İçeriğe atla

East India Company

Başlığın diğer anlamları için Doğu Hindistan Şirketi (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Doğu Hindistan Şirketi
East İndia Company (İngilizce)
TipKamu Kısmen devlete bağlı şirket[1]
EndüstriUluslararası Ticaret
Kuruluş31 Aralık 1600
KurucuThomas Smythe
Feshedilme1 Haziran 1874
Genel merkeziDoğu Hindistan şirketi evi,
Londra
,
Birleşik Krallık

Doğu Hindistan Şirketi, İngiliz Doğu Hindistan Şirketi veya Britanya Doğu Hindistan Şirketi, (İngilizce: East India Company) Kraliçe'den Hint Okyanusu bölgesinde ticaret yapmak için ayrıcalık alabilen deniz tüccarları tarafından 31 Aralık 1600'de kurulan bir İngiliz ve daha sonra bir İngiliz anonim şirketiydi.

1588'de Sir Francis Drake komutasındaki İngiliz donanmasının İspanya donanmasını ağır bir yenilgiye uğratmasından sonra, İngiliz ticaret gemileri okyanuslarda daha etkin faaliyet göstermeye başlayıp özellikle Hindistan seferlerine başladılar. Denizci tacirler bir araya gelip sermayelerini arttırırlarken, İngiltere kraliçesi I. Elizabeth'den de ayrıcalıklar almaya çalıştılar. Sonunda 31 Aralık 1600'de Doğu Hindistan Şirketi için bu ayrıcalıkları almayı başardılar. Doğu Hindistan Şirketi veya İngiliz Doğu Hindistan Şirketi,[2] Doğu Hint Adaları'yla ticaret amacıyla kurulmuş olan; ama daha çok Hint altkıtasıyla ticaret yapan bir İngiliz (1707'den sonra Britanya) anonim şirketiydi. Doğu ve Güneydoğu Asya'da bir ticaret tekeli olarak ortaya çıkan şirket zamanla politik bir oluşum hâline geldi.[2] 18. yüzyılın başlarından 19. yüzyılın ortalarına kadar Britanya emperyalizminin bir aracı olarak kullanıldı.[2] 19. yüzyılda Çin'deki faaliyetleri Britanya etkisinin Çin'e yayılmasında etkili oldu.[2]

Şirkete 1600 yılında kraliyet imtiyaznamesi verilmiştir,[3] bu da onu Avrupa'daki diğer Doğu Hindistan şirketleri içerisinde en eskisi yapmaktadır. Şirketin hisseleri zengin tüccarlara ve asilzadelere aitti. Hükûmetin hiç hissesi yoktur ve şirket üzerinde sadece dolaylı kontrole sahipti. Şirketin kendine ait büyük bir ordusu mevcuttur ve bu orduyla Hindistan'ın önemli bölümünü kontrol etmekteydi.

Şirketin ana ticaret maddeleri afyon (uyuşturucu), pamuk, ipek, çivit boyası, tuz, güherçile ve çaydı. Şirket Hindistan'ın büyük kısmını yönetimi altına aldı, bu bölgelerde askerî güç kullandı. Hindistan'da şirket yönetimi etkin olarak 1757'de Plassey Muharebesi'yle başladı ve 1858 yılına kadar devam etti. 1857 Hint Ayaklanması'nın ardından 1858 Hindistan Hükümeti Yasasıyla Britanya kraliyetine Hindistan'da doğrudan yönetimi verildi. Şirket 1773 Düzenleme Yasası'yla 1874 yılında feshedildi.

