İçeriğe atla

Efrat

Bir kış gününden Efrat kasabasının görünümü.

Efrat veya önceki resmi adıyla Efrata, 1983'te kurulmuş bir İsrail yerleşim alanıdır.[1] Yahudiye Dağları ile Batı Şeria arasında kurulmuştur.[1] Efrat, Kudüs'ün 12 km. güneyinde ve Beytüllahim ile Hevron (Halil-ül Rahman) arasında, Yeşil Hat'tın 6,5 km doğusunda ve İsrail Batı Şeria Duvarında yer alır. Yerleşim deniz seviyesinden 960 metreye kadar yükselir ve yaklaşık 6.000 dunamı (1.500 dönüm) kapsar. Uluslararası toplum ve uluslararası hukuka göre Efrat, İsrail'in Batı Şeria'daki yasadışı bir yerleşim alanıdır ancak İsrail hükûmeti buna itiraz etmektedir.

Efrat'ın Ocak 2013 itibarıyla 9.238 sakini bulunmaktadır. Gush Etzion'da yer almasına rağmen Gush Etzion Bölgesel Yönetimi'nden bağımsızdır. Kasım 2008'den beri bir avukat ve Likud Merkezi Komite ordusu yarbayı olan Oded Ravivi Efrat Bölgesel Yönetimi'nin başıdır.

Etimoloji

Efrat adı İncil'de geçmektedir. İsrail İçişleri Bakanlığı'na göre Efrata İncil'den alınmıştır ve bu nedenle kentin adı konulmuştur.[2]

Uluslararası hukuk

Her ne kadar İsrail Hükûmeti karşı çıksa da, tüm İsrail yerleşimleri gibi işgal altındaki topraklarda yer alan Efrat da yasadışı olarak kabul edilir. Uluslararası toplumun çoğu, işgal altındaki Filistin topraklarındaki sivil nüfusun gücünü 4. Cenevre Sözleşmeleri'nde geçerli kabul etmemektedir. Ancak Uluslararası Adalet Divanı ve Uluslararası Kızılhaç Komitesi bu görüşü reddetmiştir.[]

Tarihçe

Efrat'ın inşa edildiği alan Tunç Çağı nda bir yerleşim yeriydi. Arkeolojik kazılar bir platform üzerine oturtulmuş tümülüs ve yirmiden fazla şaft mezar ortaya çıkarmıştır. Ayrıca, Kudüs 'ten temin edilmiş üç su kemeri nden biri olan Biyar Kemeri Efrat'tan geçmektedir.

Modern Efrat, 1983 yılında New York'ta bir ortodoks haham olan Moshe Moskovits'in Efrat'a yerleşip baş haham olması ve ilk belediye başkanı olmasıyla kurulmuştur.

Kaynakça

  1. ^ a b Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410. 
  2. ^ The new encyclopedia of Judaism. New York: New York University Press. 2002. ISBN 978-0814793886. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Batı Şeria</span> Filistinde bulunan bir bölge

Batı Şeria (Cisürdün) (Arapça: الضفة الغربية‎,, İbranice: הגדה המערבית‎,, Orta Doğu'da batı, kuzey ve güneyinde İsrail, doğusunda ise, Şeria nehri ve Lût Gölü ile çevrili bölgedir.

<span class="mw-page-title-main">Filistin Ulusal Yönetimi</span> Batı Şeria ve Gazze Şeridini yöneten bir idari örgüt

Filistin Ulusal Yönetimi, Batı Şeria ve Gazze Şeridi'ni yöneten bir idari örgüt ve devlet yapılanmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">İsrail-Filistin çatışması</span> Levantta devam eden askerî çatışma

