Biçimsel galaksi sınıflandırması, astronomların gökadaları görünüşlerine göre gruplara ayırdıkları bir sınıflandırma sistemidir. Gökadaları görünüşlerine göre sınıflandırmak için kullanılan birkaç şema bulunmaktadır. Bunların en bilineni Edwin Hubble tarafından tasarlanan ve Gérard de Vaucouleurs ile Allan Sandage tarafından genişletilen Hubble düzenidir. Gökada sınıflandırması ve morfolojisi artık büyük ölçüde hesaplama yöntemleri ve fiziksel morfoloji kullanılarak yapılır.
Astronomide galaktik şişkinlik bir sarmal gökadanın yoğun merkezi bölgesidir. Bu şişkinlik, gökadanın geri kalanından net bir şekilde ayrılır. Bir yandan, yüksek yoğunluğu nedeniyle çok daha parlak görünür, diğer yandan da genellikle disk düzleminin çok ötesinde bir şişkinlik gösterir. Çok uzak gökadalar söz konusu olduğunda, şişkinlik genellikle gökadadan görülebilen tek şeydir ve bu şişkinlik, eliptik gökadaları andırır.
Pergel Gökadası, Pergel takımyıldızında yer alan bir çubuksuz sarmal Seyfert gökadasıdır. Gökada düzleminin 4 derece altında bulunur ve yaklaşık 26,05 MIy (7,99 Mpc) uzaklığıyla Samanyolu'na en yakın büyük gökadalardan birisidir.
Uzaklığı yaklaşık olarak 62.0+5.9-5.5 MIy, olan Ocak Kümesi, 100 milyon ışık yılı içinde, Başak kümesi'nden çok daha küçük ikinci en zengin gökada kümesidir. Irmak kümesi ile birlikte, güney yarımkürede yer alan çok ünlü bir kümedir. Birbirlerine yakın görünseler de aralarında 20 milyon ışıkyılı mesafe vardır. Bu iki kümenin etrafına saçılmış birçok başka gökada grupları da vardır ve bu gruplar toplu olarak sık sık "Ocak Süperkümesi" veya "Güney Süperkümesi" olarak adlandırılırlar. Kümenin merkezinde NGC 1399 bulunur, gökyüzünde iki derecelik bir alana yayılmış gökadalardan oluşan yoğun bir çekirdeği vardır ve bu da kümeyi amatör gök bilimci için popüler bir hedef haline getirmektedir. Bu küme, ayrıca iki çok büyük gökada içermektedir. Bunlar NGC 1316 ve NGC 1365'tir. Bu gökadalar, Ocak Kümesi'ndeki diğer tüm gökadalardan daha büyüktür.
Yontar Grubu, güney gökada kutubu yakınlarında gevşek bir gökada grubu. Grup, Yerel Grup'a en yakın gökada grubudur ve Samanyolu gökadasının merkezine yaklaşık olarak 3.9 Mpc uzaklıkta bulunur.
Erboğa A/M83 Grubu, Suyılanı, Erboğa ve Başak takımyıldızları bölgesinde bulunan karmaşık bir gökada grubudur. Grup, büyük olasılıkla iki alt gruptan oluşur. Erboğa A Grubu, yaklaşık olarak 11,9 MIy uzaklıktaki yakın bir radyo gökada olan Erboğa A merkezinin etrafındadır. M83 Grubu, yaklaşık olarak 14,9 MIy uzaklıkta ve karşıdan görünen bir sarmal gökada olan Messier 83 merkezi etrafındadır.
NGC 1365, Ocak takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 56 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan bir çubuklu sarmal gökada. James Dunlop tarafından 24 Kasım 1826 tarihinde keşfedilmiştir.
Messier 99, Berenis'in Saçı takımyıldızı yönünde yaklaşık 60 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan bir çubuksuz sarmal gökada.
Merceksi gökada, biçimsel gökada sınıflandırma şemalarında eliptik (E) ve sarmal gökada (S) arasında yer alan bir gökada türüdür. Büyük ölçekli bir disk içermesine karşın, büyük ölçekli sarmal kollara sahip değildir. Merceksi gökadalar, yıldızlararası maddelerinin çoğunu tüketmiş veya kaybetmiş ve bu nedenle devam eden çok az yıldız oluşumuna sahip disk gökadalarıdır. Buna rağmen, disklerinde önemli miktarda toz barındırabilirler. Sonuç olarak, tıpkı eliptik gökadalar gibi çoğunlukla yaşlı yıldızlardan oluşurlar. Merceksi ve eliptik gökadalar morfolojik farklılıklarına rağmen spektral özellikler ve ölçekleme ilişkileri gibi ortak bazı özellikleri paylaşırlar. Her ikisi de, en azından evrenin yerel kısmında, pasif olarak evrimleşen erken tip gökadalar olarak kabul edilebilir. "E" gökadaları ile "S0" gökadalarını morfolojik olarak birbirine bağlayan, orta ölçekli disklere sahip "ES" gökadalarıdır.
ESO 593-8, Yay takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 639 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan ve etkileşen bir gökada çifti.
Abell S740, Erboğa takımyıldızında yaklaşık olarak 450 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan bir gökada kümesidir. Abell Kataloğu'nun ikinci bölümünde yer alan ve güney yarımkürede görünen kümeleri tanımlayan Güney Araştırması dolayısıyla "S" olarak adlandırılmıştır.
Topaklanmış sarmal gökada, büyük dizayn sarmal gökadanın işlevsel olarak tersi olan bir sarmal gökada türüdür. büyük dizayn gökadaların iyi tanımlanmış sarmal yapısının aksine topaklanmış gökadalar, sürekliliği olmayan sarmal kollarıyla daha derme çatma gibidir. Sarmalların yüzde otuzu topaklanmış, yüzde onu büyük dizayn ve geri kalanları çoklu-kolludur.
AM 0500-620, Kılıçbalığı takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 385 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan ve etkileşim halindeolan bir gökadalar çifti.
AM 1316-241, Suyılanı takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 437 milyon ışık yılı uzaklıkta yer alan ve etkileşim halindeki örtüşen bir gökada çiftidir.
ESO 286-19, Mikroskop takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 564 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan ve birleşme sürecinde olan bir gökada çifti.
ESO 507-70, Suyılanı takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 300 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan ve etkileşim halindeki bir düzensiz tuhaf gökada.
ESO 550-2, Irmak takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 352 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan ve etkileşim halinde olan bir sarmal gökada çifti.
ESO 325-G004 Erboğa takımyıldızında yaklaşık olarak 455,8 MIy (139,75 Mpc)uzaklıkta bulunan bir merceksi gökadadır.
Kutup-halkalı gökada, gökada kutuplarının etrafında dönen, gaz ve yıldızların oluşturduğu halkasıyla bir gökada türüdür. Bu kutup halkalarının, iki gökadanın birbirleriyle etkileşime girdiklerinde ortaya çıkan kütleçekimsel etkiyle oluştuğu düşünülmektedir. Başka bir olasılık da çok yakından geçen bir gökadanın etkisiyle koparılmış olan maddeden oluştuğudur. Diğer bir olasılık ise, küçük bir gökadanın daha büyük bir gökadayla dönüş düzlemine dikey olarak çarpışması sonucu küçük gökadanın kutup-halkasına dönüşmüş olabileceğidir.
UGCA 196, Suyılanı takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 57,4 MIy (17,6 Mpc)uzaklıkta bulunan bir çubuksuz sarmal gökadadır.
Wikimedia Commons'ta ilgili ortam
