İçeriğe atla

Ebu Ca'fer el-Hazin

Ebu Ca'fer Muhammed ibn Hüseyin Hazin (900-971), el-Hazin olarak da anılır, İranlı[1] Horasanlı Müslüman astronom ve matematikçi. Hem astronomi hem de sayılar teorisi üzerinde çalıştı.

el-Hazin, 949'dan 983'e kadar hüküm süren Büveyhîler hükümdarı Adudüddevle tarafından İran'ın Rey kentinde saraya getirilen bilim adamlarından biriydi. 959/960'da Adudüddevle tarafından atanan Ray veziri Hazin'den tutulum eğikliğini ölçmesini istedi.

el-Hazin'in eserlerinden biri olan Zij al-Safa'ih ("Usturlap disklerinin cetvelleri") halefleri[2] tarafından bu alandaki en iyi çalışma olarak tanımlandı ve ona birçok atıfta bulundular. Çalışma, bazı astronomik aletleri, özellikle de üzerinde tablolar bulunan plakalarla donatılmış bir usturlap ve bunların kullanımına ilişkin bir yorumu anlatıyor. Bu enstrümanın bir kopyası yapıldı, ancak 2. Dünya Savaşı sırasında Almanya'da kayboldu. Bu nüshanın bir fotoğrafı 1980 yılında DA King tarafından çekilmiş ve incelenmiştir.[3]

el-Hazin ayrıca Batlamyus'un Almagest''i üzerine, Batlamyus'un ifadeleriyle ilgili on dokuz önerme verdiği bir yorum yazdı. Batlamyus'unkinden farklı bir güneş modeli önerdi.

Kaynakça

  1. ^ Selin, Helaine (2008). Encyclopaedia of the history of science, technology, and medicine in non-western cultures. Berlin New York: Springer. s. 275. ISBN 978-1-4020-4960-6. A newly discovered manuscript (not yet available for research) contains a treatise by the tenth century Iranian astronomer Abū Ja˓far al-Khāzin describing an equatorium called Zīj al-Safāīh. (the Zīj of Plates). 
  2. ^ al-Qifti, Ta’rikh al-hukamā, edited by August Müller and Julius Lippet, Leipzig (1903) p. 396; Dold-Samplonius, Yvonne (2008) [1970–1980]. "Al-Khāzin, Abū Ja'far Muḥammad Ibn Al-Ḥasan Al-Khurāsānī". Complete Dictionary of Scientific Biography
  3. ^ King, D.A. (1980). "New light on the Zij al-Safa'ih of Abu Ja'far al-Khazin". Centaurus. 23 (2). ss. 105-117. doi:10.1111/j.1600-0498.1979.tb00226.x. 

Konuyla ilgili yayınlar

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Cahiz</span> Basra doğumlu Arap bilim insanı

Cahiz veya el-Cahız gerçek ismi ve tam künyesi Ebu Osman Amr bin Bahr el-Kinani el-Fukaimi el-Basri olan, Basra doğumlu Afro-Arap yazar ve bilim insanı.

<span class="mw-page-title-main">El-Tusi</span> Vikimedya anlam ayrımı sayfası

El Tusi veya Tusi, İran'da Hazar Denizi'nin hemen batısında kalan tarihi Horasan bölgesindeki Tus şehrinde doğmuş Fars kökenli bazı bilim adamlarına verilen bir unvandır. Bilim adamlarının bazıları al-Tusi unvanı ile adlandırılır bunlar:

<span class="mw-page-title-main">Tus, İran</span> İranda antik bir şehir

Tus Toos veya Tous veya Tus Tūs olarak bilinen, eski Yunanca Susia olarak bilinen İran'da Razavi Horasan eyaletinde antik bir şehirdir. Eskiden Partlar zamanında şehir Susia ismiyle bilinirdi. Yaşlı Pliny lakabıyla tanınan Romalı subay ve ansiklopedi yazarı Gaius Plinius Secundus'a (23-79) göre Susia, kaliteli ünlü baldıranotu ile tanınmıştır.

Douglas Morton Dunlop, Doğu Uygarlıkları, İslam veya Avrasya tarihleri üzerine uzmanlaşmış bir akademisyendir.

<span class="mw-page-title-main">İranlı bilim insanları listesi</span> İran kökenli bilim insanları listesi

Bu liste İranî kökenli bilim insanlarını içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">İbn-i Mülcem</span>

İbn-i Mülcem, Havârîc fırkası mensuplarından biri ve Ali bin Ebu Tâlib’in katili.

Yakub bin Tarık 8. yüzyılda Bağdat'ta yaşamış İranlı (Pers) astronom ve matematikçi.

<span class="mw-page-title-main">Kûhî</span> 10. yüzyıl İranlı matematikçi, fizikçi ve astronom

Kuhi veya Ebu Sehl Kuhi, Abū Sahl Wayjan ibn Rustam al-Kūhī Pers matematikçi, fizikçi ve astronomdu. Kuhi, Hazar Denizi'nin güneyindeki Amul, Taberistan'da bir bölge olan Kuh'tan idi ve 10. yüzyılda Bağdat'ta parladı. Kendisine atfedilen birçok matematiksel ve astronomik yazı ile en büyük geometricilerden biri olarak kabul edilir.

