İçeriğe atla

Eel Nehri Atabaskçası

Eel Nehri Atabaskçası
Lassik-Nongatl-Sinkyone-Wailaki
Ana dili olanlarABD (Kaliforniya)
Konuşan sayısıtükendi  (tarih gerekli)
Dil ailesi
Denesey
Na-Dene
Eyak-Atabask
Atabask
Pasifik
  • Eel Nehri Atabaskçası
Dil kodları
ISO 639-3wlk

Eel Nehri Atabaskçası (İngilizce Eel River Athabascan, Eel River Athabaskan, Kuneste/Kenesti dialects, Wailaki, Lassik-Nongatl-Sinkyone-Wailaki), ABD'de kuzeybatı Kaliforniya eyaletinde Eel Nehri civarında yaşayan Eel Nehri Atabaskları tarafından konuşulan Atabask dillerinden bir Kızılderili dilidir. Pasifik Atabask dillerinin Kaliforniya Atabask dilleri alt grubunda sınıflandırılan Eel Nehri Atabaskçasının en yakın akrabası Katoca ile Mattolecedir.

Lehçeleri

Dört lehçesi vardır:[1][2]

  • Lassik: Alder Point, Dobbyn Creek, Middle North Fork Eel Nehri, Upper Mad Nehri civarında konuşulur.
  • Nongatl (Nongathł, Nungahtl): Bridgeville, Van Duzen Nehri, Yager Creek, Larabee Creek, Middle Mad Nehri civarında konuşulur.
  • Sinkyone: South Fork Eel Nehri, Upper Mattole Nehri, Shelter Cove civarında konuşulur.
    • Northern Sinkyone (Lholankok Sinkyone)
    • Southern Sinkyone (Shelter Cove Sinkyone)
  • Wailaki: Kekawka Creek, North Fork Eel Nehri civarında konuşulur.
    • Eel Wailaki
    • North Fork Wailaki
    • Pitch Wailaki

Örnekler

Wailaki lehçesi:[3]

  • kaat’iinin adam
  • tc’eektcin kadın
  • naat’ii köpek
  • shaa güneş
  • kit’eeshaa ay
  • too su
  • lhgai ak, beyaz
  • lhtcin kara, siyah
  • lhtciit sarı
  • lhtciit kırmızı
  • lhai'haa' bir
  • naakaa’ iki
  • taakʼ üç
  • denky'en dört
  • daashkalaa’ beş

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2013. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2013. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2013. 

Bibliyografya

  • Goddard, Pliny. Wailaki Texts. International Journal of American Linguistics, Vol. 2, No. 3/4 (Jan., 1923), pp. 77–135
  • Seaburg, William. A Wailaki (Athapaskan) Text with Comparative Notes. International Journal of American Linguistics, Vol. 43, No. 4 (Oct., 1977), pp. 327–332

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Atabask dilleri</span>

Atabask dilleri, Athabaska dilleri ya da Dene dilleri olarak da bilinen bu grup, Sibirya kökenli Na-Dene dilleri ailesinin en büyük grubudur ve Eyakça ile birlikte bir üst grupta toplanırlar. Atabasklar tarafından konuşulurlar. Kanada ve Alaska'da yoğundurlar. ABD'nin Kuzey Pasifik kıyılarında ve orta güney bölgelerinden Meksika'nın kuzey sınır bölgelerine kadar adacıklar olarak yer alırlar. Coğrafi konumları baz alınarak Kuzey Atabask dilleri, Pasifik Atabask dilleri ve Güney Atabask dilleri biçiminde üç alt grupta toplanırlar. Apaçi ve Navahoların dilleri son grupta yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Na-Dene dilleri</span>

Na-Dene dilleri, Kuzey Amerika'da Na-Dene Kızılderilileri tarafından, ABD, Kanada ve ufak bir kısmı da Meksika’da konuşulan diller ailesidir.

<span class="mw-page-title-main">Ahtnaca</span>

Ahtnaca ya da Ahtna dili, Alaska'da Copper River yöresinde Ahtnalar tarafından konuşulan Na-Dene dilleri ailesinden Atabask dilleri grubundan bir Kızılderili dili. Eskiden İngilizcede Copper River ya da Mednovskiy adlarıyla da bilinirdi. Alaska Yerli Dil Merkezine göre 650 kişilik nüfustan 25 kadarı anadillerini konuşabiliyor.

