Egemen Qazaqstan - Turkipedia

Egemen Qazaqstan

Tür	Gazete
Sahibi	Kazakistan hükûmeti
Kuruluş tarihi	1919
Dil	Kazakça
Resmî site	egemen.kz

Egemen Qazaqstan, (Kazakça: Егемен Қазақстан, Egemen Qazaqstan), Kazakistan'da Kazakça diliyle yayınlanan bir devlet gazetesidir.^[1] İlk kez 19 Aralık 1919'da yayınlanmıştır.^[2]

Tarihi

Gazete, 17 Aralık 1919'da SSCB'de kuruldu. İlk olarak Orınbor şehrinde yayınlanan gazetenin ilk adı da "Uşkın"dir. Ardından yayın adı birkaç defa değiştirildi. Gazeteye 1920 tarihinde "Enbek tuı" adı verilmiştir, 1921 yılında "Enbekşil kazak" adıyla değiştirilmiştir. 1932 yılında "Sosialist Kazakıstan" olarak yayınlanan gazete 54 yıl bu adıyla yayınlanmış ve Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin en önemli yayınlarından biri olmuştur.

Mayıs 1991'de, Kazakistan'ın bağımsız olmasından birkaç ay önce gazetenin adı değişmiş ve "Egemendi Kazakistan" adı verilmiştir. Bu tarihte gazetenin baş editörü Şerhan Murtaza idi. 1993 yılında dil bilimcilerin tartışmasından sonra o zamanki baş editör Abiş Kekilbayev'in önerisiyle gazetenin adı "Egemen Qazaqstan" olarak değiştirildi.

Eylül 2016 tarihinden bu yana gazete, yeni tasarım ve biçimiyle renkli yayınlanmaktadır. Kazakistan'ın başkentinin değişimiyle yayın baskısı Kızılorda'dan Almatı'ya taşınmıştı. 1999 yılında yayınevi yeni başkent Astana'ya göç etti. İlk yayınlanmasından itibaren gazetede Kazak halkının milli ve ulusal değerleri, ünlü yazarları hizmet verdi. Gazetenin siyaset, ekonomi, sosyal ve bilim, hukuk ve toplum, kültür ve ruhanilik, spor ve çevrimiçi baskı bölümleri mevcuttur.

Kaynakça

^ Brummell, Paul (Ağustos 2008). Kazakhstan. Bradt Travel Guides Ltd. s. 63. ISBN 978-1-84162-369-6. 19 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2017.
^ Kazakhstan Company Laws and Regulations Handbook. Int'l Business Publications. 1 Eylül 2009. s. 295. ISBN 978-1-4330-7008-2. 19 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2017.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kazakça</span> Kazakistanın resmî dili olan Türk dili

Kazakça veya Kazak Türkçesi, Kıpçak öbeğine ait, Kazakistan'da konuşulan çağdaş Türk dillerinden biridir. Nogayca ve Kırgızcaya yakındır.

Kazakistan, resmî adıyla Kazakistan Cumhuriyeti, topraklarının büyük bölümü Orta Asya'da, küçük bir bölümü Doğu Avrupa'da yer alan bir ülkedir. Kazakistan, günümüzdeki yedi bağımsız Türk devletinden biri olup Türk Devletleri Teşkilatı ve TÜRKSOY'un üyesidir. 2.724.900 km² yüzölçümü ile dünyanın en büyük dokuzuncu ülkesidir. Müslüman çoğunluklu ülkelerin ve Türk devletlerinin yüzölçümü bakımından en büyüğü, doğal kaynaklar bakımından da en zenginidir. Kazakistan Türk tarihinin önemli devletlerinden olan Saka, Hun, Göktürk, Kıpçak, Karahanlı, Altın Ordu gibi devletlerin merkez üssü; Kıpçak, Oğuz, Karluk gibi Türk boylarının beşiği olmuştur.

