İçeriğe atla

Ebu Kerib

Ebu Kerib Es'ad Kâmil
Himyer Kralı
Hüküm süresiMS 390–420
Önce gelenMelikikerib Yuhamin
Sonra gelenHasan Yuhamin
Ölümy. 430
Yemen
Dini

Ebu Kerib Es'ad Kâmil[1] (Arapça: أسعد الكامل), kısaca Ebu Kerib, Himyer Krallığı'nın (günümüz Yemen'i) kralıydı. MS 390'dan 420'ye kadar Yemen'i yönetmiş, babası Melikikerib Yuhamin (hükümdarlık dönemi 375-400) ile birlikte hükümdarlık yaptıktan sonra 400'de tek başına hükümdar olmuştur. Ebu Kerib bazı kaynaklarda Arap Yarımadası'nın Yahudiliğe geçen ilk kralı olarak gösterilir,[2][3] ancak çağdaş tarihçiler bu din değiştirmeyi babasına atfetmişlerdir.[4][5] Ebu Kerib ayrıca Kâbe'yi kisve ile örten ilk kişi olarak kabul edilir.[1][6]

Hayatı

Ebu Kerib Es'ad, Melikikerib Yuhamin'in oğluydu. MS 375 yılında hem babası Melikikerib Yuhamin hem de kardeşi Dara' Amar Eymen ile ortak bir saltanatın parçası olarak iktidara geldi.[7] Babasının MS 385 yılında ölümünden sonra kardeşi Dara' Amar Eymen ile birlikte ülkesini yönetti. MS 400 yılı civarında, Dara' Amar Eymen ya tahttan feragat etti ya da öldü. Böyle Ebu Kerib iktidarın tek sahibi oldu. Ölüm tarihi bilinmemekle birlikte Christian Robin bu tarihi MS 440 olarak vermektedir.[8][9]

Yahudiliğe geçmesi

Bazı kaynaklar Ebu Kerib'in Himyer kralları arasında Yahudiliğe geçen ilk kişi olduğu konusunda hemfikir olsa da, onun Yahudiliğe geçiş koşulları efsane ve mitlerle doludur. Himyer kralları MS 384 yılı civarında Melikikerib Yuhamin döneminde Yahudiliği kabul etmişlerdir. O yıla ait, Melikikerib Yuhamin, Ebu Kerib Es'ad ve Dhara' Amar Eymen tarafından çok tanrıcılığın reddedildiğinden bahseden bir yazıtın yanı sıra, Melikikerib Yuhamin ve Ebu Kerib'in Marib'de bir mikrabın (Yahudi ibadethanesi) inşasına izin verdiğini anlatan başka bir yazıt daha bulunmaktadır.[10][11]

Geleneksel anlatıya göre Ebu Kerib, Bizans'ın ülkesinin kuzey eyaletlerinde artan etkisini ortadan kaldırmak için askeri bir sefer düzenledi.[2] Ordusu o zamanlar "Yesrib" olarak bilinen Medine'ye ulaştı. Herhangi bir direnişle karşılaşmayan Himyeriler, kralın oğullarından birini şehrin valisi olarak geride bırakarak şehirden geçtiler. Ancak birkaç gün sonra Yesrib halkı yeni valileri olan kralın oğlunu öldürdü. Haberi alan kral, oğlunun intikamını almak ve kenti yok etmek için askerlerini tekrar şehre gönderdi. Şehrin etrafındaki tüm palmiye ağaçlarının kesilmesini emretti. Çünkü ağaçlar şehir sakinlerinin ana gelir kaynağıydı. Ardından şehri kuşattı.[2]

