İçeriğe atla

ESO 444-46

Koordinat:Sky map 13sa 27d 56,8s; -31º 29' 44″
ESO 444-46
Hubble Uzay Teleskobu tarafından elde edilen ESO 444-46'nın görüntüsü
Gözlem verisi (Dönem J2000)
TakımyıldızErboğa
Sağ açıklık (α)13sa 27d 56,8s[1]
Dik açıklık (δ)-31° 29′ 44″[1]
Galaksi sınıfıcD;E+4;BrClG[1]
Görünür büyüklük (V)12,6[1]
Boyut402.200 ly (123,32 kpc) (tahmini)
Görünür boyut (V)1,7′ × 1,2′[1]
Özellikler
Grup veya kümeAbell 3558[1]
Kırmızıya kayma (z)0,046902 ± 0,000070[1]
Helyo dikey hız ()(14061 ± 21) km/s[1]
Mesafe636 MIy (195 Mpc)
Dikkate değer özelliklerGeniş küresel küme popülasyonu
Katalog belirtmeleri
ESO 444- G 046 • MCG -05-32-026 • PGC 047202 • Shapley 8-1

ESO 444-46 (Shapley 8-1, A3558-M1), Erboğa takımyıldızında Abell 3558 gökada kümesinin baskın ve en parlak üyesi olan ve yaklaşık olarak 636 MIy (195 Mpc) uzaklıkta bulunan süperdev bir eliptik gökadadır.[1][2][3] En yakın komşu süperkümelerden biri olan devasa Shapley Süperkümesi'nin çekirdeğinde yer alır.[4] Yerel evrendeki en büyük gökadalardan biridir ve muhtemelen bilinen en büyük kara deliklerden birini içermektedir. Kara deliğin kütlesi çok belirsizdir ve tahminler 501 milyon M☉ gibi düşük bir değer ile 77,6 milyar M☉ gibi yüksek bir değer aralığında değişir.[5][6]

Fiziksel özellikler

Tüm eliptik gökadalarda olduğu gibi ESO 444-46 da, Samanyolu gibi sarmal gökadaların daha belirgin yapılarına kıyasla pürüzsüz ve özelliksiz bir görünüşe sahip olmasıyla karakterize edilir. Morfolojik sınıflandırması olan E4, oval şekilli bir yıldız dağılımına sahip olduğunu gösterir.

ESO 444-46'nın çapı en az 400.000 ışık yılı olarak tahmin edilmektedir ve yarıçapının çok ötesine uzanan dağınık bir yıldız halesine sahiptir. Başak Kümesi'ndeki ünlü Messier 87'den iki buçuk kat daha büyüktür ve bu tür gökadaların geçmişte birden fazla gökadanın birleşmesinin sonucu olduğuna inanılmaktadır.

Nitelikler

Küresel kümeler

ESO 444-46'nın yaklaşık 27.000 küresel yıldız kümesi barındırdığı tahmin ediliyor ki bu, şimdiye kadar incelenen en geniş popülasyonlardan biri olabilir. Bu sayı, Messier 87'deki 15.000 ve Samanyolu'ndaki 200 küresel yıldız kümesiyle karşılaştırıldığında oldukça fazladır. Bununla birlikte bu büyük sayı, Abell 3558'in merkezinden yaklaşık 1 yay-dakika uzaklıkta yer alması nedeniyle kümelerarası küresel yıldız kümelerini de içermesinden kaynaklanabilir.[7]

Süper kütleli kara delik

Devasa bir kümenin çekirdeğinde yer alan ESO 444-46 ve benzeri diğer gökadaların merkezlerinde süper kütleli bir kara delik bulunduğu öne sürülmüştür. ESO 444-46'daki merkezi kara deliğin kütlesini hesaplamak için en az üç farklı yöntem kullanılmıştır.

Merkezi bölgenin yıldız yoğunluğunu parlaklığı kullanarak tahmin eden küremsi aydınlatma gücü yöntemi kullanılarak yapılan bir hesaplama, 77,6 milyar güneş kütlesi değerini vermiştir (22 milyar M☉ ila 270 milyar M☉ arasında).[5][6] Bu değer onu Messier 87'deki kara deliğin kütlesinin yaklaşık on iki katı ve Samanyolu'nun merkezindeki kara delik olan Sagittarius A*'dan 18.000 kat daha kütleli olacak şekilde bilinen en büyük kara deliklerden biri yapar. Bu kütleye sahip bir kara deliğin Schwarzschild yarıçapı 1.530 AU'dur (yaklaşık 461 milyar km çapında).

