İçeriğe atla

Edme Mariotte

Edme Mariotte
Doğum1 Ocak 1620(1620-01-01)
Til-Châtel, Fransa
Ölüm12 Mayıs 1684 (64 yaşında)
Paris, Fransa
DinKatolik
ÖdüllerFransız Bilimler Akademisi
Kariyeri
DalıFizik

Edme Mariotte (d. yaklaşık 1620, Til-Châtel - ö. 12 Mayıs 1684), Fransız fizikçi ve Katolik papazdır.[1]

Mariotte, en çok 1676'da Boyle yasasını fark edişiyle ünlüdür. 1660'ta gözün kör noktasını keşfetmiştir.[2]

Hayatı

Mariotte, hayatının büyük bir kısmını, St. Martin sous Beaune'un başı olarak Dijon'da geçirmiştir. Ayrıca Paris'te 1666'da kurulan Fransız Bilimler Akademisi'nin ilk üyelerinden biri olmuştur.[3] Akademinin ilk ciltli basımı olan Histoire et mémoires de l'Académie (Akademi'nin Tarihi ve Anıları) (1733), fizik konusunda - sıvıların hareketinden renklerin doğasına, trompet notalarından barometreye, vücutların düşüşünden silahın geri tepmesine kadar - birçok makalesini barındırır.

Eserleri

"Edme Mariotte'un yapıtları" başlıklı afiş.

İlk üçünün 1676'yla 1679 arasında Paris'te basıldığı dört tane Essais de physique (Fizik denemeleri) vardır. Bu dört eser, günümüzde hala var olan en önemli eserleridir. Ayrıca Traité de la percussion des corps (İnsan bedeninin düşüş hareketleri) ile birlikte 2 cilt olan Oeuvres de Mariotte'un (Mariotte'nin çalışmaları) (Leiden, 1717) ilk cildini oluştururlar. Bu denemelerden ikincisi (De la nature de l'air (Havanın yapısı üzerine)), Robert Boyle'ın 1660'ta keşfettiği yasadan bahseder. Dördüncü deneme ise rengin doğası konusuna, değişik deneyler içeren sistematik bir çalışmadır. Kör noktanın keşfi ise bu eserin ikinci cildindeki kısa bir makalede belirtilmiştir.

Kaynakça

  1. ^  Herbermann, Charles, (Ed.) (1913). "Edme Mariotte". Katolik Ansiklopedi (İngilizce). New York: Robert Appleton Company. 
  2. ^ "Blind Spot and Vision". 1 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2007. 
  3. ^  Önceki cümlelerden bir veya daha fazlası artık kamu malı olan bir yayından alınan metni içeriyor: Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "Mariotte, Edme". Encyclopædia Britannica. 17 (11. bas.). Cambridge University Press. s. 724. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Klasisizm</span>

Klasisizm, Antik Yunan ve Roma sanatını temel alan tarihselci yaklaşım ve estetik tutumdur. "1660 ekolü" olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Albert Camus</span> Fransız yazar ve filozof

Albert Camus, Fransız yazar ve filozof.

<span class="mw-page-title-main">Augustin Louis Cauchy</span> Fransız matematikçi (1789 – 1857)

Baron Augustin-Louis Cauchy, matematiksel analiz ve sürekli ortam mekaniği de dahil olmak üzere matematiğin çeşitli dallarına öncü katkılarda bulunan bir Fransız matematikçi, mühendis ve fizikçiydi. Daha önceki yazarların cebrin genelliğinin buluşsal ilkesini reddederek, kalkülüs teoremlerini ifade eden ve kesin olarak kanıtlayan ilk kişilerden biriydi. Soyut cebirde karmaşık analiz ve permütasyon gruplarının çalışmasını neredeyse tek başına kurdu.

<span class="mw-page-title-main">Molière</span> Fransız oyun yazarı ve oyuncu (1622 - 1673)

Jean-Baptiste Poquelin daha bilinen adıyla Molière, Fransız oyun yazarı ve oyuncu.

