İçeriğe atla

Eğridere, Bulgaristan

Eğridere, Bulgaristan
Eğridere, Bulgaristan kentinin amblemi
Bulgaristan haritasında Eğridere, Bulgaristan
Bilgiler
İl (oblast):Kırcaali
Nüfus:Merkez: 4027

Belediye: 13421 (15.12.2019)

Rakım:684 m
Posta kodu:6750
Telefon kodu:03651
Koordinatlar: 41° 35' kuzey

25° 08' doğu

Belediye başkanı
İzzet Şaban(2019 - )

Eğridere[1][2] (Bulgarca: Ардино, trl: Ardino,[3][4][5][6] 1934 yılına kadar Eğri dere / Егри дере, daha önce Hacı köy / Хаджи кьой[7]), Bulgaristan'da Kırcaali iline bağlı, Türklerin yoğun olarak yerleşik olduğu bir şehirdir.

Osmanlı devrinde Edirne Vilayeti'nin Gümülcine Sancağı'na bağlı bir kâza idi. Ardino şehri Doğu Rodop Dağları'nın batısında, Kırcaali 'nin güneybatısında bulunur. Başkent Sofya'ya uzaklığı 300 km'dir. 341.45 km2 bir alanda yerleşik olan şehrin nüfusu belediyeye bağlı 53 ayrı yerleşim biriminde 13421 kişi olup merkezde ise 4027 kişidir.[8]

Tanım

Şeytan köprüsü
Şeytan köprüsü
Eğridere
Eğridere
Eğridere
Beli Brezi

Ardino şehri eskiden köyün içinden geçmekte olan dereden dolayı Eğridere olarak bilinirdi. 1934 yılında Eğridere adı Ardino olarak değiştirildi, 1960 yılında da kasaba olarak ilan edildi. Kasaba bugün kültür yönetim ve tarım merkezidir. Kuzeyinde, doğusunda ve güneyinde Çernooçene, Kırcaali ve Cebel kasabaları ile batısında da Nedelino, Madan ve Smolyan bölgesinden Banyalar ile komşudur. Kasabanın sınırları içinden Arda nehrinin orta kolu akmaktadır bu kol Kırcaali Barajı'nda son bulur. Ardino sınırları içinde birçok tarihi yer ve anıt yer almaktadır. Orta Çağ'da kullanılmakta olan antik yol nehir boyundan geçmekte ve ksantiyski (elece) geçidi vasıtası ile Trakya'nın iç kısımlarını Bahr-i Sefid ("Ak Deniz", bugünkü Ege Denizi)'e bağlamaktaydı.

15. yüzyıl başlarında yapılmış olan ve Arda'nın azgın sularına karşı bugüne kadar dayanabilen Şeytan Köprüsü şehre 15 km mesafede bulunur. Taştan yapılmış olan Köprü'nün uzunluğu 56 m genişliği 3,5 m'dir, yüksekliği orta noktasında 12 metreye kadar ulaşır. Şehre 2 km mesafede Orlovi Skali (kartal kayalıkları) bulunur. Bu kayalıklarda 32-45-50 ölçülerinde 8–12 cm derinliğinde oyulmuş 97 adet delik bulunur. Bu deliklerin içine ölülerle bir bağlantısı olduğu sanılan çömlekler koyulduğu varsayılır. Başevo köyüne 3 km mesafede çok dik bir yamaca yapılmış olan Krivus kalesi bulunur üç tarafı Arda nehri ile çevrili güney tarafında da Tsitadela Şatosu bulunur, şatonun su ihtiyacı bir yeraltı tüneli vasıtası ile nehirden karşılanmaktaymış.

