İçeriğe atla

Edwin Klebs

Edwin Klebs
Theodor Albrecht Edwin Klebs
Doğum6 Şubat 1834(1834-02-06)
Königsberg, Prusya Krallığı
Ölüm23 Ekim 1913 (79 yaşında)
Bern, İsviçre
MilliyetAlman, İsviçreli
EğitimUniversity of Würzburg
University of Berlin
University of Königsberg
Kariyeri
DalıPatoloji
Doktora
danışmanı		Rudolf Virchow
Doktora öğrencileriOtto Lubarsch

Theodor Albrecht Edwin Klebs (d. 6 Şubat 1834, Königsberg - ö. 23 Ekim 1913, Bern), Alman-İsviçreli bir mikrobiyologdu. Özellikle bulaşıcı hastalıklar konusundaki çalışmaları ile tanınır. Çalışmaları modern bakteriyolojinin yolunu açmış ve Louis Pasteur ve Robert Koch'a ilham vermiştir. Klebs-Loeffler bakterisi (şimdi Corynebacterium diphtheriae) olarak adlandırılan difteriye neden olan bir bakteriyi tanımlayan ilk kişidir.[1][2]

Hayatı

Klebs, Prusya Eyaleti, Königsberg'de doğdu. 1855'te Würzburg Üniversitesi'nde Rudolf Virchow'un yanında eğitim gördü ve 1858'de Berlin Üniversitesi'nde doktorasını tamamladı. Ertesi yıl Königsberg Üniversitesi'nde habilitasyonunu elde etti.

1861'den 1866'ya kadar Berlin'deki Charité'de Virchow'un asistanlığını yaptı ve sonrasında İsviçre'deki Bern Üniversitesi'nde patoloji profesörü oldu. İsviçreli Rosa Grossenbacher ile evlendi ve ayrıca İsviçre vatandaşlığı aldı. 1870'de Fransa-Prusya Savaşı sırasında Prusya Ordusu için askeri doktor olarak görev yaptı. Atalarından birkaçı Napolyon Savaşları sırasında savaşmıştı.

Klebs; 1872'den 1873'e kadar Würzburg'da, 1873'ten 1882'ye kadar Prag'da ve 1882'den 1892'ye kadar Zürih'te eğitmenlik yaptı. Bazı anlaşmazlıklar nedeniyle 1893'te Zürih'ten istifa etti ve 1894'te Karlsruhe ve Strassburg'da başarısız özel iş denemeleri oldu.

1896'dan 1900'e kadar Chicago, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Rush Medical College'da dersler verdi.[3] 1905'ten 1910'a kadar Berlin'de özel araştırmacıydı. Ardından İsviçre'ye döndü ve Lozan'da en büyük oğluyla birlikte yaşadı. Klebs Bern'de öldü.[1][4]

Keşifleri

1883'te Klebs, Corynebacterium diphtheriae bakterisini difteri etiyolojik nedeni olarak başarıyla tanımladı. Bu bakteri Klebs-Löffler basili olarak da bilinir.[5]

Bakteri cinsi Klebsiella, çalışmalarının onuruna adlandırılmıştır.[6] Ayrıca 20 türden oluşan filamentli karofit yeşil alglerin bir cinsi olan Klebsormidium da 1972 yılında onun onuruna isimlendirilmiştir.[7][8]

Klebs'in çalışmaları tıptaki en önemli keşiflerin bazılarının öncülü olmuştur. Akromegaliyi 1884'te Pierre Marie'den iki yıl önce tanımladı. 1878'de Élie Metchnikoff ve Émile Roux'tan 25 yıl önce maymunlara frengiyi başarıyla aşıladı. Robert Koch'tan dokuz yıl önce bakteri kolonilerini izole etti. Enfekte ineklerden süt enjekte ederek hayvanlarda deneysel olarak tüberküloz geliştiren ilk kişi oldu. Tifo basilini (şimdiki adı Salmonella typhi) Karl Joseph Eberth'ten önce tanımladı.[9]

Bakteriyolojide temel testler

Klebs kendi araştırma stratejisinin yanı sıra genel bakteriyolojik araştırmalar için bir temel oluşturan dört " Grundversuche " (temel testler) tanımladı. Klebs'e göre bakteriyolojik testler aşağıdaki varsayımlardan oluşur:

  • İlk olarak tüm bakteriler patolojiktir.
  • İkincisi bakteriler asla kendiliğinden oluşmaz.
  • Üçüncüsü her hastalığa sadece bakteriler neden olur.
  • Dördüncüsü ayırt edilebilir hastalığa neden olan bakteriler ayırt edilebilir.