<span class="mw-page-title-main">Andre Marie Ampere</span> Fransız fizikçi ve matematikçi (1775–1836)

André Marie Ampère, Fransız fizikçi ve matematikçi. Elektromanyetizmayı ilk bulan kişiler arasında gösterilir. Ayrıca solenoid ve elektrikli telgraf gibi sayısız uygulamanın mucididir. Bir otodidakt olarak Ampère, Fransız Bilimler Akademisi üyesiydi ve Ecole Polytechnique ile Collège de France'da profesördü.

Fransız edebiyatı, Fransızca kullanılarak ortaya çıkan edebiyat ürünlerini kapsar. Dünyanın en zengin ve en etkileyici edebiyatlarından biridir. Fransız yazarlar başta epik şiir, lirik şiir, drama ve kurgu olmak üzere edebi yazınların tümüne katkıda bulunmuşlardır.

<span class="mw-page-title-main">Blaise Pascal</span>

Blaise Pascal, Fransız bilim adamı, mucit, Katolik düşünür ve dini savunucusu.

<span class="mw-page-title-main">Robert Boyle</span>

Robert Boyle, Anglo-İrlandalı doğa filozofu, kimyager, fizikçi, doğa tanrıbilimcisi ve kâşif.

<span class="mw-page-title-main">Boyle yasası</span>

Boyle yasası, gaz yasalarından biridir. 1662'de İrlandalı doğa filozofu Robert Boyle tarafından ilk defa basılmıştır. Yasa, Richard Towneley ve Henry Power tarafından Boyle'ın önüne getirilmiş ve Boyle da deneyleri yapıp sonuçları basmıştır. Robert Gunther ve bazı diğer otoritelere göre, deneyin aparatını hazırlayan Boyle'ın asistanı Robert Hooke, yasayı formülize eden insan olabilir. Hooke'un matematik konusundaki becerileri Boyle'ı aşıyordu. Hooke ayrıca, deneyler için gerekli olan vakum pompalarını da icat etmiştir. Fransız fizikçi Edme Mariotte (1620-1684), Boyle'dan bağımsız olarak formülü 1676'da bulmuştur. Bu nedenle de bu yasa, Mariotte ya da Mariotte-Boyle yasası olarak da isimlendirilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Frédéric Bastiat</span> Fransız siyasetçi (1801-1850)

Claude-Frédéric Bastiat Fransız ekonomist, yazar ve Fransız Liberal Okulu'nun önde gelen bir üyesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Pierre Corneille</span> 17. yüzyılın en büyük üç Fransız tiyatrocusundan birisi

Pierre Corneille, Molière ve Racine'le birlikte 17. yüzyılın en büyük üç Fransız tiyatrocularından biridir. Corneille, “Fransız trajedisinin kurucusu” olarak tanınmış ve kırk yıla yakın bir süre boyunca yapımcılık yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">François Mauriac</span> Fransız yazar (1885 – 1970)

François Mauriac, Fransız yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Joseph-Louis Lagrange</span> İtalyan matematikçi (1736-1813)

Joseph-Louis Lagrange bir İtalyan Aydınlanma Dönemi matematikçisi ve astronomudur. Analiz, sayı kuramı ve klasik ve gök mekaniği alanlarında önemli katkıları olmuştur. 1776 yılında Euler ve d'Alembert'in tavsiyesi ile yirmi yıldan fazla yaşadığı, çalıştığı ve Fransız Bilim Akademisi'nden birçok ödül aldığı Berlin, Prusya'da bulunan Prusya Bilim Akademisi'nde Euler'den devraldığı matematik yöneticiliği görevini üstlendi. Lagrange'ın analitik matematik üzerine olan ve Newton'dan sonra klasik mekaniğe en kapsamlı şekilde yaklaşan ve matematiksel fiziğin gelişimi için temel hazırlayan tezi Berlin'de yazıldı ve 1788 yılında yayımlandı. 1787'de 51 yaşındayken Berlin'den Paris'e taşındı ve Fransız Akademisi'nin bir üyesi oldu. Hayatının sonuna kadar Fransa'da kaldı. 1794 yılında École Polytechnique açıldığında oradaki ilk analiz profesörü oldu. 1799 yılında ise Bureau des Longitues'in kurucu üyesi ve senatör oldu.

