İçeriğe atla

Ebu Ferec el-Libi

Ebu Ferec el-Libi
Ebu Ferec el-Libi'nin tutuklandıktan sonra çekilen fotoğrafı
Doğum1970 (53-54 yaşında)
Trablus, Libya
TutuklanmaMerdan, Pakistan
Servislerarası İstihbarat
VatandaşlıkLibya
Tutulduğu yerCIA gizli hapishaneleri, Guantanamo Kampı
ISN10017[1]
DurumuGuantanamo Kampı'nda tutulmakta

Mustafa Ferec Muhammed Muhammed Mesud el-Cedid el-Uzeybi[1] veya tanınan adıyla Ebu Ferec el-Libi (Arapça: أبو الفرج الليبي; d. 1970, Trablus), Guantanamo Kampı'nda tutuklu bulunan Libyalı üst düzey el-Kaide yöneticisi. Pakistan'ın ulusal istihbarat teşkilatı Servislerarası İstihbarat (ISI) tarafından 2 Mayıs 2005'te, Merdan'da yakalandı. Haziran 2005'te Amerikalı yetkililere teslim edildi. Önce CIA gizli hapishanelerinde tutuldu, Eylül 2006'da Küba'daki Guantanamo Kampı'na nakledildi. Yetkililerin ifadesine göre el-Libi, Halid Şeyh Muhammed'in 2003'te tutuklanmasıyla kendisinin 2005'te tutuklanması arasında el-Kaide'nin üçüncü kademedeki sorumlusu olarak faaliyet göstermekteydi.

İlk yılları

Amerika Birleşik Devletleri federal hükûmeti tarafından hazırlanan ve Nisan 2011'de WikiLeaks tarafından sızdırılan 10 Eylül 2008 tarihli bir rapora göre 1970 yılında, Libya'nın Trablus şehrinde doğdu.[1] 1989'da Şüheda el-Vacib Lisesi'nden mezun oldu.[1] Raporda 1979-1989 yılları arasında gerçekleşen Sovyet-Afgan Savaşı'ndaki mücahitlere katılmadığı ifadesini söylerken, analizciler Avad Halife Muhammed Ebu Bekir Ebu Üveyşah ile İbn el-Şeyh el-Libi'nin kendisinin bu savaşta yer aldığı yönündeki ifadeleri olduğunu notunu düşmüştü.[1] Rapordaki sorgulamasına göre Afganistan'daki savaşa katılan ve Afganistan'a gitmek isteyen gönüllülere yardımcı olan Cafer isimli komşusu ve diğer üç gönüllü ile birlikte, Libya'nın Pakistan vizesi vermemesi sebebiyle Mısır'ın Kahire şehrine hareket etti. Mısır'dan da vize alınamaması sebebiyle pasaportları Suudi Arabistan'a götüren Cafer, burada tutuklanarak Mısır'a geri gönderildi. Cafer'in yetkililere, el-Libi ve diğer üç kişinin kaldığı evi söylemesinin ardından beş kişi de Tunus'a gönderildi. Burada da Pakistan vizesi almaya çalışırken Tunuslu yetkililerce tutuklandılar. 1989 sonu veya 1990 başında serbest bırakılmaları sonrasında Cafer bu dört kişi için Cezayir'e bir uçuş ayarladı ve Pakistan vizesi almayı başardı. 1990 yılı başlarında İslamabad'a varmaları sonrasında Cafer'in bağlantısıyla telefonda konuşup Peşaver'de bulunan bir el-Ensar misafirhanesine gittiler.[1]

Eğitimi ve el-Kaide ile faaliyetleri

Rapordaki ifadelerine göre Peşaver'e gelmesinden birkaç gün sonra bazı Libyalılarla birlikte önce Miramşah'taki misafirhaneye, oradan da temel askerî eğitim almak için el-Kaide'nin Host'taki Cevar Kampı'na gitti. İki ay kadar eğitim aldıktan sonra birkaç kişiyle birlikte kampın lideriyle görüşme gerçekleştirerek örgütün üyesi oldu. 1992 yılının ortalarına kadar çatışmalarda yer almasının yanı sıra Pakistan'daki eğitim kamplarında çalıştı. 1992 yılının ortalarında 25-30 kişiyle birlikte İslami eğitim alması için Peşaver'deki üniversiteye gönderilse de, yaklaşık üç ay sonrasında grubun tamamı üniversiteden ayrıldı. Cihad Vel eğitim kampına dönen el-Libi, Tacikistan'dan gelenlere eğitim vermeye başladı. 1993 ile 1998 yılları arasında ise el-Faruk eğitim kampında yönetici ve eğitmen olarak görev aldı.[1]

