İçeriğe atla

Ebû Mûsâ Hârûn

Ebû Mûsâ Hârûn
Hârûn'un saltanatında 896/7'de Halep'de basılan altın dinar, son derece nadir bulunan paralar
Tolunoğlu Hükümdarı
Hüküm süresi896–904
Önce gelenEbü'l-Asâkir Ceyş
Sonra gelenŞeybân bin Ahmed bin Tolun
DoğumMısır
Ölüm30 Aralık 904
Mısır
HanedanTolunoğulları
BabasıHumâreveyh bin Ahmed bin Tolun

Ebû Mûsâ Hârûn bin Humâreveyh (Arapçaهارون بن خمارويه; ö. 30 Aralık 904) Mısır'ın dördüncü Tulunoğulları vasal Emiri'ydi. (896–904). Ordu komutanları tarafından öldürülen ağabeyi Ebü'l-Asâkir Ceyş'in yerine geçmiştir. Devlet işlerini vezir Ebu Cafer ibn Ali'ye bırakmış ve sefahat dolu lüks bir hayat yaşamayı tercih etmiştir. Bu durum, devlet maliyesi düzenlenemesine ve ordu liderleri giderek daha fazla güç kazanmaları nedeniyle ülkede büyüyen bir krize yol açtı.

Humâreveyh'in ölümünden sonra, Tolunoğulları, Humâreveyh'in küçük yaştaki mirasçıları döneminde istikrarsız bir döneme girdiler; oğlu Ebü'l-Asâkir Ceyş, Kasım ayında tahttan indirilerek öldürülürken, yerine küçük kardeşi Hârûn (896-904) geçti. Mutazıd bundan hızla yararlandı: 897'de Avasım sınır eyaletleri üzerindeki kontrolünü genişletti; Tolunoğulları Humus'un kuzeyindeki tüm Suriye'yi geri vermeye zorladı; ve Harun'un halife tarafından tanınması karşılığında yıllık haraç miktarını 450.000 dinara çıkardı.[1][2] Sonraki birkaç yıl boyunca, Tolunoğulları toprakları, Karmatî saldırılarının artmasıyla birlikte iç karışıklıklar yaşamaya devam etti ve bu durum, birçok Tolunoğulları takipçisinin yeniden canlanan Halifeliğe geçmesiyle sonuçlandı.[1]

Kaynakça

Özel
  1. ^ a b Bonner 2010, s. 336.
  2. ^ Kennedy 2004, s. 181.
Genel

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tolunoğulları</span> Mısırda kurulmuş Türkî Memluk hanedanı

Tolunoğulları, Batlamyus Hânedânı idaresinden sonra Mısır'ı ve Suriye'nin çoğunu yöneten ilk bağımsız hanedan olan Türk kökenli bir Memlûk hanedanıydı. Bu devletin bir diğer önemi ise Müslüman olan Türklerin kurduğu ilk bağımsız devlet olmasıydı. İslam Halifeliği'ni yöneten Abbâsî Hanedanı'nın merkezî otoritesinden ayrıldıkları 868'den 905'e kadar bağımsız kaldılar.

<span class="mw-page-title-main">İhşîdîler</span> Mısırda kurulup Hicaz ve Levanta doğru genişlemiş bir emirlik

İhşîdîler Hanedanı ya da Akşitler, 935'ten 969'a kadar Mısır ve Levant'ı yöneten bir Türk Memlûk hanedanıydı. Bir Türk Memlûk askeri olan Muhammed bin Toğaç, Abbasi halifesi Râzî tarafından Vali olarak atandı. Hanedan, Abbasiler adına valiler olarak konumlarını yansıtan Arapça "Wāli" unvanını taşıdı. Fâtımî ordusu 969'da Fustat'ı fethettiğinde İhşîdîler sona erdi. Ailenin mezarı Kudüstedir.