Bu hipotezlerden bazıları kelimenin tam anlamıyla yanlış olsa da genel olarak bakteriyolojideki modern deneylerin temeli sayılır.[10]

Bilimsel hatalar

Klebs bulaşıcı hastalıklar konusunda bazı önemli hatalar yapmıştır. Örneğin sıtmaya bir bakterinin neden olduğuna inanıyordu. 1879'da Corrado Tommasi-Crudeli ve Roma Campagna'daki Pontine Bataklıkları sularından bir bakteri izole ettiklerini iddia etti. Sıtma salgınları bölgesindeki nemli topraktan keşfettiği için bakterinin sıtma patojeni olduğu sonucuna vardı. Ona Bacillus malariae adını verdiler. Tavşanlara enjekte ettikleri bakteri izolatı ile daha fazla deney yaptılar. Enfekte tavşanların sıtmanın özellikleri olan ateş ve genişlemiş dalak geliştirdiğini gözlemlediler. Sıtma bakterisinin kirli suyla veya havadan soluma yoluyla bulaştığını öne sürdüler.[11] Klebs antimalaryal ilaç olan kinininin mikropları öldürdüğünü bildirdi.[12] Bu keşif zamanın önde gelen sıtma uzmanları tarafından desteklendi.[13] Bir Fransız Ordu doktoru Charles Alphonse Laveran 1880'de sıtmaya bir protozoon parazitinin neden olduğunu doğru bir şekilde keşfettiğinde (buna Oscillaria malariae adını verdi, şimdi Plasmodium falciparum), Klebs ve Tommasi-Crudeli'nin basil teorisi tercih edilerek bu keşif göz ardı edildi.[14] Yine de Amerikalı bir doktor olan George Miller Sternberg 1881'de basilin spesifik sıtma semptomlarına neden olmadığını kanıtladı.[15] Basil teorisi; 1898'de sivrisinek-sıtma teorisinin deneysel olarak gösterilmesiyle sonunda yanlış olduğu kanıtlandı.[16][17]

Kaynakça

  1. ^ a b Garrison (1913). "Edwin Klebs (1834-1913)". Science. 38 (991): 920-921. doi:10.1126/science.38.991.920. PMID 17753538. 16 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2022. 
  2. ^ Anonymous (1913). "Theodor Albrecht Edwin Klebs. Born Königsberg-i.-Pr., February 6, 1834-died Berne, October 23, 1913". The Journal of Pathology and Bacteriology. 18 (1): 401-403. doi:10.1002/path.1700180140. 
  3. ^ Anonymous (1968). "Edwin Klebs (1834-1913) Peripatetic Bacteriologist". JAMA. 204 (8): 729-730. doi:10.1001/jama.1968.03140210085024. 
  4. ^ Anonymous (1913). "Professor Edwin Klebs". BMJ. 2 (2760): 1413-1414. doi:10.1136/bmj.2.2760.1413-d. 
  5. ^ Ellis (2013). "Edwin Klebs: discoverer of the bacillus of diphtheria". British Journal of Hospital Medicine. 74 (11): 641. doi:10.12968/hmed.2013.74.11.641. PMID 24220527. 
  6. ^ "Klebs, Theodor Albrecht Edwin". The Free Medical Dictionary. Farlex, Inc. a Hotchalk Partner. 24 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2014. 
  7. ^ "Klebsormidium". AlgaeBase. World-wide electronic publication, National University of Ireland, Galway. 2008. 17 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2011. 
  8. ^ Eine Enzyklopädie zu eponymischen Pflanzennamen [Encyclopedia of eponymic plant names] (pdf) (Almanca). Berlin: Botanic Garden and Botanical Museum, Freie Universität Berlin. 2022. doi:10.3372/epolist2022. ISBN 978-3-946292-41-8. 31 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2022.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  9. ^ Anonymous (1935). "Edwin Klebs". Nature. 136 (3443): 675-676. doi:10.1038/136675c0. 
  10. ^ Carter (2001). "Edwin Klebs's Grundversuche". Bulletin of the History of Medicine. 75 (4): 771-781. doi:10.1353/bhm.2001.0164. PMID 11740130. 
  11. ^ "History of the discovery of the malaria parasites and their vectors". Parasites & Vectors. 3 (1): 5. 2010. doi:10.1186/1756-3305-3-5. PMC 2825508 $2. PMID 20205846.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  12. ^ The malaria genome projects : promise, progress, and prospects. Londra: Imperial College Press. 2012. s. 3. ISBN 978-1-84816-903-6. 
  13. ^ Tropical Medicine: an Illustrated History of The Pioneers. Burlington: Elsevier. 2007. s. 70. ISBN 978-0-08-055939-1. 13 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2022.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  14. ^ Smith (1985). "Laveran's germ: the reception and use of a medical discovery". The American Journal of Tropical Medicine and Hygiene. 34 (1): 2-20. doi:10.4269/ajtmh.1985.34.2. PMID 2578751. 
  15. ^ Explorers of the body : dramatic breakthroughs in medicine from ancient times to modern science. 2nd. New York: iUniverse. 2006. s. 248. ISBN 978-0-595-40731-6. 
  16. ^ "The making of modern malariology: from miasma to mosquito-malaria theory" (PDF). Science Vision. 14 (1): 3-17. 2014. 27 Nisan 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  17. ^ "History of Malaria: Scientific Discoveries". Dr. B.S. Kakkilaya's Malaria Web Site. 10 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2014. 

