İçeriğe atla

Egon Balas

Egon Balas
Doğum7 Haziran 1922(1922-06-07)
Kaloşvar, Blatt
Ölüm18 Mart 2019 (96 yaşında)
Bükreş
Ölüm sebebiDoğal nedenler
VatandaşlıkRomanya
EğitimBabeș-Bolyai Üniversitesi, Paris Üniversitesi
Mezun olduğu okul(lar)Paris Üniversitesi
EvlilikEdith Balas
Çocuk(lar)Anna Balas, Vera Balas Koutsoyannis
ÖdüllerJohn von Neumann Theory Prize (1995), Humboldt Research Award for U.S. Senior Scientists, EURO Gold Medal
Resmî sitecmu.edu/tepper/faculty-and-research/faculty-by-area/profiles/balas-egon.html
Kariyeri
DalıMatematik, Ekonomi
Çalıştığı kurumCarnegie Mellon Üniversitesi
TezMinimax et dualité en programmation discrète (1968)
Doktora
danışmanı		Robert Fortet
Doktora öğrencileriManfred Padberg (1971), Matthew J. Saltzman (1986), Maria-Cecilia Arce Carrera (1991), Bruno Wiener Repetto (1994), Milind W. Dawande (1997), Gabor Pataki (1996), Chang Sung Yu (1984), Andrea Qualizza (2011)

Egon Balas (7 Haziran 1922 –18 Mart 2019),[1] Rumen akademisyen ve matematikçidir.[2][3] Carnegie Mellon Üniversitesi'nde bir uygulamalı matematikçi ve endüstriyel yönetim ve uygulamalı matematik profesörüydü. Carnegie Mellon'un Tepper İşletme Okulu'nda Thomas Lord Yöneylem Araştırması Profesörüydü ve tam sayı ve ayrık programlama geliştirme konusunda temel çalışmalar yaptı.[4]

Yaşamı ve kariyeri

Balas, 1922'de Romanya'nın Cluj kentinde Macar-Yahudi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Asıl adı, önce Macarca Balázs sonra da Rumence Balaş olarak değiştirilen Blatt idi. Cluj'un tanınmış Yahudi lisesinde matematik ve fizik okudu ve Yahudi oldukları için yüksek akademik görevlerden dışlanan üst düzey fikirlerden öğrendi.

Balas, liseden sonra fizikte çalışmaya devam etmek istedi ancak Yahudi karşıtı yasalar tarafından engellendi. Nazizm ile savaşmaya kararlı olarak yeraltı Macar Komünist Partisine katıldı, broşürler dağıttı ve bir grevin örgütlenmesine yardım etti. 1944'te Faşist Macar yetkililer tarafından tutuklandı, işkence gördü ve öleceğini düşündü.

14 yıl ağır çalışma cezasına çarptırıldı, Almanya'ya nakledilirken kaçtı ve evine gitti, burada tüm yakın ailesinin, savaştan önce Cluj'da yaşayan 18.000 Yahudinin çoğuyla birlikte öldürüldüğünü öğrendi. 2.000'den azı kaldıktan sonra geri döndü. 1948'de Balas, savaşın sonunda Auschwitz'den serbest bırakıldıktan sonra Romanya'ya dönen, Holokost'tan kurtulan ve iki kızı olan eşi sanat tarihçisi Edith Balas ile evlendi[2][3] ve 70 yıl evli kaldı.

Halen Komünist Partide olan Balas, Romanya hükûmetinde Dışişleri Bakanlığında ekonomi müdürü olarak hizmet etmek için kendine iktisat dersi verdi ve ortak bir Yahudi soyadı olan doğum adı Blatt'ı Balas olarak değiştirdi. 1952'de bir iktidar mücadelesi sırasında, parti liderleri tarafından tutuklandı ve iki yıldan fazla bir süre hücre hapsinde tutuldu, yine işkenceye maruz kaldı.[5]

1954'te hapishaneden salıverilen Balas, özellikle eşiyle Sovyetler Birliği'ne yaptığı bir gezi, devlet basınında anlatılandan çok daha kötü ekonomik koşulları ortaya çıkardıktan sonra Komünizm ile hayal kırıklığına uğradı. Yöneylem Araştırması Enstitüsü ve Yönetim Bilimleri (INFORMS) web sitesinde bulunan 2016 röportajında Balas, Marksizm ve Sosyalizmi ekonomik olarak anlamlandırmaya çalışarak onlarca yıl geçirdikten sonra geçişinin zorluğunu anlatıyor. Ancak bu hayal kırıklığının matematiğe yönelmesine yardımcı olduğunu da söylüyor.