Kazakistan bayrağı (Kazakça: Қазақстан Республикасының мемлекеттiк туы, Qazaqstan Respublikasynyñ memlekettık tuy), Kazakistan Cumhuriyeti’nin ulusal ve resmî bayrağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kazak alfabesi</span>

Kazak alfabesi, Kazakistan'ın resmî dili olan ve Türk dilleri ailesinde yer alan Kazakçayı yazarken kullanılan yazı sistemidir. Kazak alfabesinde tarih boyunca; Kiril alfabesi, Latin alfabesi ve Arap alfabesi olmak üzere üç farklı alfabe türü kullanılmıştır. 2017 yılında, dönemin Kazakistan cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev tarafından 2025 yılına kadar Kiril alfabesinden Latin alfabesine kademeli olarak geçileceği belirtilmiştir. Arap alfabesi ile yazılan Kazakça, günümüzde Çin, İran ve Afganistan'da yerel olarak kullanılmaya devam etmektedir.

Kazakistan arması, Kazakistan Cumhuriyeti'nin devlet arması olarak 4 Haziran 1992'de kabul edilmiştir. Armanın tasarımcıları Jandarbek Melibekov ve Şot-Aman Valihanov'dur. Arma için düzenlenen yarışmasına yaklaşık 245 proje ve 67 açıklama tasarımı katıldı. 1992'den önce Kazakistan SSC'nin diğer tüm Sovyet ülkelerine benzer bir arması vardı.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Baytursun</span> Kazak aydını

Ahmet Baytursun, Kazak eğitimci, dilbilimci, yazar, şair, siyasetçi.

Alihan Nurmuhammedoğlu Bökeyhan, Kazak siyasetçi ve yayıncıdır. 19. yüzyıl sonu ile 20. yüzyıl başında Kazak aydınlarının milliyetçi önderi.

Çağdaş Kazakistan devleti, Kazak Devlet Kurmangazi Orkestrası Halk Çalgıları, Kazak Devlet Filarmoni Orkestrası, Kazak Ulusal Operası ve Kazak Devlet Oda Orkestrası'na ev sahipliği yapmaktadır. Halk enstrümanları orkestrası 19. yüzyıldan kalma ünlü bir besteci ve dombra yorumcusu Kurmangazi Sağırbayoğlu adını temsil eder.

<span class="mw-page-title-main">Kazak Cüzleri</span>

Cüz üç ana Kazak topluluklarının, Kıpçak Obası'nda kontrol ettikleri alanlara denir. Bu alanların büyük kısmı bugünkü Kazakistan sınırlarını kapsar.

Büyük Cüz ya Uysun ordası, Güney ve Güneydoğu Kazakistan, Kuzeybatı Çin (Sincan) ve Özbekistan'ın bazı bölümlerini kapsar.
Orta Cüz veya Argın ordası, Orta ve Doğu Kazakistan'ı kapsayan 6 kabileden oluşur.
Küçük Cüz (Kazakça: Кіші жүз / Kişi jüz / كٸشٸ جٷز)) veya Alşın ordası, Batı Kazakistan'ı kapsayan 3 kabileden oluşur.

Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Devlet Marşı Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin 1945 ile 1992 yılları arasında kullandığı devlet marşıdır.

Jas Alaş, 1921 yılında Kazakistan'da kurulan ve Kazak dilinde yayınlanan günlük siyasi gazete. İlk sayısı 22 Mart 1921 tarihinde Taşkent'te yayınlandı. Kurucusu ve ilk editörü Ğani Muratbaev, icra sekreteri ise Ilyas Jansugurov oldu.

Kazakistan Cumhuriyeti Devlet Başkanı, Kazakistan Cumhuriyeti'nin devlet başkanı ve Kazakistan Cumhuriyeti Silahlı Kuvvetleri başkomutanıdır. Devlet Başkanı, Kazakistan Cumhuriyeti içindeki en yüksek makamın sahibidir. Bu pozisyonun yetkileri Kazakistan Anayasası'nın özel bir bölümünde açıklanmıştır.