2000 yılı başlarında Kâbil'deki iki misafirhanenin yöneticiliğini üstlenmeye başladı ve Kâbil'in Kasım 2001'deki düşüşüne kadar bu görevini sürdürdü. Aralık 2001'de Kandahar'daki eşinin yanına gitti. Burada kaldığı süreçte Gardez'e giderek Kendahar'a geçmeye çalışan 100 ila 200 kişilik gruba yardımcı olurken, sonraki 9-10 ayını Pakistan'a ailesiyle birlikte saklanarak geçirdi.[1]

Ekim 2002'de el-Libi ile iletişime geçen Abdülhadi el-Iraki, el-Libi'den kendisine Peşaver'de yardımcı olmasını istedi. Beş ila altı ayını Peşaver'de, örgüt üyelerine çeşitli kaynakları sağlayarak geçirdi. Temmuz 2003'te Usame bin Ladin'in kuryesi Mevlevi Abdül Halik Can'dan bir mektup aldığını söyleyen el-Libi, mektupta kendisine bağış toplama, seyahatleri organize etme ve gelirleri Pakistan'daki ailelere dağıtma sorumluluklarının verildiğini belirtmişti. Bin Ladin mektupta, kendisi ve Pakistan'daki kişiler arasındaki bağlantının el-Libi olacağını yazmıştı. 2003 yılının ortalarında ailesini Abbottabad'a yerleştirdi ve Abbottabad ile Peşaver arasında çalışmaya başladı.[1] Yetkililer, Halid Şeyh Muhammed'in 2003'te tutuklanması sonrasında el-Libi'nin, el-Kaide'nin üçüncü kademede sorumlusu olarak faaliyet göstermeye başladığını söyledi.[2][3][4][5]

Tutuklanması ve sonrası

2 Mayıs 2005'te, Mevlevi Abdül Halik Can ile buluşmak için gittiği Merdan'da Servislerarası İstihbarat (ISI) tarafından tutuklandı.[1][2] Pakistanlı yetkililer tarafından 6 Haziran günü yapılan açıklamayla, el-Libi'nin Amerikalı yetkililere teslim edildiği bildirildi.[6] Amerika Birleşik Devletleri Senato Seçilmiş İstihbarat Komitesi tarafından hazırlanan rapora göre CIA gizli hapishanelerinde tutulan el-Libi, burada "geliştirilmiş sorgulama teknikleri"ne maruz kaldı.[7] 4 Eylül 2006'da Küba'daki Guantanamo Kampı'na nakledilen el-Libi, halen burada tutulmaktadır.[1]

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f g h i j k "Abu Faraj al Libi". The New York Times (İngilizce). Amerika Birleşik Devletleri Savunma Bakanlığı. 10 Eylül 2008. 16 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2015. 
  2. ^ a b "Pakistan 'catches al-Qaeda chief'" (İngilizce). BBC News. 4 Mayıs 2005. 28 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2015. 
  3. ^ Windrem, Robert (4 Mayıs 2005). "Who is Abu Farraj al-Libbi" (İngilizce). NBC News. 28 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2015. 
  4. ^ "Hunt on for bin Laden's latest No. 3 man" (İngilizce). NBC News. 7 Eylül 2004. 26 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2015. 
  5. ^ "Al Qaeda has new operational chief: analysts" (İngilizce). CTV Television Network. 20 Ağustos 2004. 13 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2015. 
  6. ^ "Pakistan deports al-Qaeda suspect" (İngilizce). BBC News. 6 Haziran 2005. 28 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2015. 
  7. ^ Ackerman, Spencer ve Yuhas, Alan (9 Aralık 2014). "http://www.theguardian.com/us-news/2014/dec/09/cia-torture-report-cast-of-characters" (İngilizce). The Guardian. 31 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2015.  |başlık= dış bağlantı (yardım)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">11 Eylül saldırıları</span> 2001de Amerika Birleşik Devletlerine yapılan terör saldırıları