1959'da, 37 yaşında, Balas kendini o zamanlar ortaya çıkan doğrusal programlama alanına daldı ve bir kereste hasadı (timber-harvesting) problemine yeni bir çözümle tanındı. Çözümüne, günümüzde örtük numaralandırma veya kısıt yayılımı olarak bilinenlere benzer şekilde Eklemeli Algoritma (Additive Algorithm) adını verdi. 1966'da Romanya'yı terk etti ve 1967'de Carnegie Mellon Üniversitesinde görevi kabul etti. Balas, ekonomi alanında bir Diploma Licentiate (Bolyai Üniversitesi, 1949), ekonomi alanında bir doktora (Brüksel Üniversitesi, 1967) ve matematik alanında bir doktora (Paris Üniversitesi, 1968) elde etti.[6]

Balas bulgularını çeşitli konferanslarda paylaştı ve 1965'te Yöneylem Araştırması dergisinde yayınladı. Gününün en çok atıf alan optimizasyon makalelerinden biri oldu. Makalede Balas ile birlikte çalışan yardımcı editör William Cooper, daha sonra Balas'ın 1967'de Carnegie Mellon'a getirilmesine yardımcı oldu. (Cooper, Carnegie Mellon'daki Tepper İşletme Okulu'nun öncüsü olan Endüstri Yönetimi Enstitüsünün kurucu öğretim üyesidir.)

Matematik alanındaki doktora tezi, Robert Fortet danışmanlığında yönetilen Minimax et dualité en programmation discrète başlıklı ayrık programlama alanındaki çalışmaydı.[7] Balas'ın 1974'te sunduğu ayrık programlama analitik tekniğini araştıran bir metin olan ikinci kitabı, "Ayrık Programlama (Disjunctive Programming)" adıyla 2019'da yayınladı.

Egon Balas, tam sayı programlama alanında bir devdi. Tam sayı programlamanın birçok dalına katkıda bulundu: kısıt yayılımı, yükseltme ve proje yöntemi, genişletilmiş formülasyon vb. Matematiksel programlamaya yaptığı katkılardan dolayı, 1995 yılında, yöneylem araştırması alanındaki en yüksek onur olan John von Neumann Teori Ödülü'ne layık görüldü.

Hayatının biçimlendirici yıllarının çoğunu baskılarla geçiren bir adam için Balas, Carnegie Mellon'da sahip olduğu akademik özgürlüğün kendisi için çok önemli olduğunu kabul etti. INFORMS röportajında "Kısaca söylemek gerekirse, bu ilk, muazzam yardım ve daha sonraki yıllarda bana iyi davranıldığı için Carnegie Mellon'a hala çok ama çok minnettarım" dedi.

Ayrıca çocukken turnuvalarda yarıştığı pinpon konusunda da uzmandı. Bir yetişkin olarak 95 yaşına kadar tenis oynadı.

Bazı seçilmiş yayınları

  • E. Balas, A. Saxena: Optimizing Over the Split Closure, Mathematical Programming 113, 2 (2008), 219-240.
  • E. Balas, M. Perregaard: A Precise Correspondence Between Lift-and-Project Cuts, Simple Disjunctive Cuts, and Mixed Integer Gomory Cuts for 0-1 Programming, Mathematical Programming B (94), 2003; 221-245.
  • E. Balas, S. Ceria, G. Cornuéjols: Mixed 0-1 Programming by Lift-and-Project in a Branch-and-Cut Framework, Management Science 42, 1996; 1229-1246.
  • E. Balas: The Prize Collecting Traveling Salesman Problem: II Polyhedral Results, Networks 25, 1995; 199-216.
  • E. Balas, S. Ceria, G. Cornuéjols: A Lift-and-Project Cutting Plane Algorithm for Mixed 0-1 Programs, Mathematical Programming 58, 1993; 295-324.
  • E. Balas: The Prize Collecting Traveling Salesman Problem I, Networks 19, 1989; 621-636.
  • E. Balas, J. Adams, D. Zawack: The Shifting Bottleneck Procedure for Job Shop Scheduling, Management Science 34, 1988; 391-401.
  • E. Balas, V. Chvátal, J. Nesetril: On The Maximum-Weight Clique Problem, Mathematics of Operations Research 12, 1987; 522-536.
  • E. Balas: Disjunctive Programming, Annals of Discrete Mathematics 5, 1979; 3-51.
  • E. Balas: An Additive Algorithm for Linear Programming in Zero-One Variables, Operations Research 13 (4), 1965; 517-546.

