İçeriğe atla

Ebu İbrahim el-Haşimi el-Kureyşi

Ebu İbrahim el Haşimi el-Kureyşi
2. Irak ve Şam İslam Devleti lideri
Görev süresi
31 Ekim 2019 - 3 Şubat 2022
Yerine geldiğiEbu Bekir el-Bağdadi
Yerine gelenEbu el-Hasan el-Haşimi el-Kureyşi
Kişisel bilgiler
Doğum Emir Muhammed Abdurrahman el-Mevli es-Selbi
5 Ekim 1976
Telafer, Irak[1]
Ölüm 3 Şubat 2022 (45 yaşında)
Atme, İdlib, Suriye
Ölüm nedeni İntihar saldırısı
Bitirdiği okul Musul Üniversitesi
Dini İslam (Selefilik)
Askerî hizmeti
Takma adı Haji Abdullah
Bağlılığı Baas Partisi (2003'e kadar)
El-Kaide (2003-2014)
Irak ve Şam İslam Devleti (2014-2022)
Rütbesi Subay (2003'e kadar)
Komutan (2003-2019)
Irak ve Şam İslam Devleti lideri - (2019-2022)
Çatışma/savaşları Irak Savaşı
Irak İç Savaşı

Ebu İbrahim el-Haşimi el-Kureyşi,[2] (Arapçaأبو إبراهيم الهاشمي القرشي)[3] (5 Ekim 1976 - 3 Şubat 2022), eski Irak ve Şam İslam Devleti lideri ve Irak ve Şam İslam Devleti'ne göre Ebu Bekir el-Bağdadi'nin ardından gelen ikinci İslam halifesi.[4] 2020 yılının Ocak ayında gerçek adı Emir Muhammed Abdurrahman el-Mevli es-Selbi (Arapçaأمير محمد عبد الرحمن المولي الصلبي) olarak açıklanmıştır.

Ebu Bekir el-Bağdadi'nin ölümü sonrası IŞİD meclisi tarafından lider olarak seçildi ve göreve getirildiği 31 Ekim 2019'da IŞİD'e yakın medyalarda açıklandı. Amerika Birleşik Devletleri, Kureyşi'nin öldürülmesi veya yakalanması için 5 milyon dolar ödül koydu.[5]

ABD Başkanı Joe Biden tarafından açıklanan bilgi ile 3 Şubat 2022'de ABD Özel Kuvvetleri tarafından düzenlenen harekâtta öldürüldüğü açıklandı.[6]

Yaşamı

Kureyşi, Emir Muhammed Abdurrahman el-Mevli es-Selbi adıyla Telafer, Irak'ta Irak Türkmeni[1] bir ailede doğdu. Musul Üniversitesinde şeriat hukuku üstüne eğitim aldı.[7] Üniversiteden mezun olduktan sonra Irak ordusunda subay olarak görev yapmaya başladı. Irak Savaşı sırasında Saddam'ın devrilmesiyle birlikte El-Kaide'ye katıldı. El-Kaide'de dini bir vekil ve genel şeriat hukukçusu olarak görev aldı. 2004 yılında Amerika Birleşik Devletleri kuvvetleri tarafından yakalandı ve Bucca Kampı'na götürüldü. Burada Ebu Bekir el-Bağdadi ile tanıştı.[8] Tahminlere göre, Bucca Kampı'ndan çıktıktan sonra El-Kaide'ye yeniden katıldı.

2014 yılında Irak ve Şam İslam Devleti ile El-Kaide ayrışınca El-Kaide'ye biatı reddetti IŞİD'e bağlılığını bildirdi. Yine 2014 yılında IŞİD'in Musul'u ele geçirmesinde önemli rol oynadı. Aynı yıl Ağustos ayında yapılan Yezidi katliamlarına katılan IŞİD komutanlarından birisiydi. Bu gelişmelerin ardından Ebu Bekir el-Bağdadi'nin vekili konumuna yükseldi.[9]

IŞİD'e göre Ebu İbrahim el-Haşimi el-Kureyşi Batı dünyasına karşı yürütülen savaşta tecrübeli ve bunun yanında dini eğitim almış bir komutandır.[10] IŞİD militanları onu "bilgin, emekçi, ibadetci, Cihat'ın önde gelen figürü, "savaş emiri" olarak tanımlamıştır.[11][12]

