İçeriğe atla

Eduard Wagner

Eduard Wagner
Eduard Wagner, 1939
Doğum1 Nisan 1894(1894-04-01)
Kirchenlamitz
Ölüm23 Temmuz 1944 (50 yaşında)
Berlin
BağlılığıAlman İmparatorluğu Alman İmparatorluğu
Weimar Cumhuriyeti Weimar Cumhuriyeti
Nazi Almanyası Nazi Almanyası
RütbesiTopçu generali
KomutasıHeer (Wehrmacht)
Çatışma/savaşlarıI. Dünya Savaşı
II. Dünya Savaşı

Eduard Wagner (1 Nisan 1894; Kirchenlamitz - 23 Temmuz 1944; Berlin), II. Dünya Savaşı'nda görev yapan Nazi Almanyası ordusu generali. Güvenlik konusunda genel sorumluluğa sahipti ve böylece ordunun yetkisi altındaki işgal altındaki bölgelerde güvenlik birimlerinin işlediği savaş suçlarından sorumluydu.

Hakkında

Wagner Kirchenlamitz'de doğdu. I. Dünya Savaşı sonrası Reichswehr üyesiydi. II. Dünya Savaşı'nda 1941'den 1944'e kadar Nazi Almanyası'nda çeşitli görevler aldı. 1 Ağustos 1943'te General Der Artillerie olarak atandı.

24 Temmuz 1939'da Nazi askerlerinin sivil nüfusu rehin almalarını ve direnişlere yanıt olarak gerçekleştirilen eylemlere karşı düzenlemeler yaptı.[1] Kişisel olarak, Polonya'nın işgali fikrini memnuniyetle karşıladı.[2] Danzig'deki Polonya Postanesi Savunması'nda esir alınan on Polonyalı mahkûm için ölüm cezalarında merkezi bir rol oynadı. Mayıs 1941'de Ordu ve Einsatzgruppen'in Sovyet Yahudilerini öldürmede işbirliği yapmasını sağlayan Reinhard Heydrich ile birlikte faaliyetler yürüttü.[3] Doğu Cephesi'nda, Nazi kuvvetlerine uygun kışlık kıyafet temin edilmesini sağlama görevini üstlendi ve 27 Kasım 1941'de “Zor kışın tehlikeleriyle karşı karşıya kalındığını, hem personel hem de malzeme açısından kaynakların sonunda olduğunu” belirtti.

1942 yazında Stalingrad Savaşı sırasında 6. Ordu'yu denetleme ziyaretinden önce, Hitler'e yakıt kaynaklarında eksiklik olduğunu söyledi. Kaynaklarda o zamana kadar bütün generallerin Hitler'e olumsuz bir şey söylemekten kaçındığı ifade edilmektedir.[4]

Claus von Stauffenberg önderliğinde 15 Temmuz 1944'te Adolf Hitler'e karşı bir bir suikast girişimi için onay almaya çalıştığında, Hitler'in suikastının ancak Heinrich Himmler başkan olursa denenmesi gerektiğini ifade etti. 20 Temmuz 1944'te, Hitler'in öldürüldüğüne inanılan bombanın patlamasının ardından Stauffenberg'in Kętrzyn'dan Berlin'e uçan uçağa binmesini sağladı.[5]

Suikast girişiminin başarısızlığından sonra Gestapo tarafından tutuklanmasının yakın olduğundan korkuyordu. Wagner 23 Temmuz 1944'te öğle saatlerinde kendi kafasına sıkarak intihar etti.