İsrail-Filistin çatışması, Filistin ile İsrail Silahlı Kuvvetleri arasında Filistin topraklarında devam eden silahlı çatışmadır. Başta 1897 Birinci Siyonist Kongresi ve 1917 Balfour Deklarasyonu olmak üzere, Filistin'deki bir Yahudi vatanına ilişkin iddiaların kamuoyuna duyurulması, bölgede erken gerilim yarattı. O zamanlar, Yahudi göçü önemli ölçüde artmasına rağmen, bölgedeki Yahudi nüfusu çok azdı. İngiliz hükûmetine "Filistin'de Yahudi halkı için ulusal bir yuva kurulması" için bağlayıcı bir yükümlülük içeren Filistin Mandası'nın kurulması ardından gerilim, Yahudiler ve Araplar arasında çatışmaya dönüştü. Erken çatışmayı çözme girişimleri, 1947 Birleşmiş Milletler Filistin Bölme Planı ve daha geniş Arap-İsrail çatışmasının başlangıcı olan 1947-1949 Filistin savaşıyla sonuçlandı. İsrail-Filistin süregelen durumu, 1967 Altı Gün Savaşı'nda İsrail'in Filistin topraklarını işgal etmesiyle başladı.

<span class="mw-page-title-main">Altı Gün Savaşı</span> 1967 yılında İsrail ile Arap ülkeleri arasında yapılan savaş

Altı Gün Savaşı ; diğer adlarıyla 1967 Arap-İsrail Savaşı, Üçüncü Arap-İsrail Savaşı, Altı Günün Savaşı veya Haziran Savaşı, 5 Haziran 1967 Pazartesi, İsrail ile Arap komşuları Mısır, Ürdün ve Suriye arasında başlayan ve 6 gün süren savaşa verilen addır. Arap İttifakı'na Irak, Suudi Arabistan, Sudan, Tunus, Fas ve Cezayir de asker ve silah yardımıyla katılmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Ramallah</span> Filistin Devletinin fiili başkenti

Ramallah, (Arapça:

<span class="mw-page-title-main">Filistin</span> Vikimedya anlam ayrımı sayfası

Filistin, sıklıkla şu tanımları ifade eder:

<span class="mw-page-title-main">Filistin Devleti</span> Batı Asyada yer alan bir ülke

Filistin, resmî adıyla Filistin Devleti, Orta Doğu'da ve Batı Asya'da, Akdeniz kıyısındaki tarihî Kenan Bölgesi'nde bulunan ve Batı Şeria ile Gazze Şeridi'nde belirtilen bölgelerde de facto olarak hüküm süren bir Arap devletidir. Devletin başkenti her ne kadar Doğu Kudüs olarak belirlense de Kudüs tamamen İsrail'in kontrolünde olduğu için başkenti Ramallah'ta yani Batı Şeria'da bulunmaktadır. Filistin toprakları 1948'den 1967'ye kadar Mısır ve Ürdün tarafından ele geçirilmişken 1967'deki Altı Gün Savaşı'ndan sonra ise İsrail tarafından ele geçirilmiştir. Şubat 2020 itibarıyla 5.051.493 nüfusla dünyada en çok nüfusa sahip 121. devlet olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Guş Dan</span> metropoliten alan

Guş Dan, Tel Aviv ve çevresindeki kentleri barındıran bir Metropoliten alandır. Alan, İsrail'in merkez bölgesini kapsadığı gibi, nüfus ve yüzölçümü olarak da İsrail'deki en büyük kentsel alandır. Akdeniz kıyısında yer alan Guş Dan bölgesinin nüfusu yaklaşık üç milyondur.

Amitai Etzioni ; Almanya, İsrail ve ABD vatandaşı, Sosyoekonomi ve Komüniteryenizm üzerine yaptığı çalışmalarıyla tanınan Yahudi asıllı sosyolog.