IŞİD lideri oluşu

Ebu Bekir el-Bağdadi'nin ölümü ile birlikte Ebu İbrahim el-Haşimi el-Kureyşi IŞİD meclisinde Suriye ve Irak'ta tüm toprakların kaybedilmesine rağmen "halife" unvanıyla seçildi.[11][12] Bağdadi'nin ölümü sonrası meclisin bu kadar hızlı lider seçmesi nedeniyle Ebu Bekir el-Bağdadi'nin Haşimi'yi kendisinden sonraki halife olarak atadığı, halefi olarak seçtiği düşünülmektedir.[13][14] Haşimi'nin lider oluşu IŞİD destekçilerinin Bağdadi'nin ölümünü reddettiği ve bu konuda spekülasyon oluşturduğu birkaç günün ardından gerçekleşti.[15]

IŞİD'in son zamanlarda yaşadığı toprak kayıpları sonrası IŞİD lideri olan Haşimi'nin yıpranmış ve uyuyan hücrelere sahip bir örgütün lideri olacağı bekleniyordu.[16] Bu yüzden "kül halifeliğinin hükümdarı" olarak anıldı. Bunun ötesinde bazı analistler Bağdadi'nin ölümüyle birlikte IŞİD'in dağılacağını düşünüyordu.[11] Buna karşın bazı analistlerse operasyonel açıdan Bağdadi'nin ölümünün IŞİD üstünde çok ciddi etkileri olmayacağını düşünüyorlardı.[17]

Biatlar

Haşimi IŞİD'in lideri olduktan sonra 2 Kasım'da Sina ve Bangladeş vilayetleri; 3 Kasım'da Somali vilayeti; 4 Kasım'da Pakistan ve Yemen vilayetleri; 5 Kasım'da Havran ve Horasan vilayetleri; 6 Kasım'da Tunus vilayeti; 7 Kasım'da Kuzey Afrika, Humus, Rakka, el-Hayr, Doğu Asya ve Orta Afrika vilayetleri; 8 Kasım'da Batı Asya vilayeti; 9 Kasım'da Batı Afrika, Mali, Burkina Faso ve El-Baraka vilayetleri; 12 Kasım'da Halep vilayeti; 14 Kasım'da Bağdat vilayeti; 15 Kasım'da Libya vilayeti; 16 Kasım'da Dicle vilayeti; 17 Kasım'da Diyala vilayeti; 18 Kasım'da Salah al-Din vilayeti; 19 Kasım'da Kerkük vilayeti; 22 Kasım'da Endonezya vilayeti, 29 Kasım'da Azerbaycan vilayeti Haşimi'ye biat ettiğini bildirdi. Bu biatların örgüt içinden gelen çatlak seslerin bastırılması konusunda önemli olduğu düşünülmektedir.[18]

Kaynakça

  1. ^ a b Chulov, Martin; Rasool, Mohammed (20 Ocak 2020). "Isis founding member confirmed by spies as group's new leader". The Guardian. 20 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2020. 
  2. ^ "Supporters Begin Flocking to New Islamic State Leader | Voice of America - English". www.voanews.com (İngilizce). 1 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2020. 
  3. ^ "تنظيم الدولة الإسلامية يعلن عن "خليفة" أبو بكر البغدادي". BBC News Arabic (Arapça). 31 Ekim 2019. 31 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2020. 
  4. ^ "Islamic State Group Names Successor to Al-Baghdadi". NBC Los Angeles. 5 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2020. 
  5. ^ "Amir Muhammad Sa'id Abdal-Rahman al-Mawla". 21 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2020. 
  6. ^ "President Biden on Twitter". 3 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2022. 
  7. ^ "Amir Mohammed Abdul Rahman al-Mawli a.k.a. Abu Ibrahim al-Hashimi al-Quraishi". Counter Extremism Project (İngilizce). 29 Ocak 2020. 5 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2020. 
  8. ^ "Islamic State appoints Amir Mohammed Abdul Rahman al-Mawli al-Salbi as new leader". The Financial Express. 21 Ocak 2020. 21 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2020. 
  9. ^ "UN report warns ISIS is reasserting under new leader believed to be behind Yazidi genocide". CNN. 30 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2020. 
  10. ^ "Privacy settings". myprivacy.dpgmedia.net. 5 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2020. 
  11. ^ a b c "Islamic State names new leader, confirms death of Baghdadi in US raid". ABC News (İngilizce). 1 Kasım 2019. 1 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2020. 
  12. ^ a b Sanchez, Raf (31 Ekim 2019). "Islamic State announces new leader after death of Abu Bakr al-Baghdadi". The Telegraph. 31 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2020. 
  13. ^ "Islamic State confirms Baghdadi's death, names new 'Emir of the Faithful' | FDD's Long War Journal". www.longwarjournal.org. 1 Kasım 2019. 1 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2020. 
  14. ^ Sanchez, Raf (1 Kasım 2019). "Why Isil's new leader Abu Ibrahim al-Hashemi al-Qurayshi has inherited an empire in ruins". The Telegraph. 1 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2020. 
  15. ^ "Isis just announced the name of its new leader after the death of Baghdadi". The Independent (İngilizce). 31 Ekim 2019. 31 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2020. 
  16. ^ "ISIL confirms death of leader al-Baghdadi, names new chief". www.aljazeera.com. 31 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2020. 
  17. ^ "What to Know About the New Leader of ISIS". Time (İngilizce). 2 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2020. 
  18. ^ "Caliph Incognito: The Ridicule of Abu Ibrahim al-Hashimi". www.jihadica.com. 15 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Irak ve Şam İslam Devleti</span> Irak, Suriye ve Afrikada faaliyet gösteren Selefi cihatçı silahlı örgüt