Tarihçe

Edirne Vilayet Matbaası Müdürü Şevket Dağdeviren'in yazdığı 1892 tarihli salnameye göre;

Gümülcine sancağına bağlı olan Eğridere kazası içinde, 69 köy, 6186 ev, 42 cami, 127 mescit, 117 okul ve 6 medrese, 1024 çeşme vardır. Kaza merkezinde hükûmet konağı, jandarma koğuşu, han, hamam, eczane, fırın ve belediye evleri vardır.[9]

Eğridere Kazası Nüfus Cetveli 1892[9]
Kadın Erkek Toplam
İslam 17.288 16.545 33.833
İslam olmayan 111 192 303
Çingene 43 58 101
Toplam17.44216.79534.237

Turizm

Ardino yöresi doğal tarihsel ve diğer zenginlikleri ile tatil ve turizm aktiviteleri için çok geniş bir seçenek yelpazesi sağlamaktadır. Şehre 7 km mesafede bir tatil ve turizm tesisi olan "Beli Brezi" yer almaktadır. Kendine özgü bir ağaç türüne sahip olan tesis 3680 dönüm arazi üzerine kuruludur. Temiz havası Akciğer rahatsızlıkları ve Alerjik hastalıkların tedavisi için bir nimettir. Sağlık bakanlığı tarafından "Milli öneme sahip tesis" olarak adlandırılmıştır. Turistik önem teşkil eden diğer objeler Rodop dağlarının en yüksek tepesi olan Aladağ, Arda nehri sahilleri, Kırcaali barajı, Şeytan köprüsü, Stoyan köprüsü ve Momini gırdi (hanım göğsü) Tepesi'dir. Çok güzel bir iklime sahip olan bölgenin bitki örtüsü de çeşitlilik göstermektedir, bölgede birçok ağaç türü bulunmaktadır.

Bölge avlanmak isteyen, balık tutmak isteyen ve gezmek isteyenler için küçük bir cennet köşesidir.Bölge özellikle domuz, tilki ve kurt gibi değerli av hayvanları ile dikkat çekmektedir.

Kültür

Alakasız konuları alaylı bir dille ifade etmek için kullanılan meşhur 'Eğridere'nin topalını Bağdat'ta görmüşler' deyiminde[] bahsi geçen şehirdir. Ayrıca Türkiye'nin Bursa vilayetinde faaliyette bulunan "Eğridere Kültür ve Dayanışma Derneği" ismi altında bir dernekleri bulunmaktadır. Yazar Sabahattin Ali'nin doğduğu ve babası Yüzbaşı Ali Selahattin'in 1912 yılına kadar görev yaptığı kenttir. 31 Mart 2007 tarihinde Sabahattin Ali'nin 100. doğum yılı Eğriderede bir toplantıyla kutlandı.

Köyler

  • Ahmatlar - Dolna Prahovo - Nüfus 216
  • Akpınar - Byalizvor - Nüfus 1311
  • Alancık - Mıraitsa - Nüfus 15
  • Alfatlı - Lenişte - Nüfus 189
  • Almalı - Yabılkovets - Nüfus 289
  • Alkaya - Çervena Skala - Nüfus 81
  • Çandır - Svetulka - Nüfus 303
  • Çamdere - Borovitsa - Nüfus 405
  • Çorbacılar - Bogatino - Nüfus 162
  • Dedeler - Dyadaovsi
  • Demiroğulları - Doyrantsi - Nüfus 5
  • Durabiller - Sinchets - Nüfus 221
  • Durallar - Nüfus 5
  • Enövçe - Nüfus 265
  • Ercek - Ahryansko - Nüfus 100
  • Eskiler - Sedlartsi - Nüfus 125
  • Fakra Pınar - Çubrika - Nüfus 220
  • Fisallar - Nenkovo - Nüfus 200
  • Ganollar- Dolna Avramovo - Nüfus 4
  • Göklemezler - Stremsi
  • Gıygınlı - Gaydartsi
  • Hacılar - Padina - Nüfus 384
  • Halaçdere - Brezen - Nüfus 376
  • Hallar - Başevo - Nüfus 648
  • Hatipler - Pravdolüb - Nüfus 251
  • Hotaşlı - Rusalsko - Nüfus 77
  • Hüsemler - Diyamandovo - Nüfus 621
  • Işıklar - Rani List
  • İbrahimler - Avramovo - Nüfus 3
  • Karaağaç - Nüfus 5
  • Karabekirler
  • Karamusollar - Çernigovo
  • Karavelliler
  • Katrancılar
  • Kerimler - Brazda - Nüfus 11
  • Köçekler - Kyoçevtsi - Nüfus 13
  • Köprübaşı - Musevo - Nüfus 80
  • Köstonlar - Golobrat - Nüfus 202
  • Memiller - Nüfus 4
  • Menekşe - Temenuşka - Nüfus 69
  • Mıkmıl - Mak
  • Olcak - Spoluka
  • Palla
  • Sarıkız - Jıltuşa - Nüfus 1121
  • Sırtköy - Gırbişte - Nüfus 232
  • Susuz Burun - Suhovo - Nüfus 157
  • Solaklar - Levtsi
  • Sütkesiği - Mleçino - Nüfus 444
  • Terziköy - Kroyaçevo - Nüfus 154
  • Tozçalı - Gornoprahovo - Nüfus 700
  • Türk Erceği - Tırnoslifka
  • Türk Ürpeği - Lübeno - Nüfus 52
  • Ürpek - Latinka
  • Yatacık - Kitnitsa - Nüfus 144
  • Yonuzlar - Rodopsko