<span class="mw-page-title-main">Kudüs'ün statüsü</span>

Uluslararası platformda Kudüs'ün statüsü hakkında yasal ve diplomatik açıdan farklı görüşler görülmektedir. Devletler ve uzmanlar da aynı şekilde uluslararası kanunlar altında Kudüs'ün statüsü hakkında bölünmüşlerdir. İsrail ve Filistin Kudüs'ü başkent olarak kabul etmektedir. Fakat çoğu ülke Kudüs'ü İsrail ve Filistin'in başkenti olarak tanımamaktadır. Hatta çoğu tam anlamıyla İsrail ve Filistin'e ait olduğunu da düşünmemektedir. Birçok BM üye devleti resmi olarak bir BM önergesi olan Kudüs'ün uluslararası statüsüne sadık kalmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Kudüs</span> Kudüsün doğusu

Doğu Kudüs veya Doğu Yeruşalim ,1948 Arap-İsrail Savaşı'nda Ürdün'ün ve 1967'deki Altı Gün Savaşı'nda İsrail'in eline geçen Kudüs'ün doğusudur. İçinde, Eski Şehri ve Yahudilik, İslam ve Hristiyanlıkta kutsal yerler olan Tapınak Dağı, Ağlama Duvarı, Mescid-i Aksa, Kutsal Kabir Kilisesi gibi yerleri barındırır. "Doğu Kudüs" terimi, bazen 1949'dan 1967'ye kadar Ürdün'ün hakimiyeti altında olan fakat 1967'den sonra İsrail hakimiyeti altında Batı Kudüs ile birlikte tek bir belediye altında birleştirilen 70 km²'lik alanı bazen de 1967 öncesi bir Ürdün belediyesi olan 6.4 km²'lik alanı tasvir eder. Filistin Devleti, Doğu Kudüs'ü başkent yapmak istemektedir fakat Kudüs tamamen İsrail'in kontrolünde olduğu için şu andaki fiili başkenti Ramallah'tır. İsrail ise 30 Temmuz 1980'de Kudüs Yasası ile Batı Kudüs ve Doğu Kudüs olmak üzere Kudüs'ün tamamını ebedi başkent ilan etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kudüs Malha Tren İstasyonu</span>

Kudüs Malha Tren İstasyonu, Kudüs'ün Malha Mahallesi'nde yer alan İsrail Demiryolları'na ait eski hemzemin ana tren istasyonudur.

<span class="mw-page-title-main">Batı Şeria Duvarı</span>

Ayrım Duvarı, İsrail Batı Şeria bariyeri veya daha çok bilinen ismi ile İsrail Duvarı, Batı Şeria'daki Yeşil Hat üzerinde yer alan bir bariyerdir. İsrail, bariyeri teröre karşı bir güvenlik unsuru olarak kabul ederken, Filistinliler bariyeri ırksal ayrımcı veya apartheid olarak tanımlamaktadır. Toplam 708 kilometre (440 mi) uzunluğundaki bariyer, Yeşil Hat'tın uzunluğunun iki katından fazladır ve %15'i İsrail içinden veya üzerinden geçerken, geri kalan % 85'i bazı bölgelerde 18 kilometre (11 mi) kadar içe girecek şekilde Batı Şeria'dan geçmektedir. Bu durum Batı Şeria bölgesinin yaklaşık % 9'unu izole ederek, bu bölgelerde yaşayan 25.000 Filistinliyi Batı Şeria'nın diğer bölgelerinden izole etmektedir.

Filistin'de turizm Doğu Kudüs, Batı Şeria ve Gazze Şeridi'ndeki turizmi ifade eder. 2010 yılında, 2009'daki 2.6 milyona kıyasla 4.6 milyon kişi Filistin topraklarını ziyaret etti. Bu rakamdan 2.2 milyonu yabancı turist, 2.7 milyonu yerli idi. 2012'nin son çeyreğinde, Batı Şeria otellerinde 150.000'den fazla turist konakladı; % 40'ı Avrupa, % 9'u ABD ve Kanada'dan geliyordu. Büyük seyahat rehberleri "Batı Şeria seyahat etmek için en kolay yer değil ama yapılan gayretler zengin bir şekilde ödüllendirilir" şeklinde yazmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İsrail yerleşim birimleri</span>