<span class="mw-page-title-main">Alejo Carpentier</span> Kübalı yazar (1904-1980)

Alejo Carpentier y Valmont Kübalı gazeteci, yazardır. Latin Amerika edebiyatının 20. yüzyılın önde gelen roman yazarlarından biridir. Aynı zamanda müzikolog, eleştirmen ve oyun yazarı da olan Carpentier, büyülü gerçekçilik akımının ilk örneklerini vererek, kendisinden daha genç olan Gabriel Garcia Marquez gibi yazarları da etkilemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Leandro Fernández de Moratín</span>

Leandro Fernández de Moratín, 18. yy İspanyol Tiyatrosunun öne çıkan tiyatro yazarı ve şairlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Honoré Daumier</span> Fransız sanatçı (1808 – 1879)

Honoré Daumier, Fransız ressam, heykeltıraş, karikatürist ve baskı resim sanatçısıydı.

<span class="mw-page-title-main">Fizik tarihi</span> fizik biliminin tarihi

Fizik, felsefe ürünü bir çalışma alanıdır ve bu yüzden 19. yüzyıla kadar doğa felsefesi diye adlandırıldı. Ünlü fizik bilgini Isaac Newton (1642-1726) bile temel yapıtını "Doğa Felsefesinin Matematiksel İlkeleri" olarak adlandırmış ve kendisini de bir doğa filozofu olarak görmüştür. Günümüzde ise fizik; madde, enerji ve bunların birbiri arasındaki ilişkiyi inceleyen bir bilim dalı olarak tanımlanır. Fizik bir bakıma en eski ve en temel kuramsal bilimdir; onun keşifleri doğa bilimleri'nin her alanı hakkındadır çünkü madde ve enerji; doğanın temel ögeleridir. Diğer bilim dalları genellikle kendi alanlarıyla sınırlıdır ve fizikten sonradan ayrılıp bir bilim dalı olmaya hak kazanmış diye düşünülebilinir. 16. yüzyılda fizik doğa bilimlerinden ayrılmış, Rönesans dönemi sonrasında hızla artan bilgi birikimi ile mekanik, optik, akustik, elektrik gibi alt bilim dalları ortaya çıkmıştır. Fizik günümüzde klasik fizik ve modern fizik olarak ikiye ayrılır.

<span class="mw-page-title-main">Termodinamik ve istatistiksel fizik kronolojisi</span> Termodinamik ve istatistiksel fizik ile ilgili olayların kronolojisidir.

Termodinamik ve istatistiksel fizik ile ilgili olayların kronolojisidir.

<span class="mw-page-title-main">Fransız Eylem Hareketi</span>

Fransız Eylem Hareketi, Fransız aşırı sağ monarşist siyasi hareketidir.

<span class="mw-page-title-main">Jacques Ellul</span> Fransız sosyolog, teknoloji karşıtı ve Hristiyan anarşist (1912-1994)

Jacques Ellul, Fransız filozof, sosyolog ve amatör ilahiyatçı. Tanınmış bir Hristiyan anarşisti olan Ellul, Bordeaux Üniversitesi'nde kıdemli tarih ve kurum sosyolojisi profesörlüğü yapmıştır. Kariyeri boyunca 60'tan fazla kitap ve 600'dan fazla makale yayınlamıştır. Eserlerinin çoğu propaganda, teknolojinin toplum üzerindeki etkisi ve din ile politikanın etkileşimini konu almaktadır; bunların ana teması teknolojinin insanların özgürlüğü ve din üzerindeki olumsuz etkisi olmuştur. En önemli eserleri Teknoloji Toplumu ve Propaganda'dır. Ellul, teknoloji ve toplum sorununa diyalektik bir bakış açısıyla yaklaşmıştır ve eserlerinde teknoloji tiranlığının insanlığa baskın gelmesini işlemiştir.