İçeriğe atla

ESO 137-001

Koordinat:Sky map 16sa 13d 27,3s; -60º 45' 51″
ESO 137-001
HUT tarafından elde edilen ESO 137-001 fotoğrafı[1]
Gözlem verisi (Dönem J2000[2])
TakımyıldızGüney Üçgeni[3]
Sağ açıklık (α)16sa 13d 27,3s[4]
Dik açıklık (δ)-60° 45′ 51″[4]
Galaksi sınıfıSBc:[4]
Görünür büyüklük (B)14,6[4]
Boyut100.000 ly[5]
Görünür boyut (V)1,3 x 0,6[4]
Özellikler
Kırmızıya kayma (z)0,014880 ± 0,000153[4]
Helyo dikey hız ()(4461 ± 46) km/s[4]
Mesafe202,54 MIy (62,1 Mpc)[4]
Dikkate değer özelliklergaz izi, toz şeridi[4]
Keşif
Ming Sun (2005)
Katalog belirtmeleri
ESO 137-001 • ESO 137-1 • ESO-LV 137-0010 • LEDA 57532 • PGC 57532
Güney Üçgeni takımyıldızı'nın sınırlarını ve yıldızların konumlarını gösteren diyagram
  Wikimedia Commons'ta ilgili ortam

ESO 137-001, Güney Üçgeni takımyıldızında yaklaşık olarak 202,54 MIy (62,1 Mpc) uzaklıkta bulunan bir çubuklu sarmal gökadadır. Gaökadanın saatte milyonlarca kilometrelik yüksek bir hızla (1900 km/s)[6] içinden geçtiği Cetvel Kümesi'nin (Abell 3627) bir parçasıdır.[7] 2005 yılında Chandra X-ışını Gözlemevi ve XMM-Newton tarafından yapılan gözlemler kullanılarak Dr. Ming Sun tarafından keşfedildi.[8]

ESO 137-001, Hubble Uzay Teleskobu tarafından ultraviyole bantta ve Chandra Uzay Teleskobu tarafından X-ışınlarında incelendi ve galaksiler arası uzayda yaklaşık 260.000 ışık yılı uzunluğa dağılmış devasa bir izin (kuyruğun) varlığını güçlendiren görüntüler elde edildi. İz, yüksek sıcaklıklara ulaşan (yaklaşık 100 milyon kelvin) gazla sarılı bir dizi genç yıldızdan oluşur ve çarpma basıncı soyulması (İngilizce: Ram pressure) adı verilen bir olayla gökadadan uzaklaşmaktadır.[5][7] Bu olay, bir gökadanın gazları ile bir kümenin galaksiler arası uzayda bulunan gazları arasındaki çarpışmanın sonucudur.

Abell 3627'nin çekim alanı; yıldızları, gazı ve tozu, ESO 137-001'in çevre bölgelerinden uzaklaştırır, fakat galaktik çekirdekte bulunan madde kısmen korunur. Zamanla toz ve gazın çoğu sürüklenecek ve sonunda ESO 137-001 yeni yıldızlar oluşturmak için gereken malzemeden yoksun kalacak.

ESO 137-001, bir denizanası gökadası'nın tipik bir örneği olarak kabul edilir ve James Webb Uzay Teleskobu'nun MIRI cihazı ile kızılötesi ışıkta garanti süre gözlemleri (GTO) kapsamında 4 Eylül 2023 tarihinde derinlemesine incelenecek.[9] Bu inceleme, kuyruğun farklı noktalarındaki yıldız oluşumu bölgelerini, soyulma sürecinin zaman içinde nasıl evrildiğini ve bu sürecin yeni yıldızların oluşumunu nasıl etkilediğini gözlemlemeyi amaçlamaktadır.[10]