Sovyet esirlere karşı işlenen savaş suçlarındaki rolü

Eduard Wagner Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlarda aktif rol oynadı. 3 Nisan 1941'de "Tedarik İçin Özel Talimatlar, C kısmı" başlıklı bir emir yayınladı. Bu emirde Nazi ordusuna esir düşen Sovyet askerlerine "hain davranışları önlemek dışında" iyi muamele edilmesi gerektiği ifade edildi. Emirde esirlerin aktif veya pasif direnişinin tamamen ortadan kaldırılması önerildi, ayrıca çalışmaya istekli esirlerin yeterli gıda alacağı belirtildi. Bu görece iyi davranışlar çok geçmeden yerini kötü muamele ve katliamlara bırakarak Nazi ideolojisi ile birlikte gelen "askeri gerekliliğe göre davranma" kavramı ön plana çıktı.[6]

Wagner tarafından 24 Temmuz 1941 tarihinde verilen emirle birlikte, yaralı Sovyet esirlerinden dört hafta içinde iyileşme şansı olanların cephe gerisine taşınmasına izin verildi. Yaralıların geri kalanı ön cephelerin yakınlarındaki hastanelerde kalacaktı ve tedavi süreçlerinde Alman ilaçlarının veya malzemelerinin kullanılması, bununla birlikte Alman doktorlarının veya esir alınan Sovyet sağlık personelinin bu yaralılara müdahale etmesi yasaktı. Dolayısıyla bu emir fiilen yaralı esirlerin çoğunu ölüme mahkûm etti.[7]

Yakalanan yaralı veya sağlıklı Sovyet esirleri genellikle sırtlarındaki ağır yükler ile yürütülerek esir kamplarına gitmeye zorlandılar. Esirlerin kamplara ölüm yürüyüşü ile yürütülmesi uygulaması resmen 31 Temmuz 1941 tarihli Wagner'in emri ile onayladı.[8] Yürüyüş sırasında esirlere genellikle çok az su verildi, birkaç gün üst üste yiyecek verilmedi ve her türlü tıbbi bakımdan mahrum edildiler. Sivillerin esirlere yardım etmesi yasaklandı.[9] Yürümeye devam edecek gücü olmayan, düştüğünde kalkamayan veya bir anlığına duran herkes olay yerinden vuruldu.[10] Örneğin 12 bin-15 bin arası esirin bulunduğu bir grubun Horol'dan Kremençuk'a yürütülmesi olayında 1200 ceset yol kenarlarına gömüldü.[11] Zor bir yürüşün ardından esirler gece açık havada veya sığır çiftliklerinde kalabalık olarak uyumaya zorlandı.[9]

Kaynakça

  1. ^ Megargee, Geoffrey P. (2006). War of Annihilation: Combat and Genocide on the Eastern Front 1941. Rowman & Littlefield. s. 13. ISBN 0-7425-4481-8. 
  2. ^ Weinberg, Gerhard L. (1995). Germany, Hitler, and World War II: Essays in Modern German and World History. Cambridge University Press. s. 14. ISBN 0-521-47407-8. 
  3. ^ Hillgruber, Andreas (1989). "War in the East and the Extermination of the Jews". Marrus, Michael (Ed.). The Nazi Holocaust Part 3, The 'Final Solution': The Implementation of Mass Murder. 1. Westpoint, CT: Mecler. ss. 94-96. ISBN 0-88736-255-9. 
  4. ^ Adam, Wilhelm; Ruhle, Otto (2015). With Paulus at Stalingrad. Tony Le Tissier tarafından çevrildi. Pen and Sword Books Lt. s. 85. ISBN 9781473833869. 
  5. ^ Fest, Joachim (1994). Plotting Hitler's Death: The German Resistance to Hitler, 1933-1945. Weidenfeld & Nicolson. ISBN 0-297-81774-4. 
  6. ^ Megargee, Geoffrey P. (2009). Front Wschodni 1941 (Lehçe). Świat Książki. s. 69-70. ISBN 978-83-247-1230-4. 
  7. ^ Datner, Szymon (1961). Zbrodnie Wehrmachtu na jeńcach wojennych w II wojnie światowej (Lehçe). Wydawnictwo MON. s. 366-367. 
  8. ^ Megargee 2009, s. 102-103.
  9. ^ a b Datner, s. 246-247
  10. ^ Beevor, Antony (2000). Stalingrad (Lehçe). Książka i Wiedza. s. 67. ISBN 83-05-13135-1. 
  11. ^ Datner, s. 300-301

