İçeriğe atla

Eşkiya bağı

Eşkiya bağı

Eşkiya bağı ipi geçici olarak dikey veya yatay bir sabit ağaca, dala, vs.. bağlayıp gerektiğinde hızlı çözüp uzaklaşabilmek amacıyla kullanılan bir düğüm çeşididir.[1] İp ucundan çekildiğinde kendiliğinden boşalır ve ip düşer.[2] İp ortasına bağlanır, ucun dalı dolanması gerekmez.

Bağlanışı

Eşkıya bağı her biri bir evvelkini kilitleyen üç peş peşe ip dirseği ile bağlanır:

  1. Bir ip dirseği dal etrafından dolaştırılır,
  2. Ucun bir dirseği ilk dirsek içinden geçirilerek dalın kavranması sağlanır
  3. Ucun ikinci bir dirseği bu bir evvelki dirseğin içinden geçirilip sıkıştırılarak düğümün boşalması önlenir.

İp bedenine yük bindiğinde son dirsek dala doğru bastırılmış olur, yük taşıyan ikinci dirsek ve dal yüzeyine olan sürtünme sayesinde düğüm çözülmeye direnir.

Kusuru

Düğüm güzel sıkıştırılmamışsa, ipin çevrelediği dal ipten çok daha kalınsa, ip yumuşaksa ya da kaygansa, ip bedenine çok fazla yük bindiğinde son dirsek dal yüzeyinde kayar, yük taşıyan ikinci dirsekten düşer ve düğüm çözülür.

Daha güvenilir çeşitleri

Genellikle iki peş peşe kilit yeterlidir. Genellikle kilitleyecek dirseklerin sadece dalı dolanıp kitlemeleri yeteri kadar kuvvetli bir düğüm oluşturur. Düğümü daha kuvvetli yapmak kilitleyen dirsek sayısını ya da bunların kilide girmeden önce ip bedenine dolanma derecelerini arttırarak mümkündür.

  1. 2 ve 3cü adımdaki son iki dirseğin 4. ve 5. adım olarak tekrarlanması en son dirseğe olan yükü azaltır.
  2. İlk iki dirseğin bir sonraki dirsek içinden geçirmeden önce döndürülüp kenarlarının birbirine sarılmaları yani sürtünmelerinin arttırılması, çözücü güçleri daha fazla azaltacağından düğümü daha güvenli bir hale getirir, ama düğümü sıkıştırmak zorlaşır.
  3. İkinci dirseği birincinin içinden geçirmek yerine yarı döndürüp bir krozla halka haline getirip birinciyi ikincinin içinden geçirmek, bu yüzden üçüncü dirsekle ikinci yerine birinciyi kilitlemek düğümü dalın sürtünmesinden bağımsız ve daha güvenli bir hale getirir.[3]
  4. İp bedenini ilk dirsekten sonra düğüm atmada kullanmamak, yani peş peşe uç dirseklerini önce ya ip bedeni üzerinden aşırmak veya ip bedeni etrafında geri döndürmek ya da ip bedeni etrafında tam döndükten sonra devam ettirmek, sonra da dirseğe dalı dolandırdıktan sonra bir evvelki dirsek içinden geçirip kilitlemek[4] sürtünme güçlerini arttırır ve çözücü güçleri öncekilerden daha güzel azaltır.[5]

Kaynakça

  1. ^ Budworth, Geoffrey (1997), The Complete Book of Knots, Londra: Octopus, s. 73 
  2. ^ Day, Cyrus Lawrence (1947), The Art of Knotting and Splicing (1. bas.), New York: Dodd, Mead &Co., ss. 114-115 
  3. ^ Clyde Soles (2004). "Dan Lehman's revisions to highwayman's hitch". Outdoor Knots. Mountaineers. 
  4. ^ http://www.animatedknots.com/tumble/ 6 Ağustos 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. animasyon: "Tumble Hitch"
  5. ^ "The Tumble Hitch". Notable Knot Index. 24 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2012. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Prusik düğümü</span>

Prusik düğümü kendinden daha kalın bir ip üzerine bağlanıp sıkıştırıldığında uçlarından tutulup çekilirse kalın ipi kuvvetli bir el gibi kaymadan tutar ve elle düğümünden tutulup kolayca kalın ip üzerinde yeri değiştirilebilir. Uçların çekildiği yön farketmez. Düşüş yaşanmadığı takdirde bağlandığı kalın ipi zedelemez. Prusik düğümü düşüş durdurucu bir sistem değildir. Sadece düşüş engelleyici bir sistem olarak kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Düğüm</span> bir parça ip, ip veya benzeri bir şey bağlayarak yapılan bir tutturma

Düğüm; ip vb. doğrusal cisimleri, birbirine tutturmak için kullanılan yöntemdir. Düğüm, bir veya birden fazla ipten, dokumalardan, sicim ve kayışlardan, zincirlerden, hatta birbirine bağlanmış hatlardan meydana gelen dokumalardan meydana gelebilir. Düğümler, bağlama yöntemleri, kullanımları, hikâyeleri, kökenleri ve düğüm teorisinin matematiksel gözlemleri nedeniyle ilginç nesneler olarak tanınırlar.

<span class="mw-page-title-main">Camadan düğümü</span>

Camadan düğümü, kare düğüm, halatı sağlamlaştırmak ya da bir cismi etrafından bağlamak için kullanılan eski ve basit bir düğüm şeklidir.