Şirketin Bayrakları

  • Doğu Hindistan Şirketi Bayrağı (1707'den önce)
    Doğu Hindistan Şirketi Bayrağı (1707'den önce)
  • Doğu Hindistan Şirketi Bayrağı (1707-1801)
    Doğu Hindistan Şirketi Bayrağı (1707-1801)
  • Doğu Hindistan Şirketi Bayrağı (1801-1874)
    Doğu Hindistan Şirketi Bayrağı (1801-1874)

Kaynakça

  1. ^ "East India Company | Definition, History, & Facts | Britannica". 20 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ a b c d "East India Company." Encyclopædia Britannica Ultimate Reference Suite. Chicago: Encyclopædia Britannica, 2012.
  3. ^ The Register of Letters &c. of the Governor and Company of Merchants of London trading into the East Indies, 1600–1619 29 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. On page 3, a letter written by Elizabeth I on 23 January 1601 ("Witnes or selfe at Westminster the xxiiijth of Ianuarie in the xliijth yeare of or Reigne.") states, "Haue been pleased to giue lysence vnto or said Subjects to proceed in the said voiadgs, & for the better inabling them to establish a trade into & from the said East Indies Haue by or tres Pattents vnder or great seale of England beareing date at Westminster the last daie of december last past incorporated or said Subjecte by the name of the Gournor & Companie of the merchaunts of London trading into the East Indies, & in the same tres Pattents haue geven them the sole trade of theast Indies for the terme of XVteen yeares ..."

İlgili Araştırma Makaleleri

Çok uluslu şirket, en az iki ülkede üretim ve hizmet sunan şirkettir. Bazı büyük çok uluslu şirketin bütçeleri pek çok küçük ülkeyi geçmektedir. Dünyanın en büyük 100 ekonomisinden 51'i çok uluslu şirketlerdir. Uluslararası ilişkilerde, ekonomik güçleri, geniş finansal kaynakları ve lobi çalışmaları sayesinde güçlü bir etkileri vardır.

<span class="mw-page-title-main">Britanya İmparatorluğu</span> Birleşik Krallık tarafından yönetilmiş devletler ve dominyonlardan oluşan imparatorluk

Britanya İmparatorluğu, Birleşik Krallık veya öncül devletleri tarafından yönetilen dominyonlar, sömürgeler, himayeler ve mandalar ile diğer bağımlı bölgelerden oluşmuş olan imparatorluktur. 16. ve 17. yüzyıllarda İngiltere Krallığı tarafından kurulan denizaşırı sömürgeler ve ticaret karakolları olarak başlamıştı. En güçlü döneminde tarihteki en geniş topraklara sahip devlet olmasının yanı sıra bir yüzyıldan fazla bir süre boyunca dünyanın en önde gelen küresel gücüydü. 1922'de 458 milyon kişi, yani dünya nüfusunun neredeyse dörtte biri, Britanya İmparatorluğu'nun egemenliği altındaydı ve toprakları 33.000.000 km2'lik alanı kapsıyordu. Bu derece geniş bir coğrafyaya hükmettiği için siyasi, dilsel ve kültürel kalıtı hâlen yaygın olarak devam etmektedir. Gücünün doruklarındayken, dünya geneline yayılmış toprakları nedeniyle her zaman en az bir bölgesinde gün ışığı olmasından ötürü "üzerinde güneş batmayan imparatorluk" olarak da tanımlanmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri bayrağı</span> Ulusal bayrak

Amerika Birleşik Devletleri bayrağı, Amerika Birleşik Devletleri'ne ait resmi ulusal bayrak.

<span class="mw-page-title-main">Amboyna Olayı</span>

Amboyna Olayı, 1623 yılında Ambon Adası'nda on tanesi İngiliz Doğu Hindistan Şirketi hizmetinde olmak üzere Japon ve Portekizli tüccarlar ile bir Portekizliden oluşan yirmi bir kişinin Hollanda Doğu Hindistan Şirketi (VOC) ajanları tarafından vatana ihanet suçlamasıyla işkence edilerek idam edilmesidir. Olay İngiltere ve Birleşik Eyaletler Doğu Hindistan şirketleri arasında baharat ticaretinde yaşanan yoğun rekabetin bir sonucunda çıkmış ve 17. yüzyılın sonlarına kadar iki ülke arasında bir gerilim yaratmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Hint Adaları</span>

Doğu Hint Adaları, Güneydoğu Asya'da, başlıcaları Malezya Takımadaları olan adalar. Geçmişte Baharat Adaları olarak da anılan adalar, dünyanın en büyük takımadalarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Britanya Hindistanı</span> Büyük Britanyanın Hindistan kolonisi (1858-1947)