Muhyîl‐Millet ved‐Dîn Yahyâ Ebû Abdullah ibn Muhammed ibn Ebî El‐Şükr el‐Mağribî el‐Endelüsî ya da kısaca Muhyiddin el-Mağribî, İslam'ın Altın Çağı'nda yaşamış Endülüslü bir astronom, astrolog ve matematikçidir. Meraga Rasathanesi'nde çalışan ve en meşhurları Nasîrüddin Tûsî olan bir grup astronomdan biriydi. Muhyiddin, astronomi alanında geniş çaplı ve sistematik bir gezegen gözlemi projesi yürüttü ki bunlar sayesinde yeni astronomik parametreler geliştirilmiştir.

Abbas bin Saîd Cevherî, Al-ʿAbbās ibn Saʿid al-Jawharī Bağdat'taki Beyt'ül Hikmet'inde ve kısa bir süre Şam'da astronomik gözlemler yapan bir geometriciydi. Muhtemelen İran asıllıydı. En önemli eseri, yaklaşık 50 ek önerme içeren ve paralellik postülatını ispatlamaya çalışılan bir kanıtını da içeren Öklid'in Elemanları Üzerine Yorumu idi.

<span class="mw-page-title-main">İfrikiye</span> Kuzey Afrikada tarihi ülke

İfrikiye, profesyonel olarak el-Maghrib el-Adna bilinir, Orta Çağ tarihi boyunca, Constantinois ve Aurès, Tunus şehri ve Tripolitana'dan oluşan bölgeydi - hepsi daha önce Roma İmparatorluğu'nun Afrika Eyaleti'ne dahil edilmiş olanların bir parçasıydı.

Zic Güneş, Ay, yıldızlar ve gezegenlerin konumlarının astronomik hesaplamaları için kullanılan parametreleri tablolaştıran İslami astronomi kitabıdır.

Astronomi haritaları, katalogları ve araştırmaları kronolojisi

Abul-Hasan Kūshyār ibn Labbān ibn Bashahri Daylami (971–1029), Kûşyâr bin Lebbân, İran'ın Hazar Denizi'nin güneyindeki Deylem'den İranlı matematikçi, coğrafyacı ve astronomdur.

Abu-Abdullah Muhammed ibn İsa Māhānī Mahan'da doğan ve Abbasi Halifeliği Bağdat'ta aktif olan İranlı matematikçi ve astronomdur. Bilinen matematiksel çalışmaları arasında Öklid'in Elementleri, Arşimet'in Küre ve Silindir Üzerine ve İskenderiyeli Menelaus'un Sphaerica üzerine yorumları ve iki bağımsız inceleme yer alır. Arşimet'in ortaya koyduğu, bir küreyi belirli bir oranda iki cilde bölme sorununu çözmeye çalıştı, bu daha sonra 10. yüzyıl matematikçisi Ebu Ca'fer el-Hazin tarafından çözüldü. Astronomi üzerine hayatta kalan tek çalışması azimutların hesaplanması üzerineydi. Ayrıca astronomik gözlemler yaptığı biliniyordu ve arka arkaya üç ay tutulmasının başlangıç zamanlarına ilişkin tahminlerinin yarım saat içinde doğru olduğunu iddia etti.

<span class="mw-page-title-main">Muayyadüddevle</span>

Abu Mansur Buya, daha çok Muayyadüddevle lakabıyla bilinir. Hemedan (976–983), Cibal (977–983), Taberistan (980–983) ve Gürgan'in (981–983) Büveyhî emiriydi. Rüknüddevle'nin üçüncü oğluydu.

Ebü'l-Fazl Muhammed ibn Ebi Abdullah el-Hüseyin ibn Muhammed el-Katib, genellikle babasından sonra İbnü'l-Amîd olarak bilinir, Büveyhî hükümdarı Rüknüddevle'nin veziri olarak görev yapan bir İranlı devlet adamıydı. Rüknüddevle, 940'tan 970'teki ölümüne kadar otuz yıldır. İbnü'l-Amîd olarak da bilinen oğlu Ebü’l-Feth İbnü'l-Amîd, makamında onun yerini aldı.

<span class="mw-page-title-main">Ebû Bekir Sûlî</span> Türk asıllı Iraklı şair

Ebû Bekr Muhammed b. Yahyâ b. Abdillâh b. Abbâs b. Muhammed b. Sûl-Tegin el-Bağdâdî eş-Şatrancî es-Sûlî, bir Türk alimi ve üç Abbâsî halifesi Müktefî, onun halefi Muktedir ve daha sonra, aynı zamanda öğretmenlik yaptığı Râzî'nin saray arkadaşıydı. Ebû Bekir kitap dostuydu, mektuplar yazdı, editör-şair, tarihçi ve bir shatranj oyuncusuydu. Dönemin biyografi yazarı İbnü'n-Nedîm bize onun "erkeksi bir duruşu" olduğunu söyler. En ünlüleri Kitāb al- Awrāq ve Kitāb al-Shiṭranj olmak üzere birçok kitap yazdı.

<span class="mw-page-title-main">Plato Tiburtinus</span> 12. yüzyıl İtalyan astronomu ve matematikçisi

Platon Tiburtinus, 1116-1138 yılları arasında Barselona'da yaşamış 12. yüzyıl İtalyan matematikçisi, astronomu ve çevirmeniydi. En çok İbranice ve Arapça belgeleri Latinceye çevirmesiyle tanınır ve göründüğü kadarıyla usturlap hakkındaki bilgileri Arapçadan çeviren ilk kişidir.

Bu, Irak'ın Musul şehrinin yöneticilerinin listesidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.