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">II. Dünya Savaşı</span> 1939-1945 yılları arasındaki küresel savaş

II. Dünya Savaşı, 1939'dan 1945'e kadar süren küresel savaştır. Savaşa dönemin büyük güçleri ve dünya ülkelerinin büyük çoğunluğu katıldı, Müttefikler ve Mihver olmak üzere iki karşıt askerî ittifak kuruldu. 30'dan fazla ülkeden gelen 100 milyondan fazla personelin doğrudan katıldığı bu topyekûn savaşta, savaşın büyük tarafları tüm ekonomik, endüstriyel ve bilimsel kapasitelerini savaş için seferber ettiler. 70 ila 85 milyon ölümle sonuçlanan II. Dünya Savaşı, insanlık tarihindeki en ölümcül savaştı ve savaş boyunca askerî personelden daha çok sivil kayıp verildi. Milyonlarca insan soykırımdan, planlanmış açlık ölümlerinden, katliamlardan ve hastalıklardan öldü. Tanklar, zırhlı araçlar, savaş uçakları, stratejik bombardımanlar, uçak gemileri, radar ve sonar, nükleer silahların geliştirilmesi ve roketler gibi birçok savaş teknolojisi savaşta önemli rol oynadı.

<span class="mw-page-title-main">Friedrich Paulus</span> Stalingrad muharebesinde 6.orduyu yönetmiş mareşal

Friedrich Wilhelm Ernst Paulus, özellikle II. Dünya Savaşında etkin rol oynayan Alman Feldmareşali.

<span class="mw-page-title-main">20 Temmuz suikast girişimi</span> 20 Temmuz 1944te Führer Adolf Hitlere karşı yapılan suikast ve darbe girişimi

20 Temmuz suikast girişimi ya da Hitler'e suikast girişimi, 20 Temmuz 1944'te Almanya'da Adolf Hitler'e yönelik Schwarze Kapelle üyelerince yapılan suikast ve darbe teşebbüsüdür. Doğu Prusya'da Rastenburg yakınlarındaki Wolfsschanze'de gerçekleştirilen suikast girişiminde komplocular Hitler'i orada düzenlenen bir toplantı sırasında bombalı saldırı ile öldürme girişiminde bulunmuş ve aynı gün Albay Claus von Stauffenberg ile diğer komplocular Berlin'de Hitler'in öldüğünü duyurup daha önceden planlanmış "Valkür" (Walküre) operasyonunu uygulamaya koyarak hükûmeti devirmeyi denemiş, yeni bir hükûmet kurmaya çalışmışlardır. Hitler, başarısız darbe girişiminin ardından komplocuları "suç çetesi" olarak tanımlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Oberkommando des Heeres</span>

Oberkommando des Heeres, Nazi döneminde 1935 ile 1945 yılları arasında Heer'in başkomutanlığına verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Devam Savaşı</span> 25 Haziran 1941-19 Eylül 1944 tarihleri arasında meydana gelen ve Kış Savaşının devamı niteliğindeki savaş

Devam Savaşı, II. Dünya Savaşı'nın Doğu Cephesi'nde 25 Haziran 1941 - 19 Eylül 1944 tarihlerinde gerçekleşen savaştır. Kış Savaşı'nın devamı niteliğinde olduğu için bu isimle adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Bernd von Freytag Loringhoven</span>

Bernd Freiherr Freytag von Loringhoven, II. Dünya Savaşı sırasında Alman ordusunda subaydı ve daha sonra Alman Federal Silahlı Kuvvetleri olan Bundeswehr'e atandı.

