İçeriğe atla

Ekümenik konsil

Ekümenik konsil ya da genel konsil,[1] Hristiyan inanç esaslarını tespit ve tahkim etmek, âyinlerin icrâsı konusunda kararlar almak ve Hristiyanlık ahlak ve disiplininin esaslarını teyit ve tahkim etmek üzere bütün dünyadan (ekümene) kilise liderleri ve ilahiyat otoritelerinin toplandığı ve katılımcıların kabullerinin bütün dünyadaki Hristiyan kiliselerinin kabulü anlamına geldiği toplantılardır.[2]

Ekümenik sözcüğü, “ikamet edilen dünyâ” anlamında Yunanca kökenli bir sözcüktür (οἰκουμένη).[3] Hristiyanlığın ilk asırlarında bu sözcük, Roma İmparatorluğu’na kinaye olarak kullanılırdı. İlk yedi ekümenik konsil, Kadıköy Hristiyanlığının hem doğu hem de batı kiliseleri tarafından tanınmaktadır. Bu konsiller Roma imparatorları tarafından düzenlenmiş ve imparatorlar tarafından Roma’nın resmi Hristiyanlığının kilisesine empoze edilmiştir.

Üçüncü Ekümenik Konsil (431) ile birlikte, ciddi boyuttaki ayrılıklar, bazı kiliselerin konsillere katılmamasına yol açtı ve böylece daha önceleri tek bir kilise olarak görülen Hristiyan kilisesinin bölünmüş hâle geldiğini ortaya çıkardı. Bundan sonraki konsillere bazı mezhepler katılmadı ya da katıldıklarında konsilleri onaylamadılar. Doğu Kilisesi olarak bilinen Nestoryan Kilisesi’nin piskoposları sadece ilk iki ekümenik konsile (325, 381) katıldılar. Oryantal Ortodoksluk olarak bilinecek olan kiliselerin piskoposları, sadece ilk dört ekümenik konsile (325, 381, 431, 451) katıldılar. Ancak dördüncü konsil olan Kadıköy Konsili’nin kararlarını reddettiler ve sonraki ekümenik konsillere de katılmadılar.

Günümüzde Hristiyan mezheplerinin arasında, konsillerin ekümenikliğini ve geçerli otorite olup olmadığını kabul noktasında çok çeşitlilik vardır. Kristoloji ve diğer konulardaki ayrılıklar, bazı mezheplerin, diğerlerinin kabul ettiği kimi konsilleri reddetmesi sonucunu doğurmuştur.

Mezheplere göre kabul edilen konsiller

Diğer kiliseler tarafından Nestûrîlik olmakla nitelendirilen Doğu Kilisesi, sadece ilk iki konsili kabûl etmektedir. Oryantal Ortodoks Kiliseler, ilk üç konsili; Ortodoks Kilisesi ve Roma Katolik Kilisesi ilk yedi konsili ekümenik kabul eder. Ortodokslar, daha sonraki konsilleri ve sinodları ekümenik kabul etmezler, ancak Katolik Kilisesi ekümenik olarak vasıflandırdığı konsiller düzenlemeye devam etmektedir. Katolikler, toplam yirmi bir konsili ekümenik kabul ederler. Anglikanlar ilk dört konsili ekümenik saymaktadırlar.

Ekümenik konsiller

Katolik Kilisesi tarafından kabul edilen konsillerin isimleri ve tarihleri şöyledir:

  1. Birinci İznik Konsili (325)
  2. Birinci Konstantinopolis Konsili (381)
  3. Birinci Efes Konsili (431)
  4. Kalkedon Konsili (451)
  5. İkinci Konstantinopolis Konsili (553)
  6. Üçüncü Konstantinopolis Konsili (680)
  7. İkinci İznik Konsili (787)
  8. Dördüncü İstanbul Konsili (869)
  9. I. Laterano Konsili (1123)
  10. II. Laterano Konsili (1139)
  11. III. Laterano Konsili (1179)
  12. IV. Laterano Konsili (1215)
  13. I. Lyon Konsili (1245)
  14. İkinci Lyon Konsili (1274)
  15. Vienne/Fransa Konsili (1311)
  16. Constance Konsili (1414-1418)
  17. Basel Konsili (1431)
  18. V. Laterano Konsili (1512-1517)
  19. Trento Konsili (1545-1563)
  20. Birinci Vatikan Konsili (1869-1870)
  21. İkinci Vatikan Konsili (1962-1965)
Ana Hristiyan tarihi
Ana Hristiyan hizipleşmeleri ve alakalı erken dönem konsilleri