Sömürge Hindistanı, Britanya Hindistanı, Britanya Rajı ya da Hindistan İmparatorluğu 1858'den 1947'ye kadar Birleşik Krallık'ın Hindistan kolonisinin adıdır. Bu dönem ayrıca dominyon periyodu olarak da adlandırılmıştır. İngiltere kontrolündeki bölge güncel kullanımda Hindistan (India) adıyla bugünkü Hindistan, Pakistan Bangladeş ve Myanmar ülkelerini kapsıyordu. Yöneticisi İngiliz Kraliyet ailesi idi. Başkenti Kalküta (1858-1912) ve Yeni Delhi (1912-1947) olmuştu. Hindistan olarak,1945’te San Fransisco’da II. Dünya Savaşı’nın ardından oluşturulan Birleşmiş Milletler'in kurucu üyesi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Hindistan bayrağı</span> Ulusal bayrak

Hindistan bayrağı, Hindistan devletinin resmi bayrağı. Hindistan'ın bağımsızlığını kazandığı 1947 yılında kabul edildi.

<span class="mw-page-title-main">Maratha İmparatorluğu</span>

Maratha İmparatorluğu ya da Maratha Konfedarasyonu, 1674-1818 yılları arasında varlığını sürdürmüş Hint devletidir. Güney Asya'da yayılmış ve 2.8 milyon km²'lik bir alana hükmetmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Britanya Krallığı</span> 1707-1801 yılları arasında Kuzeybatı Avrupada egemen olan bir devlet

Eski Büyük Britanya Krallığı, bazen 'Büyük Britanya Birleşik Krallığı' da denir, 1707-1801 yılları arasında Kuzeybatı Avrupa'da egemen olan bir devlet. 1 Mayıs 1707'de İskoçya Krallığı ve İngiltere Krallığı'nın siyasi birleşmesi sonucu ortaya çıkmıştır. 1706 Birlik Antlaşması ile tüm Büyük Britanya adasını kapsayacak ve İrlanda'yı dışarıda bırakacak bir birleşik krallık oluşturulması kararına varılmıştır. Westminster Sarayı'na bağlı bir meclis ve hükûmet yeni krallığı yönetecekti. Eski krallıklar zaten İskoç Kralı I. James'in 1603'te I. Elizabeth'in ölümü üzerine İngiltere Kralı olmasından beri aynı hükümdar tarafından yönetiliyordu.

<span class="mw-page-title-main">Robert Clive</span>

Robert Clive, 1. Baron Clive ve Clive of India unvanlarıyla da tanınan İngiliz bir tümgeneraldir. Robert Clive orduya ve İngiliz politikacılara Doğu Hindistan Şirketi'nin Bengal'deki üstünlüğünü kabul ettirmiş kişidir. Hindistan alınırsa, arkasından büyük bir zenginlik geleceğine inanıyordu ve bunu İngiliz tahtı için istiyordu. Warren Hastings'le beraber Britanya Hindistanı'nın yaratılmasının öncü figürlerindendir.

Afrika ve Hint Adaları'na ticaret yapan İskoçya şirketi ya da İskoç Darien Şirketi olarak adlandırılan kurum 26 Haziran 1695 tarihinde, Taçlar birliği nin oluşturulmasından yüz yıl sonra İskoçya Kralı William II'nin izniyle İskoçya Parlamentosu yasalarıyla kurulan deniz aşırı ticaret şirketidir. 1696'dan başlayıp 1709 yılı dahilinde şirkete ait tarihi dokümanlar mevcuttur. Bunlar arasında hesap defterleri, ayrıntılı nakit kasa defterleri ve makbuzlar, ticaret defterleri ve senetler, liman depo ve şirketlerinin mal sevk listeleri vardır.