<span class="mw-page-title-main">Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlar</span>

Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlar, Nazi Almanyası'nın II. Dünya Savaşı'nın Doğu Cephesi'ndeki çatışmalar sırasında 1941-1945 yılları arasında teslim olan veya zorla yakalanan Sovyet savaş tutsaklarına karşı kasıtlı olarak kötü muamele uygulamasıdır. Bu uygulamaların sonucunda esir alınan yaklaşık 5,7 milyon Kızıl Ordu askerinden 3,1 ila 3,5 milyon arası kişi yaşamını yitirdi.

<span class="mw-page-title-main">Açlık Planı</span> Nazi Almanyasının gıda talebini güvence altına almayı hedeflemiş plan

Açlık Planı, ana hatları Herbert Backe tarafından belirlenen, bununla birlikte Heinrich Himmler gibi üst düzey Nazi yöneticilerinin de katkı sunduğu, Nazi Almanyası'nın gıda talebini güvence altına almayı hedeflemiş plan.

<span class="mw-page-title-main">Dulag</span>

Dulag ya da tam adıyla Durchgangslager, Nazi Almanyası'nın İkinci Cenevre Sözleşmeleri kapsamındaki savaş esirlerinin kısa süreli konaklamaları amacıyla inşa edilen kamplardır. Birinci ve İkinci Dünya Savaşı döneminde kullanıldı. İlk başlarda sabit tesisler olarak değil, savaş esirlerinin bir yerden bir yere nakillerine hizmet eden doğaçlama savaş kamplarıydı. Daha sonra esirlerin parmak izi alınmaya başlandı ve Stalag ve Oflaglara bölündü.

<i>Untermensch</i> Terim

Untermensch veya alt insan, Naziler tarafından sık sık "Doğu’dan gelen kitleler" olarak adlandırılan, Aryan olmayan kitleleri alt insan olarak betimleyen terim. Yahudiler, Romanlar, Slavlar bu tanımlama içerisine sokulmuştur. Terim aynı zamanda Siyahlar, Mulattolar ve Fin-Asya'ya da uygulandı. Nihai Çözüm ile Yahudilerin Holokost ile Polonyalı ve Romanların, ayrıca fiziksel ve zihinsel engelli insanların yok edilme planları bu fikre dayanır. Generalplan Ost’a göre, Doğu-Orta Avrupa’nın Slav nüfusu kısmen Holokost’taki toplu cinayetlerle azaltılacaktı, çoğunluğu Asya’ya sürüldü ve Almanya'da köle emeği olarak kullanıldı. Bu kavram Nazi ırk politikasının önemli bir parçasıydı.

Stalag 324, Genel Hükûmet'in Ostrów Mazowiecka'ya 9 km uzaklığındaki Grądy köyü yakınlarında kurduğu Nazi kampı. Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlar kapsamında Haziran 1941 ile 1942 kışı arasında pek çok kişi burada öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Stalag 319</span>

Stalag 319, Temmuz 1941 - Nisan 1944 arasında yılında Chełm'de kurulan Nazi esir kampı. Kampta yaklaşık 180 bin Sovyet askeri kaldı. Savaştan sonra kamp mezarlığında 60 bin kişinin cesedi bulundu. Ayrıca tanıkların ifadelerine göre buradaki 30 bin civarında kişi savaş sona ermeden önce Naziler tarafından yakıldı. Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlar kapsamında pek çok kişi burada öldürüldü.

Devlet Güvenliği Halk Komiserliği, Sovyetler Birliği'nde görev yürüten gizli polisin, 3 Şubat 1941'den 20 Temmuz 1941'e kadar faaliyet yürüten, ardından 1943'te Devlet Güvenlik Bakanlığı olarak yeniden adlandırılmadan önce var olan istihbarat ve karşı istihbarat birimi.

