İçeriğe atla

Ebubekir Efendi

Ebubekir Efendi
Doğum1814/1823
Şehrizor, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm29 Ağustos 1880
Cape Town, Güney Afrika

Ebubekir Efendi (d. Şehrizor - ö. 29 Ağustos 1880, Cape Town), dinî eğitim vermek için Güney Afrika'ya gönderilen Kürt asıllı Osmanlı alimi.

Hayatı

Hoşnav aşireti Kürtlerinden olduğu belirtilen Ebubekir Efendi 1814[1] veya 1823 yılında Şehrizor'un Hoşnav köyünde doğdu.[2] İlk eğitimini burada aldıktan sonra İstanbul'da beş yıl kalarak eğitimine devam etti. Ardından Bağdat'a dönerek eğitimini tamamladıktan sonra ailesinin göç ettiği Erzurum'a yerleşti.

Güney Afrika'ya gönderilmesi

1805 yılından beri Büyük Britanya ve İrlanda Birleşik Krallığı'nın hakimiyetinde olan Ümit Burnu'nda Hindistan ve Malezya asıllı Müslümanlar yaşamaktaydı. Müslümanların arasında dini uygulamalarda ve inançlarda farklılıkların olması aralarında çatışmaların yaşanmasına sebep oluyordu. 16 Nisan 1862'de Müslümanlar aralarındaki anlaşmazlığı giderecek doğru dini eğitim almak için İngiliz valisine başvurarak Osmanlı İmparatorluğu'ndan din alimi talep ettiler. Sömürge valisinin Londra'yı haberdar etmesi üzerine Kraliçe Victoria, Sultan Abdülaziz'e bir mektup göndererek bir din alimi göndermesini talep eder.

Hariciye Nazırlığı Ahmed Cevdet Paşa'yı bir din alimi belirlemesi için görevlendirir. Ahmed Cevdet Paşa, Ebubekir Efendi'yi tavsiye eder. 26 Mayıs 1862'de, Divan-ı Ahkam-ı Adliyye'de alınan karar uyarınca Ebubekir Efendi'nin gönderilmesi Sultan Abdülaziz tarafından onaylanır. Ebubekir Efendi'ye 25 lira maaş bağlanarak 7500 kuruş yol harçlığı ve bir yardımcı ile gerekli olan kitaplar temin edilecekti.

Ebubekir Efendi 3 Eylül 1862'de İstanbul'dan hareket ederek Paris üzerinden Londra'ya ulaştı. Burada iki ay kaldıktan sonra Liverpool'dan yola çıkarak 17 Ocak 1863'te Cape Town'a ulaştı. İngiliz vali ve Müslümanlar tarafından ilgiyle karşılandı. Halkın dini inancı üzerine araştırma yaptı: Bıyıklarını kesmeyenlerin Müslüman kabul edilmeyeceği, sakalını kesenin kafir olacağı, nikâh kıyılırken tarafların sarılıp öpüşmesinin zorunlu olduğu gibi tuhaf inançların ve cenaze defnedilirken cesedin önce ayağının mı yoksa başının mı önce toprağa konulacağı tarzında gereksiz tartışmaların olduğunu gördü.

Ebubekir Efendi eğitime öncelik vererek Cape Town'da erkekler için bir mektep açtırdı. Yardımcısı Ömer Lütfi ile beraber öğrencilere ilk Kur'an okumayı öğretmeye başladılar. Hem vaaz veriyor hem de yetişkinlere de eğitim veriyordu. Kadınlar için de bir okul açılmıştı. Afrikaansın yanında İngilizceyi de öğrendi. Çevre bölgelerden de dini öğrenmek için gelen Müslümanlar oluyordu. Vaaz vermek için Ebubekir Efendi birkaç kez Mozambik'e gitmişti. Halk üzerinde etkisi olan imamların muhalefetiyle karşılaştıysa da bu sorunların da üstesinden geldi. Arapça ve Afrikaans eserler yazdı.