<span class="mw-page-title-main">Denağinaca</span>

Denağinaca ya da Denağina dili, ABD'nin Alaska eyaletinde Cook Inlet bölgesinde konuşulan Atabask dillerinden yok olma tehlikesindeki Kızılderili dilidir. Alaska Yerli Dil Merkezine göre 1.000 kişilik nüfustan 50 kadarı anadillerini konuşabiliyor.

<span class="mw-page-title-main">Yukarı Tananaca</span>

Yukarı Tananaca ya da Yukarı Tanana dili [kendilerince Neeʼaaneegn, Nee'aaneek; İngilizce Upper Tanana, Nabesna], ABD'nin Alaska eyaletinde Northway, Tetlin ve Tok köylerinde, ayrıca daha az olarak Kanada'da Yukon bölgesinde Beaver Creek yöresinde yaşayan Yukarı Tananalar tarafından konuşulan Atabask dillerinin Tanana dilleri grubundan yok olma tehlikesindeki Kızılderili dilidir. Alaska Yerli Dil Merkezine göre 300 kişilik nüfustan 55 kadarı anadillerini konuşabiliyor. Yukarı Tanana dil sahasının komşuları olarak kuzeybatısında Tanakrosça kuzeyinde Hanca, güney ve güneybatısında Ahtnaca, doğusunda ise Kanada'da Kuzey Tuçoncası ve Güney Tuçoncası konuşulur. En yakın akrabası diğer Tanana dilleri ile Kuskokvimcedir. Biraz daha uzak olan diğer akrabaları Kanada'da konuşulan Tuçon dilleridir).

<span class="mw-page-title-main">Guçince</span>

Guçince ya da Guçin dili, ABD'de Alaska eyaletinde ve Kanada'da Kuzeybatı Toprakları ile Yukon bölgelerinde Guçinlerin konuştuğu Atabask dillerinden bir Kızılderili dilidir.

Danezaca. Kanada'nın Britanya Kolombiyası ile Alberta eyaletlerinde yaşayan Danezalar tarafından konuşulan Atabask dillerinden bir Kızılderili dilidir. En yakın akrabası Sekanicedir.

<span class="mw-page-title-main">Atabasklar</span>

Atabasklar, Atabask halkları, Atabask Kızılderilileri, Athabaskalar ya da Deneler, Kuzey Amerika'da Amerika Birleşik Devletleri ile Kanada'da yaşayan ve Na-Dene dillerinin Atabask dilleri grubundan dilleri konuşan, avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, animist-şamanist Kızılderili halkları. Toplam nüfusları yaklaşık 200.000 kişidir ve çoğunluğu Navaholar oluşturur. En yakın akrabaları birlikte dilce bir üst grup oluşturan Eyaklar, en uzak akrabaları ise Eyak-Atabask dillerine paralel Na-Dene dillerinin diğer ana grubunu oluşturan Tlingitlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Koyukuk Nehri</span>

Koyukuk Nehri, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin orta kuzeyinde İç Alaska bölgesinde Yukon–Koyukuk Census Area sayım ilçesinde Alaska Atabasklarının coğrafyasında bulunan ve Brooks Sıradağlarının güneyinden çıkıp Yukon Nehrine kuzeyden dökülen bir nehir. Uzunluğu 805 km dir. Adı daha sonraları Alaska Atabasklarından Koyukon Kızılderililerine verilmiştir.

Pasifik Atabask dilleri ya da Pasifik Kıyısı Atabask dilleri, Kuzey Amerika'nın batısında Pasifik kıyılarında, Amerika Birleşik Devletlerinin Kaliforniya ve Oregon eyaletlerinde yaşayan Pasifik Atabaskları tarafından konuşulan ve 7 dilden oluşan Atabask dillerinin bir alt grubudur. Konuşanları yaklaşık 50-100 kişidir.

Kwalhioqua–Tlatskanai dili, ABD'de Washington ve Oregon eyaletlerinde Kolumbiya Nehri aşağılarında konuşulmuş Atabask dillerinden bir Kızılderili dilidir. 1930 öncesinde soyu tükenmiştir.

Sekaniler, Kanada'nın Britanya Kolumbiyası eyaletinde Rocky Mountain Trench'in Finlay ile Parsnip nehirlerinin drenaj sahasında yaşayan, avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, animist ya da şamanist Subarktik Kızılderilileri kültür grubundan Kızılderili halkı. Kuzey Atabaskları içindeki Yukon Atabaskları alt grubunda yer alırlar. Diğer Kanada Kızılderilileri gibi Sekaniler de yasal olarak Kızılderili rezervi adı verilen kamp benzeri toplama yerleşimlerde yaşamak zorundadırlar.

