İçeriğe atla

Ecdebiye

Ecdebiye
أجدابيا‎
Ecdebiye şehir merkezi
Libya üzerinde Ecdebiye
Ecdebiye
Ecdebiye
ÜlkeLibya Libya
İlEl Vahat ili
Nüfus
 (2010)[1]
 • Toplam76.968

Ecdebiye[] (Arapça: أجدابيا‎), Libya'da bir şehirdir. Sirenayka bölgesinde, ülkenin kuzeydoğusunda bulunan şehir El Vahat ilinin merkezidir. Bingazi'nin yaklaşık 150 km güneyindedir.

Tarihçe

Şehir 4. ve 5. yüzyıllarda var olduğu bilinen Corniclanum şehriyle aynı yerdedir.[2] Tatlı suya ev sahipliği yapması ve çöldeki el Ucla ile Celu vahalarından gelen kervanların izlediği yolla Kuzey Afrika ticaret yolunun kesiştiği yerde bulunması nedeniyle önem kazandı.[3] 912 yılında şehrin yağmalanmasının ardından Fatımiler döneminde şehre bir saray ve cami inşa edildi.[4] 1051-52 yıllarında yeniden yağmalanan şehir uzun süreli bir gerileme yaşadı.[3]

Osmanlılar döneminde Sirenayka'nın batısında küçük bir idari merkez statüsü kazanan şehir yeniden büyümeye başladı. 20. yüzyılın başlarında Senusiye hareketi için önemli bir merkez haline geldi ve Libya'nın kontrolünü 1911'den beridir elinde İtalya'yla yapılan bir anlaşmayla kurulan Senussi yönetimindeki özerk bölgenin başkenti oldu. Nisan 1923'te anlaşmanın feshiyle İtalyanlar Ecdebiye'yi ele geçirdi ve önemli bir askeri ileri karakol olarak kullanmaya başladı.[3]

Yakınlardaki Brega şehrinde petrol endüstrisinin gelişmesi Ecebiye'yi de olumlu yönde etkiledi. Bir nüfus patlaması yaşayan şehirde nüfus 1979 yılında 32,000'e yükseldi. Polis karakolları, eğitim kurumları ve Bulgaristan tarafından işletilen bir hastaneye kavuşan şehir buna rağmen nispeten gelişmemiş kaldı, pek çok yol asfaltlanmaktansa toprak olarak bırakıldı. Libya'nın kabilelerden oluşan toplum yapısı da değişik bir kentleşmeye yol açtı. Zuveya kabilesi şehrin dış kesimlerine yerleşim orada çadır kamplarını kurdu, daha sonra bunların yerini evler aldı.[5]

2011 Libya İç Savaşı'nda, Ecdebiye Muharebesi ve Brega-Ecdebiye Yolu Muharebesi sırasında şehir birkaç kez Kaddafi güçleri ile Ulusal Geçiş Konseyi (UGK) güçleri arasında el değiştirdi. UGK güçleri şehrin hakimiyetini mart ayının sonunda kazanmasının ardından bir daha kaybetmedi.[6]

Kaynakça

  1. ^ "Libya: largest cities and towns and statistics of their population". 4 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2011. 
  2. ^ al-ʻĀmmah lil-Āthār wa-al-Matāḥif wa-al-Maḥfūẓāt, Idārah. Libya antiqua, Volumes 8-10, p. xlii. Libyan Department of Antiquities, 1971
  3. ^ a b c Azema, James. Libya handbook: the travel guide, sf. 136-137. Footprint Travel Guides, 2000. ISBN 9781900949774
  4. ^ Petersen, Andrew. "Ajdabiya (Roman Corniclanum)". Dictionary of Islamic Architecture, sf. 8-9. Routledge, 1999. ISBN 9780415213325
  5. ^ Davis, John. Libyan politics: tribe and revolution : an account of the Zuwaya and their government, pp. 82-84. University of California Press, 1988. ISBN 9780520062948
  6. ^ Hubbard, Ben; Lucas, Ryan. "Air Raids Force Gadhafi Retreat, Rebels Seize East" The Associated Press, 26 Mart 2011

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Libya</span> Akdeniz kıyısında yer alan bir Kuzey Afrika ülkesi

Libya, resmi adıyla Libya Devleti, Akdeniz kıyısında, doğuda Mısır, batıda Cezayir ve Tunus, güneyde Nijer ve Çad, güneydoğuda Sudan ile komşu olan bir Mağrip ve Kuzey Afrika ülkesidir. Ülke Trablusgarp Bölgesi, Fizan ve Sirenayka olmak üzere üç tarihi bölgeden oluşur. Yaklaşık 1,8 milyon kilometrekarelik yüz ölçümüyle Afrika'nın dördüncü, dünyanın 16. büyük ülkesidir. En fazla kanıtlanmış petrol rezervine sahip 10. ülkedir. Başkenti ve en büyük şehri Trablus ülkenin batısında yer alır ve yedi milyon Libyalının üç milyondan fazlası bu şehirde yaşar.