Yesrib Yahudileri şehirlerini korumak için putperest Arap komşularıyla birlikte düşmana karşı savaştılar. Kuşatma sırasında Ebu Kerib hastalandı. Kaab ve Esad adındaki iki yerel haham, bu fırsatı değerlendirerek Ebu Kerib'in karargahına gitmiş ve kuşatmayı kaldırması için onu ikna etmişlerdir.[12] Hahamlar aynı zamanda kralda Yahudiliğe karşı bir ilgi uyandırmış ve MS 390 yılında din değiştirerek ordusunu da aynı şeyi yapmaya ikna etmiştir.[2] Kaab ve Esad daha sonra Ebu Kerib'le birlikte krallığına dönmüş ve burada halkı din değiştirmeye ikna etmekle görevlendirilmişlerdir. Ancak bazı akademisyenler halkın toptan din değiştirdiğini söylerken,[13] diğerleri sadece yarısının din değiştirdiğini, geri kalanının pagan inançlarını ve tapınaklarını koruduğunu düşünmektedir.[2] Yahudiliğe geçenler arasında Ebu Kerib'in yeğeni olan ve daha sonra Kızıldeniz'deki Ma'ad halkının genel valisi olarak atanan ve Mekke ile Yesrib valiliğinin başına geçen Haris bin Amr da vardı.[2]

Ebu Kerib'in Yahudiliğe geçtiği görüşüne karşı çıkanlardan biri de yazar J. R. Porter'dır. Porter 1980'lerde yazdığı bir makalede Ebu Kerib'in din değiştirdiğine dair efsanevi anlatıların tarihi kayıtlarda çok daha sonra ortaya çıktığını ve bu nedenle güvenilmez olduğunu savunmuştur. Porter yine de Yesrib'de güçlü Yahudi kabilelerinin varlığı göz önüne alındığında, Ebu Kerib'in Yahudiliğe yönelmesinin "tamamen inandırıcı" olacağını kabul etmiştir. Porter, daha sonraki bir Himyeri hükümdarı olan Zu Nuvas'ın (MS 517-530) "kesinlikle" Yahudiliğe geçtiğini belirtmektedir.[14]

İslam dönemi kaynaklarında

Ebu Kerib Es'ad'dan İslam kaynaklarda bahsedilmezken, tefsir âlimi İbn Kesir, Ebu Kerib ile ilgili İslami gelenekleri sunmaktadır. İbn Kesir, Kur'an'ın Duhan Suresi'nde bahsedilen gizemli Tübba' olarak Ebu Kerib'i tanımlamıştır.[15]

İbn Kesir, Tübba' Ebu Kerib'in daha önce Medine'ye saldırmaya niyetlenen Saba ve Himyer'in müşrik bir kralı olduğunu, ancak Medine'nin gelecek bir peygamber için son hicret yeri olacağı konusunda onu uyaran iki Yahudi haham tarafından vazgeçirildiğini belirtmektedir. Tübba' Mekke'ye gitmiş ve Kâbe'yi yıkmaya niyetlendi. Ancak bunu da yapmaması konusunda uyarıldı. Daha sonra Yahudiliğe ilgi duydu ve İsa'nın gelişinden önce doğru yolda olanların takip ettiği din olarak tanımlanan Musa'nın dinine geçti.[16] Hahamları beraberinde Yemen'e geri götürdü ve burada halkı Yahudiliğe geçirdiler.[16]

