İçeriğe atla

Eel Nehri Atabaskları

Eel Nehri Atabaskları
(Eel River Athapaskans)
Eel Nehri Atabasklarının coğrafyası
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Amerika Birleşik Devletleri ABD (Kaliforniya)
Diller
Eel Nehri Atabaskçası
Din
Hristiyanlık, Animizm

Eel Nehri Atabaskları (İngilizce Eel River Athabascan/Athabaskan/Athapascan/Athapaskan peoples, Kenesti, Kuneste), Amerika Birleşik Devletleri'nin kuzeybatı Kaliforniya eyaletinde Eel Nehri civarında yaşayan ve adlarını da buradan alan, avcı ve toplayıcı, animist ya da şamanist Kaliforniya Kızılderilileri kültür grubundan Kızılderili halkı. Atabaskların Pasifik Atabaskları grubunun Kaliforniya Atabaskları alt grubunda yer alırlar. Diğer ABD Kızılderilileri gibi Eel Nehri Atabaskları da yasal olarak Kızılderili rezervasyonu adı verilen kamp benzeri toplama yerleşimlerde yaşamak zorundadırlar.

Günümüzde, Wailaki kabilesinden bazı Atabasklar Scotts Valley Band of Pomo Indians of California[1] ve Grindstone Indian Rancheria of Wintun-Wailaki Indians rezervlerinde yaşarlar.[2]

Kabileler

  • Lassikler
  • Nongatllar
  • Sinkyoneler
    • Kuzey Sinkyoneleri (Northern Sinkyone)
    • Güney Sinkyoneleri (Southern Sinkyone, Shelter Cove Sinkyone)
  • Wailakiler
    • Eel Wailaki
    • North Fork Wailaki
    • Pitch Wailaki

Kimileri Katolar ile Mattoleleri[3] de Eel Nehri Atabaskları içinde sınıflandırır.

Komşuları

Kuzeyde Hupalar, Whilkut ve Chilula Atabasklarıyla, batı kıyısında Mattole Atabasklarıyla ve güneyde Kato Atabaskları ve Yukilerle komşudurlar.

Nüfus

Alfred L. Kroeber (1925:883) 1770 yılındaki nüfus tahmini olarak Nongatl, Sinkyone ve Lassik için 2.000, Wailaki için ise 1.000 rakamını verir. Sherburne F. Cook (1976) 4.700 rakamını Nongatl, Sinkyone, Lassik, Wailaki, Mattole ve Katoların toplamı için verir. Martin A. Baumhoff (1958) 2.325 Nongatl, 4.221 Sinkyone, 1.411 Lassik, 2.760 Wailaki olarak verir toplam 10.717 Eel Nehri Atabask nüfusuna ulaşır.

Kroeber 1910 yılındaki nüfusularını ise Nongatl, Sinkyone ve Lassik için 100, Wailaki için 200 rakamını verir.

Katliamlar

Tarihte Eel Nehri Atabasklarından Wailaki kabilesine yönelik iki katliam kaydedilmiştir:

1861 Horse Canyon Katliamı : Beyaz yerleşimciler ve müttefiği Kızılderililer tarafından Horse Canyon'daki (Round Valley, Kaliforniya) bir Wailaki köyüne saldırı düzenlenmesi ve 240 Wailakinin öldürülmesi.[4]

1862 Upper Station Katliamı : Kaliforniyalı Beyaz yerleşimciler tarafından Round Valley, Kaliforniya'da en az 20 Wailaki Kızılderilisinin öldürülmesi.[5]

