İçeriğe atla

Ebubekir Pamukçu

Ebubekir Pamukçu
Kişisel bilgiler
Doğum 02 Nisan 1946(1946-04-02)
Budaran, Türkiye
Ölüm 1 Ağustos 1991 (45 yaşında)
Stockholm, İsveç
Vatandaşlığı Türkiye
Mesleği Yayıncı, yazar

Ebubekir Pamukçu (2 Nisan 1946, Budaran- 18 Temmuz 1991 Stockholm) öğretmen, yazar, yayıncı. Zaza kültürü ve Zazaca konusundaki çalışmaları ile tanınır.[1][2]

Hayatı

Havva ve Kemal'in 10 çocuğundan biri olarak Çermik'in Budaran köyünde doğdu. 1964-1966 yılları arasında Uşak'ta, 1966-1967 yıllarında Erzincan Er Eğitim Okulu'nda, 1967-1969'da Şehren İlkokulunda, 1969-1976 yıllarında İstanbul-Karamandere İlkokulunda öğretmen olarak çalıştı. 1976'da İstanbul’da Eğitim Enstitüsü yaz okulundan Türkçe öğretmenliği diploması aldı.

12 Mart'tan sonra İstanbul’da yazıları nedeniyle iki kez tutuklandı. 1974'te üçüncü yargılanmasında 7,5 yıl hapis ve Afyon’da 2 yıl sürgün cezası aldı, 27 Nisan 1974'te af kapsamında salıverildi

Kısa bir süre için Aşiyan Müzesi Müdürlüğüne atandı, daha sonra PİYA yayınevini kurdu. 1981'de yeniden gözaltına alındı. 1983'te ülkeyi terk etti, 1984'te İsveç’e gitti, birkaç ay sonra çocuklarını yanına aldırdı.[3][]

Yakalandığı kanser nedeniyle 1991'de hayatını kaybetti, vasiyeti üzerine Budaran köyüne defnedildi.

Mertcan, Orhan Kemal, Özgür Fırat ve Pınar adında dört çocuğu vardır[1]

Çalışmaları

İsveç Gazetesinde Ebubekir Pamukçu 1987

Pamukçu İsveç'te Zaza dili, tarihi ve kültürüne yönelik çalışmalar konusunda yoğunlaştı, Zazaca ve Zaza kültürünün tanınması için çalıştı ve pek çok yayın gerçekleştirdi. 'Zazaca ayrı bir dildir ve Zazalar ayrı bir halktır' diyen ilk Zaza aydını olan Pamukçu'nun 1985'te İsveç’te çıkardığı Ayre ve Piya dergileri ile Zaza kimliği ve varlığı daha güçlü biçimde gündeme gelmeye başladı.[4][5][]Dergide Zazalardan, kimlikleri uzun zamandan beri hem Türk devletince hem de Kürtlerce reddedilen ayrı bir halk olarak söz ediliyor ve coğrafi bir ad olarak ‘Zazaistan' terimi öneriliyordu.[6][7]

Kitapları

  • Ozanlar ve Yazarlar (antoloji)
  • Kurtuluş savaşı (şiir)
  • Mezarlığı Unutmak (şiir)
  • Kediyi Niçin Öldürdüm (çocuk kitabı)
  • Kızıl Saçlı Kız (çocuk kitabı)
  • Kolumdaki Sancı (çocuk kitabı)
  • Aşiyan (Tevfik Fikret biyografisi)
  • Zazaca-Türkçe Sözlük (yayımlanmadı)
  • Dersim Zaza Ayaklanmasının Tarihsel Kökenleri. (Ölümünden sonra İsveç'te yayımlandı)

Çıkardığı dergiler

  • AYRE-Zaza Dil, Kültür, Tarih, Edebiyat Dergisi (Eylül 1985'ten sonra, 14 sayı)
  • PİYA- Zaza Dil, Kültür, Tarih, Edebiyat Dergisi (AYRE'nin devamında, 1988'den sonra 14 sayı)

Hakkında

  • Yol Ayrımı (Aweray)

Kaynakça

  1. ^ a b "EBUBEKİR PAMUKÇU KİMDİR?". www.zazanadergisi.org. 3 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2016. 
  2. ^ Türkdoğan, Orhan. Doğu ve Güneydoğu: Sorunlar ve Çözüm Yolları. IQ Kültür Sanat Yayıncılık. s. 180. 27 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2016. 
  3. ^ "Ebubekir Pamukçu: Yayıncı, eğitimci, yazar, şair". Biyografya. 16 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2016. 
  4. ^ "Ebubekir Pamukçu'nun Hayatı". 20 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2020. 
  5. ^ "23 Ağustos Dünya Zaza Dili Günü". Urfanatik. 16 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2016. 
  6. ^ "Dersim, Alevistan, Zazaistan". Taraf. 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2016. 
  7. ^ "Dersim'in siyasi tarihi çalışmaları ve siyasal görüşler" (PDF). Kebikecdergi. 16 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Temmuz 2016. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Zazaca</span> Zazalar tarafından Türkiyenin doğu ve güneydoğusunda konuşulan bir dil