11 Eylül saldırıları, radikal İslamcı silahlı grup El-Kaide'nin 11 Eylül 2001 Salı günü sabah saatlerinde Amerika Birleşik Devletleri'ne karşı düzenlediği dört koordineli bir terör saldırısı dizisidir. O sabah 19 terörist, ABD'nin kuzeydoğu eyaletlerinden Kaliforniya'ya seyahat etmesi planlanan dört yolcu uçağını kaçırdı. Hava korsanları, ilk iki uçağı New York'taki Dünya Ticaret Merkezi'nin "İkiz Kuleler" olarak anılan 110 katlı 2 ofis binalarına, üçüncü uçağı ise Pentagon'a çarptırdılar. Dördüncü uçağın Washington, DC'deki bir federal hükûmet binasını vurması planlanmıştı; ancak uçak, bir yolcu isyanının ardından Pensilvanya'da bir tarlaya düştü. Saldırılarda, hava korsanlarıyla birlikte 2.996 kişi öldü ve terörizme karşı savaş başladı.

<span class="mw-page-title-main">Guantanamo Kampı</span>

Guantanamo Kampı, 2002 yılından itibaren askerî hapishane olarak kullanılmakta olan, Küba'daki Guantanamo körfezi askerî üssünün bir bölümüne verilen isimdir. Burada, başta Afganistan olmak üzere çeşitli ülkelerde ele geçirilen, El-Kaide ve Taliban ile ilgisi olduğundan şüphelenilen kişiler tutulmaktadır. Üç bölüme ayrılmaktadır: Kamp Delta, Kamp İguana ve artık kapatılmış olan Kamp X-Ray. Tesis, zaman zaman Guantanamo, Gitmo veya Kamp X-Ray olarak anılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Usame bin Ladin</span> El-Kaidenin Suudi Arabistanlı kurucusu (1957–2011)

Usame bin Muhammed bin Avad bin Ladin, İslamcı silahlı örgüt el-Kaide'nin kurucu lideriydi. 1994 yılında vatandaşlıktan çıkarılıp vatansız kalıncaya kadar Suudi Arabistan vatandaşı olan bin Ladin, bin Ladin ailesine mensuptu.

<span class="mw-page-title-main">El-Kaide</span> 1988de kurulmuş radikal İslamcı ve Selefî cihatçı terör örgütü

El-Kaide, dünya çapında faaliyet gösteren radikal İslamcı ve Selefî silahlı örgüt. Kökenleri Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a müdahalede bulunduğu döneme dayanan örgüt, 1988 yılında kuruldu. BMGK, NATO, Avrupa Birliği gibi uluslararası kuruluşlar ile birçok ülke tarafından terör örgütü olarak tanımlanmaktadır. Aralarında 11 Eylül ve 2002 Bali saldırılarının da bulunduğu, bir kısmı sivilleri hedef alan çeşitli saldırıların sorumluluğunu üstlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ebu Musab ez-Zerkavi</span> Irak ve Şam İslam Devletinin (IŞİD) kurucusu Ürdünlü cihatçı terörist

Ebu Musab ez-Zerkavi ya da gerçek adıyla Ahmed Fadıl en-Nazal el-Haleyle, çeşitli İslamcı ve cihatçı silahlı örgütlerin üyeliğini, kuruculuğunu ve liderliğini yapmış Ürdünlüdür. Çeşitli devletler ve uluslararası kuruluşlar tarafından terör örgütü olarak tanımlanan, Tevhit ve Cihat Cemaati ile el-Kaide'ye bağlı ardıl örgütleri Irak el-Kaidesi ve Mücahit Şura Meclisinin kurucu lideri olarak Irak Savaşı'ndaki direnişçi unsurlardan biri olarak faaliyetlerde bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Eymen ez-Zevahiri</span> El-Kaide lideri (1951–2022)

Eymen ez-Zevahiri, Mısırlı bir ilahiyatçı, genel cerrahi uzmanı ve tıp doktoru. 2011-2022 yılları arasında el-Kaide'nin lideriydi. Daha önceden Mısır İslami Cihadı'nın emiriydi. Eşi ve altı çocuğundan üçü Afganistan'da 11 Eylül saldırılarının ardından, 2001 sonlarında gerçekleşen bir hava saldırısında öldürüldüğü iddia edildi. Ancak öldü haberinden sonra birçok kez konuşmaları ve video kayıtları yayınlandı. 2 Mayıs 2011'de Usame bin Ladin'in ölümüyle birlikte El-Kaide'nin yeni lideri olduğu öne sürülmüş, bu, 16 Haziran günü El-Kaide'den yapılan bir basın bildirisiyle doğrulanmıştı. 11 Eylül saldırılarından sonra ABD Dışişleri Bakanlığı ez-Zevahiri'nin yakalanmasını sağlayacak bilgiyi verene 25 milyon dolar ödül vadetmişti.