Kaynakça

  1. ^ Encyclopaedia Britannica “Council” 28 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  2. ^ The Catholic Encyclopedia, “General Councils” 13 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  3. ^ American Heritage Dictionary of the English Language “Ecumenical” 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Doğu Ortodoks Kilisesi</span> Bir Hristiyanlık mezhebi

Ortodoks Kiliseleri veya Bizans Ortodoks Kiliseleri, Bizans ayininin Reform öncesi kiliseleridir. Başlangıçtan itibaren hem katolik hem de havarilerin ardıllığında havariseldirler..

Nestûrîlik, İsa Mesih’te biri ilahi biri de insani olan iki hipostazın bir arada olduğunu savunan Mesihsel doktrindir. Kısaca, Nestûrîlik veya Nestoryanizm, ‘diofisizm’in radikal bir formudur. Bu tez adını savunucularından biri olan Konstantinopolis patriği (428-431) Nestorius’tan alır. Öğretisi Efes Konsili tarafından sapkın ilan edilir ve reddedilir. Diofisitizm ve Monofizim, Kalkedon konsili tarafından reddedilmiştir.

Monofizitizm Hristiyanlıkta İsa'nın ilahi ve beşeri olmak üzere iki farklı doğasının olduğunu ancak ilahi olan doğanın, beşeri olan doğadan daha üstün olduğu için, onu dönüştürüp absorbe etmiş olması inancıdır. Buna göre İsa'da sadece tanrısal doğa kalmıştır ve İsa insani özelliklerini yitirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Katolik Kilisesi</span> Hristiyanlığın bir mezhebi

Katolik Kilisesi, ruhanî başı Roma Başpiskoposu (Papa) olan, en fazla cemaate sahip Hristiyan mezhebi. Dünyada yaklaşık 1,2 milyar mensubu vardır. Katolikler yoğun olarak Güney Amerika'da ve Avrupa'nın güneyinde bulunurlar.

Diofizitizm, ilahi ve insani iki tabiatın Tanrı İsa Mesih'in eşsiz şahsında bir arada var olduğu Kristolojik görüştür.

Ekümeniklik, günümüzde genellikle, daha büyük bir dinî birliği ya da dinlerarası iş birliğini sağlama amacını güden girişimleri ifade eder.

"Ortodoks" sözcüğü ile şunlardan biri kastedilmiş olabilir:

Anglikanizm, İngiltere'nin resmî kilisesi olan İngiltere Kilisesi'ne has ilke, doktrin ve kurumlar. İngiltere Kralı VIII. Henry'nin kurduğu bir Hristiyan mezhebidir. İngiliz Reformu, Katoliklik ve Protestanlık arasında bir orta yol olarak görüldüğü için Latince Via Media olarak adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kalkedon Konsili</span>

Kalkedon Konsili veya Kadıköy Konsili, 451 yılında 8 Ekim'de başlayıp 1 Kasım'da sonlanmış ekümenik konsildir. Kalkedon bugün İstanbul şehri içerisinde kalan Kadıköy ilçesinin merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Vatikan Konsili</span>

İkinci Vatikan Konsili veya Vatikan II, Katolik Kilisesi’nin Ekümenik Konsillerindendir. 1962'de Papa XXIII. Ioannes tarafından açılan konsil, 1965'te Papa VI. Paulus tarafından sonlandırılmıştır. 2024 itibarıyla Katolik Kilisesi’nin en son konsilidir.

<span class="mw-page-title-main">Birinci İznik Konsili</span>

Birinci İznik Konsili, MS 325 yılında İmparator I. Konstantin tarafından Roma İmparatorluğu topraklarında Hristiyanlığın içerisinde tartışılan bazı konuları netleştirmek amacı ile toplanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Konstantinopolis Konsili</span>

Birinci Konstantinopolis Konsili, 381 yılında I. Theodosius tarafından İstanbul'da toplanan konsildir. İznik Konseyi tarafından kurulan inanç sisteminin onaylanması ve Ariusçuluk ihtilafı ile ilgilenmiştir. Aya İrini Kilisesi'nde 381 yılının Mayıs ile Temmuz ayları arasında toplanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kıptî Ortodoks Kilisesi</span>