Kaynakça

  1. ^ California Indians and Their Reservations. 11 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. San Diego State University Library and Information Access. 2009 (retrieved 27 July 2009)
  2. ^ California Indians and Their Reservations: G. 10 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. San Diego State University Library and Information Access. 2010 (retrieved 30 June 2010)
  3. ^ Heizer, Robert F., volume editor. Handbook of North American Indians, Volume 8: California. Washington, DC: Smithsonian Institution, 1978. ISBN 978-0-16-004574-5.
  4. ^ Baumgardner, Frank, Killing for Land in Early California – Indian Blood at Round Valley, Algora Publishing, 2006, sayfa: 204–206
  5. ^ Baumgardner, Frank, Killing for Land in Early California – Indian Blood at Round Valley, Algora Publishing, 2006, sayfa: 243

Bibliyografya

  • Baumgardner, Frank, Killing for Land in Early California – Indian Blood at Round Valley, Algora Publishing, 2006, 312 pages, ISBN 978-0-87586-364-1
  • Baumhoff, Martin A. 1958. "California Athabascan Groups". Anthropological Records 16:157-238. University of California, Berkeley.
  • Cook, Sherburne F. 1976. The Conflict between the California Indian and White Civilization. University of California Press, Berkeley.
  • Curtis, Edward S. 1907-1930. The North American Indian. 20 vols. Plimpton Press, Norwood, Massachusetts. (Seven Wailaki myths, including Theft of Fire, collected from North Fork John, vol. 14, pp. 167–169.)
  • Driver, Harold E. 1937. "Culture Element Distributions: X Northwest California". Anthropological Records 1:297-433. University of California, Berkeley. [Includes data on Nongatl.]
  • Elsasser, Albert B. 1976. "Mattole, Nongatl, Sinkyone, Lassik, and Wailaki". In California, edited by Robert F. Heizer, pp. 190–204. Handbook of North American Indians, vol. 8, William C. Sturtevant, general editor. Smithsonian Institution, Washington, D.C.
  • Essene, Frank. 1942. "Culture Element Distributions XXI: Round Valley". Anthropological Records 8:1-97. University of California Press, Berkeley. (Five Lassik narratives, including Theft of Fire, pp. 93–96.)
  • Goddard, Pliny E. 1906. "Lassik Tales". Journal of American Folklore 19:133-140. (Nine narratives collected in 1903, including Theft of Fire and Bear and Fawns.)
  • Goddard, Pliny E. 1921-1923. "Wailaki Texts". International Journal of American Linguistics 2:77-135. (36 myths, including Theft of Fire.)
  • Kroeber, A. L. 1919. "Sinkyone Tales". Journal of American Folklore 32:346-351. (Narratives from George Burt and Mrs. Tom Bell, including Theft of Fire and Bear and Fawns, with comparative notes.)
  • Kroeber, A. L. 1925. Handbook of the Indians of California. Bureau of American Ethnology Bulletin No. 78. Washington, D.C., Volume 1, Page 142-158
  • Keter, Thomas S. All Those Things that You’re Liable To Read in the Ethnographic Literature They Ain’t Necessarily So, Paper Presented to The Society for California Archaeology, Modesto, California, March 13, 2009
  • Loeb, Edwin M. 1932. "The Western Kuksu Cult". University of California Publications in American Archaeology and Ethnology 33:1-137. Berkeley. (Note on Wailaki mythology, pp. 73–75.)
  • Nomland, Gladys Ayer. 1935. "Sinkyone Notes". University of California Publications in American Archaeology and Ethnology 36:149-178. Berkeley. (Myths collected in 1928-1929, pp. 170–174.)
  • Seaburg, William R. 1977. "The Man Who Married a Grizzly Girl (Wailaki)". In Northern Californian Texts, edited by Victor Golla and Shirley Silver, pp. 114–120. International Journal of American Linguistics Native American Texts Series No. 2(2). University of Chicago Press.
  • Seaburg, William R. 1977. "A Wailaki (Athapaskan) Text with Comparative Notes". International Journal of American Linguistics 43:327-332. (A short myth collected from John Tip by Fang-Kuei Li in 1927.)
  • Thompson, Stith. 1929. Tales of the North American Indians. Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts.(Bear and Fawns narrative, pp. 153–154, from Goddard 1906.)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Apaçiler</span> Amerika Birleşik Devletlerinin yerli halklarından oluşan birkaç grup