Zazaca, Hint-Avrupa dil ailesinin İran dilleri grubunda bulunan Kuzeybatı İran koluna bağlı bir dildir. Zazalar tarafından Türkiye'nin doğusunda Bingöl, Elâzığ, Erzincan, Erzurum, Sivas ve Tunceli; güneydoğusunda Diyarbakır, Adıyaman, Şanlıurfa ile Muş'un Varto ilçesi ve Bitlis'in batısında Mutki ilçesi civarındaki köylerde yoğunlukla konuşulur. Zazacaya gramer, genetik, dil bilimi ve söz varlığı açısından en yakın diller Hazar Denizi kıyılarında konuşulan Talışça, Tatça, Gilekçe, Simnanca, Sengserce ve Mazenderancadır.

<span class="mw-page-title-main">Zazalar</span> Türkiyenin doğu ve güneydoğusunda yaşayan bir etnik grup

Zazalar, Hint-Avrupa dil ailesine bağlı bir dil olan Zazaca konuşup Türkiye'nin çoğunlukla Doğu Anadolu Bölgesi'nde; Bingöl, Bitlis, Elazığ, Erzincan ve Tunceli, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde ise; Diyarbakır, Adıyaman, Şanlıurfa illerinin belirli bölgelerinde yaşayan İranî bir halktır. Yaklaşık 2-3 milyon nüfusa sahip olan Zazalar; Türkler, Kürtler ve Araplardan sonra sayısal olarak Türkiye'deki dördüncü en büyük etnik grubu oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tevfik Fikret</span> Türk şair, öğretmen, yayıncı

Tevfik Fikret, Osmanlı Türkü şair ve öğretmen. Osmanlı İmparatorluğu'nun dağılma sürecinde Servet-i Fünûn topluluğunun lideri olan Tevfik Fikret, devrimci ve idealist fikirleriyle Mustafa Kemal başta olmak üzere dönemin pek çok aydınını etkiledi. Türk edebiyatının Batılılaşmasında öne çıkan isimlerden birisi oldu. Farsçada "kuş yuvası" anlamına gelen Aşiyan ismini verdiği semt, yaşamının son yıllarını geçirdiği ve eserlerini kaleme aldığı yerdir.

Adnan Binyazar, Türk yazar, eleştirmen, eğitimci.

<span class="mw-page-title-main">Goranice</span> Bir Batı İran dili

Goranice, bir Kuzeybatı İran dilidir. İran dillerinin kuzeybatı grubundan olup Zaza-Gorani Dilleri alt grubunda yer alır.

Zaza milliyetçiliği veya Zazacılık, Zazaların; Kürtler ve Türklerden ayrı millet olduğunu savunan, Zaza kültürel kimliğini ve birliğini destekleyen bir siyasi milliyetçilik biçimidir. KONDA Araştırma ve Danışmanlık'ın 2019 yılında gerçekleştirdiği ulusal araştırmaya göre Zazalar Türkler, Kürtler ve Araplardan sonra Türkiye'deki dördüncü en büyük etnik kimliği oluşturmaktadır. Zazaların da dahil olduğu bir araştırmada Zazaların büyük çoğunluğunun kendilerini ve dillerini Kürtçeden ayrı olarak Zaza ve Zazaca olarak tanımladıkları tespit edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Dunbuliler</span>

Dunbuliler, İran'ın Batı Azerbaycan eyaletinde Hoy ve Salmas çevresinde yaşayan Türk dili konuşan Türkleşmiş bir Kürt aşiretidir.

<span class="mw-page-title-main">Seyit Rıza</span> Kürt aşiret reisi

Seyit Rıza veya Pir Seyit Rıza, Alevi-Zaza Dersim Vilayeti’ndeki Şeyh Hasanlılar aşiretine mensup 1937–1938 Dersim İsyanı'nın lideri.

<span class="mw-page-title-main">Zaza Dil Enstitüsü</span>

2004 yılının Ekim ayında, Almanya’nın Frankfurt şehrinde dilbilimciler, aydın, yazar, araştırmacı ve sanatçılar bir araya gelerek bir Zaza Dil Enstitüsü kurdu. Enstitünün kurucu üyelerinin arasında Dr. Jost Gippert, Dr. Agnes Korn, C.M. Jacobson, M. Sandonato, X. Çelker, Hawar Tornêcengi, Hesen Usên Bor, Cemal Taş, Memed Ali (ZeleMele), H. Cansa, Asmêno Bêwayir vd. gibi Zazaca üzerine araştırma yapmış olan bilim insanı, dergi ve kitap yazarı, sanatçı, şair ve araştırmacılar yer almaktadır.