Irak ve Şam İslam Devleti veya 2014'ten beri kullandığı resmî isimle İslam Devleti, ağırlıklı olarak Afrika'da, ayrıca Irak ve Suriye'de de etkinlik gösteren, bu bölgede hilâfet devleti kurmak amacıyla güvenlik güçlerine ve sivillere karşı eylemler yapan yasa dışı, silahlı ve ele geçirdiği topraklardaki meşruluğu hiçbir ülke tarafından devlet olarak tanınmayan Selefi cihatçı örgüttür. Avrupa Birliği ve Birleşmiş Milletler ile aralarında ABD, Türkiye, Suudi Arabistan, Kanada'nın da bulunduğu pek çok ülke ve kuruluş tarafından terör örgütü olarak tanınmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ebu Bekir el-Bağdadi</span> IŞİDin lideri

Ebu Bekir el-Bağdadi veya doğum ismiyle İbrahim Avvad İbrahim Ali el-Bedri el-Samarai, kendini İslam halifesi ilan etmiş, silahlı örgüt IŞİD'in kurucusu ve 2014'ten 2019'a kadar lideriydi.

<span class="mw-page-title-main">Haziran 2015 Kobani saldırısı</span> Vikimedya liste maddesi

Haziran 2015 Kobani saldırısı, IŞİD'in Kobani kentine gerçekleştirdiği saldırıdır. Tel Abyad'ın YPG'nin eline geçtiği ve YPG'nin Rakka'ya doğru ilerlediği dönemde gerçekleşen bu saldırı, IŞİD'in Kobani'yi yeniden ele geçirmekten ziyade dikkatleri bu yöne çekelbilmek için gerçekleştirdiği bir intihar saldırısı olarak değerlendirilmiştir.

Abdurrahman Mustafa el-Kaduli, bilinen adıyla: Ebu Ali el-Enbari Ebu Ala el-Afri, Irak İslam Devleti üyesi grubun iki numaralı ismi. IŞİD lideri Ebubekir el-Bağdadi'nin sağ koludur.

Tarkan Taymurazoviç Batıraşvili, Irak ve Şam İslam Devleti'nin liderlerinden biri ve askeri komutanı olan Çeçen militan.

Taha Subhi Falaha olarak bilinen Ebu Muhammed El-Adnani El-Şami, eski IŞİD sözcüsü. IŞİD'in lideri Ebu Bekir el-Bağdadi'ye yakınlığıyla bilinen İdlib doğumlu Adnani, örgütün Suriye'deki önde gelen liderleri arasında yer almaktaydı. Adnani'nin IŞİD'in dış operasyonlarının ana mimarı ve örgütün sözcüsü olarak IŞİD militanlarının hareketlerini koordine ederek ve '‘yalnız kurt’' isimli saldırılarını doğrudan desteklemekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Irak İslam Devleti</span> silahlı cihatçı Selefi örgüt (2006-2013)

Irak İslam Devleti, el-Kaide'ye bağlı olarak Irak'ta faaliyet gösteren silahlı cihatçı Selefi örgüttür.

Ebu Eyyub el-Mısri veya diğer tanınan adıyla Ebu Hamza el-Muhacir, Irak el-Kaidesi, Mücahit Şura Meclisi ve Irak İslam Devleti'nde yöneticilik yapan Mısırlı İslamcı.