Apaçiler ya da Apaşlar, Amerika Birleşik Devletleri'nin Arizona, New Mexico ve Oklahoma eyaletlerinde yaşayan, Güneybatı Kızılderilileri kültür grubundan, Atabaskların Güney Atabaskları bölümünden ve Güney Atabask dillerine giren Ova Apaçicesi, Hikarilaca, Lipanca, Meskalero-Çirikavaca ile Batı Apaçicesi adlı dilleri konuşan Kızılderilileri topluca niteleyen ortak addır. Kendilerini Apaçi olarak nitelendiren kişi sayısı 2000 yılı rakamlarına göre 56.060 olup en yakın akrabaları Navaholardır.

<span class="mw-page-title-main">Hupalar</span> Amerika Kızılderili Topluluğu

Hupalar, Amerika Birleşik Devletleri'nin Kaliforniya eyaletinde yaşayan, avcı ve toplayıcı, animist ya da şamanist Kaliforniya Kızılderilileri kültür grubundan Kızılderili halkı. Atabaskların Pasifik Atabaskları grubunun Kaliforniya Atabaskları alt grubunda yer alırlar. Diğer ABD Kızılderilileri gibi Hupalar da yasal olarak Kızılderili rezervasyonu adı verilen kamp benzeri toplama yerleşimlerde yaşamak zorundadırlar. Günümüzde çoğu Humboldt County, California'daki Cher-Ae Heights Indian Community of the Trinidad Rancheria rezervasyonunda, bazıları da Elk Valley Rancheria rezervasyonunda yaşarlar.

<span class="mw-page-title-main">Na-Dene dilleri</span>

Na-Dene dilleri, Kuzey Amerika'da Na-Dene Kızılderilileri tarafından, ABD, Kanada ve ufak bir kısmı da Meksika’da konuşulan diller ailesidir.

<span class="mw-page-title-main">Atabasklar</span>

Atabasklar, Atabask halkları, Atabask Kızılderilileri, Athabaskalar ya da Deneler, Kuzey Amerika'da Amerika Birleşik Devletleri ile Kanada'da yaşayan ve Na-Dene dillerinin Atabask dilleri grubundan dilleri konuşan, avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, animist-şamanist Kızılderili halkları. Toplam nüfusları yaklaşık 200.000 kişidir ve çoğunluğu Navaholar oluşturur. En yakın akrabaları birlikte dilce bir üst grup oluşturan Eyaklar, en uzak akrabaları ise Eyak-Atabask dillerine paralel Na-Dene dillerinin diğer ana grubunu oluşturan Tlingitlerdir.

Pasifik Atabask dilleri ya da Pasifik Kıyısı Atabask dilleri, Kuzey Amerika'nın batısında Pasifik kıyılarında, Amerika Birleşik Devletlerinin Kaliforniya ve Oregon eyaletlerinde yaşayan Pasifik Atabaskları tarafından konuşulan ve 7 dilden oluşan Atabask dillerinin bir alt grubudur. Konuşanları yaklaşık 50-100 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Çumaşlar</span>

Çumaşlar, Amerika Birleşik Devletleri'nin Kaliforniya eyaletinin orta ve güney kıyılarında yaşayan, avcı ve toplayıcı, Kaliforniya Kızılderilileri kültür grubundan Kızılderili halkı. Ana besinlerini balık, deniz yumuşakçaları, deniz memelileri ve kuşlardır. Renkli kaya resimleriyle ünlüdürler. Diğer ABD Kızılderilileri gibi Çumaşlar da yasal olarak Kızılderili rezervasyonu adı verilen kamp benzeri toplama yerleşimlerde yaşamak zorundadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Numi dilleri</span>

Numi dilleri ya da Numik dilleri, ABD'nin batısında Kızılderililer tarafından konuşulan Uto-Aztek dilleri ailesinden dil grubu.

