İçeriğe atla

Edebî modernizm

Edebi modernizm ya da modernist edebiyat 19. yüzyılın sonu ile 20. yüzyılın başında Avrupa ve Kuzey Amerika'da ortaya çıkmış, şiir ve düzyazıda kullanılan geleneksel yöntemlerden ayrılan bir tekniğin uygulandığı yazınsal akımdır.[1] Ezra Pound'un "Make it new." adlı yapıtındaki yazınsal biçim ve ifade tarzı edebi modernizme örnek gösterilebilir.[2] I. Dünya Savaşı'nın neden olduğu korku toplumsal varsayımların yeniden değerlendirilmesini zorunlu kılmış; edebi modernist yazarlar bu değişimin sonuçlarını yapıtlarına yansıtmıştır.[3]

Temsilcileri

Kaynakça

  1. ^ Childs, Peter (2008). Modernism. Routledge. s. 4. ISBN 0415415462. 
  2. ^ Pound, Ezra, Make it New, Londra, 1935
  3. ^ Morley, Catherine (1 Mart 2012). Modern American Literature. Edinburgh University Press. s. 4. ISBN 978-0-7486-2506-2. 5 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2019. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Edebiyat</span> sözlü ya da yazılı anlatıma dayanan sanat

Edebiyat, yazın veya literatür, dil aracılığıyla; duygu, düşünce, hayal, olay, durum veya herhangi bir olgunun edebî bir tarzda ve etkili bir şekilde yazılı veya sözlü anlatımını gerçekleştiren; malzemesi söz ve ses; muhatabı insan olan bir sanat dalıdır. Edebî yazılar yazan sanatçılara edebiyatçı denir. Daha kısıtlayıcı bir tanımla, edebiyatın; bir sanat formu olarak oluşturulan yazılar olduğu düşünülmüştür. Bunun nedeni, günlük kullanımdan farklı olarak edebiyatın, dil ürünü olmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">İlhan Berk</span> Türk şair

İlhan Berk, Türk şair, çevirmen.

<span class="mw-page-title-main">Modernizm</span>

Modernizm veya çağdaşlık, 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında Batı toplumunda sanayileşme, kentleşme ve teknolojik ilerlemenin getirdiği hızlı değişimlere bir yanıt olarak ortaya çıkan kültürel ve sanatsal bir harekettir. Hareket, yenilik arzusu ve geleneksel sanat, edebiyat ve felsefe biçimlerinin reddedilmesiyle karakterize edilir.

<span class="mw-page-title-main">T. S. Eliot</span> İngiliz şair (1888 – 1965)

Thomas Stearns Eliot , Amerikan asıllı İngiliz şair, denemeci ve oyun yazarı. 20. yüzyılın en büyük şairlerinden biri ve İngiliz modernist şiirinin merkezi figürlerinden biri olarak kabul edilir. Kullandığı dil, yazı stili ve mısra yapısı ile İngiliz şiirini yeniden canlandırdı. Ayrıca, uzun süredir devam eden kültürel inançları sıklıkla yeniden değerlendiren eleştirel denemeleriyle de tanınmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bîrûnî</span> Müslüman Fars astronom ve polimat (973–1048)

Bîrûnî, İslam'ın Altın Çağı'ndaki çalışmaları ile bilinen hezârfen. Tam adı Ebu Reyhan Muhammed bin Ahmed el-Birûnî'dir.

<span class="mw-page-title-main">Desiderius Erasmus</span> Hollandalı filozof ve ilahiyatçı (1466–1536)

Desiderius Erasmus, Kuzey Avrupa Rönesansı'nın önemli Felemenk katolik Augustinian rahibi, felsefeci, klasik edebiyat araştırmacısı, hümanist bilgin ve ilahiyatçı.

Postmodern roman, bir anlamda söylemsel olarak mimaride başlayıp gelişen, kurumsal, kuramsal ve düşünsel alanlarda hızla yayılan ve 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren edebiyat dünyasında da kendisini gösteren postmodernizmin ürünüdür. Edebiyat yapıtlarında özellikle romanlarda görülen postmodern eğilim, genel postmodernizmin söylemsel ve düşünsel yönelimlerinden doğrudan etkilenir ve o söylemsel yapının özelliklerini barındırır.

<span class="mw-page-title-main">Bilinç akışı (anlatım yöntemi)</span> Kişinin aklından geçenlerin birinci kişi ağzından yansıtılması

Bilinç akışı karakterin düşünme eylemini olduğu gibi aktarmaya çalışan bir edebi tekniktir. Yapıtlarda iç diyalog şeklinde göze çarpar. Bilinç akışı tekniğini kullanan yazarlara örnek olarak James Joyce, William Faulkner ve Virginia Woolf gösterilebilir. Bilinç akışsal edebiyat modernist akımla yakından ilişkilidir. Psikolojiden edebiyata girişi May Sinclair sayesinde olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Ezra Pound</span>

Ezra Weston Loomis Pound, Amerikalı şair, çevirmen ve deneme yazarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Solidus</span>

Solidus Latince solid Antik Roma orijinli bir altın sikke'dir. İlk defa İmparator I. Konstantin tarafından 309–10 arasında bastırılmış olup, Bizans İmparatorluğu 'nda 10. yüzyıla kadar kullanılmıştır. Bu sikke Roma İmparatorluğu'nun ana altın parası olan aureus'la yer değiştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Alfred Döblin</span> Alman hekim ve yazar (1878-1957)