M-sigma bağıntısı ve daha yeni çekirdek kırılma yarıçapı yöntemini kullanan alternatif hesaplamalar sırasıyla 500 milyon M☉ ve 27 milyar M☉ tahminlerini vermiştir.[5][6]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f g h i "NED results for object ESO 444-???046". NASA/IPAC EXTRAGALACTIC DATABASE. Erişim tarihi: 22 Nisan 2024. 
  2. ^ Loubser, S. I.; Sansom, A. E.; Sánchez-Blázquez, P.; Soechting, I. K.; Bromage, G. E. (11 Aralık 2008). "Radial kinematics of brightest cluster galaxies". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society (İngilizce). 391 (3). ss. 1009-1028. arXiv:0808.1521 $2. Bibcode:2008MNRAS.391.1009L. doi:10.1111/j.1365-2966.2008.13813.x. ISSN 0035-8711. 14 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2024. 
  3. ^ "ESO 444-46 -- Brightest Galaxy in a Cluster (BCG)". SIMBAD. 14 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2024. 
  4. ^ "The Shapley Supercluster". www.atlasoftheuniverse.com. 8 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2018. 
  5. ^ a b c Dullo, B.T. (22 Kasım 2019). "The Most Massive Galaxies with Large Depleted Cores: Structural Parameter Relations and Black Hole Masses". The Astrophysical Journal. 886 (2). s. 80. arXiv:1910.10240 $2. Bibcode:2019ApJ...886...80D. doi:10.3847/1538-4357/ab4d4f. 
  6. ^ a b c Dullo, B.T.; de Paz, A.G.; Knapen, J.H. (18 Şubat 2021). "Ultramassive black holes in the most massive galaxies: MBH−σ versus MBH−Rb". The Astrophysical Journal. 908 (2). s. 134. arXiv:2012.04471 $2. Bibcode:2021ApJ...908..134D. doi:10.3847/1538-4357/abceae. 
  7. ^ Barber DeGraaff, Regina Grace (Ağustos 2011). "A Study of Globular Cluster Systems in the Shapley Supercluster Region with the Hubble Space Telescope" (PDF). Washington State University Libraries. 9 Eylül 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2018. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">NGC 3031</span> galaksi

Messier 81, Büyük ayı takımyıldızında yaklaşık olarak 11,74 MIy (3,6 Mpc) uzaklıkta bulunan büyük tasarım sarmal gökadadır. 31 Aralık 1774 tarihinde Johann Elert Bode tarafından keşfedilmiş olup bazen kaşifinin onuruna Bode Gökadası olarak adlandırılır. 1993 yılında bir süpernova içerdiği anlaşılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">NGC 1569</span> galaksi

NGC 1569, Zürafa takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 10,95 MIy (3,36 Mpc)uzaklıkta bulunan bir cüce düzensiz gökadadır. William Herschel tarafından 4 Kasım 1788 tarihinde keşfedildi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve Arp 210 olarak "Düzensizliklere, emilime ve çözülüme sahip gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir. Her ne kadar amatör gök bilimcilerin pek ilgisini çekmese de, uzmanlar tarafından yıldızların oluşumları ile ilgili olarak yoğun bir biçimde incelenmektedir. Gökadanın uzaklığı önceleri 7,82 MIy (2,4 Mpc) olarak tahmin edilmekteydi. Ancak 2008 yılında Hubble'ın görüntülerini inceleyen bilim insanları, gökadanın uzaklığını yaklaşık 11 milyon ışık yılı olarak hesapladılar. Böylece gökadanın, IC 342/Maffei 1 Kümesi'nin bir üyesi olduğu gösterildi.

<span class="mw-page-title-main">Küresel yıldız kümesi</span> galaksi merkezi etrafında dolanan yıldızların, küresel bir bileşimi

Küresel yıldız kümesi, galaksi merkezi etrafında uydu gibi dolanan, yıldızların küresel bir bileşimidir. Küresel yıldız kümeleri yerçekimi ile bir arada durabilirler. Yerçekimi sayesinde küresel bir şekle ve göreceli olarak merkeze doğru artan bir madde yoğunluğuna sahiplerdir. Yıldız kümesinin bir alt kategorisi olan küresel yıldız kümesi, Latince bir sözcük olan ve küçük küre anlamına gelen globulus kelimesinden türetilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Başak Süperkümesi</span>

Başak Süperkümesi veya Yerel Süperküme, Samanyolu ve Andromeda gökadaları ile diğerlerini de içeren Başak Kümesi ve Yerel Grup'u barındıran süperkümedir. Çapı yaklaşık 33 megaparsek olan bu süperkümede en az 100 adet gökada grubu ve kümesi bulunmaktadır. Gözlemlenebilir evrendeki yaklaşık 10 milyon süperkümeden biri olan Başak Süperkümesi, Balıklar-Balina Süperküme Kompleksi adı verilen bir gökada iplikçiği içinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Messier 105</span> galaksi