Dış bağlantılar

Not

  1. ^ http://arama.hurriyet.com.tr/arsivnews.aspx?id=-161661[]
  2. ^ "T.C. BAŞBAKANLIK DEVLET ARŞİVLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ, Yayın Nu:21, OSMANLI YER ADLARI (Alfabetik Sırayla), Tahir SEZEN, Ankara – 2006" (PDF). 7 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Nisan 2014. 
  3. ^ "Zaman Bulgaristan Sayı: 20". 2 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2009. 
  4. ^ "Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı (Word dosyası)". 13 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2008. 
  5. ^ Nurcan Özgür, Etnik sorunların çözümünde etnik parti: hak ve özgürlükler hareketi, 1989-1995, Der Yayınları, ISBN 975-353-178-8, s. 389.
  6. ^ Pars Tuğlacı, Bulgaristan ve Türk-Bulgar ilişkileri, Cem Yayınevi, 1984, s. 212.
  7. ^ Rechnik na selishtata i selishtnite imena v Bŭlgarii︠a︡, 1878-1987, Nikolaĭ Michev,Petŭr St Koledarov
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Şubat 2020. 
  9. ^ a b Kazancıgil, Dr. Ratip - Gökçe, Nilüfer Dağdevirenzade M. Şevket Bey'in Edirne Tarihi ve Balkan Savaşı Anıları Türk Kütüphaneciler Derneği Edirne Şubesi Yayınları No: 41 Edirne 2005

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kırcaali</span> Güney Bulgaristanda kent

Kırcaali, Güneydoğu Bulgaristan'da, Kırcaali ilinin ve Kırcaali beldesinin merkezi. Eylül 2022 verilerine göre nüfusu 51.841 kişidir. Şehirde tren istasyonu bulunmaktadır. Kırcaali'den Hasköy ve Gümülcine (Yunanistan) yönlerine karayolları uzanır. Kırcaali Barajı da şehrin yakınında bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Gümülcine</span> Yunanistanın Batı Trakya bölgesi, Rodop ilçesi, Gümülcine belediyesine bağlı yerleşim yeri

Gümülcine, Yunanistan'ın Trakya bölgesinde, Rodopi (Rodop) ilinin (nomos) merkezi ve önemli miktarda bir Türk nüfusun yaşadığı bir şehirdir. Şehrin 2011 yılı itibarıyla nüfusu 66.919'dur.

<span class="mw-page-title-main">Cebel</span> Bulgaristanın Kırcaali ili, Cebel ilçesine bağlı kent

Cebel veya eskiden Şeyhcuma, Bulgaristan'ın güneyinde, Kırcaali ilinde bulunan, bir şehir ve ilçe merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Hallar, Eğridere</span> Bulgaristanın Kırcaali ili, Eğridere ilçesine bağlı köy

Hallar, Bulgaristan'ın Kırcaali ilinin Ardino(Eğridere) ilçesine bağlı bir köyüdür.