Alfred Bruno Döblin Alman romancı, deneme yazarı ve doktor. En tanınmış romanı Berlin Alexanderplatz (1929). Çeşitli edebi akımlarda ve stilde üretken olan Döblin, Alman edebiyatındaki modernizmin en önemli yazarlarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Atropatena</span>

Atropatena veya Medya Atropatena, MÖ 4. yüzyılda çoğu bugünkü İran Azerbaycanı ve İran Kürdistanı olarak bilinen bölgede kurulmuş ve başkenti Gazaka kenti olmuş eski bir krallık. Günümüzdeki Azerbaycan'ın tarihi adı Atropatena'dan kaynaklanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Remy de Gourmont</span> Fransız yazar (1858 – 1915)

Remy de Gourmont, Fransız yazar ve şair.Fransızcanın sembolleşmiş bir ismidir. Birçok roman ve şiiri bulunan şair birçok sözüylü de tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Marcus Fabius Quintilianus</span>

Marcus Fabius Quintilianus, Romalı hatip.

<span class="mw-page-title-main">Dönüm (anlatım)</span>

Dönüm ya da Dönüm noktası hikâye söyleme sanatında en yüksek gerilimin, dramın ya da çözümü verilmiş aksiyonun başladığı noktadır.

<span class="mw-page-title-main">Christine de Pisan</span> Fransız yazar (1363 – 1431)

Christine de Pizan Orta Çağ sonlarında Venedik'te doğup, yaygın Orta Çağ kültüründeki kadın düşmanlığı ile mücadele eden kadın yazar, şair ve filozof. Bir şair olarak, dönemimde bilinen ve saygı gösterilen bir kişiliktir. Pisan, otuz yıllık iş yaşamı boyunca (1399-1429) 41 adet yapıt vermiş ve Avrupa'nın saygı duyulan ilk profesyonel kadın şairi olarak bilinmiştir. 1380'de evlenen şairin evliliği 10 yıl sonra sona ermiştir. Bu dönemde şair, üç çocuğunu bakabilmek için daha fazla yazarak para kazanmak zorunda kalmıştır. Çocukluğu peşi sıra gelen olaylarla geçen de Pizan, yetişkin yaşamının büyük bir kısmını Paris'te geçirmiş ve daha sonra Poissy'de bir manastıra yerleşmiştir. Yazdığı yapıtların tümü Orta Fransızca ile kaleme alınmıştır.

Manzum Edda ya da Şiirsel Edda, Snorri Sturluson tarafından yazılan Edda'dan farklı olarak, isimsiz Eski Norsça anonim şiirlerine yapılan modern yorumlardır. Hepsi Codex Regius olarak bilinen Orta Çağ İzlanda el yazması metninden olmak üzere toplamda 31 şiir içeren birkaç versiyonu mevcuttur. Codex Regius, İskandinav mitolojisi ve Cermen kahramanlık efsaneleri hakkında mevcut en önemli kaynaklardan birisidir. 19. yüzyılın başlarından itibaren, daha sonraları yazılacak İskandinav edebi metinleri üzerinde güçlü bir etkiye sahip oldu - sadece hikâyeleri aracılığıyla değil, aynı zamanda birçok şiirin vizyoner gücü ve dramatik kalitesi yoluyla da. Codex Regius'dan ilham aldıklarını kabul eden şairler arasında Vilhelm Ekelund, August Strindberg, J.R.R. Tolkien, Ezra Pound, Jorge Luis Borges ve Karin Boye bulunmaktadır.

Ezra'nın Türbesi veya Ezra'nın Mezarı, Irak'ın Meysan Valiliği'nde, Dicle Nehri'nin batı kıyısında, Kal'at Salih bölgesindeki El-Uzair'de bulunan ve halk arasında incil figürü Ezra'nın mezar yeri olduğuna inanılan bir Şii Müslüman ve Yahudi türbesidir.

Doğrusal olmayan anlatı, çeşitli edebi eserler ile sinemada kullanılan, yaşananların kronolojik bir sıra yerine belli bir örüntüde olmadan gerçekleştiği bir anlatı tekniğidir. 19. yüzyılın sonu ile 20. yüzyılın başlarında; modernist roman yazarları Joseph Conrad, Virginia Woolf, Ford Madox Ford, Marcel Proust ve William Faulkner, bu teknikle eserler vermiştir.

Sanatçının Gençlik Portresi, İrlandalı yazar James Joyce'un 1916'da yayınlanan ilk romanıdır. Modernist tarzda yazılmış bir Künstlerroman olan kitap Joyce'un kurgusal ikinci kişiliği olan ve soyadı Yunan mitolojisinin mükemmel zanaatkarı Daedalus'u ima eden genç Stephen Dedalus'un dini ve entelektüel uyanışını anlatmaktadır. Stephen, içinde büyüdüğü Katolik ve İrlanda geleneklerini sorgular ve isyan eder. İrlanda'dan Avrupa'ya kendi kendini sürgün etmesiyle kitap sonuçlanır. Çalışma, Joyce'un Ulysses (1922) ve Finnegan Uyanması (1939) daha da eksiksiz bir şekilde geliştirdiği teknikleri kullanır.