Messier 105 Aslan takımyıldızında yaklaşık olarak 56,09 MIy (17,2 Mpc) uzaklıkta bulunan bir eliptik gökadadır. Pierre Méchain tarafından yakınlardaki Messier 95 ve Messier 96 gökadalarını keşfetmesinden sadece birkaç gün sonra 24 Mart 1781 tarihinde keşfedildi. Başak kümesi'nde yer almayan Messier Kataloğu'ndaki en büyük eliptik gökadadır. Bu gökada, Messier tarafından doğrulanmadığı için kendi dönemindeki kataloğunun baskılarında yer almamıştır. Helen Sawyer Hogg'un bu gökadanın konumunu ve tanımını içeren Méchain'e ait bir mektup bulmasıyla, ilk yayınlanan adı olan NGC 3379 ile uyumlu olduğu anlaşıldığında kataloğa eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Başak kümesi</span>

Başak Kümesi yaklaşık olarak 59 ± 4 milyon ışık yılı (18.0 ± 1.2 Mpc) uzaklıkta Başak takımyıldızında bulunan Gökada kümesi. Yaklaşık olarak 1300 (2000 ve üzeri de olabilir) gökada içerir Küme daha büyük olan Yerel süperküme'nin kalbini oluşturur ve Yerel grub'un uzak bir üyesidir. Kütlesi yaklaşık olarak 1.2×1015 M☉ olarak hesap edilir ve yarıçapı 2.2 milyon pc'dir.

<span class="mw-page-title-main">Yerel Grup</span> Samanyolunu da kapsayan ve 35in üzerinde üyesi bulunan gökadalar grubu

Yerel Grup, Samanyolu Gökadası'nı da barındıran bir gökada grubudur. Çapı yaklaşık olarak 3 milyon parsek (10 milyon ışık yılı; 9×1019 kilometre) ve toplam kütlesi ise 2×1012 güneş kütlesi (4×1042 kg) civarındadır. "Dambıl" şeklinde iki gökada topluluğundan oluşur. Samanyolu ve ona bağlı cüce gökadalar bir lobu, Andromeda Gökadası ve ona bağlı cüce gökadalar ise diğer lobu oluşturur. Bu iki topluluk birbirinden yaklaşık 800 kiloparsek (3×10^6 ly; 2×1019 km) uzaklıktadır ve birbirlerine doğru 123 km/s hızla hareket etmektedir. Yerel Grup, daha büyük olan Başak Süperkümesi'nin bir parçasıdır ve bu da Laniakea Süperkümesi'nin bir parçası olabilir. Samanyolu bazı gökadaları gizlediği için Yerel Grup'taki tam sayı bilinmemekle birlikte, en az 80 üyesi olduğu tahmin edilmektedir ve bunların çoğu cüce gökadalardır.

<span class="mw-page-title-main">Süperküme</span>

Süperkümeler küçük gökada kümelerinden ve gökada gruplarından oluşan büyük kümeler olup Evren'de şimdilik gözlemlenebilen en büyük yapı birimleridir. Süperkümelerin varlığı gökadaların Evren'de tek biçimli dağılmamış olduğunu gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Cüce galaksi</span> İçinde birkaç milyar yıldıza ev sahipliği yapan galaksilere verilen addır

Bir cüce galaksi, yaklaşık 1000 ila birkaç milyar yıldızdan oluşan galaksilere verilen isimdir; Samanyolu'nun 200-400 milyar yıldızına kıyasla bu sayı oldukça sınırlıdır. Samanyolu'nun yakın çevresinde yer alan ve 30 milyardan fazla yıldız içeren Büyük Macellan Bulutu kimi zaman bir cüce galaksi olarak sınıflandırılırken, kimileri de onu tam anlamıyla bir galaksi olarak kabul etmektedir. Cüce galaksilerin oluşum ve faaliyetlerinin daha büyük galaksilerle olan etkileşimlerden büyük ölçüde etkilendiği düşünülmektedir. Gök bilimciler şekillerine ve bileşimlerine göre çok sayıda cüce galaksi türü tanımlamaktadır.

Büyük kütleli sıkı halo cisimleri veya MACHO (ing-Massive compact halo object), gökada halesindeki baryon kökenli karanlık maddenin en ciddi adayı.

