İçeriğe atla

Edessalı Theofilus

Edessalı Theofilus
Doğum695
Edessa
Ölüm1 Ocak 785 (90 yaşında)
Bağdat
MeslekTarihçi, astrolog, Çevirmen ve Yazar

Edessalı Theofilus (695–785), ayrıca Theophilus ibn Tuma ve Thawafil olarak da bilinir, Mezopotamya'da Yunan-Süryani Orta Çağ astroloğu ve âlimi.[1] Hayatının sonraki bölümünde Abbâsî Halifesi Mehdi'ye saray astroloğu olarak hizmet etmiştir. Yunancadan Süryanice'ye İlyada dahil sayısız eser tercüme etmiştir.[2]

Hayatı

Hayatı, Süryanice Bar-Hebraeus Vakainamesinde (1226–1286) anlatılmıştır:

Theofilus, astroloji sanatındaki üstünlüğünden ötürü ona çok değer veren Halife Mehdi'ye hizmet etti. Halifenin bir gün onun illerinden birine yolculuğa çıkmak ve onu mahiyetine almak istediği söylenir. Halifenin karısının Theofilus'a gönderdiği kişi dedi ki: "Halifeye bu geziyi yapmasını tavsiye eden siz böylece ihtiyacımız olmayan yolculuğumuzun yorgunluğunu ve sıkıntısını bizlere yükleyin. Bu nedenle Tanrı sizi helak edip ve bu dünyadan yok etsin, böylece sizden kurtulup biraz barış bulabiliriz". Teofilus ona bu mesajı getiren hizmetçiye cevap verdi: "Efendinize dönün ve ona deyin ki: Ben krala bu geziyi yapmasını tavsiye eden değilim; onu yapmaktan hoşlanırsa yola çıkar. Tanrı'nın benim ölümümü hızlandırması için vermiş olduğun lanete gelince, bu karar zaten Tanrı tarafından alınmış ve teyit edilmiştir; Yakında öleceğim; fakat sanmayın ki ben öldüğümde duanız yerine gelecek; Bu Yaratıcımın gerçekleştireceği iradedir.Ama sen, ey Kraliçe, sana diyorum: "Kendin için çok toz hazırla ve öldüğümü öğrendiğinde tüm bu tozu kafana dök." Kraliçe bu kelimeleri duyduğunda büyük bir korkuya kapıldı ve sonucun ne olacağını merak etti. Kısa bir süre sonra, Theofilus öldü ve yirmi gün sonra Halife Mehdi de öldü. Theofilus'un belirlediği şey oldu.

Theofilus, Maruni Hristiyandı. Diğer birçok çalışması arasında İlyada'yı Arapçaya çevirmiştir.[3] Ayrıca kayıp tarihsel (Süryanice) vakainameyi yazmıştır.

Astroloji üzerine çalışmaları (Yunanca)

  • Savaşlar ve Seferler ve Hükümdarlık için Seçimler Üzerine Çalışmalar
  • Astrolojik Etkiler
  • Farklı Seçimler
  • Kozmik Başlangıçlar Üzerine Derleme

Etkisi

Theofilus'un kayıp tarihi, sonraki birçok yazar tarafından kullanılmıştır. Süryani patriği I. Dionysius Telmaharoyo (818–45), kendi dünya tarihinde birçok olay için ondan alıntı yapmıştır. 10. yüzyıl Melkite tarihçisi Hierapolisli Agapius'da Theofilus'dan alıntılar yapmıştır.

Kaynakça

Özel
  1. ^ A History of Horoscopic Astrology By James H. Holden, p. 104
  2. ^ Brown, Peter. The Rise of Western Christendom (Malden, Massachusetts: Blackwell Publishing, 2003) p. 311
  3. ^ Moffett, Samuel Hugh. A History of Christianity in Asia, (Maryknoll: Orbis Books, 1998, p. 354
Genel
  • Robert G. Hoyland (Ed.): Theophilus of Edessa's Chronicle and the Circulation of Historical Knowledge in Late Antiquity and Early Islam. Liverpool 2011.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Emevîler</span> İslam tarihinin ikinci hâlifeliği (661–750)