<span class="mw-page-title-main">Kırcaali (il)</span> Bulgaristanda il

Kırcaali ili, güneydoğu Bulgaristan'da, doğu Rodop dağlarında, Yunanistan sınırında bulunan bir ildir. Merkezi Kırcaali'dir. Yedi belediye ve bu belediyelere bağlı köylerden oluşur. Arda Nehri üzerinde üç büyük baraj bulunmaktadır: Yazovir Kırcali, Yazovir Studen Kladenets, Yazovir İvaylovgrad. Gümülcine ve Hasköy'e ara yolu vardır. Yüz ölçümü 3,209 km2 olan ilin nüfusu Şubat 2011 tarihi itibarı ile 152,808'dir. 2011 nüfus sayımına göre il nüfusunun %66.2'si etnik Türk'tür.

<span class="mw-page-title-main">Rodop Dağları</span> Sıradağ

Rodop Dağları veya Rodoplar, Balkanlar’da bulunan sıradağlardır.

<span class="mw-page-title-main">Batı Trakya Türkleri</span> Yunanistanın Batı Trakya bölgesinde yaşayan Türk etnik azınlık

Batı Trakya Türkleri, günümüzde, Yunanistan sınırları içindeki Batı Trakya bölgesinde yaşayan ve Türkiye-Yunanistan Nüfus Mübadelesi çerçevesinin dışında tutulmuş Türk-Müslüman toplumu için ve bu toplum ile doğrudan bağları mevcut Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının memleketlerini ve/veya kökenlerini ifade etmek için de kullanılan tanımdır.

Ahi Çelebi, Balkan Yarımadası'nın güneydoğusunda, Rodop Dağları arasında bir yöre.

<span class="mw-page-title-main">Ortaköy, Hasköy</span> Bulgaristanın Hasköy ili, Ortaköy ilçesine bağlı kent

Ortaköy veya İvaylovgrad, Bulgaristan'ın Hasköy İlinin bir kasaba ve civarıyla birlikte ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Köseler, Kırcaali</span> Bulgaristanın Kırcaali ili, merkez ilçesine bağlı köy

Köseler ya da Kösevo, Kırcaali iline bağlı bir Türk köyüdür. Kırcaali'den Eğridere'ye (Ardino) giderken ilk köydür. Nüfusu 250'dir ve köy nüfusunun tamamı Avşar boyunun Köseli obasına bağlı Türkmenler'den oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Arda (nehir)</span>

'Arda veya Arda nehri güney Bulgaristan'da Rodop dağlarından doğar ve Yunanistan - Türkiye sınırında, Yunanistan topraklarında Meriç nehrine karışır. Yaklaşık 300 km uzunluğundadır. Üzerinde Kırcaali, Soğukpınar barajı ve Ortaköy barajları bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Şeytan Köprüsü, Bulgaristan</span> Osmanlı İmparatorluğu zamanında yapılan bir Türk köprüsü

Şeytan Köprüsü, Bulgaristan’ın Kırcaali ilinde bir Orta Çağ köprüsü.

<span class="mw-page-title-main">Kırcaali Muharebesi</span>

Kırcaali Muharebesi Bulgaristan ve Osmanlı İmparatorluğu arasında yapılan Birinci Balkan Savaşı'nın bir parçası olan muharebedir. Bulgaristan'ın Haskovo Müfrezesi'nın Yaver Paşa komutasındaki Osmanlı'nın Kırcaali Müfrezesini yendiği muharebe, 21 Ekim 1912'de yapılmıştır. Böylece Kırcaali ve Doğu Rodop Bulgaristan'a kalıcı olarak katılmıştır. Her 21 Ekim'de Kırcaali'de bugünün kutlaması yapılıp bugün şehrin tatil günü kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Halaçdere</span> Bulgaristanın Kırcaali ili, Eğridere ilçesine bağlı köy

Halaçdere, Bulgaristan'ın güneyinde Kırcaali ili, Eğridere belediyesine bağlı Rodoplarda yer alan bir köydür. Başkent Sofya ile arasında 193.057 km mesafe vardır. 7.21 km2 alanı kaplayan köyde 292 kişi yaşamaktadır. Mümün Hüseyin muhtardır.