<span class="mw-page-title-main">İzbarço bağı</span>

İzbarço bağı, İp ucu dirseğinin bir ip bedeni döngüsüne sancak bağı şeklinde tutturulmasıyla ip ucunda sabit ve güvenilir bir halka oluşturan bir düğüm çeşididir, yani bir Sancak bağı halkasıdır, Bulin bağı veya Borina düğümü de denir. İzbarço bağı farklı alanlarda farklı şekilde isimlendirilmiştir; Yay, bulin, elde emniyet ve izbaroço bağı aynı bağı ifade eden farklı isimlendirmelerdir.

<span class="mw-page-title-main">Kropi bağı</span>

Kropi bağı ip ucunda ipten daha kalın bir durdurucu düğüm oluşturmak için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Yoma bağı</span>

Yoma bağı, farklı kalınlıklardaki iki halatı birbirine bağlayan, sepet örgüsü görünüşlü bir düğümdür. Taşıma bağı da denir.

<span class="mw-page-title-main">Oltacı bağı</span>

İpin ucunda sabit ve güvenilir bir halka oluşturan bir düğüm çeşididir. İp ortasında da bağlanabilir, ama o zaman iki yana açısı aynı olmaz.

<span class="mw-page-title-main">Zeppelin bağı</span>

İki ipin uçlarını sabit ve güvenilir bir şekilde birleştiren bir düğüm çeşididir. Gerilip gevşemelerle şekil değiştirerek kendiliğinden çözülme eğilimi göstermez. Benzer güvenli düğümlere göre belirgin bir üstünlüğü yük bindiğinde sıkışıp kalmamak, çözülemez hale gelmemek gibi özellikleri ve ip bedenine dikey köprümsü karşılıklı iki kıvrımından tutulup çekildiğinde çok kolay çözülebilmesidir.

<span class="mw-page-title-main">İlmekli düğüm</span>

İlmekli düğüm bir durdurma düğümüdür. Kolay düğümlenir. Yük taşıyan yüzü yassı ve düzgün üç köşeli, öbür yüzü piramidimsidir.

<span class="mw-page-title-main">Kolan bağı</span>

Kolan bağı, iki ipi birbirine bağlayan bir düğümdür. Uçların birinde bir buçuk sarılmış yarım kazık bağının ucunun, diğerinde bir sarılmış yarım kazık bağının ucunun ortada iki ip arasında oluşan eliptik deliğe kıstırılmasıyla oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Yalancı alp kelebeği halkası</span>

Yalancı alp kelebeği halkası foralı, yani kolay çözülebilen ve sugalı, yani ana ip üzerinde kayarak sıkışabilen, bir askı bağıdır.

Dirsekte tek izbarço bağı dirsekte ilik oluşturan bir bağdır. Kelebek bağı da denir ama Alp kelebeği ile karıştırılmamalıdır.

<span class="mw-page-title-main">İskarmoz bağı</span>

İskarmoz bağı, kazık ve iskele babası gibi bir nesneye ip bedeninin uçları gerekmeden tutturmak için kullanılan bir düğümdür. Çok iyi tutması, ip ucu gerektirmemesi ve ip gevşekken çözülebilmesi işe yarar özellikleridir.

<span class="mw-page-title-main">Kamyoncu düğümü</span>

Kamyoncu düğümü, insan elinin kuvvetini katlayarak ipi gerdirebilme işine yarayan düğümler düzenidir.

<span class="mw-page-title-main">Torba bağı</span>

Torba bağı torba, çuval gibi şeylerin ağzını bağlamak için kullanılan birçok bağa verilen ortak isimdir.

<span class="mw-page-title-main">İp atma cevizi</span>

İp atma cevizi ipin ucuna ip ağırlığı toplayıp ipi daha kolayca atabilmek için kullanılan bir düğüm çeşididir.

<span class="mw-page-title-main">Sürtünme düğümleri</span> Vikimedya liste maddesi

Sürtünme düğümleri, kendinden daha kalın bir ip üzerine üçten fazla sarmal ile bağlanıp sıkıştırıldığında ince ipin uçlarından tutulup çekilince kalın ipi kuvvetli bir el gibi kaymadan tutan düğümler bu kategoriyi oluştururlar. Bu kategorideki düğümler sarmallarından tutularak ya da kalın ip boyu iteleyerek kolayca hareket ettirilebilirler ama uçlarından çekildiğinde harekete direnirler.

<span class="mw-page-title-main">Salıncak bağı</span>

Salıncak bağı salıncağı bir ağaç dalına asmak için kullanılan bir düğümdür. Bu 1693 numaralı düğüm olarak gösterildiği The Ashley book of knots da "sıkı, kuvvetli, güvenilir ve yük olmadığında kolayca çözülebilen bir düğümdür" diye methedilir. Yelkenci bağı ile aynı bağdır, ucun foralanması farkı olabilir, ip bedeni tarafı birden fazla kez dolanabilir; bu fazladan foralar bağlanacak yer kaygansa, sopanın ucuysa, ip bedeninin çekildiği yöne doğru inceliyorsa yani konik ise işe yararlar.

<span class="mw-page-title-main">Atmaca bağı</span>

Atmaca bağı, Sol el bir hayvanı tutarken sağ elle bağlanabilen ve gerektiğinde kolay çözülen, hayvanın çözememesi için kilitlenebilen bir düğümdür.

<span class="mw-page-title-main">Yelkenci bağı</span>

Yelkenci bağı bir ip ya da sırık ucundan uç yönünde çekmesi gereken ipi oraya tutturmaya yarayan bir bağdır. Askı amaçlı kullanılabilir, o zaman 3 sarmal yeterlidir. Ayrıca sürtünme düğümü olarak kullanılır o zaman daha fazla sarmal atılır. Sarkıt bağına benzer ama daha üstündür.