Kaynakça

  1. ^ a b Harman, Ömer Faruk. "TÜBBA'". islamansiklopedisi.org.tr. 29 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2024. 
  2. ^ a b c d e f Heinrich Graetz; Bella Löwy; Philipp Bloch (1902). History of the Jews, Volume 3. Jewish Publication Society of America. ss. 62-64. Abu Kariba Asad. 
  3. ^ Kharif, Badr Al (15 Şubat 2009). "Kiswah: The Covering of the Kaaba". Aawsat.com. 1 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2010. 
  4. ^ M. Avrum Ehrlich (ed.): Encyclopedia of the Jewish Diaspora: Origins, Experiences, and Culture, p. 793. ABC-CLIO, 2008.
  5. ^ Robin, Christian Julien (2012). "Arabia and Ethiopia". Johnson, Scott Fitzgerald (Ed.). The Oxford handbook of late antiquity. Oxford handbooks. Oxford New York: Oxford University Press. ss. 265-266. ISBN 978-0-19-533693-1. 
  6. ^ "إسلام ويب - البداية والنهاية - ذكر أخبار العرب - قصة تبع أبي كرب- الجزء رقم3". www.islamweb.net (Arapça). 9 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2023. 
  7. ^ "DASI: Digital Archive for the Study of pre-islamic arabian Inscriptions: Epigraph details". dasi.cnr.it. 22 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2024. 
  8. ^ "Wayback Machine". 1 Nisan 2024. 1 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2024. 
  9. ^ "Wayback Machine". 9 Temmuz 2023. 9 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2024. 
  10. ^ Robin, Christian Julien (2015). "Ḥimyar, Aksūm, and Arabia Deserta in Late Antiquity: The Epigraphic Evidence". Fisher, Greg (Ed.). Arabs and empires before Islam. Oxford, United Kingdom: Oxford University Press. ss. 133-134. ISBN 978-0-19-965452-9. 
  11. ^ Robin, Christian Julien (2015). "Ḥimyar, Aksūm, and Arabia Deserta in Late Antiquity: The Epigraphic Evidence". Fisher, Greg (Ed.). Arabs and empires before Islam. Oxford, United Kingdom: Oxford University Press. s. 136. ISBN 978-0-19-965452-9. 
  12. ^ Chaikin, Moses Avigdor (1899). The Celebrities of the Jews: A glance at the historical circumstances of the Jewish people from the destruction of Jerusalem to the present day. Part I. 70-1290. Pawson & Brailsford. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2010. 
  13. ^ Sigmund Hecht (1908). Post-Biblical History: a compendium of Jewish history from the close of the biblical records to the present day, for the home and Sabbath-school. Bloch. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2010. 
  14. ^ Netton, Ian Richard (1986): Arabia and the Gulf: From Traditional Society to Modern States, Croom Helm Ltd., p. 10, 978-0-7099-1834-9.
  15. ^ "من هو تبع المذكور في القرآن الكريم ؟ - الإسلام سؤال وجواب". islamqa.info (Arapça). 18 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2023. 
  16. ^ a b "Al-Quran Ibn Kathir Tafsir | Alim.org". www.alim.org (İngilizce). 28 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yahudilik</span> tek tanrılı etnik bir İbrahimî din

Yahudilik, Yahudi milletinin kolektif inancını, kültürünü, hukukî kurallarını ve medeniyetini içeren etnik bir dindir. İlk İbrahimî din olmasının yanı sıra insanlık tarihindeki en eski dinler arasında da yer alan Yahudilik, monoteizm temelli dinlerin ilk örneğidir. Yahudilik, riayetkâr Yahudiler tarafından "Avraham'ın YHVH ile yaptıkları sözleşmenin bir ifadesi" olarak yorumlanır. Geniş metinleri ve uygulamaları, çeşitli teolojik pozisyonları ve örgütlenme biçimlerini kapsayan Yahudilik, bir İbrani felsefi görüşü olmakla birlikte aynı zamanda bir dünya görüşüdür. Torah, Tanah'ın bir parçasıdır ve Midraş ile Talmud gibi ikincil metinlerle birlikte temsil edilen tamamlayıcı bir sözlü geleneğin parçasıdır. Dünya çapındaki toplam 14 ila 15 milyon takipçisi ile Yahudilik, en büyük onuncu dindir.

