İçeriğe atla

Ekinci (gazete)

Ekinci
Baş editörHasanbey Zerdabi
Kuruluş tarihi22 Temmuz 1875
DilAzerice
Son yayım tarihi29 Eylül 1877
Genel merkezBakü
Tiraj300-400
Azerbaycan Ulusal Tarih Müzesi'nde bulunan, Ekinci gazetesinin ilk sayısı. (İlk Azerice gazete)

Ekinci (AzericeƏkinçi, اکينچي), bütünüyle Azerbaycan Türkçesi olarak yayımlanan ilk gazetedir. 1875 yılında başlanan yayım 1877 yılında son bulmuştur. İlk sayı basıldığı 22 Temmuz Azerbaycan'da "Milli Basın Günü"dür.[1] Ayda iki kez 300-400 baskısıyla yayımlandı. Toplam 56 sayı basıldı.

Azerbaycan'da gazetecilik hayatı 19. yüzyılda başladı. 1828 yılında Tiflis'te Rusça yayımlanan "Tiflisskiye Vedomosti" önce sayfalarında Azerbaycan'a ait konulara yer verdi ve 1832 yılından ise "Tiflis Ehbarı" adıyla bir yıl kadar Azerice ile yayımlandı. Daha sonra 1845 yılından Rusça yayımlanan "Zakavskazskiy Vestnik" gazetesinin Azericeye tercümesi olan "Kafkas'ın Bu Tarafının Haberi" yayımlanmaya başlandı. Gazete değil bülten olarak adlandırılan bu yayımlar Azerbaycan'da milli basının oluşmasında ilk adımlar oldu. Güney Azerbaycan'da ise gazetecilik hayatı 1858 yılında Şah tarafından bölgede Farsça yayımlanan "Ehbare" gazetesi ile başladı.

22 Temmuz 1875'te Hasanbey Zerdabi tarafından Bakü'de çıkarılan Ekinci, Azerbaycan millî basın tarihinde ilk esaslı adım oldu. Bir süre daha çok köylüleri ana dilinde eğitmeye çalışan Ekinci hitap ettiği insanların okuma yazma bilmemeleri nedeniyle zor günler yaşadı. Azerbaycan'da eğitimci harekâtının önderlerinden Mirza Fetali Ahundov Tiflis'ten, Seyid Ezim Şirvani Şamahı'dan, Necef Bey Vezirov ise Moskova'dan yazdıkları makaleler ile yeniliği, eğitim ve kültürü gazete sayfalarından halka aşılamaya başladılar.

Azerbaycan'da milli basının sonraki gelişmesinde çok önemli yere sahip olan Ekinci, 29 Eylül 1877 tarihinde kapatıldı.

Kaynakça

  1. ^ "AZƏRBAYCANDA MİLLİ MƏTBUAT GÜNÜ QEYD EDİLİR". deyerler.org. 22 Temmuz 2008. 19 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2012. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<i>Agos</i> İstanbul merkezli yayımlanan Türkçe-Ermenice haftalık gazete

Agos, İstanbul merkezli yayımlanan Türkçe-Ermenice haftalık gazetedir. İsmi, Ermenice "tohum atmak veya fidan dikmek için açılan oyuk, evlek" anlamına gelmektedir. Cumhuriyet döneminin Türkçe-Ermenice olarak yayımlanan ilk gazetesidir.

<span class="mw-page-title-main">Hüseyin Cahit Yalçın</span> Türk gazeteci ve politikacı

Hüseyin Cahit Yalçın, Türk gazeteci, yazar, çevirmen, siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan millî futbol takımı</span> Azerbaycanı uluslararası turnuva ve maçlarda temsil eden futbol takımı

Azerbaycan millî futbol takımı, Azerbaycan'ı uluslararası turnuva ve maçlarda temsil eden futbol takımı. Mavi-beyaz renklere sahip olan millî takım, Azerbaycan Futbol Federasyonları Birliği tarafından kontrol edilmektedir. Azerbaycan'ın iç saha maçlarının büyük bir kısmı ulusal stadyum olan Bakü Olimpiyat Stadyumu'nda, dostluk maçları ise bazen kulüp stadyumlarında oynanmaktadır.

Aygün Alesker kızı Kazımova, Azeri şarkıcı, dansçı, besteci, sunucu, oyuncu ve eski millî hentbolcudur.

İrâde-i Milliye İtilaf Devletleri’nin işgallerine karşı 1919'da Anadolu’da başlayan Kurtuluş Hareketi'nin ilk yayın organı olarak Sivas'ta çıkarılan gazetedir.

<span class="mw-page-title-main">Karabağ FK</span> Azerbaycanlı Futbol Kulübü

Karabağ FK, Ağdam kentinde kurulmuş bir Azerbaycan futbol takımıdır. 1993 yılında Karabağ'ın Ermeniler tarafından işgal edilmesinden sonra kulüp sürgün edilmiştir. Bu yüzden Karabağ, sportif etkinliklerini Ağdam kenti işgalden kurtulana kadar Bakü'de devam ettirdi. Ağdam kenti 20 Ekim 2020'de işgalden kurtulduktan sonra artık maçlarını İmaret Arena'da oynamayı planlıyor.