1870 yılında Beyanü'd-din adlı eserinden ötürü Mecidiye Nişanı verilmiştir. Beyanü'd-din ve Merasidü'din adlı eserlerini bastırmak için 1877 yılında İstanbul'a gitti. Her iki eserinden de yerel dilde bin beş yüzer adet basılması kararlaştırıldı. Tekrar Cape Town'a dönerek faaliyetlerine devam eden Ebubekir Efendi 29 Ağustos 1880 tarihinde burada öldü.[3]

Ailesi

İlk evliliğini Hollandalı bir kadınla yapan Ebubekir Efendi, ikinci evliliğini James Cook'un akrabası olan Jeremiah Cook'un kızıyla yapmıştır. İkinci evliliğinden Ahmed Ataullah, Hişam Nimetullah ve Ömer Celaleddin adlarında üç oğlu olmuştur. Büyük oğlu Ahmed Ataullah, Kimberley'de 1884 yılında açılan ilk Osmanlı okulunun müdürü olmuştur ve daha sonra Singapur'un ilk Osmanlı konsolosu olmuştur.[4]

Kaynakça

  1. ^ "Ebu Bekir Efendinin Afrika'ya gönderilişinin 150. yılı". timeturk.com. 23 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2017. 
  2. ^ Abdülkadir Konuksever. "Ebubekir Efendi'nin izinde". aljazeera.com.tr. 25 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2017. 
  3. ^ Ömer Aymalı. "Güney Afrika'da bir Osmanlı alimi: Ebubekir Efendi". dunyabulteni.net. 7 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2017. 
  4. ^ TDV İslam Ansiklopedisi, 10, sayfa: 277

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Abdülaziz</span> 32. Osmanlı padişahı (1861–1876)

Abdülaziz veya diğer bilinen adıyla Padişah Abdülaziz, 32. Osmanlı padişahı ve 111. İslam halifesidir. II. Mahmud ve Pertevniyal Valide Sultan'ın oğlu, Padişah Abdülmecid'in kardeşidir. Padişah Abdülaziz 25 Haziran 1861 tarihinde kardeşinin ölümü üzerine, 31 yaşında iken tahta geçmiştir. Tahttan indirilip öldürülen son padişahtır.

<span class="mw-page-title-main">V. Murad</span> 33. Osmanlı padişahı (1840–1904)

V. Murad, 33. Osmanlı padişahı ve 112. İslam halifesidir. 93 gün tahtta kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Fatma Aliye Topuz</span> Türk yazar, çevirmen ve feminist (1862–1936)

Fatma Aliye Topuz veya Fatma Aliye Hanım, Osmanlı Türkü yazar, çevirmen ve aktivist. Tanzimat'tan İkinci Meşrutiyet'e uzanan süreçte roman, felsefe, İslam, kadın hakları ve tarih üzerine eserler vermiştir. Zafer Hanım'ın 1877 yılında yayımladığı Aşk-ı Vatan adlı bir roman mevcut olsa da, yazarın tek romanı olduğu için Zafer Hanım değil, beş roman yayımlayan Fatma Aliye Hanım ilk kadın romancı unvanını aldı. 2009 yılında 50 Türk lirası'nın arkasında portresine yer verildi.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed Cevdet Paşa</span> Osmanlı devlet adamı

Ahmed Cevdet Paşa veya Lofçalı Ahmed Cevdet Paşa, Osmanlı Devleti'nde on dokuzuncu asırda yetişen Türk devlet ve ilim adamı, tarihçi, hukukçu, şair.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed Cevad Paşa</span> 205. Osmanlı sadrazamı

Kabaağaçlızade Ahmed Cevad Paşa Osmanlı Devleti'nin 19. yüzyıl kumandan ve sadrazamlarındandır. II. Abdülhamit saltanatında 4 Eylül 1891 - 9 Haziran 1895 tarihleri arasında sadrazamlık yaptı; devrin en önemli konusu olan Ermeni sorunu ile ilgilendi. Askerlik ve devlet adamlığının yanı sıra devrinin bir aydını olarak tarih yazarlığı yapan ve çeşitli bilimsel konularda eserler veren Ahmet Cevat Paşa'nın en önemli eseri "Tarih-i Askeri Osmani" ’dir.

<span class="mw-page-title-main">Desmond Tutu</span> Başpiskopos

Desmond Mpilo Tutu Cape Town, Güney Afrika Cumhuriyeti), apartheid karşıtı ve insan hakları aktivisti olarak yaptığı çalışmalarla tanınan Güney Afrika Anglikan Kilisesi başpiskoposu ve ilahiyatçı. 1984 yılında Nobel Barış Ödülünü kazandı. 1985'ten 1986'ya kadar Johannesburg Piskoposu ve ardından 1986'dan 1996'ya kadar Cape Town Başpiskoposu olup her iki durumda da bu mevkiye gelen ilk Siyah Afrikalı oldu. İlahiyat alanında Siyah ilahiyat kaynaklı fikirleri Afrika ilahiyatı ile birleştirmeye çalıştı.