<span class="mw-page-title-main">Pavlus</span> Erken Hristiyan din adamı ve misyoner (MS y. 5–65)

Pavlus veya Tarsuslu Saul, İsa'nın vaazlarını ve öğretilerini 1. yüzyıl dünyasında pagan inanışındaki Roma dünyasına öğreten bir Hristiyan elçi. Hristiyan olmadan önce tutuculuklarıyla tanınan Ferisilerden biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Kâbe</span> İslamın kıblesi

Kâbe, bazen Kâbe-i Şerif, olarak anılan, İslam'ın en önemli camisi, Suudi Arabistan'ın Mekke kentindeki Mescid-i Haram'ın merkezinde yer alan bir yapıdır. İslam'ın en kutsal yeridir. Müslümanlar tarafından Beytullah olarak isimlendirilir ve namaz ibadetinin yerine getirilmesinde Müslümanlar için kıbledir.

<span class="mw-page-title-main">İbrahimî dinler</span> Orta Doğu dinleri

İbrahimî dinler, aynı zamanda İbrahimizm olarak da bilinir, İbrani din büyüğü ve atası İbrahim tarafından kurulan Yahudilik ile birlikte başlamış, monoteizm üzerine kurulu Semitik dinler grubudur. İlk İbrahimî din Yahudiliktir; sonrasında sırasıyla Hristiyanlık ve İslamiyet kurulmuştur. Yahudilik ve Hristiyanlık, kökenlerini İshak (Y'ishak) ve soyuna bağlarken İslamiyet, İsmail (Y'işmael) ve soyuna bağlar.

<span class="mw-page-title-main">Josephus</span> MS 1. yüzyılda yaşamış Yahudi tarihçi

Titus Flavius Josephus veya doğum ismiyle Yosef ben Matityahu, Kudüs'te dünyaya gelmiş ve Roma İmparatorluğu'nda, tarih alanında önemli bir etki yaratmış Yahudi tarihçi.

Tarihte Yahudilik ile İslam arasındaki etkileşimin tarihi, İslamın Arap Yarımadası'nda doğup buradan yayılmaya başladığı 7. yüzyıla kadar uzanır. Gerek Yahudiliğin gerekse İslamın kökenleri Ortadoğu'da, İbrahim'e dayandığından, her ikisi de İbrahimi olarak kabul edilir. Yahudilik ile İslam'ın paylaştığı birçok ortak yön bulunmaktadır: temel dini görünümü, yapısı, hukuk felsefesi ve uygulaması ile İslam ile Yahudilik birbirine benzer. Gerek bu benzerliklerden ötürü, gerekse Müslüman kültürü ve felsefesinin İslam dünyası içinde yaşayan Yahudi cemaatleri üzerindeki etkisi yoluyla, geride kalan 1.400 yıl boyunca bu iki din arasında kesintisiz ve hatrı sayılır bir fiziki, teolojik ve siyasi örtüşme ortaya çıkmıştır.

Üzeyir, MÖ 4.-5. yüzyıllarda yaşamış Ezra ile aynı kişi olduğu iddia edilen Yahudi peygamber ya da din adamı. Üzeyir ile Ezra'nın aynı kişi olduğu tartışmalıdır. Temple Üniversitesi din profesörlerinden ve Encyclopaedia of the Qurʾān yazarı İbrahim M. Ebu Râbî, Üzeyir ile Ezra'nın aynı kişi olduğu kanısını sorgulayanlardandır.

Arap Yarımadası'ndaki Yahudi kabileler, İslam'dan önce Arap Yarımadası'nda yaşamını sürdürmüş Mizrahi Yahudi gruplarıydı. Bu kabilelerin atalarının İbrani olup olmadığı yüzde yüz belli değildir. Yahudi geleneğinde Rehabitler gibi göçebe kavimlerin antik zamanlarda Yahudiliğe geçtiğinden bahsedilir.

<span class="mw-page-title-main">Makkabiler</span> Yahudiyenin kontrolünü ele geçiren Yahudi asi savaşçı grubu

Makkabiler, Selevkos İmparatorluğu'na bağlı uydu devlet olan Yahudiye'nin kontrolünü eline geçiren Yahudi asi ordusudur. MÖ 164 ila MÖ 63 yılları arasında Haşmonayim hanedanlığı olarak Yahudilik dinini tekrar hayata geçirip İsrail Diyarının sınırlarını genişletti ve Helenizmin etkisini azalttı.