  • ALMA/VLT[11]
    ALMA/VLT[11]
  • NASA/ESA/CHANDRA
    NASA/ESA/CHANDRA
  • 3D video

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Spiral galaxy spills blood and guts". ESA / HUBBLE. 6 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2014. 
  2. ^ "ESO 137-1 -- Galaxy". SIMBAD. 21 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2010. 
  3. ^ "PGC 57532". WikiSky. 9 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2010. 
  4. ^ a b c d e f g h i "NED results for object ESO 137-???001". NASA/IPAC EXTRAGALACTIC DATABASE. 5 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2023. 
  5. ^ a b "Chandra.Harvard". 6 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2018. 
  6. ^ "APOD Stripping ESO 137-001". 25 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2018. 
  7. ^ a b "Galaxy Cluster Has Two 'Tails' to Tell". NASA. 24 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2010. 
  8. ^ Jim Steele (11 Kasım 2014). The University of Alabama in Huntsville (Ed.). "UAH professor watching galaxy he discovered collide with cluster". 7 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2023. 
  9. ^ "GTO 1178 - Ram Pressure Stripping in ESO 137-001". stsci.edu. Space Telescope Science Institute. 20 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2023. 
  10. ^ "A "Jellyfish" Galaxy Swims Into View of NASA's Upcoming Webb Telescope". nasa.gov. 17 Nisan 2019. 18 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2023. 
  11. ^ "ALMA explores a Cosmic Jellyfish". www.eso.org (İngilizce). 30 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2019. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">NGC 4631</span>

NGC 4631, Av köpekleri takımyıldızında yaklaşık olarak 38,81 MIy (11,9 Mpc) uzaklıkta bulunan ve kenardan görünen bir çubuklu sarmal gökadadır. William Herschel tarafından 20 Mart 1787 tarihinde keşfedildi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve yakınındaki NGC 4627 ile birlikte "çift ve çoklu gökadalar" kategorisi altında "çekilen ve düşen gökadalar" olarak Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir. Gökada, hafifçe bozulmuş şeklinin balinayı andırması nedeniyle Balina Gökadası olarak adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Cüce galaksi</span> İçinde birkaç milyar yıldıza ev sahipliği yapan galaksilere verilen addır

Bir cüce galaksi, yaklaşık 1000 ila birkaç milyar yıldızdan oluşan galaksilere verilen isimdir; Samanyolu'nun 200-400 milyar yıldızına kıyasla bu sayı oldukça sınırlıdır. Samanyolu'nun yakın çevresinde yer alan ve 30 milyardan fazla yıldız içeren Büyük Macellan Bulutu kimi zaman bir cüce galaksi olarak sınıflandırılırken, kimileri de onu tam anlamıyla bir galaksi olarak kabul etmektedir. Cüce galaksilerin oluşum ve faaliyetlerinin daha büyük galaksilerle olan etkileşimlerden büyük ölçüde etkilendiği düşünülmektedir. Gök bilimciler şekillerine ve bileşimlerine göre çok sayıda cüce galaksi türü tanımlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Saç Kümesi</span>

Saç Kümesi, 1.000'in üzerinde tanımlanmış gökada içeren büyük bir gökada kümesidir. Aslan kümesi ile birlikte Saç Süperkümesi'ni oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Pergel gökadası</span> galaksi

Pergel Gökadası, Pergel takımyıldızında yer alan bir çubuksuz sarmal Seyfert gökadasıdır. Gökada düzleminin 4 derece altında bulunur ve yaklaşık 26,05 MIy (7,99 Mpc) uzaklığıyla Samanyolu'na en yakın büyük gökadalardan birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Kahraman kümesi</span>

Kahraman Kümesi Kahraman takımyıldızı bölgesinde bulunan gökada kümesi.

<span class="mw-page-title-main">Stephan Beşlisi</span>

Stephan Beşlisi, Kanatlıat takımyıldızı yönünde beş gökadadan oluşan görsel bir gökada grubudur. Keşfedilen ilk gökada grubuydu. Fransız gök bilimci Édouard Stephan tarafından 1877'de Marsilya Gözlemevi'nde keşfedildi. Karmaşık bir etkileşim süreci içinde olan diğer dört gökada bir süre sonra birbirleriyle birleşecekler. Bu grup, üzerinde en çok çalışılan yoğun gökada grubudur. Görsel grubun en parlak üyesi, aktif yıldız oluşumunun meydana geldiği kırmızı lekeler olarak tanımlanan geniş H II bölgelerine sahip olan NGC 7320'dir. Yaklaşık olarak 44,68 MIy (13,7 Mpc)uzaklığıyla NGC 7320'nin bize diğerlerinden sekiz kat daha yakın olduğu 1961 yılına kadar keşfedilememişti. HCG 92 olarak tanımlanan ve etkileşim halinde gerçek bir grup oluşturan diğer dört gökada, muhtemelen birleşeceklerdir.