<span class="mw-page-title-main">I. Süleyman</span> 10. Osmanlı padişahı (1520–1566)

I. Süleyman, Osmanlı İmparatorluğu'nun onuncu padişahı ve 89. İslam halifesidir. Batı'da Muhteşem Süleyman, Doğu'da ise adaletli yönetimine atfen Kanûnî Sultan Süleyman olarak da bilinmektedir. 1520'den 1566'daki ölümüne kadar, yaklaşık 46 yıl boyunca padişahlık yapan ve 13 kez sefere çıkan I. Süleyman, saltanatının toplam 10 yıl 1 ayını seferlerde geçirmiştir. Süleyman böylece imparatorluğun hem en uzun süre hüküm süren hem en çok sefere çıkan hem de en uzun süre sefer yapan Osmanlı Sultanı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Eyyûbîler</span> Orta Doğuda hüküm sürmüş olan geç dönem Orta Çağ Kürt devleti (1171–1250)

Eyyûbîler, Eyyûbîler Devleti veya Eyyûbî Sultanlığı, Zengî Devleti'nin komutanı ve daha sonradan Fâtımî Devleti'nin veziri olan Selahaddin Eyyubi'nin 1171 yılında kurduğu Eyyûbî Hanedanı'nın Mısır ve Suriye'de egemen olduğu Sünni Müslüman bir devlettir. En güçlü olduğu dönemde Mısır, Suriye, Irak, Hicaz, Filistin, Libya, Yemen ve Levant bölgelerini egemenliği altında tutmuştur. 1171'de Selahaddin Eyyubi tarafından Mısır'daki Şii Fâtımî Hâlifeliği'nin ortadan kaldırılmasının ardından doğan bir iktidar boşluğuyla tarih sahnesine çıkan devlet, 1187'de Hıttin Muharebesi ile Kudüs'ü Hristiyanlardan geri almış ve Orta Doğu'da önemli bir güç hâline gelmiştir. Hanedanlık, bölgedeki hâkimiyetini 13. yüzyılın ortalarına kadar sürdürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Lahor</span> Pakistanda bir şehir

Lahor, Pakistan'ın Pencap eyaletinin başkenti ve en büyük şehridir. Karaçi'den sonra Pakistan'ın en büyük ikinci, 13 milyonu aşan nüfusuyla da dünyanın en büyük 26. şehridir. Pencap'ın kuzeydoğu bölgesinde, Ravi Nehri boyunca yer almaktadır. Lahor, Pakistan'ın başlıca sanayi ve ekonomi merkezlerinden biridir. Geniş Pencap bölgesinin tarihi başkenti ve kültür merkezi olmakla birlikte Pakistan'ın sosyal açıdan en liberal, ilerici ve kozmopolit şehirlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Trablus</span> Libyanın başkenti

Trablus, ya da Osmanlı dönemindeki adıyla Trablusgarp, Libya'nın başkenti ve en büyük şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Fizan</span> Libyada bölge

Fizân, Libya'yı oluşturan üç eski bölgeden biridir. Diğer ikisi Trablusgarp Bölgesi ve Sirenayka'dır. Merkezi Sebha'dır. Bugünkü Libya'nın güneybatısında bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Libya İç Savaşı</span> Arap Baharı sonrası Libyada çıkan iç savaş

2011 Libya İç Savaşı, bir Kuzey Afrika ülkesi olan Libya'da hükûmet ve Muammer Kaddafi karşıtı gösterilerle başlamış ve daha sonrasında gerçek anlamıyla bir iç savaşa dönüşmüş ayaklanmalar bütünüdür. Protestolar 7 Şubat 2011 tarihinde başlamış, iç savaş Sirte'nin düşmesi ve Muammer Kaddafi'nin öldürülmesiyle 20 Ekim 2011 tarihinde sona ermiştir. Medyaya göre olaylar halkın 2010-2011 yılı boyunca Arap dünyasını saran protestoların bir ayağı olan 2011 Mısır Devrimi'nden esinlenmesi sonucu başlamıştır.

Brega Muharebesi, 2011 Libya ayaklanması sırasında Brega şehrinde gerçekleşen bir muharebe. 2 Mart 2011 günü erken saatlerde Kaddafi yanlısı kuvvetler, Kaddafi karşıtı kuvvetlerin elinde bulunan şehre saldırmasıyla başladı. Muharebe sonucu Kaddafi yanlısı güçler başarısız oldu ve şehir Kaddafi karşıtlarının kontrolünde kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Trablus Muharebesi (2011)</span>

Trablus Muharabesi, Libya'nın başkenti Trablus'ta ülkeyi uzun süredir yöneten Muammer Kaddafi ve yandaşları ile Kaddafi'yi devirmek isteyen Ulusal Geçiş Konseyi (UGK) güçleri arasında gerçekleşen bir muharebedir. 2011 Libya İç Savaşı'nın bir parçası olan muharebe, iç savaşın başlangıcından altı ay sonra gerçekleşti. Şehirde başlayan bir isyanın ardından halihazırda şehre kadar ilerlemiş UGK güçleri şehre saldırdı ve en sonunda almayı başardı.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Sirte Körfezi hücumu</span> 2011 Libya İç Savaşının büyük Ulusal Geçiş Konseyi (UGK) hücumlarından ikincisi

Birinci Sirte Körfezi hücumu, 2011 Libya İç Savaşı'nın büyük Ulusal Geçiş Konseyi (UGK) hücumlarından ikincisidir. UGK güçlerinin Ecdebiye Muharebesi'nde zafer kazanmasının hemen ardından başlatıldı. Hücumun amacı Kaddafi'nin memleketi Sirte'ye kısa bir sürede ulaşmaktı.