İran'daki Yahudilerin tarihinin başlangıcı Antik çağın son zamanlarına rastlar. Dini kitaplar olan Yeşaya, Daniel, Ezra ve Nehemya kitaplarında Yahudilerin Pers İmparatorluğu'ndaki yaşamı ve deneyimleri aktarılmıştır. Ezra kitabında, Pars Krallarının Yahudilerin Kudüs'e dönmesine ve Tapınağın tekrar inşa edilmesine izin verdiği yazılıdır; "İsrail Tanrısı'nın buyruğu ve Pers kralları Koreş'in, Darius'un, Artahşasta'nın buyrukları uyarınca tapınağın yapımını bitirdiler." Yahudi tarihi için önemli olan bu olay M.Ö. 6. yüzyılda gerçekleşti ve bu sırada İran'da köklü ve etkili bir Yahudi cemaati bulunmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Kim bir Yahudi'dir?</span> Yahudi kimliği ile ilgili temel soru

"Kim bir Yahudi'dir?", Yahudi kimliğinin temel sorusudur. Yahudi şahsın kültürel, dini, soyağacı ve kişisel boyutlarını irdeler. Bu soru, Almanya'da Nazi Partisi tarafından hazırlanan Nürnberg Yasaları'nda da ele alınmıştır.

Yahudiliğe geçiş, Yahudi cemaatinin üyesi olmayı arzulayan Yahudi olmayan birinin yaptığı dini işlemdir. Yahudiliği tercih etmek, Yahudilik ilkelerine uymayı istemektir. Yahudi milletinin bir parçası olunamaz, çünkü Yahudiler bir etnisitedir. Bu dini geçiş bazen Yahudilikleri şaibeli olanların Yahudiliğini tasdiklemek için de yapılmaktadır.

Bney Menaşe Hindistan'ın kuzey doğusundaki Manipur ve Mizoram eyaletlerinde, İsrail'in kayıp kabilelerinden geldiklerini iddia eden 9000'i aşkın kişiden oluşan topluluktur. Bu iddia, bir Pentakostalistin 1951'de, rüyasında Hristiyanlık öncesi dinleri olan Yahudiliğe ve anavatanları İsrail'e dönmesini görmesiyle ortaya çıkmıtır. Bney Menaşe dilsel olarak Tibet Burma dil grubunun ve halk olarak Mizo, Kuki ve Çin halklarının bir parçasıdır. Bu kişilere Myanmar'da Çin denir.

<span class="mw-page-title-main">Yahudiler</span> Orta Doğu kökenli etno–dinî grup ve antik millet

Yahudiler veya Yahudi milleti, tarihî İsrail ve Yehuda'nın İsrailoğulları ve İbranilerinden köken alan bir etno-dinî grup ve millettir. Yahudilik, Yahudi milletine özel etnik bir din olduğundan Yahudi etnisitesi, milleti ve inancı birbiriyle güçlü bir şekilde ilişki içerisindedir.

<span class="mw-page-title-main">Ebrehe</span> Yemen kralı

Abraha (Abreha olarak da yazılır, aynı zamanda Araplarda Ebrahah el-Aşram olarak da bilinir, bir Aksum generalidir ve sonradan Aksum Krallığı'nın Güney Arabistan genel valisi olarak hüküm sürer; büyük ölçüde Aksumi desteğine dayanması ve krallığını Aksum adetleri ve dini ile yönetmesine rağmen, kendisini Himyar'ın Kralı ilan eder. Abraha, MS 531 den MS 555 'e kadar günümüz Arabistan ve Yemen'inin çoğunu yönetir.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Tapınak</span>