Emevîler ya da Emevîler Hilâfeti, Dört Halife Dönemi'nden (632-661) sonra kurulan Müslüman Arap devleti. Ali bin Ebu Talib'in 661'de öldürülmesinden sonra başa geçen Emevîler, 750'de Abbâsîler tarafından yıkılıncaya kadar hüküm sürdüler. Başkenti Şam olan devlet, en geniş sınırlarına Halife Hişâm bin Abdülmelik döneminde sahip oldu. Devletin sınırları Kuzey Afrika, Endülüs, Güney Galya, Mâverâünnehir ve Sind'in fethedilmesiyle doğuda Afganistan'a batıda ise Güney Fransa'ya kadar ulaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hilafetin kaldırılması</span>

Halifeliğin kaldırılması, Türkiye Büyük Millet Meclisinin 3 Mart 1924 tarihinde çıkardığı kanunla halifelik makamını kaldırmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hilâfet</span> Muhammedin ölümünden sonra oluşturulan devlet başkanlığı makamı

Hilâfet veya halifelik, Arap coğrafyasında dünyanın diğer coğrafyalarındaki krallık, hanlık, çarlık, imparatorluk ve şahlık gibi makamlara eşdeğer olarak kurulmuş bir devlet başkanlığı makamıdır. 632'de ölen İslam peygamberi Muhammed'in kurduğu İslam Devleti'nin liderliğini sürdüren hükümdarlar; "kral", "çar" veya "imparator" gibi bir unvan olan halife unvanını kullanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dört Halife</span>

Dört Halife ya da Râşid Halifeler; Sünnilik'te Râşid halifeler, doğru yola yönlendirilen ve doğru bir model olduğu kabul edilen halifelerdir. Bazıları bu kategoriye Muhammedin torunu Hasan'ın 6 aylık hilafetini de sokarlar. İslam peygamberi Muhammed'in ölümünden sonra ümmete önderlik eden ilk dört halifedir:

<span class="mw-page-title-main">İsmaililik</span> İslâmın Şiilik koluna bağlı bir mezhep

İsmâilîlik, adını İsmâil b. Ca'fer es-Sâdık'tan alan Şii mezhebi.

<span class="mw-page-title-main">Fâtımîler</span> Şii mezhebine bağlı İslam devleti

Fâtımîler ya da Fâtımî Devleti, Tunus'ta kurulduktan sonra merkezi Kahire'ye taşıyan ve Fas, Cezayir, Libya, Malta, Sicilya, Sardinya, Korsika, Tunus, Mısır, Filistin, Lübnan, Ürdün ve Suriye'de egemenliğini kuran Şii meşrebinin İsmailî mezhebine bağlı Arap devleti.

<span class="mw-page-title-main">Şura</span> "Danışma" kelimesinin Arapçası

Şura "danışma" için kullanılan Arapça bir kelimedir. Kuran, Müslümanları işlerini birbirleriyle istişare ederek karar vermeye teşvik eder. Şura ilkesi örneğin bir konsey veya referandum şeklini alabilir.

<span class="mw-page-title-main">Ömer bin Abdülazîz</span> 8. Emevi halifesi

II. Ömer veya Ömer bin Abdülaziz, Emevî halifelerinin sekizincisi ve Mervân’ın torunudur. 680'de yani Muâviye’nin vefâtı yılında Medine'de doğdu. Emevî Devleti'nde kendisinden önce Ömer isimli bir sultan olmamasına rağmen Ömer bin Hattab'ın ardından halife olan ilk Ömer isimli kişi olduğundan dolayı II. Ömer şeklinde anılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">II. Muâviye</span> emevilerin üçüncü halifesi

II. Muaviye, Emeviler'in üçüncü halifesi. Halifeliğe babası I. Yezid'in ölümünden sonra geçmiştir.

Hâdî ya da tam künyesiyle Ebû Muhammed Mûsâ el-Hâdî-İlelhak bin Muhammed el-Mehdî dördüncü Abbasiler halifesidir. Babası Mehdi öldüğünde, 785'te, Abbasi Halifesi olmuş ve iki yıl, 785-786, halifelik yapmıştır. Kısa halifelik döneminde idare ettiği imparatorluğun çeşitli bölgelerinde askerî mücadeleler yapılması gerekmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mehdî (Abbâsî halifesi)</span> Üçüncü Abbasi halifesi