Varlık, 15 Temmuz 1933'te Yaşar Nabi Nayır tarafından yayımlanmaya başlanan aylık sanat ve edebiyat dergisidir.

<i>Ulus</i> (gazete)

Ulus, 10 Ocak 1920 tarihinden beri Türkiye'de yayımlanan haftalık gazete.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Ağaoğlu (siyasetçi)</span> Azerbaycanlı siyasetçi ve gazeteci

Ahmet Akif Ağaoğlu, Azerbaycan asıllı Türk siyasetçi, hukukçu, yazar ve gazeteci. Liberal Kemalizmin kurucusuydu.

<i>Hâkimiyet-i Milliye</i> 1920-1934 yılları arasında yayımlanan gazete

Hâkimiyet-i Milliye, Türk Kurtuluş Savaşı sırasında başkanlığını Mustafa Kemal Paşa’nın yaptığı Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Heyet-i Temsiliyesi’nin yayın organı olarak 10 Ocak 1920’de Ankara’da yayın hayatına başlayan Türkçe gazetedir.

<span class="mw-page-title-main">Alimerdan Bey Topçubaşov</span>

Alimerdan Bey Alekber Bey oğlu Topçubaşov, 1918 ve 1920 yılları arasında varlığını sürdürmüş Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin kurucularından olan, dışişleri bakanı ve parlamento sözcüsüdür.

<span class="mw-page-title-main">Mirza Alekber Sabir</span> Azerbaycanlı şair, filozof, öğretmen

Sabir, Mirza Alekber Zeynelabidin oğlu Tahirzade, Azerbaycanlı şair, yeni satirik akımın kurucusudur.

<span class="mw-page-title-main">Hasan Bey Zerdabi</span>

Hasanbey Melikzade Zerdabi, eğitimci, Darwinci bilim insanı, gezeteci, Azerbaycan ulusal basınının kurucusu.

<span class="mw-page-title-main">Mirza Fetali Ahundov</span> Azerbaycanlı yazar ve filozof

Mirza Fetali Ahundov, modern Azerbaycan edebiyatının kurucusu ve Azerbaycan'ın ilk ateist aydını olan yazar ve filozof.

Kagez-i Ehbar, İran’ın ilk dergisidir. İran Meşrutiyeti’nden 69 yıl önce yayın hayatına başlayan Kagez-i Ehbar’ın imtiyaz sahibi ise Mirza Salih Şirazi-yi Kaziruni’dir.

<i>Molla Nasreddin</i> Azerbeycanda yayımlanan karakitürcü dergi (1875-1908)

Molla Nasreddin, 20. yüzyıl başında Celil Memmedguluzade editörlüğünde Azerbaycan Türkçesi ile yayımlanan haftalık siyasi mizah dergisi.

Hikâye ve Roman Gazetesi, 8 Eylül 1928 tarihinde Mümtaz Faik tarafından yayımlanan gazetedir. Toplamda beş sayı yayımlanan gazete, Türk basın hayatında bir ilk teşkil etmesi bakımından önemlidir. Gazetede hikâye ve romanın yanı sırada ikinci sayıdan itibaren fıkra, mani, karikatür, vodvil de içermiştir. Gazetede eserleri yayımlanan yazarlardan bazıları müstear isim kullanmıştır, bazı hikâyeler ise imzasızdır.

Himmet, Azerice dilinde yayın yapan ilk gayriresmî gazete. Dönemin sosyal demokrat kuruluşu olan Himmet'in yayın organıydı.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de basın</span> Türk basınına genel bakış

Türkçe olarak ilk gazete II. Mahmut'un emriyle 1 Kasım 1831'de kurulan Takvîm-i Vekâyi'dir ve bu adım, Osmanlı'de baskı makinesinin kurulmasından uzun bir süre sonraya denk gelmektedir. Takvîm-i Vekâyi, yayın hayatı boyunca birkaç kez kapatılmış ve 1922 itibarıyla meclis tarafından Resmî Ceride ve daha sonra Resmî Gazete adıyla yayımlanmıştır. İngiliz diplomat ve gazeteci William Churchill tarafından 1840 yılında yayın hayatına başlayan ve 1866'da kapanan Cerîde-i Havâdis, ikinci Türkçe gazetedir. 1860 yılında Osmanlı devlet adamı ve gazeteci Agâh Efendi tarafından hazırlanan Tercümân-ı Ahvâl, basılan ilk özel gazetedir. Yazarları arasında İbrahim Şinâsî ve Ahmed Vefik Paşa da yer almıştır. Sonraki yıllarda ise kurucusu Şinasî olan Tasvîr-i Efkâr yayımlanmış fakat 1866'da kapanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan ulusal basını</span>

Azerbaycan ulusal basını- 1875 yılı 22 Temmuz'da Hasan Bey Zerdabi'nin editörlüğü ile ilk sayısı yayımlanan "Ekinci" gazetesinin yayımı ile temeli atılan Azerbaycan medyası, o dönemden günümüze kadar başarılı bir yol kat etmiştir.