<span class="mw-page-title-main">Mutasım</span> Sekizinci Abbasi halifesi

Mutasım veya Abbas el-Mutasım Billâh Tam Adı: Ebû İshâk "el-Muʻtasım bi’l-Lâh" 'Abbas bin Hârûn er-Reşîd, sekizinci Abbasi halifesi. Harun Reşid'in küçük oğluydu ve annesi Harun Reşid'in Türk asıllı bir cariyesi idi. 833'te kardeşi Memun'un yerine tahta geçti.

<span class="mw-page-title-main">Yermük Muharebesi</span> Müslüman Arap ordularının Bizans İmparatorluğu ile yaptığı muharebe (636)

Yermük Muharebesi, Halid bin Velid komutasındaki İslam ordusuyla Bizans İmparatorluğu'nun Yermük'te yaptığı, Arap-Bizans savaşlarının en büyük muharebesidir.

<span class="mw-page-title-main">Mutazıd</span> 16. Abbasi halifesi

Mutazıd veya Ahmed el-Mutezîd Billâh Tam Adı: Ebû’l-'Abbâs "el-Mu'tezîd bi’l-Lâh" ʿAhmed bin Tâha el-Muvaffak bin Câʿfer el-Mûtevekkil (d: 857- ö. Ekim 902. 892-902 döneminde hükümdarlık yapan onaltıncı Abbasi halifesidir. Ekim 892'de amcası Halife Mutemid'in ölmesi ile halife olmuş; 10 yıl kadar süren bir halifelikten sonra 902'de ölmüştür. Yerine bir Türk asıllı cariyeden olan oğlu Muktefi Abbasi halifesi olarak tahta geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Müktefî</span>

Muktefi veya ʿAlî el-Muktefî Billâh Tam Adı: Ebû Ahmed "el-Muktefî bi’l-Lâh" ʿAlî bin ʿAhmed el-Mu'temid Abbasi halifelerinin onyedincisidir. 902 senesinde halife oldu ve 908'de öldü. Abbasi hakimiyetindeki geniş topraklarda parçalanmalar başlamış ve eyalet valileri birer birer bağımsızlıklarını ilan etmeye başlamışlardı. Muktefi, bu parçalanmayı durdurdu ve Abbasi hakimiyetini yeniden tesis etti.

Damyanah ya da Damian ve soy ismi Gulam Yazman, İslam dinine dönmüş Bizanslı Yunan asıllı, 896 ile 897 yılları arasında Tarsus valiliği yapmış ve erken 10. yüzyılda Bizans İmparatorluğu'na karşı yapılan deniz akınlarının önde gelen liderlerinden birdir.

<span class="mw-page-title-main">Orta Çağ İslam dünyasında astronomi</span>

İslam astronomisi, özellikle İslam'ın Altın Çağı sırasında, İslam dünyasında yapılan astronomik gelişmeleri kapsar ve çoğunlukla Arapça yazılmış eserlerden oluşur. Bu gelişmeler özellikle Uzak Doğu ve Hindistan'da daha sonra Orta Doğu, Orta Asya, Endülüs ve Kuzey Afrika'da gerçekleşti. Orta Çağ İslam astronomisi, yabancı dildeki kaynakların özümsenmesi ve bu kaynakların birbiriyle benzeşmeyen unsurlarının İslami özelliklere sahip bir bilim yaratmak için birleştirilmesi gibi yönleri nedeniyle diğer İslami bilimlerin doğuşuyla paralellik gösterir. Bu kaynaklar özellikle Arapça diline tercüme edilmiş ve üzerine çalışmalar gerçekleştirilmiş Yunan, Sasani ve Hint eserlerinden oluşuyordu.

Seyyide Şirin Seyyide olarak da bilinen), Rey'in Büveyhî hükümdarı Fahrüddevle'nin eşi olan Büveyhî prenses. Oğlu Mecdüddevle döneminde Rey'in fiili hükümdarıydı.