Himmet, Azerice dilinde yayın yapan ilk gayriresmî gazete. Dönemin sosyal demokrat kuruluşu olan Himmet'in yayın organıydı.

Khabar Kazakistan'da büyük bir medya kuruluşudur. Başlangıçta Ulusal Televizyon Haber Ajansı olarak bilinen kuruluş 1995 yılında kurulmuştur. Şu anda ülkenin en büyük ağlarından biridir ve Rusça ve Kazakça dillerinde günlük yayın yapmaktadır. Ayrıca, Khabar, Avrupa ve Asya'da mevcut uydu yayını olan Kazak TV kanalı kullanıma sunulmaktadır. Kanal Rusça, Kazakça ve İngilizce programları içermektedir.

Qazaqstan TV, 8 Mart 1958'de kurulan, Kazakistan'ın ilk ulusal yayın yapan televizyon kanalıdır. Sahibi Kazakistan Radyo ve Televizyon Kurumu'dur. Kanal ülke geneline yayın yapmakta ve her şehre özel bölgesel kanalları bulunmaktadır. Yayın akışı Kazakça bilgi, eğitim programları, filmler ve dizilerden oluşmaktadır.

Kazakistan Radyo ve Televizyon Kurumu, Kazakistan'ın en büyük medya kuruluşlarından birisidir. Bünyesinde 3 televizyon ve 4 radyo kanalı bulundurmaktadır. Ayrıca 15 bölgesel televizyon kanalına sahiptir.

Alaş Otonomu 1917 ile 1919 yılları arasında, bugünkü Kazakistan Cumhuriyeti topraklarında bulunan bir Kazak devletiydi. Başkenti Semey, daha sonra "Alash-qala" olarak biliniyordu.

Kazakistan, göçebe pastoral ekonomisine dayanan ve iyi ifade edilmiş bir kültüre sahiptir. Kazakistan'da İslam, 7-12. yüzyıllarda tanındı. Koyun dışında birçok geleneksel yemek Kazak kültüründe sembolik değerini günümüzde de korumaktadır. Kazak kültürü büyük ölçüde Türklerin göçebe yaşam tarzından etkilenmiştir. Ayrıca göçebe bir halk olan İskitlerden de güçlü bir şekilde etkilenmiş gözükmektedir.

Kazakistan'da %65 Kazak, %21,8 Rus, %3,0 Özbek, %1,8 Ukraynalı, %1,4 Uygur ve %1,2 Tatar olmak üzere 130 etnik grup yaşamaktadır. Resmî dil olan Kazakça ülke çapında 10 milyonun üzerinde konuşuru bulunmaktadır ve Kazakça ile aynı şekilde resmi dil olan Rusça yaklaşık 6 milyon kişi tarafından konuşulmaktadır.Hem Kazakça hem de Rusça eşit olarak kullanılmaktadır. Almanca, Tacikçe, Tatar, Türkçe, Ukraynaca, Uygurca, ve Özbekçe, 1997 tarihli 151-1 Sayılı Dil Yasası tarafından resmen tanınmaktadır. Kazak hükûmeti, Rus dilini aşamalı olarak kaldırmak için bazı girişimlerde bulundu, böylece Kazakça ülkenin tek ulusal ve resmi dili olacak. Örneğin Rusça, 20 yıl öncesine göre giderek daha az kullanılıyor. Yerli Rusların nüfusu da son 20 yılda önemli ölçüde azaldı.

Oljas Abaiuly Bektenov beri Kazakistan Başbakanı olarak görev yapan Kazak siyasetçidir. Bektenov, Başbakan olarak atanmasından önce Kamu Hizmeti İşleri ve Yolsuzlukla Mücadele Dairesi başkan yardımcılığı ve daha sonra Yolsuzlukla Mücadele Dairesi Başkanı olmak üzere çeşitli görevlerde bulundu. 2023 yılında Kazakistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı İdaresi Başkanı olarak atandı.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.