Ödülleri ve onurlandırılması

  • National Academy of Engineering, 2006
  • IFORS Hall of Fame, 2006
  • Honorary Doctorate in Mathematics, University of Waterloo, 2005
  • Hungarian Academy of Science, external member, 2004
  • INFORMS Fellow, 2002
  • Honorary Doctorate in Mathematics, Miguel Hernandez University, Elche, Spain, 2002
  • EURO Gold Medal, 2001
  • John von Neumann Theory Prize, INFORMS, 1995
  • Senior U.S. Scientist Award of the von Humboldt Foundation, 1980-1981

Ölümü

Rumen matematikçi ve akademisyen Egon Balas 18 Mart 2019'da Bükreş'te 96 yaşında ölmüştür.[5]

2000 yılındaki otobiyografisi Özgürlük İsteği: Faşizm ve Komünizm Üzerinden Tehlikeli Bir Yolculuk (Will to Freedom: a Perilous Journey through Fascism and Communism) 6 dile çevrildi ve yayımlandı.[8]

Notlar

  1. ^ "Remembering Egon Balas". 27 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2019. 
  2. ^ a b University, Carnegie Mellon. "Edith Balas - Center for the Arts in Society - Carnegie Mellon University". www.cmu.edu. 27 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2017. 
  3. ^ a b (CMU), Carnegie Mellon University. "March 22: CMU's Edith Balas Pens Memoir Depicting Life as a Survivor and Scholar - Carnegie Mellon University - CMU". www.cmu.edu. 8 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2017. 
  4. ^ Graham K. Rand: Egon Balas, Profiles in Operations Research (eds.: A.A. Asad, S.L. Gass), International Series in Operations Research and Management Science, 147, Springer, 2011.
  5. ^ a b "Holocaust Center of Pittsburgh » Edith Balas". holocaustcenterpgh.org. 8 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2017. 
  6. ^ E. Balas: Will to Freedom: A Perilous Journey through Fascism and Communism (Syracuse University Press, 2000)
  7. ^ Mathematics Genealogy Project'te Egon Balas
  8. ^ "Egon Balas". 27 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2021. 

Kaynakça

  • E. Balas: Will to Freedom: A Perilous Journey through Fascism and Communism (Syracuse University Press, 2000) (translated in Hungarian, Romanian, French, Italian, and German).
  • E. Balas: Some Thoughts on the Development of Integer Programming During My Research Career, European Journal of Operational Research, 2002, 141 (1) pp. 1–7.
  • "Remembering Egon Balas". 19 Mart 2019. 20 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2021. 
  • Hagerty, James R. (29 Mart 2019). "Egon Balas, Jailed and Tortured in Romania, Found Salvation in Math". Wall Street Journal. 17 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2021. 

Konuyla ilgili yayınlar

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Matematikte matematiksel programlama, eniyileme ya da optimizasyon terimi; bir gerçel fonksiyonu minimize ya da maksimize etmek amacı ile gerçek ya da tam sayı değerlerini tanımlı bir aralıkta seçip fonksiyona yerleştirerek sistematik olarak bir problemi incelemek ya da çözmek işlemlerini ifade eder. Örneğin bu problem şöyle olabilir:

<span class="mw-page-title-main">Yöneylem araştırması</span> disiplinlerarası bir bilim

Yöneylem araştırması, belirli kısıtların olduğu bir durumda, belirli bir amaca yönelik en uygun çözümün bulunması için geliştirilmiş bir yöntem.

<span class="mw-page-title-main">Brian Kernighan</span>

Brian Wilson Kernighan, Kanadalı bilgisayar bilimcisidir.