Nezih Abdülhamid Nebih el-Rukay veya bilinen adıyla Ebu Enes el-Libi, Libya kökenli olup radikal İslamcı örgüt el-Kaide'nin üst düzey sorumlularındandı. Uzun yıllar boyu aranan el-Libi, Amerika Birleşik Devletleri'nin Kenya ve Tanzanya'daki temsilciliklerine yapılan bombalı saldırılarla ilgili olarak suçlanıyordu. 1998'de yapılan saldırılarda aralarında Amerikalıların da bulunduğu 224 kişi yaşamını yitirmişti. 50 yaşındaki Hepatit C hastası El Libi, 2013 yılında Libya'da yapılan operasyonla yakalandıktan sonra Amerika Birleşik Devletleri'ne götürülmüştü.

Ebu Ahmed el-Kuveyti veya gerçek adıyla İbrahim Said Ahmed, Peştun kökenli Pakistanlı el-Kaide üyesi ve el-Kaide lideri Usame bin Ladin'in kuryesidir. Pakistanlı ailesinin Kuveyt'te yaşaması ve burada büyümesi sebebiyle "el-Kuveyti" adını kullanmaktaydı. Amerikan istihbarat birimleri el-Kuveyti'yi tespit ve takip ederek Usame bin Ladin'in Abbottabad'da saklandığı yere ulaşmış, bin Ladin'in öldürülmesiyle sonuçlanan harekâtta el-Kuveyti de öldürülmüştü.

<span class="mw-page-title-main">Halid Şeyh Muhammed</span> Pakistanlı tutuklu

Halid Şeyh Muhammed, arasında sivillere yönelik saldırıların da bulunduğu çeşitli eylemler sebebiyle terörizm suçlamasıyla Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı Guantanamo Kampı'nda tutulan Pakistanlı tutukludur. El-Kaide'nin üst düzey yöneticilerinden biri olup, 1999 ile 2001 yılları arasında örgütün propaganda faaliyetlerinin başındaki isimdi. 9/11 Komisyonu Raporu'nda "11 Eylül saldırılarının baş mimarı" olarak tanımlanmış, kendisi de ifadesinde saldırıların tüm sorumluluğunu üstlenmiştir. Şu anda saldırılarla bağlantısı olduğu öne sürülen beş kişiyle birlikte, ölüm cezası istemiyle yargılanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Usame bin Ladin'in aranması</span>

El-Kaide'nin kurucuları arasında yer alan ve kuruluşundan beri liderliğini sürdüren Usame bin Ladin, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki çeşitli hedeflere gerçekleştirilen 11 Eylül saldırılarından sonra başlatılan Afganistan Savaşı sırasında saklanmaya başladı. Son kez Aralık 2001'deki Tora Bora Muharebesi'nde görülen bin Ladin'in bu tarihten sonraki konumu belirsizliğini korurken, sağlığı ve el-Kaide ile olan ilişkisi ve faaliyetleri hakkında da çeşitli görüş ve iddialar ortaya atıldı. Bunlardan bazılarında bin Ladin'in öldüğü öne sürülmekteydi. Saklandığı süre boyunca bin Ladin, çeşitli ses ve video kayıtları yayınlamıştı.

<span class="mw-page-title-main">Usame bin Ladin'in Abbottabad'daki kompleksi</span>

Usame bin Ladin, yerel halk tarafından Veziristan Konağı olarak da bilinen ve Pakistan'ın Hayber Pahtunhva eyaletindeki Abbottabad şehrine bağlı Bilal Town'da yer alan ve çeşitli yapılardan oluşan bir komplekste bir dönem gizli bir şekilde yaşamıştı. Kompleks, Pakistan Harp Akademisinin yaklaşık 1,3 km güneybatısında, toprak bir yolun sonunda bulunmaktaydı.