Mehdi veya Muhammed el-Mehdî bin Abdullâh Mansûr üçüncü Abbasiler halifesidir. Babası Mansur öldüğünde, 775'te, Abbasi Halifesi olmuş ve 775-785 döneminde on yıl halifelik yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Emîn</span> Altıncı Abbasi halifesi

Emin veya Muhammed Emîn Tam Adı: Ebû Abdullâh "Emîn" Muhammed bin Hârûn Reşîd altıncı Abbasi halifesidir. Babası Harun Reşid öldüğünde, 809'da, Abbasi Halifesi olmuş; kendi halifeliğini ilan etmiş olan kardeşi Memun ile bir iç savaştan sonra 813'te idam edilip öldürülmesine kadar, 809-813 döneminde dört yıl sekiz ay halifelik yapmıştır.

Vasık veya Hârûn el-Vâsık Billâh, dokuzuncu Abbasi halifesi olarak 842 ile 847 döneminde hüküm sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Edessa</span> Helenistik dönemde kurulan antik bir şehir

Edessa, Yukarı Mezopotamya'da, Seleukos İmparatorluğu'nun kurucusu Kral Selevkos I Nicator tarafından Helenistik dönemde kurulan antik bir şehir (polis) idi. Daha sonra Osroene Krallığı'nın başkenti oldu ve Roma eyaleti Osroene'nin başkenti olarak devam etti. Geç Antik Çağ'da, Hristiyan öğreniminin önde gelen merkezi ve Edessa Katekistik Okulu'nun merkezi oldu. Haçlı Seferleri sırasında, Edessa Kontluğu'nun başkentiydi.

Matematikçi ya da Felsefeci Leo, Bizans felsefe ve mantık âlimi. İkonoklazm sonu ve Bizans tarihinin en parlak dönemlerinden birisi olan MakedonRönesans'ı ile anılır. Onun günümüze ulaşmış yazmaları Plato ile diyaloglar yazmasıdır. Gerçek bir "Rönesans insanı" ve "9. yüzyılda Bizans'ın en akıllı adamı" olarak anılır. Selanik metropolitiydi, sonra Konstantinopolis'te bulunan Magnaura felsefe okulunun başına geçmiş ve Aristo mantığı Organon öğretmiştir.

Muhammed bin Hasan eş-Şeybânî, Hanefî Mezhebi'nin Ebû Hanîfe'den sonraki en ünlü iki bilgininden birisidir. Ebû Yûsuf ile beraber Hanefî mezbenin esaslarının kayda geçirilmesinde büyük emeği geçmiştir.

Hierapolis'li Agapius aynı zamanda Mahbūb ibn-Qūṣṭānṭīn ;, 10. yüzyıl Hristiyan Arap yazar ve tarihçidir, en çok bilinen eseri ayrıntılı Kitab al-'Unwan 'dir. Suriye'de Menbic Melkite piskoposudur.

<span class="mw-page-title-main">Foucher de Chartres</span> Birinci Haçlı Sefer vakainüvisi

Foucher de Chartres rahipti ve Birinci Haçlı Seferi'ne katıldı. Uzun yıllar Kudüs Kralı I. Baudouin'e hizmet etti ve Haçlı Seferi'nin tarihini Latince yazdı.

<span class="mw-page-title-main">Faruriyyah'ın ele geçirilmesi</span>

Faruriyyah'ın ele geçirilmesi, 862'de Abbasi Halifeliği tarafından Bizans İmparatorluğu'na karşı yürütülen bir askerî harekâttı. El-Muntasir'in kısa halifeliği sırasında planlanan (861-862), Türk general Wasif tarafından komuta edildi ve Güney Anadolu'daki Bizans savunma mevzilerine saldırmak niyetindeydi. Başlangıçta çok yıllı büyük bir operasyon olarak tasarlanan operasyon, el-Muntasir'in ölümünün ardından kısa kesildi ve Faruriyyah kalesinin ele geçirilmesiyle yalnızca küçük bir başarı elde etti.

<span class="mw-page-title-main">Kalhas</span>

Yunan mitolojisinde, Kalkhas Argoslu bir kahindir. Kalkhas'tan, İlyada'nın başlangıcında bahsedilir.