İkinci Tapınak, Kudüs'teki Tapınak Tepesi'nde bulunan Yahudi kutsal tapınağıydı. MÖ 516 ve y. MS 70 arasında ayakta kaldı. İkinci Tapınak dönemine adını vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yahudi ateizmi</span> Etnik ve kültürel olarak Yahudi olanların benimsediği ateizm

Yahudi ateizmi, etnik olarak Yahudi, ancak fikir ve dünya görüşü olarak ateist olanlardır. Yahudilik etnik olduğu kadar dinî noktaları da kapsadığı için, doğal olarak Ateist Yahudilik çelişkilere yol açmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Havariler Çağı</span>

Havariler Çağı, Hristiyanlık tarihinde geleneksel olarak M.S. 33 yılında Kudüs'te İsa'nın dirilişiyle On İki Havari'ye verdiği Büyük Görev'den M.S. 100 yılında Anadolu'da Yuhanna olduğu düşünülen son havarinin ölümüne kadar geçen süreye verilen ad. Geleneksel olarak havarilerin Kudüs'ten dağıldığına ve Havari Makamları'nı kurduklarına inanılır. Hristiyan geleneğinde İsa'nın havarilerinin çağına büyük önem verilir. Havariler Çağı ile ilgili en önemli birinci kaynak Elçilerin İşleri'dir ancak bu kaynağın tarihsel doğruluğu kimileri tarafından sorgulanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Aksum Krallığı</span> Günümüzdeki Kuzey Etiyopya ve Eritrenin Tigray Bölgesinde hüküm sürmüş devlet

Aksum Krallığı, Günümüzde kuzey Etiyopya ve Eritre'de Tigray Bölgesi'nde yer alan kadim krallıktır. Aksum imparatorlar, güçlü krallıklardı ve kendilerini kralların kralı, Aksum, Himyar, Raydan, Saba, Salhen, Tsiyamo, Beca ve Kuş'un kralı haline getirdiler. Aksumitler tarafından yönetim M.S. 100 ile M.S. 940 yılları arasındaydı. Siyaset, Aksum kentinde yoğunlaşmıştı ve M.Ö. 4. yüzyılda ön-Aksumit Demir Çağı döneminden başlayarak büyüdü, M.S. 1. yüzyılda öne çıktı. Aksum, Roma İmparatorluğu ile Kadim Hindistan arasındaki ticari rotada önemli bir oyuncu oldu. Aksumit hükümdarlarının kendi Aksumit para birimlerini bastırmaları azalan Kuş Krallığı üzerindeki hegemonyalarını belirlemeleri yanında ticareti de kolaylaştırdı. Ayrıca Arap Yarımadası'ndaki krallık siyasetine düzenli olarak müdahil oldular ve nihayetinde bölge üzerindeki yönetimi Himyar Krallığı'nın fethi ile genişlettiler. Maniheizm peygamberi Mani Aksum'u Pers, Roma ve Çin yanında zamanının dört büyük gücünden biri olarak görüyordu.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan'daki Yahudilerin tarihi</span>

Macaristan'daki Yahudilerin tarihi, Macaristan Krallığı'na kadar uzanmaktadır; hatta bazı kayıtlara göre, 895 yılında Karpat Havzası'nı Macarların fethinden 600 yıldan daha uzun bir süre öncesine kadar uzanmaktadır. Yazılı kaynaklar, Yahudi topluluklarının Orta Çağ Macaristan Krallığı'nda yaşadığını kanıtlıyor ve hatta heterojen Macar kabilelerinin birkaç klanının Yahudiliği uyguladığı varsayılıyor. Yahudi yetkililer, 13. yüzyılın başlarında II. András'ın hükümdarlığı sırasında krala hizmet etti. 13. yüzyılın ikinci yarısından itibaren genel dini hoşgörü azaldı ve Macaristan'ın politikaları Batı Avrupa'daki Yahudi nüfusa yönelik muameleye benzer hale geldi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.