Matematik biliminde, özellikle yöneylem araştırması uygulamalı dalında, doğrusal programlama problemleri bir doğrusal amaç fonksiyonunun doğrusal eşitlik ve/veya eşitsizlik kısıtlamalarını sağlayacak şekilde optimizasyon yapılmasıdır. Bir optimizasyon modeli eğer sürekli değişkenlere ve tek bir doğrusal amaç fonksiyonuna sahipse ve tüm kısıtlamaları doğrusal eşitlik veya eşitsizliklerden oluşuyorsa, doğrusal (lineer) program olarak adlandırılır. Başka bir deyişle, modelin tek-amaçlı fonksiyonu ve tüm kısıtlamaları, süreklilik gösteren karar değişkenlerinin ağırlıklı toplamlarından oluşmalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Roger Myerson</span> Amerikalı ekonomist

Roger Bruce Myerson Amerikalı ekonomist. 2007 yılında, Leonid Hurwicz ve Eric Maskin ile birlikte, Nobel Ekonomi Ödülü'nü kazanmıştır. Ödülü kazanma nedenleri "Mekanizma tasarım teorisinin temellerini atmaları" olarak açıklanmıştır."

<span class="mw-page-title-main">Edward C. Prescott</span> Amerikalı ekonomist (1940 – 2022)

Edward Christian Prescott, Amerikalı ekonomist. 2004 yılında, Finn E. Kydland ile birlikte, Nobel Ekonomi Ödülü'nü kazanmıştır. Ödül nedeni "İş döngüsünün arkasındaki harekete geçiren gücün ve ekonomik politikanın çağa uyumu konularıyla dinamik makroekonomiye katkıları için" diye açıklanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dale T. Mortensen</span> Amerikalı ekonomist (1939 – 2014)

Dale Thomas Mortensen, Amerikalı ekonomist.

<span class="mw-page-title-main">Alvin E. Roth</span> Amerikalı profesör

Alvin Eliot "Al" Roth, Amerikalı iktisatçı. Hâlen Harvard Üniversitesi'nde profesör olmakla beraber, bu üniversiteden izinli olarak Stanford Üniversitesi'nde misafir profesör olarak çalışmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">John Pople</span> İngiliz teorik kimyacı

John Anthony Pople, İngiliz matematikçi ve kimyager.

Ahmet Şefik Çakmak, Amerika Birleşik Devletleri-Princeton Üniversitesi Ordinaryüs Profesörü, Türk bilim insanı, Eski Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak'ın kızı Nigar'dan olan torunu.

<span class="mw-page-title-main">Tümevarımlı mantık programlama</span>

Tümevarımlı mantık programlama (TMP) bilginin mantık programlama ile ifade edildiği bir makine öğrenmesi yöntemidir. Mantıksal olgulardan oluşan artalan bilgisi ve gözlemler kümesini içeren bir veritabanı verildiğinde, ILP sistemi tüm olumlu gözlemleri gerektiren ve olumsuz gözlemlerin hiçbirini gerektirmeyen bir hipotez üretir.

<span class="mw-page-title-main">Microsoft Research</span> Microsoftun araştırma bölümü

Microsoft Research Microsoft'un araştırma bölümüdür. 1991'de, akademik, hükûmet ve endüstri araştırmacılarıyla birlikte teknolojik yenilik yoluyla en son teknolojiyi ilerletmek ve zor dünya problemlerini çözmek amacıyla kuruldu. Microsoft Research ekibi, Turing Ödülü sahibi, Fields madalyası kazanan, MacArthur Fellows ödülü ve Dijkstra ödülü sahibi olmak üzere 1.000'in üzerinde bilgisayar bilimcisi, fizikçi, mühendis ve matematikçiyi çalıştırmaktadır. Microsoft Research, Barselona Süper Bilgisayar Merkezi, INRIA, Carnegie Mellon Üniversitesi, Massachusetts Teknoloji Enstitüsü, Sao Paulo Araştırma Vakfı (FAPESP), Sosyal NUI ve diğerleri için Microsoft Araştırma Merkezi'ndeki akademik kurumlarla çok yıllı işbirlikçi ortak araştırmalara yatırım yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Dimitri Bertsekas</span>

Dimitri Bertsekas Massachusetts Institute of Technology Bilgisayar Bilimleri ve Denetim Kuramı profesörü.