Ek okuma

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Menenjit</span> beyni veya omuriliği saran zarların iltihaplanma durumu

Menenjit beyni ve omuriliği kaplayan koruyucu zarlarda oluşan akut enflamasyondur(iltihaplanma). Enflamasyon; bakteri, virüs veya diğer mikroorganizmaların enfeksiyonu sonucu ve az da olsa ilaçlar tarafından olabilir. Menenjitte enflamasyonun beyin ve omuriliğe yakınlığı hayatî bir risk taşıyabilir. Bu halde durum acil vaka olarak tanımlanır.

<span class="mw-page-title-main">Antibiyotik</span> bakteriyel enfeksiyonların tedavisinde ve önlenmesinde kullanılan ilaç

Antibiyotik, bakterilere karşı aktif olan bir tür antimikrobiyal maddedir. Bakteriyel enfeksiyonlarla savaşmak için en önemli antibakteriyel ajan türüdür ve antibiyotik ilaçlar bu tür enfeksiyonların tedavisinde ve önlenmesinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bakterileri öldürebilir ya da büyümelerini engelleyebilirler. Sınırlı sayıda antibiyotik de antiprotozoal aktiviteye sahiptir. Antibiyotikler soğuk algınlığı veya gribe neden olan virüsler gibi virüslere karşı etkili değildir; virüslerin büyümesini engelleyen ilaçlar antibiyotik yerine antiviral ilaçlar veya antiviraller olarak adlandırılır. Mantarlara karşı da etkili değildirler; mantarların büyümesini engelleyen ilaçlara antifungal ilaçlar denir.

<span class="mw-page-title-main">Bakteri</span> mikroorganizma üst âlemi

Bakteri (İngilizce telaffuz: [bækˈtɪəriə] ( dinle); tekil isim: bacterium), tek hücreli mikroorganizma grubudur. Tipik olarak birkaç mikrometre uzunluğunda olan bakterilerin çeşitli şekilleri vardır, kimi küresel, kimi spiral şekilli, kimi çubuksu, kimi virgül şeklinde olabilir. Yeryüzündeki her ortamda bakteriler mevcuttur. Toprakta, deniz suyunda, okyanusun derinliklerinde, yer kabuğunda, deride, hayvanların bağırsaklarında, asitli sıcak su kaynaklarında, radyoaktif atıklarda büyüyebilen tipleri vardır. Tipik olarak bir gram toprakta bulunan bakteri hücrelerinin sayısı 40 milyon, bir mililitre tatlı suda ise bir milyondur; toplu olarak dünyada beş nonilyon (5×1030) bakteri bulunmaktadır, bunlar dünyadaki biyokütlenin çoğunu oluşturur. Bakteriler gıdaların geri dönüşümü için hayati bir öneme sahiptirler ve gıda döngülerindeki çoğu önemli adım, atmosferden azot fiksasyonu gibi, bakterilere bağlıdır. Ancak bu bakterilerin çoğu henüz tanımlanmamıştır ve bakteri şubelerinin sadece yaklaşık yarısı laboratuvarda kültürlenebilen türlere sahiptir. Bakterilerin araştırıldığı bilim bakteriyolojidir, bu, mikrobiyolojinin bir dalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mikrobiyoloji</span> mikroskobik organizmaların incelenmesi

Mikrobiyoloji, mikrorganizmaları inceleyen bilim dalıdır. Bakteriler, archaea, virüsler, protistler, mayalar ve küfler gibi mikroorganizmalar mikrobiyolojinin konu alanını oluştururlar. Mikrobiyoloji bilim dalının aktif olarak kullanıldığı uygulama alanları tıp, tarım ve endüstridir.