<span class="mw-page-title-main">Messier 75</span>

Messier 75, Yay takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 67.500 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir küresel yıldız kümesidir. Pierre Méchain tarafından 27 Ağustos 1780 tarihinde keşfedilmiş ve aynı yıl Charles Messier'in kataloğuna eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Messier 54</span>

Messier 54 Yay takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 87.400 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir küresel yıldız kümesi. Charles Messier tarafından 1778 yılında keşfedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Messier 87</span> galaksi

Messier 87 Başak takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 72,08 MIy (22,1 Mpc)uzaklıkta bulunan dev bir eliptik gökadadır. Charles Messier tarafından 18 Mart 1781 tarihinde keşfedildi. Messier, gözlem defterine düştüğü notta gökada için "içinde yıldız olmayan bir bulutsu" diyordu. Oysa Messier'in yıldızsız bulutsu sandığı şey, en az birkaç yüz milyar yıldızdan oluşmuş dev bir sistemdi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve Arp 151 olarak "Fışkırmalara sahip gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Messier 49</span> galaksi

Messier 49 (ayrıca M 49 veya NGC 4472 olarak da bilinir) Başak takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 58,7 MIy (18 Mpc)uzaklıkta bulunan bir eliptik gökadadır. Charles Messier tarafından 19 Şubat 1771 tarihinde keşfedildi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve Arp 134 olarak "Yakınlarında parçalar olan gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir. Haziran 1969'da gökada içerisinde bugüne kadar teyit edilmiş tek süpernova SN 1969Q gözlenmiştir. Gökadanın çekirdeği, kütlesi 5,65 × 108 M⊙ olan bir süper kütleli kara delik bulunduğunu gösteren X-ışınları yayar.

<span class="mw-page-title-main">Yıldız kaynaklı kara delik</span>

Yıldız kaynaklı kara delik, bir yıldızın kütleçekimsel çöküşüyle oluşan bir kara deliktir. Kütleleri yaklaşık 5 ila birkaç on güneş kütlesi arasında değişir. Bunlar süpernova patlamalarının kalıntılarıdır ve bir tür gama ışını patlaması olarak gözlemlenebilirler. Bu kara deliklere ayrıca çökmüş yıldız (collapsar) olarak da atıfta bulunulur.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Çekici</span> Samanyolu Gökadası ile karşısındaki öteki gökadaları çeken çok büyük bir kütledir

Büyük Çekici, galaksilerarası uzayda yer alan bir kütle çekim bölgesi ve Samanyolu gökadası da dahil olmak üzere yaklaşık 100.000 gökadayı içeren Laniakea Süperkümesi'nin görünürdeki merkezi kütle çekim noktasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Laniakea Süperkümesi</span>

Laniakea Süperkümesi, Samanyolu'nu ve yakınındaki diğer yaklaşık 100.000 gökadayı içeren bir süperkümedir. Süperkümenin kendisi ise evrendeki en büyük yapılardan biri olan ve Balıklar-Balina Süperküme Kompleksi adı verilen iplikçik yapısının içinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">NGC 3860</span> Sarmal gökada

NGC 3860, Aslan takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 263,53 MIy (80,8 Mpc)uzaklıkta bulunan bir sarmal gökadadır. William Herschel tarafından 27 Nisan 1785 tarihinde keşfedildi. Aslan kümesi'nin bir üyesidir ve düşük parlaklığa sahip etkin çekirdekli (LLAGN) bir gökadadır. Ayrıca Gavazzi ve diğ. tarafından NGC 3860'ın merkezinde süper kütleli bir kara delik tarafından tetiklenmiş olabilecek güçlü bir "AGN" olarak sınıflandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tip-cD galaksi</span> Biçimsel galaksi sınıflaması

Tip-cD gökada D tipi eliptik dev galaksinin bir alt türü olan morfolojik bir gökada sınıflandırmasıdır. Yıldızlardan oluşan büyük bir hale ile karakterize edilirler. En dikkat çeken cD tipi gökadalar, genellikle bireysel olarak veya çiftler halinde ortaya çıkar ve 1 milyon ışık yılını bulan yarıçaplarıyla muazzam boyutlara ulaştıkları zengin gökada kümelerinin merkezinde bulunabilirler. Ayrıca süper dev eliptikler veya merkezi baskın gökadalar olarak da bilinirler.

<span class="mw-page-title-main">Wolf-Lundmark-Melotte</span> Yerel Gruptaki düzensiz gökada

Wolf-Lundmark-Melotte (WLM), Balina takımyıldızı yönünde Yerel Grup'un dış kenarlarında yaklaşık olarak 3 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan bir çubuklu düzensiz gökadadır. 1909 yılında Max Wolf tarafından keşfedilen gökadanın yapısı, 1926'da Knut Lundmark ve Philibert Jacques Melotte tarafından anlaşıldı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.