<span class="mw-page-title-main">Eel Nehri (Kaliforniya)</span>

Eel Nehri, ABD'nin Kaliforniya eyaletinde Pasifik Okyanusuna dökülen bir nehir. Uzunluğu 315 km dir.

<span class="mw-page-title-main">Katolar</span>

Katolar, Amerika Birleşik Devletleri'nin kuzeybatı Kaliforniya eyaletinde yaşayan, avcı ve toplayıcı, animist ya da şamanist Kaliforniya Kızılderilileri kültür grubundan Kızılderili halkı. Atabaskların Pasifik Atabaskları grubunun Kaliforniya Atabaskları alt grubunda yer alırlar. Diğer ABD Kızılderilileri gibi Katolar da yasal olarak Kızılderili rezervasyonu adı verilen kamp benzeri toplama yerleşimlerde yaşamak zorundadırlar.

Eel Nehri Atabaskçası, ABD'de kuzeybatı Kaliforniya eyaletinde Eel Nehri civarında yaşayan Eel Nehri Atabaskları tarafından konuşulan Atabask dillerinden bir Kızılderili dilidir. Pasifik Atabask dillerinin Kaliforniya Atabask dilleri alt grubunda sınıflandırılan Eel Nehri Atabaskçasının en yakın akrabası Katoca ile Mattolecedir.

ABD Kızılderilileri federal kabileleri ya da federal olarak tanınan ABD Kızılderili kabileleri, Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı Alaska eyaleti dışında Kıta ABD'sinde yaşayan ABD Kızılderililerinin oluşturduğu ve Kızılderili İşleri Bürosu tarafından federal olarak tanınan kabile birlikleridir ya da "kabile" (tribe) statüsü alan Kızılderili rezervasyonu sakinlerinin topluca resmi adlarıdır. İlgili yasalar gereği oluşturulan kabile birlikleri bu sayede ABD hükûmetince kolayca izlenebilir duruma gelmiştir ve güncel liste Federal Register adlı resmi gazetenin 2012 yılındaki sayısında yayımlanmıştır. Buna göre ABD Kızılderilileri 566 kabile birliğinden oluşur ve her biri bağımsız federal yapı olarak tanınır. Alaska eyaletindeki benzerleri ise Alaska yerlileri kabile birlikleridir. Federal olarak tanınmayıp eyalet bazında tanınan kabileler ise ABD Kızılderilileri eyalet kabileleri adı altında listelenir.

<span class="mw-page-title-main">Tano dilleri</span>

Tano dilleri, Amerika Birleşik Devletlerinib New Mexico, Kansas, Oklahoma ve Teksas eyaletleri ile Meksika'da konuşulan Amerind Kızılderili dil ailesi.

<span class="mw-page-title-main">Pasifik Atabaskları</span>

Pasifik Atabaskları, Amerika Birleşik Devletleri'nin Kaliforniya, Oregon ve Washington eyaletlerinde yaşayan, Na-Dene dillerinin Atabask dilleri grubunun 11 dilden oluşan Pasifik Atabask dilleri alt grubundan dilleri konuşan Atabasklardan, avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, animist ya da şamanist Kaliforniya Kızılderilileri kültür gruplarından Kızılderili halkları. Kimileri Washington eyaletindeki Kwalhioqua–Tlatskanai dilini konuşanları Kuzey Atabaskları arasına katarlar.