Abbottabad Komisyonu Raporu, Amerikan özel kuvvetlerinin, Pakistan'ın Hayber-Pahtunhva eyaletindeki Abbottabad şehrinde yer alan bir komplekste yaşadığı tespit edilen Usame bin Ladin'in öldürülmesiyle sonuçlanan Neptün Mızrağı Harekâtı öncesinde, sırasında ve sonrasında yaşananları soruşturmak amacıyla, Pakistan hükûmetinin talebi doğrultusunda Pakistan Yüce Mahkemesi tarafından 20 Haziran 2011'de oluşturulan adli bir komisyon olan Abbottabad Komisyonunun oluşturduğu rapor. Pakistan Yüce Mahkemesi yargıçlarından Cavid İkbal'in başkanlık yaptığı komisyonun diğer üyeleri de Yüce Mahkeme üyeleri arasından seçilmişti.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Veled Salahi</span>

Muhammed Veled Salahi, el-Kaide üyesi olduğu iddiasıyla Amerika Birleşik Devletleri hükûmeti tarafından yargı karşısına çıkarılmadan 4 Ağustos 2002'den 17 Ekim 2016'ya kadar Guantanamo Kampı'nda tutulan bir Moritanyalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hamza bin Ladin</span>

Hamza bin Usame bin Muhammed bin Avad bin Ladin, Suudi Arabistanlı el-Kaide üyesi. Usame bin Ladin'in oğludur.

Cemal İbrahim Eştiyuvi el-Mısrati veya bilinen adıyla Atiye Abdurrahman, Libyalı üst düzey el-Kaide yöneticisi. Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı tarafından paylaşılan bilgilere göre Libya İslami Savaş Grubu'nun üst düzey yöneticilerinden ve Ensar el-Sünnet'in üyelerindendi.

Kasım Muhammed Mehdi er-Rimi, tanınan diğer adlarıyla Ebu Hüreyre veya Ebu Hüreyre el-Sanai, silahlı İslamcı örgüt Arap Yarımadası el-Kaidesi'nin lideri olan Yemenli İslamcı.

Bazı kesimler, Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a askerî müdahalesi sırasında Sovyet güçlerine karşı savaşan Afgan mücahitlere Siklon Operasyonu kapsamında eğitim, para ve silah desteği veren CIA'in, Usame bin Ladin'in de aralarında bulunduğu gönüllü Arap mücahitleri de destekleyerek bin Ladin'in liderliğindeki el-Kaide'nin kurulmasına zemin hazırladığını iddia etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ebu Zübeyde</span>

Ebu Zübeyde veya doğum adıyla Zeynelabidin Muhammed Hüseyin, 12 Mart 1971'de Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'da doğan, günümüzde Amerika Birleşik Devletleri'nin terörizm suçlamasıyla tutukladığı ve herhangi bir yargılama yapmadan Küba'daki Guantanamo Kampı'nda tuttuğu Suudi Arabistan vatandaşıdır.

Halid Mustafa Halife el-Aruri, bilinen diğer adlarıyla Ebu el-Kassam, Ebu Eşref ya da Ebu Cebel, Filistin kökenli Ürdünlü el-Kaide üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Usame bin Ladin'in ölümü</span> El-Kaide liderinin 2 Mayıs 2011de öldürülmesi

Pakistan'ın Abbottabad şehrindeki bir komplekste kaldığı tespit edilen el-Kaide lideri Usame bin Ladin'in ölümü, 2 Mayıs 2011 günü yerel saatle 1.00'den sonra, Merkezî İstihbarat Teşkilatı (CIA) tarafından gizli olarak yürütülen ve Amerika Birleşik Devletleri Deniz Özel Harp Geliştirme Grubuna (DEVGRU) bağlı SEAL özel güçleri ile 160. Özel Harekât Havacılık Alayı birimleri tarafından düzenlenen Neptün Mızrağı kod adını taşıyan harekât kapsamında gerçekleşti. Afganistan'dan kalkan iki hayalet helikopterin taşıdığı 23 harekâtçının gerçekleştirdiği baskında Usame bin Ladin'in oğlu Halid bin Ladin, bin Ladin'in kuryesi Ebu Ahmed el-Kuveyti, el-Kuveyti'nin erkek kardeşi Ebrar ve Ebrar'ın karısı Büşra da öldürüldü. Görevlerini tamamladıktan sonra helikopterlerle bölgeyi terk eden harekâtçıların, yanlarına aldıkları bin Ladin'in cesedini 24 saat içerisinde Umman Denizi'ne bıraktıkları açıklandı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.