<span class="mw-page-title-main">Compagnie des Indes Orientales</span>

Fransız Doğu Hindistan Şirketi 1664 yılında Hollanda Doğu Hint Adaları'ndaki sömürgeci Hollanda Doğu Hindistan Şirketi ve İngiltere Doğu Hindistan Şirketi ile rekabet etmek için kurulmuş Fransız ticari kurumudur. Fransız bakan “Jean-Baptiste Colbert” tarafından organize edilip kurulan şirket, Kral XIV. Louis tarafından doğu yarım kürede Fransız ticaretini geliştirmek için onaylanmıştır. 1660 yılında birleşen “Compagnie de Chine”, “Compagnie d'Orient” ve “Compagnie de Madagaskar” isimli üç şirket temelini oluşturmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Hintler</span> Hindistan vatandaşları veya sakinleri

Hintler veya Hindistanlılar, geniş anlamda etnik vurgu yapmayan Hindistan vatandaşları, dar anlamda ise anadili Hintçe olan etnik grup. Türkçede Hint kelimesi esas olarak hem Hintler hem de Hint toprakları (Hindistan) için kullanılır. İngilizcede Hintler için kullanılan Indian kelimesi Yeni Dünya'nın keşfinden sonra Kızılderililer için de kullanılmaya başlanmış, son dönemlerde ise bu ikili karışık anlamı bertaraf etmek için Kızılderililer American Indian tamlamasından kısaltma Amerindian adıyla da anılmaktadır. 1 milyar 250 milyonluk nüfuslarıyla dünya nüfusunun %17,31 kadarını oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">Thomas Mun</span>

Thomas Mun, İngiliz yazar, ekonomist. Erken dönem merkantalistlerin son temsilcisi olmuştur. İngiliz Doğu Hindistan Şirketi’nin yöneticiliğini yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">East India Company (video oyunu)</span> 2009 video oyunu

East India Company , gerçek zamanlı strateji oyunudur. Fin Nitro Games şirketi tarafından yapılmış, İsveçli Paradox Interactive tarafından yayımlanmıştır. 31 Temmuz 2009'Da Kuzey Amerika'da, 14 Ağustos 2009'da Avrupa'da piyasaya çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Plassey Muharebesi</span>

Plassey Muharebesi, 23 Haziran 1757 tarihindeki muharebedir. Muharebe yedi yıl savaşları kapsamında yapılmıştır.

1773 Düzenleme Yasası, Büyük Britanya Parlamentosu tarafından çıkarılan ve 10 Haziran 1773'te yürürlüğe giren, East India Company'nin Britanya Hindistanı üzerindeki egemenliğini düzenleyen yasadır. Hükûmet tarafından ilk defa şirketin bölgedeki faaliyetlerine müdahalede bulunulmuştur. Uzun süreli bir çözüm sunmamış, 1784'te yürürlüğe giren Pitt'in Hindistan Yasası ile daha radikal çözümler üretilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Hindistan Şirketi yönetimindeki Hindistan</span> İngiliz Doğu Hindistan Şirketinin 1757-1858 yıllarında egemen olduğu politik yapı

Doğu Hindistan Şirketi yönetimindeki Hindistan, 1757'de Plassey Muharebesi ile başlayan, 2 Ağustos 1858'de İngiltere Parlamentosunda kabul edilen Hindistan Hükûmeti Yasası ile lağvedilen yönetim. Şirketin politik statüsü bu kanun ile kaldırılmış ve yerine Britanya Hindistanı kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">The Adventure of the Crooked Man</span>

The Adventure of the Crooked Man, Sir Arthur Conan Doyle tarafından yazılan bir Sherlock Holmes macerasıdır, ilk kez 1893 yılı Temmuz ayında The Strand Magazine'de yayınlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hollanda Batı Hindistan Şirketi</span>

Hollanda Batı Hindistan Şirketi veya WIC, Hollandalı tüccarların yanı sıra yabancı yatırımcıların da ayrıcalıklı şirketiydi. Kurucuları arasında Reynier Pauw, Willem Usselincx (1567–1647) ve Jessé de Forest (1576–1624) vardı. 3 Haziran 1621'de, Birleşik Hollanda Cumhuriyeti tarafından Hollanda Karayipleri'nde ticaret tekeli için bir imtiyaz verildi ve Hollanda'nın Atlantik köle ticaretine katılımı konusunda yargı yetkisi verildi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.