<span class="mw-page-title-main">Difteri</span> bulaşıcı hastalık

Difteri, halk arasında kuşpalazı olarak da bilinen, corynebacterium diphtheriae isimli mikroorganizmanın boğaz, burun, göz ve derideki yaralarda yerleşmesiyle ortaya çıkan bulaşıcı bir hastalık.

<span class="mw-page-title-main">Robert Koch</span> 19/20. yüzyıl Alman hekimi ve bakteriyolog

Heinrich Hermann Robert Koch, Alman hekim. Antraks basili (1877), tüberküloz basili (1882) ve kolera basili'nin (1883) keşfi ve Koch postülatlarını geliştirmesiyle ünlenmiştir.

<i>Legionella</i>

Legionella, lejyoner hastalığına sebep olan bakterilerin yer aldığı bakteri cinsidir. Legionellaceae familyası sadece Legionella cinsinden ibarettir ve bu cinse ait bugüne kadar bildirilmiş 62 tür bulunmaktadır. En iyi bilinen türü olan Legionella pneumophila, gram negatif, kokobasil formunda, optimum üreme sıcaklığı 20-42 °C olan bir bakteridir. Ribozomal RNA analizi çalışmaları Legionellaceae familyasının Gamma Proteobacteria şubesine dahil olduğunu göstermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Riketsiya</span>

Rickettsia, hareketsiz, gram negatif, spor oluşturmayan, yüksek pleomorfizm gösteren bir bakteri cinsidir. Kok, Basil veya ipliksi formda olabilirler. Rickettsia cinsi'ne, kene kaynaklı lekeli humma konusundaki çalışmalarından dolayı Howard Taylor Ricketts'in adı verilmiştir. Rickettsia tek bir cinsin ismi olmasına rağmen, "rikettsiya" veya "rikettsiyalar" terimleri genellikle Rickettsiales ordosunun tüm üyeleri için kullanılabilmektedir.

<i>Corynebacterium diphtheriae</i>

Corynebacterium diphtheriae, Corynebacteriaceae familyasına ait, difteri hastalığı etkeni olan bir bakteri türü. İlk olarak 1884 yılında Alman bakteriyologlar Edwin Klebs (1834–1912) ve Friedrich Loeffler (1852–1915) tarafından keşfedildiğinden dolayı, Klebs–Löffler basili olarak da bilinir.

Moleküler biyolojide transformasyon, bir hücrenin içine dışarıdan bir DNA parçasının girmesi ve hücrenin genomuyla bütünleşmesi sonucu hücrede gerçekleşen genetik değişikliğe denir. Hücre dışında bulunan serbest DNA parçaları ancak uygun haldeki bakteri, mantar, alg, maya ya da bitki hücrelerine girebilir. Doku kültüründeki ökaryotik hayvan hücrelerinde gerçekleşen transformasyona ise özel olarak transfeksiyon denir. Sıfat hali olarak, yani "transformasyona uğramış" anlamında, 'transforme' kelimesi kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Mikroorganizma</span> mikroskobik bir organizma

Bir mikroorganizma veya mikrop mikroskobik bir organizmadır. Mikroorganizmaları inceleyen, Anton van Leeuwenhoek'un kendi tasarımı olan bir mikroskop kullanarak 1675'te mikroorganizmaları keşfetmesi ile başlayan bilim dalına mikrobiyoloji denir.

<span class="mw-page-title-main">Jules A. Hoffmann</span> Fransız biyolog (d. 1941)

Jules A. Hoffmann Lüksemburg doğumlu Fransız biyologdur. StrazburgFransa'daki Ulusal Bilimsel Araştırmalar Merkezi'nin CNRS araştırma direktörü ve yönetim kurulu üyesidir. 2007 yılında, Fransız Bilimler Akademisi'nin başkanı olmuştur. Bruce Beutler ile birlikte yaptıkları "doğuştan gelen bağışıklık sisteminin aktivasyonu" ile ilgili keşifleri sayesinde 2011 yılında Hoffmann Fizyoloji veya Tıpta Nobel ödülünün dörtte birine sahip olmuştur.

