Edessa Kuşatması (544)

Edessa Kuşatması (sonradan Justinopolis olarak bilinir) I. Justinianus hükümdarlığında Bizans İmparatorluğu ile I. Hüsrev hükümdarlığında Sasani İmparatorluğu arasında devam eden Lazika Savaşı'nın ortalarında 544 yılında gerçekleşmiştir. Şehir şiddetli kuşatmaya dayanmıştır. Şehrin dini doğası nedeniyle, çatışmanın sonucuna ilahi bir müdahalenin olduğunu söyleyen bazı Hristiyan söylenceleri doğmuştur.

Lazika Savaşı'nın başlangıç döneminin ortalarında, I. Hüsrev Mezopotamya cephesi üzerinden işgal için cesaretlendirildi. Bu, I. Hüsrev'in Bizans topraklarını dördüncü işgaliydi.

Edessa ve Dara, o zamanlar Roma Mezopotamya'sının ana kaleleriydi.^[1]

Bizanslı tarihçi Prokopius, kuşatmayı detaylı anlatmıştır.^[1]

Bir tarafın galip gelememesi ile sona eren ufak bir çatışmadan sonra, Sasaniler, Bizanslılara barış teklifinde bulundular, ancak müzakereler, Bizanslılar kalenin içindeki tüm serveti bırakma koşulunu reddettiği için başarısızlıkla sonuçlandı.^[2]

Sekizinci gün, Sasaniler ağaç, toprak ve molozlardan şehir duvarının karşısına büyük bir tümsek inşa etmeye başladılar (Latince: agesta). Bizanslılar, inşaatı durdurmak için önce sürpriz bir saldırı sonra uzaktan atışlar ile teşebbüslerde bulunmaya başladılar ancak inşaat devam etti. Böylece, Bizanslılar daha önce I. Hüsrev'in babası I. Kubâd'ı tedavi etmiş doktor Stephanus'u yolladılar. I. Hüsrev, komutanlar Petrus ve Peranius'un teslimi ya da 500 centenaria altın ya da şehirde bulunan tüm gümüş ve altını talep etti; bu teklif ret edildi.

Tümsek çok yükselince, bir Sasani kampına bir başka heyet yollandı, ancak onlara hakaret edilip geri yollandı. Bizanslılar yeni bir yapı inşa ederek tümseğin karşısındaki duvarı aşmaya çalıştılar, ancak bu başarısız oldular. Martinus daha sonra Sasani komutanlarla sık sık barış görüşmeleri yaptı.^[2]

Bu arada, Bizanslılar tümseğin ortasına ulaşmak için tünel açtılar ve ilk tünel keşfedilmesine rağmen, Bizanslılar sonunda höyüğü kükürt ve asfalt ve odun kullanarak altından yakmayı başardılar. Yangını durdurmak için yapılan başarısız girişimlerden sonra, tüm tümsek sonunda ateş aldı ve Sasaniler onu terk ettiler.^[2]

Şafakta merdiven kullanarak sürpriz bir Sasani saldırısı ve aynı gün daha sonra "Büyük Kapı" karşısında yapılan saldığı başarısız oldu. Sasaniler, İmparator I. Justinianus'un elçisi Rhecinarius'un barış görüşmeleri için vardığını bildirdiler. Heyet şehre girdi, Bizanslılar hemen müzakerelere başlamayı reddettiler. I. Hüsrev şehri kuşatma makinaları ile sardı. Bundan sonraki saldırı başlangıçta Sasanilerin lehindeydi, ancak sonunda başarısız oldu ve I. Hüsrev geri çekilme emri verdi. Azaritis komutasındaki Sasani birliği hala savaşıyor ve kapıların birinde ilerleme sağlıyordu ancak Peranius komutasında yeniden bir araya gelen Bizanslılar ve vatandaşlar onları püskürttü.^[2]

İki gün sonra bir başka yapılan Sasani saldırısı da başarısız oldu ve sonra Edessa halkının Sasanilere 5 centenaria (500 pound) altın ödemeleri karşılığında bir ateşkese mutabık kalındı.^[2]

Bir yıl sonra 545 yılında Sasaniler ile Bizanslılar arasında 5 yıllık bir mütareke imzalandı.

Bazı Hristiyan söylenceleri, başarılı savunmayı şehirde tutulan kutsal emanet Kutsal Mendil'e bağlar.^[3] Süryanice Edessa Kroniği gibi diğerleri ise çatışmanın sonucuna ilahi bir müdahalenin olduğunu iddia ederler^[4] Bununla birlikte, şehir daha sonra Bizans-Sasani Savaşı (602-628) sırasında 610 yılında Sasanilerin eline geçti.