<span class="mw-page-title-main">IEEE John von Neumann Madalyası</span> Ödül

IEEE John von Neumann Madalyası, IEEE tarafından bilgisayar bilimi ve teknolojisine yönelik önemli katkılar için her yıl verilen bir ödüldür. 1992 yılında IEEE Yönetim Kurulu tarafından oluşturulmuş olan ödül kuramsal, teknolojik ve girişimci katkılara odaklanmaktadır. Ödül, adını Macar-Amerikalı bilgisayar bilimcisi John von Neumann'dan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk'ta Holokost</span>

Arnavutluk'ta Holokost, II. Dünya Savaşı sırasında İtalyan ve Alman işgali altında Arnavutluk'taki Yahudilere karşı Alman, İtalyan ve Arnavut işbirlikçi güçleri tarafından işlenen suçlardan oluşuyor. Savaş boyunca, yaklaşık 2.000 Yahudi Arnavutluk'a sığındı. Bu Yahudi mültecilerin çoğu, ülkenin ilk olarak Faşist İtalya ve daha sonra da Nazi Almanyası tarafından işgal edilmesine rağmen, yerel Arnavut nüfusu tarafından iyi muamele gördü. Besa olarak bilinen geleneksel misafirperverlik geleneğini takip eden Arnavutlar, Yahudi mültecileri sık sık dağ köylerinde barındırdılar ve onları Adriyatik limanlarına taşıyarak İtalya'ya kaçmalarını sağladılar. Diğer Yahudiler ülke genelinde direniş hareketlerine katıldı.

<span class="mw-page-title-main">Krzysztof Matyjaszewski</span> Polonyalı-Amerikan kimyager

Krzysztof "Kris" Matyjaszewski Polonya doğumlu, ABD vatandaşı kimyager. Carnegie Mellon Üniversitesi'nde Doğa Bilimleri Profesörü.

<span class="mw-page-title-main">Ukrayna'daki Yahudilerin tarihi</span>

Ukrayna'daki Yahudilerin tarihi bin yıldan fazladır. Yahudi toplulukları, Kiev Rusları zamanından beri Ukrayna topraklarında var olmuş ve Hasidik gibi en farklı modern Yahudi teolojik ve kültürel geleneklerinin çoğunu geliştirmiştir. Dünya Yahudi Kongresi'ne göre, Ukrayna'daki Yahudi cemaati, Avrupa'nın üçüncü en büyük ve dünyanın beşinci en büyük Yahudi cemaatini oluşturmaktadır.

Bu makale, ülkelere göre matematiksel toplulukların bir listesini içerir.

<span class="mw-page-title-main">László Lovász</span> Macar matematikçi

László Lovász Macar matematikçi ve Eötvös Loránd Üniversitesi'nde emeritus profesördür ve en çok Avi Wigderson ile birlikte 2021 Abel Ödülü'ne layık görüldüğü kombinatorik alanındaki çalışmalarıyla tanınmaktadır. 2007-2010 yılları arasında Uluslararası Matematik Birliği başkanlığı ve 2014-2020 yılları arasında Macar Bilimler Akademisi başkanlığı yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Süreç mühendisliği</span> ham veya başlangıç maddesinin kimyasal-fiziksel ya da biyolojik işlemler kullanılarak başka bir ürüne dönüştürüldüğü tüm teknik işlemler

Süreç mühendisliği, insanların hammaddeleri ve enerjiyi endüstriyel düzeyde toplum için yararlı ürünlere dönüştürmesini sağlayan temel ilkelerin ve doğa kanunlarının anlaşılması ve uygulanmasıdır. Süreç mühendisleri, basınç, sıcaklık ve derişim gradyanları gibi doğadaki itici güçlerden ve kütlenin korunumu yasasından yararlanarak, istenilen kimyasal ürünleri büyük miktarlarda sentezlemek ve saflaştırmak için yöntemler geliştirebilirler. Süreç mühendisliği, kimyasal, fiziksel ve biyolojik süreçlerin tasarımı, işletimi, kontrolü, optimizasyonu ve yoğunlaştırılmasına odaklanır. Süreç mühendisliği, tarım, otomotiv, biyoteknik, kimya, gıda, malzeme geliştirme, madencilik, nükleer, petrokimya, ilaç ve yazılım geliştirme gibi çok çeşitli endüstrileri kapsamaktadır. Sistematik bilgisayar tabanlı yöntemlerin süreç mühendisliğine uygulanmasına "süreç sistemleri mühendisliği" adı verilir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.