İnnuca ya da İnnu dili, Kanada'da Québec ve Labrador'da yaşayan İnnular tarafından konuşulan Algonkin dilleri ailesinden Kricenin lehçesi olan Kızılderili dilidir. En yakın akrabası Naskapicedir. Kri dilleri konuşma sahasının en doğu ve güneydoğusunda yer alır. 1987 yılı rakamlarına göre 10.000 kişilik etnik nüfustan anadillerini konuşabilenlerin sayısı 8.480 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Aşağı Tananalar</span>

Aşağı Tananalar ya da Aşağı Tanana Atabaskları, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin İç Alaska coğrafi bölgesindeki Yukon–Koyukuk Census Area sayım bölgesiyle Fairbanks North Star Borough ilçesinde Tanana nehrinin Yukon Nehri'ne döküldüğü aşağı kısımlarında Tanana kasabasından yukarıki mecralarında ve civarında taygada yaşayan, sığın avlayan avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, önceleri animist ya da şamanist iken sonradan Hristiyan olan Alaska Atabasklarından Kızılderili halkı. Alaska Yerli Dil Merkezine göre 400 kişilik etnik nüfustan 25 kadarı anadillerini konuşabiliyor.

<span class="mw-page-title-main">Yukarı Tananalar</span>

Yukarı Tananalar ya da Yukarı Tanana Atabaskları, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin İç Alaska coğrafi bölgesindeki Southeast Fairbanks Census Area sayım bölgesinin Tanana Nehri'nin yukarı kısımlarında ve Kanada'da Yukon topraklarında Beaver Creek yöresinde taygada yaşayan, sığın avlayan avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, önceleri animist ya da şamanist iken sonradan Hristiyan olan Alaska Atabasklarından Kızılderili halkı. Alaska Yerli Dil Merkezine göre 300 kişilik etnik nüfustan 55 kadarı anadillerini konuşabiliyor.

<span class="mw-page-title-main">Eel Nehri (Kaliforniya)</span>

Eel Nehri, ABD'nin Kaliforniya eyaletinde Pasifik Okyanusuna dökülen bir nehir. Uzunluğu 315 km dir.

<span class="mw-page-title-main">Eel Nehri Atabaskları</span>

Eel Nehri Atabaskları, Amerika Birleşik Devletleri'nin kuzeybatı Kaliforniya eyaletinde Eel Nehri civarında yaşayan ve adlarını da buradan alan, avcı ve toplayıcı, animist ya da şamanist Kaliforniya Kızılderilileri kültür grubundan Kızılderili halkı. Atabaskların Pasifik Atabaskları grubunun Kaliforniya Atabaskları alt grubunda yer alırlar. Diğer ABD Kızılderilileri gibi Eel Nehri Atabaskları da yasal olarak Kızılderili rezervasyonu adı verilen kamp benzeri toplama yerleşimlerde yaşamak zorundadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Pasifik Atabaskları</span>

Pasifik Atabaskları, Amerika Birleşik Devletleri'nin Kaliforniya, Oregon ve Washington eyaletlerinde yaşayan, Na-Dene dillerinin Atabask dilleri grubunun 11 dilden oluşan Pasifik Atabask dilleri alt grubundan dilleri konuşan Atabasklardan, avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, animist ya da şamanist Kaliforniya Kızılderilileri kültür gruplarından Kızılderili halkları. Kimileri Washington eyaletindeki Kwalhioqua–Tlatskanai dilini konuşanları Kuzey Atabaskları arasına katarlar.

<span class="mw-page-title-main">Yuki-Vapo dilleri</span>

Yuki-Vapo dilleri ya da Yuki dilleri, Amerika Birleşik Devletleri'nin kuzeybatı Kaliforniya eyaletinde yaşayan Yukiler ve Vapolar tarafından konuşulmuş Amerind Kızılderili dil ailesi. Her ikisi de 20. yüzyılda tükenen iki dilden oluşur: Yukice ile Vapoca.

Yukice ya da Yuki dili, Amerika Birleşik Devletleri'nin kuzeybatı Kaliforniya eyaletinde yaşayan Yukiler tarafından konuşulmuş Yuki-Vapo ailesinden Amerind Kızılderili dili. Konuşanları Yuki Soykırımında katledildiği için 20. yüzyılda tükenmiştir.