<span class="mw-page-title-main">Bin Cevad</span>

Bin Cevad, Libya'nın Sirte ilinde bir kasabadır. 2010 yılı itibarı ile tahmini nüfusu 8488'dir. Bingazi ile Misrata arasındaki yolun yaklaşık yarısındadır. En yakın yerleşimler yaklaşık 20 km batıdaki Nofaliye ve yaklaşık 30 km güneydoğudaki Sidre'dir.

<span class="mw-page-title-main">2012 Libya parlamento seçimleri</span>

Libya'da Genel Ulusal Kongre (GUK) seçimleri 19 Haziran'dan ertelenerek 7 Temmuz 2012 tarihinde yapıldı. Bu seçimler, uzun süredir iktidarda olan Muammer Kaddafi'nin bir yıl önce devrilmesi ve ölümünden bu yana yapılan ilk seçimler, 1952'den bu yana yapılan ilk serbest ulusal seçimler ve Libya'nın 1951'de bağımsızlığını kazanmasından bu yana yapılan sadece ikinci serbest ulusal seçimlerdi.

<span class="mw-page-title-main">Cisr eş-Şuğur</span>

Cisr eş Şuğur Suriye'nin kuzeybatısında yer alan, Türkiye sınırının 20 km güneyinde, İdlib'e bağlı bir ilçedir. Zengin alüvyonlu Ğab Vadisi'nde yer alan şehir, El Nuseyriye Dağları'nın doğusunda yer alır. Halep'in 104 km doğusunda yer alır. Önemli Türkmen yerleşim birimleri arasında Vericine, Kesir İde, Heyte, Selhap ile Mended gelir.

<span class="mw-page-title-main">Antik Kartaca</span> Fenikeli şehir devleti ve imparatorluğu

Kartaca İmparatorluğu veya daha bilinen şekilde Kartaca,, MÖ 814 yılında Tunus yarımadasında kurulmuş olan bir Fenike kolonisi ve şehir devletidir. Bu şehir devletinin siyasî etki alanı MÖ 7. yüzyıldan MÖ 3. yüzyıl kadarki dönemde Kuzey Afrika sahillerinin büyük bir kısmı ile İber yarımadasının sahillerinin büyük bir kısmını ve batı Akdeniz adalarını ihtiva etmekte idi.

<span class="mw-page-title-main">Libya soykırımı</span>

Libya Soykırımı yahut II. İtalyan-Senusi Savaşı; İtalya hakimiyetindeki Libya'da, İtalyan askerî birlikleriyle, yerli Senusi direnişçiler arasında, 1923-1932 yılları arasında devam eden, Libya halkının direniş lideri Ömer Muhtar'ın ele geçirilip öldürülmesine kadar devam eden uzun çatışmalı süreç.

<span class="mw-page-title-main">Hîre</span> İnsan yerleşimi

Hîre, günümüzde güney orta Irak'ta Kufe'de bulunan Mezopotamya'da antik bir şehir.

Mamma Muharebesi, 688 yılında Emevi Halifeliğinin Arap Müslüman güçleri ile Altava Krallığı'ndan Caecilius liderliğindeki Berberiler arasında gerçekleşti.

Pusula Harekâtı İngilizce: Operation Compass İkinci Dünya Savaşı sırasında Batı Çöl Savaşı'nın (1940–1943) ilk büyük İngiliz askeri operasyonuydu. İngiliz, Hint, İngiliz Milletler Topluluğu ve Müttefik kuvvetleri, Aralık 1940'tan Şubat 1941'e kadar Batı Mısır'daki 10.Ordu'nun ve Libya'nın doğusundaki Sirenayka'daki İtalyan kuvvetlerine saldırdı.

<span class="mw-page-title-main">İtalyan Sirenaykası</span> 1911den 1934e kadar var olmuş bir İtalyan kolonisi

İtalyan Sirenaykası, 1911'den 1934'e kadar var olmuş, günümüzün doğu Libya'sında bulunan bir İtalyan kolonisiydi. 1911 Trablusgarp Savaşı sırasında İtalya Krallığı tarafından Osmanlı İmparatorluğu'ndan İtalyan Trablusgarpı ile birlikte fethedilen bölgenin bir parçasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Estergon Kuşatması (1543)</span>

Estergon Kuşatması, Avusturya Arşidüklüğü'nün elindeki Estergon'un Osmanlı İmparatorluğu tarafından, 25 Temmuz ile 8 Ağustos 1543 tarihleri arasında kuşatılması. Yaklaşık iki hafta süren kuşatma sonrasında şehir Osmanlı egemenliğine girdi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.