<span class="mw-page-title-main">NGC 4522</span> galaksi

NGC 4522 Başak takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 100 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan bir çubuklu sarmal gökada. John Herschel tarafından 18 Ocak 1828 tarihinde keşfedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Komet gökadası</span> galaksi

Komet Gökadası Heykeltıraş takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 3,2 milyar ışık yılı uzaklıkta Abell 2667 gökada kümesi içinde bulunan bir sarmal gökada. Hubble Uzay Teleskobu ile 2 Mart 2007 tarihinde tespit edilmiştir. Samanyolu'ndan biraz daha fazla bir kütleye sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Abell S740</span>

Abell S740, Erboğa takımyıldızında yaklaşık olarak 450 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan bir gökada kümesidir. Abell Kataloğu'nun ikinci bölümünde yer alan ve güney yarımkürede görünen kümeleri tanımlayan Güney Araştırması dolayısıyla "S" olarak adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">ESO 325-4</span> galaksi

ESO 325-G004 Erboğa takımyıldızında yaklaşık olarak 455,8 MIy (139,75 Mpc)uzaklıkta bulunan bir merceksi gökadadır.

<span class="mw-page-title-main">Very Large Telescope</span> Şilinin Atacama Çölünde, 2635 m yükseklikte dev teleskop

Very Large Telescope (VLT) Şili'nin Atacama Çölü'nde, 2635 metre yükseklikte Cerro Paranal dağında yerleşik bulunan ve Avrupa Güney Rasathanesi tarafından işletilen dev teleskoptur. VLT, Mapuche dilinde astronomik nesneler için kullanılan Antu, Kueyen, Melipal ve Yepun olarak bilinen dört ayrı optik teleskoptan oluşmaktadır ve çok yüksek bir açısal çözünürlük elde etmek için bunlar birlikte kullanılabilmektedir. Teleskopların her biri 8.2 m çapında bir birincil aynaya sahiptir. Teleskoplar 1,8 m açıklığı olan dört hareketli yardımcı teleskop (ATs) tarafından tamamlanan bir dizi oluşturmaktadırlar. Bu teleskoplar, ayna çapı 200 metre olan bir teleskop gibi işlevleri olan bir interferometre oluşturarak birlikte çalışabilirler ya da ayrı ayrı kullanılabilirler.

<span class="mw-page-title-main">Abell 383</span>

Abell 383, Irmak takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 2.397,24 MIy (735 Mpc)uzaklıkta bulunan devasa bir gökada kümesidir. Hubble Uzay Teleskobu tarafından elde edilen başlıktaki fotoğrafta küme merkezinin yüksek oranlı kütleçekimsel merceklenme kapasitesi gözler önüne serilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">ESO 597-G36</span> Gökada

ESO 597-G36, Oğlak takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 362,03 MIy (111 Mpc)uzaklıkta bulunan merceksi gökadadır. HCG 87 grubunun en büyük üyesidir ve etkin bir çekirdeğe sahiptir. Grup içindeki gökadalar kütleçekim etkisiyle birbirlerine bağlıdır ve bu kütleçekim etkisinin, yıldız oluşum faaliyetlerini tetiklediği düşünülmektedir. Hubble Uzay Teleskobu tarafından elde edilen görüntü ESO 597-G36'nın toz şeritlerindeki karmaşık ayrıntıları ortaya çıkardı. Hem ESO 597-G36, hem de HCG 87b (MCG-03-53-003) gaz tüketen kara delikler taşıdığına inanılan etkin galaksi çekirdeğine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">NGC 3860</span> Sarmal gökada

NGC 3860, Aslan takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 263,53 MIy (80,8 Mpc)uzaklıkta bulunan bir sarmal gökadadır. William Herschel tarafından 27 Nisan 1785 tarihinde keşfedildi. Aslan kümesi'nin bir üyesidir ve düşük parlaklığa sahip etkin çekirdekli (LLAGN) bir gökadadır. Ayrıca Gavazzi ve diğ. tarafından NGC 3860'ın merkezinde süper kütleli bir kara delik tarafından tetiklenmiş olabilecek güçlü bir "AGN" olarak sınıflandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Baby Boom (gökada)</span>