<span class="mw-page-title-main">Beli Brezi</span> Bulgaristanda doğa koruma alanı

Beli Brezi, Bulgaristan'ın güneyinde Rodoplar'da yer alan doğa koruma alanı. Kırcaali'ye 30 km, Eğridere'ye ise 6 km mesafededir. Deniz seviyesinden 950 metre yüksekliktedir. Yaklaşık olarak 3680 dekarlık bir alanı kaplayan bölgede turistik tesisler yer almaktadır. Eskiden "Ak Kayınlar" olarak bilinen bölge, kendine özgü doğal Adi huş ağacı ormanına sahiptir. Adi huş ve kayın ağaçları dışında buralarda sarıçam, karaçam ve ladin ağaçları da bulunmaktadır. Bu ağaçların oluşturduğu ormandan ötürü bölgenin havası çok temizdir. Akciğer hastalıkları ve alerjik hastalıkların tedavisi için bir nimet sayılan bölge; Sağlık Bakanlığı tarafından "Milli Öneme Sahip Tesisler" olarak adlandırılmıştır.

Faik İsmail Arda, Türk asıllı Bulgaristanlı şair.

İsmail Cambazov, Bulgaristanlı Türk araştırmacı, gazeteci ve yazar. Bulgaristan'da Türklük ve İslamiyet alanında yaptığı çalışmalarıyla tanınmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Darıdere</span> Bulgaristanın Paşmaklı ili, Darıdere ilçesine bağlı kent

Darıdere, Bulgaristan'ın güney orta kesiminde bulunan Smolyan ilinde bir kasabadır. Aynı adı taşıyan Darıdere Belediyesi'nin idari merkezidir. Darıdere’nin yüzölçümü 172 km² ’dir, nüfusu ise 12.321 kişiden oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Merhamlı Muharebesi</span>

Merhamlı ya da, eskiden Edirne vilayetine şimdi ise Yunanistan'ın Dedeağaç iline bağlı bir yerleşim birimidir. Bulgar ve Osmanlı orduları arasında 14/27 Kasım 1912'de yaşanan Merhamlı Muharebesi Birinci Balkan Savaşı muharebelerindendir. Uzun bir takip sonrası Batı Trakya'da General Nikola Genev ve Albay Aleksandar Tanev yöetimindeki Bulgar ordusu Kırcaali Muharebesi sonrası Gümülcine tarafına geri çekilmeye çalışan askerlerle birlikte 10,000-18.000 arası güçlü Tuğgeneral Mehmet Yaver Paşa komutasındaki Kırcaali Müfrezesi birliklerini sıkıştırır. Merhamlı köyünde sarılıp sıkıştırılıp saldırıya uğrayan Osmanlı birliklerinin, sadece bir kısmı Meriç nehrini geçerek kaçabildi. Kalan kısmı sonraki gün olan 28 Kasım'da teslim oldu.

<span class="mw-page-title-main">Balkan Töresi Muharebesi</span>

20 Kasım 1912'de gerçekleşen Balkan Töresi Muharebesi(bugünkü Makaza Geçidi'nin olduğu yerde ve çevre köy ve tepelerde), Birinci Balkan Savaşı'nın bir muharebesiydi ve bunun sonucunda Bulgarlar Osmanlı birliklerini neredeyse tamamen Rodoplardan çıkardılar. Doğu Rodoplarda, bir zamanlar Osmanlı'ya tabii olan ancak savaştan hemen önce ve sonrasında Bulgar ordusuna geçen Makedon-Edirne Gönüllüleri-3. Tugayının Doğu Anadolu'dan Osmanlı'ya savaş ilanının hemen ardından gelip Bulgar ordusunda katılan Hınçak ve Taşnak çetelerine bağlı Ermeniler ve Makedon-Bulgar Komitacılar Bulgar ordusunun burada başarı kazanmasında kilit rol oynamıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.