Kıptî Ortodoks Kilisesi veya İskenderiye Kıptî Kilisesi, Mısır'ın en büyük Hristiyan kilisesinin resmî adıdır. İskenderiye Kıptî Kilisesi, Hristiyanlığın diğer mezhepleri tarafından monofizit bir kilise olarak tanımlanır. Monofizit görüş, İnsanî ve İlâhî tabiatların katışma ve değişme olmaksızın tek bir tabiatta birleşmesi ve tek tabiata dönüşmesini savunur. 451 yılında toplanan Kadıköy Konsili bu görüşü reddetti. İskenderiye Kıptî Kilisesi, Konsil kararlarını tanımayarak Ortodoksluk'tan ayrılan kiliselerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Meryem Kilisesi</span> Efes, İzmirde bulunan antik bir Hristiyan katedrali

Meryem Kilisesi, Theotokos (Meryem) adına yapılmış Efes, İzmir'de bulunan antik bir Hristiyan katedrali. Hristiyanlık'ın tarihinde önenmli yere sahip iki konsilin burada toplanmış olduğuna inanılması sebebi ile Konsiller Kilisesi olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Oryantal Ortodoksluk</span> Doğu Hristiyanlık dalı

Oryantal Ortodoksluk Birinci İznik Konsili, Birinci Konstantinopolis Konsili ve Birinci Efes Konsili'nden oluşan ilk üç ekümenik konsili tanıyan Ortodoks Doğu Hristiyan inancı. Dünya çapında yaklaşık 84 milyon inananı vardır.

Ortodoks Hristiyanlık, Doğu Ortodoks Kilisesi ve Oryantal Ortodoksluk için kullanılan ortak adlandırma. Hristiyanlığın bu iki mezhebi de antik Hristiyan Kilisesi'nin inancı, doktrini ve uygulamalarına olan bozulmaz bağı vurgulamak için ortodoks kavramını kullanır. Bu iki mezhebin üyeleri kendilerine sadece "Ortodoks Hristiyan" dese de "Doğu" ve "Oryantal" sıfatları bu grupların dışındakiler tarafından bu iki grubu ayırmak için kullanılır. Bu iki grup 451 yılındaki Kalkedon Konsili'nin ortodoksisi hakkında görüş ayrılığı yaşamışlardır ve hala aralarında bir komünyon yoktur; ancak hala birçok aynı doktrine, benzer kilise yapılanmasına ve benzer ibadetlere sahiptirler. İki inancın birleşmesi için yakın zamanda birçok görüşme yapılmış, birçok konuda uzlaşı sağlanmışsa da resmi bir birlik için henüz somut adımlar atılmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Konstantinopolis Kilisesi</span>

Konstantinopolis Kilisesi, ilk Hristiyan kiliselerinden ve Pentarşi'nin sözde "Bizans" bileşenlerinden biriydi. 7. yüzyıldan kalma efsaneye göre, Konstantinopolis'in ilk piskoposu MS 38 civarında havari Andreas tarafından kutsandı.

Katolik Kilisesi veya Roma Katolik Kilisesi, ruhanî başkanı Roma Başpiskoposu (Papa) olan, en fazla cemaate sahip Hristiyan mezhebi. Dünyada yaklaşık 1,2 milyar mensubu vardır. Katolikler yoğun olarak Güney Amerika'da ve Avrupa'nın güneyinde bulunurlar.

<span class="mw-page-title-main">İznik İnancı</span> 325te Birinci İznik Konsilinde kabul edilen inanç beyanıdır

İznik Hristiyanlığı İznik'in veya ana akım Hristiyanlığın ve ona bağlı olan Hristiyan mezheplerinin tanımlayıcı inanç ifadesidir. Orijinal İznik İnancı ilk olarak 325'te Birinci İznik Konsili'nde kabul edildi. 381'de Birinci Konstantinopolis Konsili'nde değiştirildi. Değiştirilen forma, belirsizliği gidermek için İznik İnancı veya İznik-Konstantinopolis İnancı olarak da atıfta bulunulur.

<span class="mw-page-title-main">İman ikrarı</span>

İman ikrarı, inanç beyanı olarak da bilinen bir topluluğun ortak inançlarının, temel ilkelerini özetleyen konularla yapılandırılmış bir biçimde ifadesidir.