<span class="mw-page-title-main">Yukiler</span>

Yukiler, Amerika Birleşik Devletleri'nin kuzeybatı Kaliforniya eyaletinde yaşayan, avcı ve toplayıcı, Kaliforniya Kızılderilileri kültür grubundan Kızılderili halkı. En yakın akrabaları dilce Yuki-Vapo dilleri ailesini oluşturan Vapolardır. Diğer ABD Kızılderilileri gibi Yukiler de da yasal olarak Kızılderili rezervasyonu adı verilen kamp benzeri toplama yerleşimlerde yaşamak zorundadırlar. Diğer kabilelerle birlikte bugün Round Valley Indian Tribes of the Round Valley Reservation adlı rezervasyonda yaşaşarlar. Soykırıma uğrayan Yukilerin dilleri de 20. yüzyılda tükenmiştir.

Viyotça ya da Viyot dili, Amerika Birleşik Devletleri'nin Kaliforniya eyaletinin kuzeybatısında Viyotlar tarafından konuşulmuş olan Algonkin–Yurok dilleri ailesinden bir Amerind Kızılderili dilidir. Son konuşanı Della Prince 1962 yılında ölünce dil de tükenmiş oldu. Bazı Viyotlar anadillerini canlandırmak için çalışmaktadırlar. En yakın akrabası birlikte Ritwan adıyla da ele alınan Yurokça en uzak akrabaları ise Algonkin dilleridir. Hem Viyotça hem de Yurokça Algonkin dillerinin coğrafyasından oldukça uzakta izole bir alandadır.

Yurokça ya da Yurok dili, Amerika Birleşik Devletleri'nin Kaliforniya eyaletinin kuzeybatısında Yuroklar tarafından konuşulmuş olan Algonkin–Yurok dilleri ailesinden bir Amerind Kızılderili dilidir. Bir düzine konuşanı olan dil yok olma sürecine girmiştir. En yakın akrabası birlikte Ritwan adıyla da ele alınan Viyotça en uzak akrabaları ise Algonkin dilleridir. Hem Viyotça hem de Yurokça Algonkin dillerinin coğrafyasından oldukça uzakta izole bir alandadır.

<span class="mw-page-title-main">Yuki Soykırımı</span>

Yuki Soykırımı, Kuzeybatı Kaliforniya'da Round Valley vadisinde yaşayan Kaliforniya Kızılderililerinden avcı ve toplayıcı Yukilere karşı 1851–1910 yıllarında valilerin direktifleri doğrultusunda Beyaz Amerikalılar tarafından uygulanan Kızılderili soykırımı. 19. yüzyılın ikinci yarısında Kaliforniya'daki Avrupalı-Amerikalılar tarafından kendi özel çıkarlarını korumak ve geliştirmek için demokratik süreçleri ve mekanizmaları kullanarak yerli Kaliforniya Kızılderililerine karşı cinayet, tecavüz ve binlerce yerli Kızılderilinin köleleştirilmesi gibi araçlar kullanılarak kitlesel soykırım uygulamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Vapolar</span>

Vapolar, Amerika Birleşik Devletleri'nin kuzeybatı Kaliforniya eyaletinde yaşayan, avcı ve toplayıcı, Kaliforniya Kızılderilileri kültür grubundan soyları tükenmek üzere olan Kızılderili halkı. En yakın akrabaları dilce Yuki-Vapo dilleri ailesini oluşturan Yukilerdir. Diğer ABD Kızılderilileri gibi Yukiler de da yasal olarak Kızılderili rezervasyonu ya da rancheria adı verilen kamp benzeri toplama yerleşimlerde yaşamak zorundadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Vintu dilleri</span>

Vintu dilleri, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Kaliforniya eyaletinin kuzey merkezinde yaşayan Vintu halkları tarafından konuşulan Amerind Kızılderili dil ailesi. Biri tükenmiş olan diğerleri de tükenmekte olan dört dilden oluşur.

Yanaca ya da Yana dili, Amerika Birleşik Devletleri'nin kuzeymerkezî Kaliforniya eyaletinde yaşamış olan Yanalar tarafından konuşulmuş Hoka ailesinden Amerind Kızılderili dili. Halkının son temsilcisi olan İşi'nin 1916'da ölümü üzerine dil de tükenmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.