Edwin Gerhard Krebs, Amerikalı biyokimyacı. 1992 yılında Edmond H. Fischer ile birlikte, proteinleri ve çeşitli hücresel süreçleri aktive etmek için tersinir fosforilasyon mekanizmasını keşiflerinden dolayı Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülünü almaya hak kazanmıştır. Edwin Krebs, aynı zamanda Krebs döngüsü olarak da bilinen sitrik asit döngüsünü keşfeden Nobel ödüllü biyokimyacı Hans Adolf Krebs (1900-1981) ile karıştırılmamalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Pasteur Enstitüsü</span> sağlık organizasyonu

Pasteur Enstitüsü, Fransa merkezli bir kâr amacı gütmeyen kuruluştur. Vakfın kuruluş amacı özellikle biyoloji, mikroorganizmalar, hastalıklar ve aşılar hakkında araştırma ve geliştirme faaliyetleri yürütmektir. Kurum ismini kendi zamanında modern tıp alanında önemli katkıları olan, pastörizasyon mucidi, şarbon basili ve kuduz virüsü için aşı geliştiren Louis Pasteur'den almaktadır. Enstitü 4 Haziran 1887 tarihinde kurulmuş ve 14 Kasım 1888 tarihinde hizmete açılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Giemsa boyası</span>

Giemsa boyası, adını Alman kimyager ve bakteriyolog Gustav Giemsa'dan alan, sıtma ve diğer parazitlerin histopatolojik tanısında ve sitogenetikte kullanılan bir nükleik asit boyasıdır.

<i>Plasmodium malariae</i>

Plasmodium malariae, insanlarda sıtma hastalığına neden olan parazitik bir protozoondur. Plasmodium falciparum, plasmodium vivax gibi mikroorganizmaların da içinde bulunduğu, insanlar gibi diğer birçok canlıyı da patojen olarak enfekte edebilen plasmodium cinsinin bir üyesidir. Dünyanın her tarafında gözlenebilen bu parazit plasmodium flaciparum ve plasmodium vivax kadar tehlikeli bir tür olmadığından iyi huylu (benign) sıtma paraziti de denmektedir. Diğer plasmodium tiplerinden üç günde bir yükselen ateş beliritisi ile ayrılır. Plasmodium flaciparum ve plasmodium vivax'ta iki günde bir yükselen ateş gözlenir.

Primakin, sıtmayı tedavi etmek ve önlemek ve <i id="mwCw">Pneumocystis</i> pnömonisini tedavi etmek için kullanılan bir ilaçtır. Spesifik olarak diğer ilaçlarla birlikte Plasmodium vivax ve Plasmodium ovale nedeniyle sıtma için ve diğer seçenekler kullanılamıyorsa önleme için kullanılır. Pneumocystis pnömonisi için klindamisin ile birlikte alternatif bir tedavidir. Ağızdan alınır.

<span class="mw-page-title-main">Amodiakin</span> kimyasal bileşik

Amodiakin, komplike olmadığında Plasmodium falciparum sıtması da dahil olmak üzere sıtmayı tedavi etmek için kullanılan bir ilaçtır. Direnç riskini azaltmak için artesunat ile birlikte verilmesi önerilir. Nadir fakat ciddi yan etki riskinden dolayı sıtmayı önlemek için genellikle önerilmez. Yine de, DSÖ 2013 yılında yüksek risk altındaki çocuklarda sülfadoksin ve pirimetamin ile kombinasyon halinde mevsimsel koruyucu olarak kullanılmasını önermiştir.

Pleomorfizm mikrobiyolojide bazı mikroorganizmaların çevresel koşullara tepki olarak morfolojilerini, biyolojik işlevlerini veya üreme modlarını değiştirme yeteneğidir. Deinococcaceae bakteri ailesinin bazı üyelerinde pleomorfizm gözlenmiştir. Bakteriyoloji bağlamında pleomorfizmin modern tanımı daha önce sanıldığı gibi bu karakterlerin kalıtsal bir değişikliğinden ziyade tek tek hücrelerin morfolojisinin veya fonksiyonel işlevlerinin varyasyonuna dayanmaktadır.

Artemeter sıtma tedavisinde kullanılan bir ilaçtır. Enjekte edilebilir form, kinin yerine özellikle şiddetli sıtma için kullanılır. Yetişkinlerde artesunat kadar etkili olmayabilir. Kas içine enjeksiyonla verilir. Artemether/lumefantrine olarak bilinen lumefantrin ile kombinasyon halinde ağızdan da temin edilebilir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.