Baby Boom Gökadası, 12,2 milyar ışıkyılı uzaklıkta bulunan, yıldızlarla dolup taşan bir gökadadır. NASA'nın California Teknoloji Enstitüsü'ndeki Spitzer Bilim Merkezi tarafından keşfedilen galaksi, çok uzak evrendeki en parlak yıldız patlaması galaksisinin rekorunu elinde tutuyor ve parlaklık, aşırı yıldız oluşum oranının bir ölçüsüdür. Baby Boom Galaxy, yılda 4.000'e varan oranda yıldız ürettiği için "ekstrem yıldız makinesi" olarak adlandırıldı. Dünya'nın içinde bulunduğu Samanyolu galaksisi ise, yılda ortalama sadece 10 yıldıza çıkıyor.

<span class="mw-page-title-main">SMACS J0723.3-7327</span> gökada kümesi

SMACS J0723.3-7327, Uçanbalık takımyıldızı'nda yer alan ve comoving mesafesi yaklaşık olarak 5,12 milyar ışık yılı olan bir gökada kümesidir. SMACS 0723, Güney yarımküre'den görülebilen ve genellikle Hubble ve diğer teleskoplar tarafından derin geçmişi araştırmak için gözlemlenen bir gökyüzü bölgesi olmuştur. James Webb Uzay Teleskobu tarafından NIRCam kullanılarak elde edilen ilk tam renkli görüntünün hedefiydi. Daha önce SMACS araştırmasının bir parçası olarak Hubble Uzay Teleskobu, Planck ve Chandra tarafından da gözlemlenmişti.

<span class="mw-page-title-main">Denizanası galaksisi</span>

Denizanası gökadası, gökada kümelerinde bulunan bir gökada türüdür. Küme içi ortam tarafından etkilenen gökadadaki gazın, çarpma basıncıyla sıyrılması ile karakterize edilirler ve bir gaz kuyruğu boyunca yıldız patlamalarını tetiklerler. Disklerinden onbinlerce ışık yılı öteye uzanan dikkat çekici uzun dokunaçlar nedeniyle bu adı almışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Abell 1413</span> Gökada kümesi

Abell 1413, Aslan ve Berenis'in Saçı takımyıldızları arasında, Dünya'dan 1,9 milyar ışık yılı uzaklıkta bulunan bir gökada kümesidir. Zenginlik sınıfı 3 olan küme, 1958'de düzenlenen Abell Kataloğu'na eklenmiştir. Bautz-Morgan sınıflandırmasına göre tip I'dir. Abell 1413, güçlü kütle çekim etkisiyle birlikte yaklaşık 300 gökadayı barındırmaktadır. Kümeyi kaplayan muazzam kütle çekimi, 100 milyon derecenin üzerindeki sıcaklıklara ulaşan ve güçlü bir X-ışını radyasyonuna neden olan galaksiler arası gazın ısınmasından sorumludur. Kümeye, geniş çevresel yıldız halesi ile 6,5 milyon ışık yılı boyutuna ulaşan dev eliptik gökada MCG +04-28-097 hakimdir.

<span class="mw-page-title-main">Abell 576</span>

Abell 576, Vaşak takımyıldızında yaklaşık olarak 512,06 MIy (157 Mpc) uzaklıkta bulunan bir gökada kümesidir. Yörüngedeki Chandra ve XMM-Newton teleskopları kullanılarak yapılan gözlemler, Abell 576'nın tek bir kümede birleşme sürecindeki iki gökada kümesinden oluştuğunu belgelemiştir. MCG+09-12-061, Abell 576'daki en parlak gökadadır.

<span class="mw-page-title-main">Abell 2744</span> Gökada kümesi

Abell 2744, Dünya'dan yaklaşık 4 milyar ışık yılı uzaklıkta yer alan ve en az dört ayrı küçük gökada kümesinin 350 milyon yıllık bir süre zarfında eşzamanlı olarak birleşmesi sonucunda oluşmuş devasa bir gökada kümesidir. Kümedeki gökadalar, kütlesinin yüzde beşinden daha azını oluşturur. Gaz o kadar sıcaktır ki yalnızca X-ışınlarında parlar. Karanlık madde, kümenin kütlesinin yaklaşık yüzde 75'ini oluşturur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.