İsrail yerleşim birimleri, İsrail vatandaşlarının yaşadığı, neredeyse tamamen Yahudilerden oluşan, İsrail’in 1967 Altı Gün Savaşı’nda ele geçirdiği topraklar üzerine inşa edilmiş olan yerleşim alanlarıdır. İsrail yerleşim birimleri günümüzde, içinde Doğu Kudüs’ün de bulunduğu Batı Şeria’daki Filistin topraklarında ve Suriye sınırları içinde olan Golan Tepeleri’nde bulunmaktadır. Daha öncelerde, İsrail 2005 yılında tek taraflı çekilmeden, Gazze Şeridi’nde 21, Batı Şeria’da 4 ve 1978 Mısır-İsrail Barış Anlaşması öncesinde, Mısır sınırları dahilinde olan Sina Yarımadası’nda 18 ayrı yerleşim birimi daha vardı. İsrail, barış anlaşmasından sonra yarımadadaki birimleri boşaltıp dağıttı. Uluslararası toplum yerleşim birimlerini uluslararası hukuka aykırı bulmaktadır ve Birleşmiş Milletler ise İsrail’in yerleşim birimleri inşa etmesini Dördüncü Cenevre Sözleşmesini ihlal etme olarak görmektedir.

Ganienkeh, Kuzey Ülkesinin uzak kuzeydoğu köşesinde, New York, Altona yakınlarında yaklaşık 600 dönümlük (2,4 km2) bir alanda bulunan bir Mohavk topluluğudur. 1970'lerin sonlarında Mohavk yerlilerinin işgali ile kurulan bir mikro ulustur. Yerli halkın, Amerika Birleşik Devletleri'nden eski topraklarını geri almada başarılı olduğu nadir bir durumdur. Egemenlik ve hükûmet ilişkileri ile ilgili sorunlar henüz çözüme kavuşturulmadı.

<span class="mw-page-title-main">Filistin toprakları</span> Orta Doğudaki topraklar

"Filistin toprakları" terimi, 1967'den beri İsrail'in işgal ettiği bölgeler olan, Batı Şeria ve Gazze Şeridi'ni tanımlamak için uzun yıllardır kullanılmaktadır. Uluslararası Adalet Divanı (UAD), Doğu Kudüs dahil Batı Şeria'dan "İşgal Altındaki Filistin Toprakları" olarak bahsetti ve bu terim UAD tarafından verilen Temmuz 2004'teki kararda yasal tanım olarak kullanıldı. 1999'dan bu yana, Birleşmiş Milletler (BM) resmî terminolojisinde, işgal edilmiş Filistin toprakları giderek diğer terimlerin yerini almıştır. Avrupa Birliği (AB) de bu kullanımı benimsemiştir. "İşgal Altındaki Filistin Bölgesi" terimi, BM ve diğer uluslararası kuruluşlar tarafından Ekim 1999 ile Aralık 2012 arasında Filistin Ulusal Yönetimi tarafından kontrol edilen alanlara atıfta bulunmak için kullanıldı. AB, aynı dönemde ara sıra "Filistin Yönetimi toprakları" gibi paralel bir terim de kullanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Elyakim Haetzni</span>

Elyakim Haetzni, Almanya doğumlu İsrailli hukukçu, aktivist ve siyasetçi. 1990'dan 1992 yılına kadar Tehiya Partisi'nden Knesset Meclisinde delege olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Allon Planı</span>

Allon Planı Batı Şeria'yı İsrail ile Ürdün Haşimi Krallığı arasında bölmek, İsrail işgali altındaki Golan Tepeleri'nde bir Dürzi devleti kurmak ve Sina Yarımadası'nın çoğunu Arap kontrolüne geri döndürmek için bir plandı. Plan, Haziran 1967'deki Altı Gün Savaşı'ndan kısa bir süre sonra İsrail Bakanı Yigal Allon tarafından hazırlandı.

<span class="mw-page-title-main">Modi'in İllit</span>

Modi'in İllit, Batı Şeria'da bulunan bir Yahudi yerleşimidir. Şehir, Tel Aviv ile Kudüs yer almakta olup fiilen İsrail'in Yahudiye ve Samarya ilçesine bağlıdır. Yüzölçümü 4,77 km² olan konseyin nüfusu 2021 yılı itibarı ile 80.996'dır.