<span class="mw-page-title-main">Küçük Asya'nın Abbasi işgali (782)</span>

782 Küçük Asya'nın Abbasi işgali, Abbasi Halifeliği'nin Bizans İmparatorluğu'na karşı başlattığı en büyük operasyonlardan biriydi. İşgal, bir dizi Bizans başarısının ardından Abbasi askerî gücünün bir göstergesi olarak başlatıldı. Abbasi veliahtı, geleceğin Harun al-Rashid komutasındaki Abbasi ordusu, Bizans başkenti Konstantinopolis'ten Boğaz'ın karşısındaki Hrisopolis'e kadar ulaştı, ikincil güçler Batı Anadolu'ya baskın düzenledi ve burada Bizans güçlerini mağlup etti. Harun, Konstantinopolis'e saldırmak niyetinde olmadığı ve bunu yapacak gemileri olmadığı için geri döndü.

Toğç bin Cuff bin İltekin bin Furan bin Furı bin Hakan Abbasi Halifeliğine ve özerk Tulunid hanedanına hizmet eden bir Türk askeri subaydı. İhşîd hanedanlığının kurucusu Muhammed bin Toğaç'in babasıydır.

Ebü'l-Fazl Muhammed ibn Ebi Abdullah el-Hüseyin ibn Muhammed el-Katib, genellikle babasından sonra İbnü'l-Amîd olarak bilinir, Büveyhî hükümdarı Rüknüddevle'nin veziri olarak görev yapan bir İranlı devlet adamıydı. Rüknüddevle, 940'tan 970'teki ölümüne kadar otuz yıldır. İbnü'l-Amîd olarak da bilinen oğlu Ebü’l-Feth İbnü'l-Amîd, makamında onun yerini aldı.

Ebü’l-Müsennâ Ömer b. Hübeyre b. Muâviye b. Sükeyn el-Fezârî, bu dönemin Kays-Yaman ihtilafında önemli bir rol oynayan önde gelen bir Emevi generali ve Irak valisiydi.

<span class="mw-page-title-main">Mekke Muharebesi (883)</span> 883de muharebe

Mekke Muharebesi, Mısır ve Suriye'nin Tolunoğulları hükümdarı Ahmed bin Tolun'un güçleri ile Seferî emirliği tarafından desteklenen Abbâsî güçleri arasında 883 yılında yapılan silahlı bir çatışmadır. Muharebe, hac sırasında şehrin velayetini kimin alacağını belirlemek için Batı Arap Yarımadası'nda Mekke'de gerçekleşmiştir. Abbasi-Saffari zaferi ve Tuluni güçlerinin Mekke'den sürülmesiyle sona ermiştir.

Berîdîler, Abbâsî tarihinde önemli rol oynayan ailelerden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Ebü’l-Fevâris Ahmed</span> İhşîdî hanedanının hükümdarı

Ebü'l-Fevâris Ahmed bin Ali el-İhşîd, 968-969 yılları arasında Mısır, Suriye ve Hicaz'ı yöneten İhşidî hanedanının özerk hükümdarlarının sonuncusudur. Ancak çocuktu ve fiilen hükümdarlık yapmamış, önce vezir Cafer bin Furat'ın, sonra da amcası Ebü'l-Hasan bin Ubeydullah bin Toğaç'ın himayesi altında bulunmuştur. Saltanatı, 969 yazında Fatımiler'in Mısır'ı fethetmesiyle son bulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Humâreveyh bin Ahmed bin Tolun</span> Mısırlı emir (884-896)

Ebü'l-Ceyş Humâreveyh bin Ahmed bin Tolun Tolunoğulları hanedanının kurucusu Ahmed bin Tolun'un oğluydu. Mısır ve Suriye'nin özerk hükümdarı olan babası onu halefi olarak atadı. İbn Tolun Mayıs 884'te öldüğünde, Humâreveyh onun yerine geçti. Kendisini tahttan indirme girişimini bozguna uğrattıktan sonra, 886'da Abbasi Halifeliği'nden miras kalan bir vali olarak Mısır ve Suriye üzerindeki yönetiminin tanınmasını başardı. 893'te anlaşma yeni Abbasi Halifesi Mutazıd ile yenilendi ve kızı Katr en-Nada'nın halifeyle evlenmesiyle mühürlendi.

Ebü'l-Asâkir Ceyş bin Humâreveyh Mısır'daki Tolunoğullarının üçüncü emiridir ve 896'da kısa bir süre hüküm sürmüştür.