadır. Dolma aynı zamanda geleneksel Irak mutfağının en popüler yemeklerinden biridir ve Irak'ın yöresel yemeği olarak kabul edilir. Dolma, Irak'taki tüm etnik gruplar tarafından tüketilir.

<span class="mw-page-title-main">Kadayıf</span>

Kadayıf Osmanlı mutfağında birçok şerbetli tatlının ortak adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sarma</span> Yiyecek

Âdi yaprak dolması, Sarma, Yaprak sarması ya da Yaprak dolması, bulgur ya da pirinç başta olmak üzere çeşitli iç malzemelerin, genellikle asma yaprağı, beyaz lahana, kara lahana, dut yaprağı veya kiraz yaprağıyla sarılmasıyla yapılan bir yemektir. Osmanlı mutfağı kökenli olup, Osmanlı İmparatorluğu'nun hüküm sürdüğü topraklarda yapılmaktadır. Asma yaprağıyla olanı Nevşehir, Tokat, Ege mutfağına özgü olan Zeytinyağlı sarma ya da kıymalı sarma şeklinde farklı çeşitleri vardır.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Ulusal Mutfağı</span> Azerbaycanın ulusal mutfağı

Azerbaycan mutfağı Azerbaycan'ın ulusal mutfağıdır. Avrupa ve Orta Doğu mutfaklarını etkilemiş hem de bu mutfaklardan etkilenmiştir. Ayrıca Azerbaycan mutfağı yörelere göre de farklılıklar gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Enginar dolması</span> enginarın iç malzeme (havuç, bezelye, vb. sebzeler) ile doldurulması suretiyle yapılan yemek

Enginar dolması, etli veya zeytinyağlı olarak hazırlanan bir çeşit dolmadır. Girit mutfağının tercih edilen yemeklerinden biridir. Osmanlı mutfağında bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Kalamar dolması</span>

Kalamar dolması kalamarın iç harç ile doldurulmasıyla yapılan bir çeşit dolma türüdür. Türkiye'nin Ege Bölgesi,Akdeniz bölgesi ve Marmara Bölgesi'nin bazı illerinde yapılmaktadır.Ayvalık mutfağında yapılmaktadır.Girit mutfağında da yapılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kavun dolması</span>

Kavun dolması,kavunun içi doldurularak yapılan etli dolmadır. 15. ve 16. yüzyıl Osmanlı saray mutfağında önemli bir yere sahiptir. Fatih Sultan Mehmet’in en sevdiği yemeklerden birisidir. Kavun Dolması, 1539 yılının Kasım ayının ikinci yarısında yapılan, Kanuni Sultan Süleyman'ın oğulları Şah Cihangir ve Beyazıt'ın sünnet düğününde ki çanak yağmasında sunulan ihtişamlı bir yemektir.

<span class="mw-page-title-main">Kaburga dolması</span>

Kaburga dolması malzemeleri koyun kaburgası, kuş üzümü, kuzu ciğeri, soğan, çam fıstığı, tereyağı, pirinç, su, yenibahar, karabiber, salça, tuz olan et yemeğidir. Osmanlı mutfağında yer alır. Diyarbakır'da yapılmaktadır. Mardin'de yapılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Darüzziyafe köftesi</span>

Darüzziyafe köftesi ,tavuk, soğan, dana eti, kuzu eti, mantar, yufka, yumurta, tuz, kimyon, biber salçası, pul biber, fıstık, beyaz ekmek, maydanoz ile yapılan bir tür köftedir. Osmanlı mutfağında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Lor köftesi</span>

Lor köftesi; lor, maydanoz, tuz, yumurta, tereyağı ile yapılan bir tür köftedir. Osmanlı mutfağında yer alır. İzmir'de yapılan bir köfte çeşididir.

<span class="mw-page-title-main">Dolmalık ekmek</span>

Dolmalık ekmek mayalı ekmek çeşididir. Osmanlı mutfağında bulunan bir ekmektir. Hamur hazırlanırken, un, su, tuz ve mayadan sonra içine şerbet eklenir. Ekmek dolması yapmak için kullanılır.Ege Bölgesi'nde ramazan sofralarına özel olarak yılın sadece bir ayında hazırlanır.Dolmalık ekmek diğer ekmek türlerinden farklı olarak, daha yumuşak bir hamurdan hazırlanır. Hamurun yumuşak olması için ise, içine şerbet eklenir.Dolmalık ekmek hamurun kabarık olması için 250 derecenin üstünde bir sıcaklıkla pişirilir.

<span class="mw-page-title-main">Piyaziye</span>

Piyaziye, 15. ve 16. yüzyıldan bu yana yapılan Osmanlı mutfağına özgü soğan dolmasıdır. Soğan, Farsça: piyāz (پیاز) demektir. Piyaziye Edirne'nin geleneksel mutfağında yer alır ve fırın yemeği olarak hazırlanır. Piyaz ayrıca bir çeşit meze adıdır.

Şıhıl Mahşi, Türk mutfağında yer alan, bir çeşit kabak dolması türüdür.Klasik kabak dolmasından farklı olarak kabakları oyulduktan sonra kızartılır. Mahşi Arapçada dolma demektir.

<span class="mw-page-title-main">Favniyye</span> Osmanlı mutfağında bir yemek

Favniyye, ekmek tatlısı, yumurtalı ekmek tatlısı ya da kabartlama, Osmanlı mutfağında ekmekten yapılan bir çeşit yiyecektir. Kitâb-ı Me’kûlât'da tarifi verilmiştir. Osmanlı mutfağında kabartlama çeşidi ayrıca yapılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Asma yaprağı sarması</span> asma yaprağı pirinç veya kıyma ile doldurularak yapılan yemekler

Asma yaprağı sarması veya Asma yaprağı dolması, asma yaprağının içerisine bulgur ya da pirinç başta olmak üzere yöresine göre değişen diğer iç malzemeleri konarak yapılan bir yemektir. Zeytinyağlı sarma ya da kıymalı sarma şeklinde farklı çeşitleri vardır. Malzemeler karıştırılarak harmanlanır. Daha sonra salamura asma yaprağıyla sarılır. Üzerine limon suyu sıkılarak ya da yoğurt konularak yenir.

<span class="mw-page-title-main">Selçuklu mutfağı</span>

Selçuklu mutfağı, Selçuklu dönemindeki mutfak kültürüdür. Selçuklu döneminde mutfak, geleneksel Türk Mutfağının devamı niteliğinde olmuştur. Selçuklu Mutfağı, göçebe yaşamın tabii sonuçları olan et ve süt gibi hayvansal gıdalar ile yerleşik yaşamın temel geçim kaynağını oluşturan tarımsal gıdalardan oluşan sade bir mutfak olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kuru dolma</span>

Kuru dolma, kurutulmuş sebzelerin içerisine bulgur ya da pirinç başta olmak üzere yöresine göre değişen diğer iç malzemeleri konarak yapılan bir yemektir. Zeytinyağlı kuru dolma ya da kıymalı kuru dolma şeklinde farklı çeşitleri vardır.

<span class="mw-page-title-main">Elma dolması</span>

Elma dolması veya Tuffâhiyye bir çeşit dolmadır. Osmanlı mutfağında yapılan yemektir. İstanbul mutfağında yapılmaktadır. Zeytinyağlı elma dolması Erzincan mutfağında yapılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İzmir mutfağı</span>

İzmir mutfağı İzmir ili ve ilçelerinin sofra ve yemek kültürlerini tanımlamak için kullanılır.