<span class="mw-page-title-main">Dęblin</span> şehir

Dęblin, Polonya'nın Lublin Voyvodalığı'na bağlı Vistül ve Wieprz nehirlerinin birleştiği noktada yer alan yerleşim yeri. 2016 sayımına göre nüfusu 16.656'dır. Dęblin, tarihi Küçük Polonya eyaletinin bir parçasıdır. 1927'den beri Polonya Hava Kuvvetleri Akademisi'nin önemli yerlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Horol</span>

Horol, Ukrayna'nın Poltava Oblastı'na bağlı şehir. Horol Rayonu'nun idari merkezidir. 2015 sayımına göre nüfusu 13,265'tir.

<span class="mw-page-title-main">Hermann Reinecke</span>

Herman Reinecke, savaş suçlusu Nazi Almanyası generali. II. Dünya Savaşı sırasında Oberkommando der Wehrmacht'daki (OKW) Silahlı Kuvvetler Genel Müdürlüğü’nün başkanı olarak, Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlar kapsamında yaklaşık 3,3 milyon Sovyet savaş esirinin ölümüyle sonuçlanan esir kampı politikalarından sorumludur ve pek çok infazın gerçekleşmesinde önemli rolü bulunmaktadır. Reinecke, yargılandı ve ömür boyu hapse mahkûm edildi.

Shtrafbats, II. Dünya Savaşı'nda Doğu Cephesinde savaşan Sovyet ceza taburları.

<span class="mw-page-title-main">Hiwi</span>

Hiwi, Almanca Hilfswilliger kelimesinin kısaltmasından türetilen, II. Dünya Savaşı sırasında Nazilerin Sovyetler Birliği'ni işgal girişimi sırasında Mihver Devletleri ile işbirliği yapan Sovyet grupları tanımlayan terim. Daha sonra işgal edilen Doğu Avrupa bölgelerindeki yerli halklardan için de kullanıldı. Adolf Hitler, işgal girişimi sırasında Sovyet vatandaşlarının Nazi tarafına ait geri bölgelere çalıştırılmasına izin vermeye gönülsüzce karar verdi. Kısa bir süre içinde birçoğu savaş birimlerine taşındı.

NKVD mahkûm katliamları, Nazilerin Sovyetler Birliği’ni işgal girişimi sonrası Doğu Avrupa'da, başta Polonya, Ukrayna, Baltık ülkeleri, Besarabya olmak üzere, Sovyetler Birliği İçişleri Halk Komiserliği NKVD tarafından yürütülen bir dizi kitlesel infazlardır. 22 Haziran 1941'de işgalin başlamasından sonra, NKVD'de görevli askerlerin siyasi mahkûmları Sovyetler Birliği'nin iç bölgelerine doğru tahliye etmesi gerekiyordu. Ancak işgalin ardından Kızıl Ordu'nun aceleci bir şekilde geri çekilmesi, ulaşım ve diğer malzemelerin yetersizliği ve yasal prosedürlere genel olarak uyulmaması nedeniyle mahkûmlar genellikle idam edildi.

<span class="mw-page-title-main">Neuengamme toplama kampı</span>

Neuengamme toplama kampı, Almanya'nın kuzeyinde yer alan Neuengamme ve 85'in üzerinde uydu kampından oluşan Nazi toplama kampı ağı. 1938'de Hamburg'un Bergedorf bölgesindeki Neuengamme köyü yakınlarında kurulan kamp, Kuzeybatı Almanya'daki en büyük toplama kampı oldu. 100.000'den fazla mahkûm Neuengamme'deydi. Alt kamplardan 24'ü kadınlar için kurulan esir kampıydı. Doğrulanan ölüm sayısı alt kamplarda 14.000, ana kampta 12.800, II. Dünya Savaşı'nın son haftalarındaki ölüm yürüyüşlerinde ve bombalamalarda 16.100 olmak üzere toplam 42.900'dür. Nazi Almanyası'nın 1945'teki yenilgisini takiben, İngiliz Ordusu alanı SS ve diğer Nazi yetkililerinin esir tutulduğu bir kamp olarak kullandı. 1948'de İngilizler, kamp yerine bir hapishane hücresi bloğu inşa etti.