Halvetilik, cehri zikir adı verilen ve ilahi isimlerin yüksek sesle tekrar edilmesi anlamına gelen zikir yöntemini kullanan bir tarîkattır. Tarikat 14. yüzyılda yaşamış olan Ömer el-Halvetî'ye nisbet edilir. Pîr Ömer Halvetî'nin bir ağaç kovuğunda uzun süre halvet çıkarması ve ardından gelen müridlerin de tenhada kalmayı tercih etmeleri üzerine tarikat bu isimle anılmaya başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ziya Paşa</span> Osmanlı Türkü şair, mütefekkir ve devlet adamı

Ziya Paşa doğum adıyla Abdülhamid Ziyâeddin, Tanzimat devri devlet ve fikir adamı, gazeteci ve şairdir. Osmanlı İmparatorluğu'nda 19. yüzyılın en önemli devlet adamlarından birisidir ve Tanzimat edebiyatının en fazla eser veren yazarlarındandır. Şinasi ve Namık Kemal ile birlikte “Batılılaşma” kavramını ilk defa ortaya atan Osmanlı aydınları arasında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Ömer Faruk Efendi</span> Türk asker ve Osmanlı hanedanı şehzadesi

Ömer Faruk Efendi, Türk asker, son Osmanlı halifesi Abdülmecid Efendi'nin oğlu, son Osmanlı padişahı VI. Mehmed’in damadıdır. 1920-1924 yılları arasında Fenerbahçe Spor Kulübü'nün başkanlığını yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Malhun Hatun</span> Osman Gazinin eşi 1280 yılında evlendiği ilk eşi

Malhun Hâtun, Mal Hâtun, Mala Hatun ya da Kameriye Hâtun, ikinci Osmanlı padişahı Orhan Gazi'nin annesi ve Osman Gazi'nin evlendiği ilk eşidir.

Ahmed Amiş Efendi, II. Mehmed'in türbedarı ve mutasavvıf şeyh.

Encümen-i Daniş, Osmanlı Devleti’nde 1851-1862 yıllarında hizmet vermiş bir bilim kuruludur. Kurucusu Mustafa Reşit Paşa’dır. Fransız İlimler Akademisi’ni örnek alarak kurulan bu kurulun başardığı en önemli iş, Ahmet Cevdet Paşa’ya yazdırılmış “Tarih-i Cevdet” adlı eserdir.

<span class="mw-page-title-main">Evkaf-ı Hümâyun Nezâreti</span>

Evkaf Nâzırlığı veya Evkaf-ı Hümâyun Nezâreti,, son dönem Osmanlı hükûmetlerinde vakıf kurumlarından sorumlu olan nâzırlıktır.

Sâmânizade Ömer Hulusi Efendi müderris, Osmanlı Devleti'nde kadılık, kazaskerlik ve 3 kez şeyhülislamlık görevinde bulunmuş bir din adamıdır.

Kara Halil Efendi (1804-1880) II. Abdülhamid döneminde Osmanlı Devleti'nin şeyhülislamı olarak görev yapmış bir din adamıydı.

Serfiraz Hanım, Osmanlı padişahı Abdülmecid'in ikbali, Bediha Sultan, Safdeddin Osman Efendi ve Süleyman Selim Efendi'nin annesi.

<span class="mw-page-title-main">Saliha Sultan (Abdülaziz'in kızı)</span>

Saliha Sultan, Osmanlı Padişahı Abdülaziz'in kızı.

Hocazade Mesud Efendi, Osmanlı şeyhülislamı.

<span class="mw-page-title-main">Reîsü'l-ulema</span> Vikimedya liste maddesi

Reîsü'l-ulema, Bosna Hersek İslam Birliği başkanına verilen unvan.

Mihriban Mihrişah Sultan Osmanlı prensesi, tahtın varisi Sultan Abdülaziz'in oğlu Yusuf İzzeddin Efendi ile Leman Hanım'ın kızıdır. Müslüman aleminin son halifesi II. Abdülmecid ve Şehsuvar Hanım'ın oğlu Şehzade Ömer Faruk'un ikinci eşidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.