<span class="mw-page-title-main">Ebu Muhammed el-Cevlani</span> Örgüt lideri

Ahmed Hüseyin el-Şara veya tanınan adıyla Ebu Muhammed el-Cevlani, silahlı İslamcı grup Şam Fethi Cephesi'nin kurucusu ve lideri olan, daha sonra Şam Fethi Cephesi'ni bir araya getirdiği muhalif gruplarla genişleterek kurduğu Tahrir el-Şam örgütünün kurucusu ve lideri olan Suriyeli, İslamcı. Grubun öncülü olan el-Nusra Cephesi'nin de kurucusu ve lideriydi.

<span class="mw-page-title-main">Isnilon Hapilon</span>

Isnilon Totoni Hapilon, IŞİD'e bağlı Filipinli cihatçıdır.

Kayla Mueller ya da tam adıyla Kayla Jean Mueller, Amerikalı insan hakları aktivisti ve insani yardım görevlisi. 2013 yılında Suriye İç Savaşı sürerken gönüllü olarak gittiği Halep'te Sınır Tanımayan Doktorlar'a ait hastanenin çıkışında kaçırıldı. Kısa süre sonra Irak ve Şam İslam Devleti (IŞİD) tarafından kaçırıldığı anlaşıldı. 500 günden fazla süre IŞİD'in elinde esir kaldı. İşkence gördü ve tecavüze uğradı. 6 Şubat 2015'te öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Ebu Bekir el-Bağdadi'nin ölümü</span> Kayla Mueller Operasyonu

Ebu Bekir el-Bağdadi'nin ölümü veya Amerikan ordusunun verdiği kod adıyla Kayla Mueller Operasyonu. Kayla Mueller Operasyonu Irak ve Şam İslam Devleti lideri Ebu Bekir el-Bağdadi'yi öldürmek amacıyla yapılmış, Bağdadi'nin esir düşeceğini anlayınca üstündeki bomba yüklü yeleği patlatıp intihar etmesiyle birlikte başarıyla tamamlanmış operasyondur. Operasyon Suriye'nin İdlib iline bağlı Barisha köyünde gerçekleştirilmiştir. Kayla Mueller Operasyonu'nu yöneten General Kenneth Frank McKenzie'ye göre Bağdadi operasyon sırasında Amerikan güçlerinden kaçmak istemiş, tünele sıkışmış; yakalanacağını anlayınca üstündeki bomba yüklü yeleği patlatarak intihar etmiş ve kendisiyle birlikte yanındaki iki çocuğunu da öldürmüştür.

Ebu Ömer el-Bağdadi, Ebu Hamza el-Bağdadi veya doğum adı olan Hamid Dawud Mohamed Khalil al Zawi adlarıyla da bilinir. 7 islamcı örgütün birleşerek oluşturduğu Mücahit Şura Meclisinde liderlik yapan kişilerden birisiydi, Mücahit Şura Meclisinin lağvedilmesinden sonra kurulan Irak İslam Devleti'nin liderliğini yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ebu Fatıma el-Caheyşi</span>

Ni'ma Abd Nayef al-Jabouri doğum adıyla bilinen Ebu Fatıma el-Caheyşi, Irak ve Şam İslam Devleti'nin liderlerinden birisidir. Örgütün Kerkük sorumlusu olmadan önce Irak'ın güneyinde gerçekleştirilen IŞİD operasyonlarının komutanlığını yapmıştır. Örgütün koalisyon güçlerinin müdahalesiyle birlikte kan kaybetmesi sonrası birçok bölgede valilik görevi üstlenmiş, IŞİD hiyerarşisinde yükselmeye başlamıştır. Ebu Bekir el-Bağdadi öldürülmeden önce el-Caheyşi'nin Bağdadi'nin yanındaki militanlardan birisi olduğu, Irak'ta Bağdadi'nin temsilcisi olarak görev yaptığı çeşitli kaynaklarca bildirilmiştir. Ebu Müslim et-Türkmeni'nin 18 Ağustos 2015'te Musul'da Amerika Birleşik Devletleri saldırısı sonucu öldürülmesiyle birlikte et-Türkmeni'nin yerine atanmıştır.

Beyci Muharebesi , Irak Silahlı Kuvvetlerinin 29 Ekim 2014'te Beyci'yi geri almak için taarruz gerçekleştirmesiyle başlayan muharebedir.