Kırmançça veya Kırmancca veya Kırmanca Zazacanın bir diğer adıdır. Bu isimlendirme yeni kaynaklarda Zazacanın bir şivesi veya lehçesi olan Kuzey Zazaca için de kullanılmaktadır. Kırmançlar tarafından kullanılır. Alevice, Dersimce (Dersimki), So-Bê, Zonê Ma olarak da bilinir. Diğer yörelerde ise Dımıli/Dımılki, Kırdki ve Zazaki gibi isimler kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Nuri Dersimi</span> Kürt milliyetçi ideolog ve veteriner hekim

Mehmet Nuri Dersimi, Koçgiri İsyanı ve Dersim İsyanına adı karışmış Alevi-Kürt ideolog ve veteriner hekim.

Vate, tamamı Kırmancca (Zazaca) çıkan 3 aylık kültürel bir dergidir.

Mehmet Şerif Fırat Zaza asıllı Türk öğretmen ve yazar. Kendisi Hormekli aşireti mensuplarındandı. Tanin gazetesinde yayımlanan "İrtica Yılanı Uyanıyor" başlıklı Varto Mektubu yazdı. Vartolu Alevi Zaza olan Mehmet Şerif Fırat, Zazaların Arap istilası döneminde İranı terk ettiklerini ve zaman içinde Türkçe olan dillerini unuttuklarını belirtmiştir. 1948 yılında yayımlanan Doğu İlleri ve Varto Tarihi adlı kitabında Hormekli aşiretinin kökenini Harezmlilere bağladı ve Dersimli aşiretlerinin de Türk olduğunu ileri sürdü. Aynı zamanda Doğu İlleri ve Varto Tarihi adlı kitabında Kürtlerin kökeninin Türklere dayandığını belirtmiştir. 1 Temmuz 1949 tarihinde Kasıman'da amcası Halil Ağa (Kanmaz) tarafından öldürüldü.

Zaza alfabesi, Zazacanın yazımında kullanılan Latin alfabesi temelli alfabedir. 32 harften oluşur.

Seyfi Cengiz, Zaza sosyalist yazardır.

<i>Tirej</i>

Tirêj, 1979-1980 yılları arasında yayımlanan Kurmancca ve Zazaca edebiyat dergisidir. 1923'ten sonra Türkiye'de tamamı Kürtçe olarak yayınlanan ilk dergidir. Kırmanççada ilk modern edebi metinler, dilbilimci ve araştırmacı yazar Mehemed Malmîsanij tarafından Tîrêj dergisinde yayımlanmıştır. Devrimci Doğu Kültür Derneği (DDKD) çevresi tarafından hazırlanan dergide yazan isimler arasında F. Totani, Rojen Barnas gibi isimler vardır.

Zaza-Gorani dilleri, Kuzeybatı İran dillerinin Zaza dili ve Gorani dillerinden oluşan dilbilimsel bir genetik alt grubudur. Zaza-Gorani dilleri dil biliminde Hint-Avrupa dil ailesinin İranî diller grubunun Kuzeybatı İran dillerinin alt grubu olarak sınıflandırılmaktadır. Zaza-Gorani dilleri Zazaca, Goranice, Bacelan Dili, Sarli Dili ve Şebek Dili'ni kapsar ve Kürt dillerinden farklıdır. Dil bilimciler Jost Gippert ve LeCoq Beluçça ve Sengserceyi de aynı alt gruba ait saymış ve bu Zaza-Gorani dilleriyle birlikte bu gruba tarihi Hyrkania bölgesini anımsatan Hyrkan dilleri grubu adını vermiştir. Dil bilimci Ludwig Paul'a göre ise bu diller Kürtçeden ayrı olup ölü bir İran dili olan Eski Azericenin yanı sıra Talişçeye de daha yakındırlar. Hazar Denizi kıyısında konuşulan Kuzeybatı İran dilleri ile aralarında da dilbilgisi ve sözcük dağarcığı bakımından önemli benzerlikler bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Zazaca lehçeleri</span>

Zazaca lehçeleri veya Zaza dilleri, Doğu Anadolu'da ve çeşitli diaspora topluluklarında Zazalar tarafından konuşulan Zazaca değişkeleri.

<span class="mw-page-title-main">Goranlar</span> Khozyr adlı Bizans kralından üreyen Arî halk

Goranlar, Kirmāns̲h̲āh'tan Ḳaṣr-i S̲h̲īrīn yakınlarındaki İran sınırına giden ana yolun kuzeyinde bir bölgede yaşayan İranî halktır.

<span class="mw-page-title-main">Eberhard Werner</span>

Eberhard Werner, Almanya kökenli bir antropolog ve dil bilimciydi, daha doğrusu Svabya bölgesinden geliyordu.