Ebu el-Hasan el-Haşimi el-Kureyşi, Irak ve Şam İslam Devleti'nin 3. lideridir. 10 Mart 2022'de, Ebu İbrahim el-Haşimi el-Kureyşi'nin ölümünden sonra, IŞİD'in yeni sözcüsü Ebu Ömer el-Muhacir tarafından sesli bir mesajla halife seçildiği ilan edildi. Türkiye, 26 Mayıs 2022'de İstanbul'da tutuklandığını iddia etmiştir. IŞİD, haftalık çıkardığı haber bülteni olan En-Nebe'nin 347. sayısında bu iddiayı yalanlanmıştır. 30 Kasım 2022'de; bir çatışma esnasında öldürüldüğü, yerine Ebu el-Hüseyin el-Hüseyni el-Kureyşi'nin atandığı duyurulmuştur.

DEAŞ topraklarının çekirdeği, örgütün önemli kentsel, kırsal ve çöl bölgelerini kontrol ettiği Irak ve Suriye'de idi. DEAŞ ayrıca Afganistan'da, Batı Afrika'da ve muhtemelen Sahra'da, Somali'de, Mozambik'te, ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde toprak kontrol ediyor ve geçmişte Libya'da, Filipinler'de, Mısır'da ve Yemen'de toprak kontrol ediyordu. Örgütün ayrıca herhangi bir toprak kontrol etmemesine rağmen Hindistan'da, Pakistan'da, Bangladeş'te, Cezayir'de, Irak'ta, Tunus'ta, Kafkasya'da, Suudi Arabistan'da, Türkiye'de ve Azerbaycan'da isyancı hücreleri vardır. Ayrıca 2014 tarihli bir videoda IŞİD, Kürt topraklarını ele geçirmeleri halinde Kürdistan Vilayeti yapacaklarını belirtti. Mart 2019'un sonlarına doğru, Suriye'deki IŞİD bölgesi yalnızca Suriye Çölü'ndeki kuşatma altında 4.000 km2'lik bir cebe indirildi. Bölge, Suriye hükûmet güçleri ve müttefikleri tarafından çevrildi. Suriye ordusu cebe yönelik tarama operasyonları ve hava saldırıları gerçekleştirdi, ancak sınırlı bir başarı elde etti.

Ebu el-Hüseyin el-Hüseyni el-Kureyşi, Irak ve Şam İslam Devleti'nin dördüncü lideridir. 30 Kasım 2022 tarihinde; IŞİD sözcüsü Ebu Ömer el-Muhacir tarafından sesli bir mesaj aracılığıyla, Ebu el-Hasan el-Haşimi el-Kureyşi'nin çatışma esnasında öldürüldüğü ve yerine kendisinin atandığı duyurulmuştur. 30 Nisan 2023'te Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Milli İstihbarat Teşkilatının Ebu el-Hüseyin'in izini sürdüğünü ve önceki gün, 29 Nisan'da öldürdüğünü açıkladı.

Ebu Hafs el-Haşimi el-Kureyşi, Irak ve Şam İslam Devleti'nin beşinci ve mevcut halifesi olan bir militandır. Selefi Ebu el-Hüseyin el-Hüseyni el-Kureyşi'nin ölümünden dört ay sonra IŞİD sözcüsü Ebu Huzeyfe el-Ensari tarafından 3 Ağustos 2023 tarihinde sesli bir mesajla halife olarak ilan edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">IŞİD'in Askeriyesi</span>

IŞİD Ordusu, IŞİD'in savaşan militan gücüdür. En güçlü dönemindeki toplam kuvvet büyüklüğünün on binlerce kişiden iki yüz bin kişiye ulaştığı tahmin ediliyordu. IŞİD'in silahlı kuvvetleri, 2014'teki hızlı toprak genişlemesi sırasında hızla büyüdü. 2014'te kendisine dahil edilen gruplar da dahil olmak üzere IŞİD ordusu, Libya ve Nijerya'daki birçok yerde açıkça faaliyet gösteriyor ve toprakları kontrol ediyor. Ekim 2016'da Somali, Puntland'daki Kandala şehrini ele geçirdi. 2014'te doğu Suriye'nin büyük bir kısmını ve batı Irak'ın büyük bir kısmını ele geçirdi ve topraklarını ancak 2019'da kaybetti. Ayrıca Lübnan, İran ve Ürdün ile sınır çatışmalarına girdi ve buralara saldırılar düzenledi. IŞİD ile bağlantılı gruplar; Cezayir, Pakistan, Filipinler ve Batı Afrika gibi birçok yerde faaliyet gösteriyor. Ocak 2015'te IŞİD'in Afganistan'da ve Yemen'de askeri varlığının olduğu da doğrulandı.