İçeriğe atla

Eğirdir Gölü

Eğirdir Gölü
Eğirdir Gölü'nün kıyıdan görünümü
Harita
Havza
Ülke(ler)Türkiye
Şehir(ler)Isparta
İlçe(ler)Gelendost, Eğirdir, Senirkent
Koordinatlar37°59′37″K 30°53′18″D / 37.99361°K 30.88833°D / 37.99361; 30.88833
Ada(lar)Can Ada, Yeşil Ada
Yerleşim(ler) (sahil)Eğirdir
Genel bilgiler
Akarsu (giden)Karacaören-1 Barajı, Karacaören-2 Barajı
Uzunluk50 km (31 mi)
Genişlik15 km (9,3 mi)
Yüzölçümü468 km2 (181 sq mi)
Ortalama derinlik14 m (46 ft)
En derin noktası16,5 m (54 ft)
Kıyı uzunluğu150 km (93 mi)
ÖzelliklerTatlı su
Wikimedia Commons
Türkiye üzerinde Eğirdir Gölü
Eğirdir Gölü
Eğirdir Gölü (Türkiye)
Eğirdir Gölü

Eğirdir Gölü, Isparta ili sınırlarında yer alan, tektonik ve karstik etkilerle oluşmuş, bir tatlı su gölüdür.

35° 37′ 41″ Kuzey – 38° 16′ 55″ Kuzey enlemleri ile; 30° 44′′ 39″″ Doğu – 30° 57′ 43″ Doğu boylamı arasında yer alır. Dik kayalara, düz ve sığ bir tabana sahip olan gölün, kıyı uzunluğu 150 km dir. Eğirdir Gölü'nde Kemer Boğazın kuzeyinde yer alan bölümü Hoyran, Güneyinde yer alan bölümü Eğirdir bölümü olarak bilinmektedir.

Doğal yapı

Eğirdir Gölü'nün yüzey alanı insanların su kullanımına bağlı olarak farklılık göstermektedir. Karstik yapıdaki gölün özellikle batı kesimlerinde yer alan düdenlerin bir kısmı kapatılmıştır. Farklı amaçlarla kullanılmak üzere (içme suyu, tarım vb.) gölde DSİ tarafından çok sayıda pompaj istasyonları kurulmuştur. Eğirdir Gölü'nün en önemli özelliklerinden bir diğeri denizle olan bağlantısıdır. Kovada kanalı ile Kovada Gölü’ne gelen sular Kovada Vadisi’nden, Aksu Çayı’na oradan da karstik yollarla Akdeniz’e boşalmakta idi. Son yirmi yıldır gölün suları Çandır Ovası’nda yaptırılan Karacaören I ve II barajlarına gelmektedir. Eğirdir Gölü ile Kovada Gölü arasında doğal bağlantıyı oluşturan 22 km’lik Kovada Kanalı yer almaktadır. Kemer Boğazı; Doğu-Batı doğrultusunda daralma göstererek yaklaşık (göldeki su sevisine bağlı olarak farklılık arz etmekte) 1,8 km’lik mesafe ile gölün iki bölümlü görünüm almasına neden olmaktadır.[1]

Oluşumu

Eğirdir gölü çukurluğunun plüvyal dönemlerdeki karstik olaylar sonucu oluştuğu ve yine bu dönemde su ile dolduğu belirtilmiştir. Göl çukurluğunun tektonik kökenli, su birikiminin Neojen sonrasında geliştiğini. Holosen'de büyük bir polyenin çökmesi sonucu ortaya çıktığını, göl içindeki küçük adaların da bunun kanıtı, olduğunu, söylemektedir, tektonik kökenli çukurluğun karstik olaylarla şimdiki biçimini kazandığını gölün plüvyal dönemde geliştiğini belirtmiştir. Anadolu'nun eski iklimi ile birleştirilerek Eğirdir dahil yöredeki büyük su kütleleri plüvyal göller biçiminde gruplandırılmaktadır. Kaynağı, Gölcük maar volkanizması olan döküntü tüllerin kolüvyum konileri içinde yer alabilmesi, Eğirdir Gölü'nü çevreleyen yamaçların en azından Orta-Üst Pliyosen öncesinde yaratılması ile olanaklıdır.[2]

Koruma

Türkiye'nin en büyük 2. tatlı su gölüdür. Eğirdir Gölü’nün maksimum su kotu ile çevrelenen su alanı “I. Derece Doğal Sit Alanı” olarak belirlenmiştir. Maksimum su kotundan itibaren 300 metrelik bir bant ise “III. Derece Doğal Sit Alanı” olarak kabul edilmiştir. Eğirdir Gölü, “A Sınıfı Sulak Alan” listesindedir. Eğirdir Gölü havzası içerisinde Kovada Gölü Milli Parkı ve Gelincik Dağı Tabiat Parkı bulunmaktadır.[3]

Su bütçesi

Gölü besleyen en önemli su girdileri; gölün tabanından kaynayan kaynaklardır. Aynı zamanda çevre dağlardan inen ve yağış suları ile beslenen irili ufaklı çok sayıda dere ve çay vardır. Bunlardan en önemlileri; Yalvaç ilçesinden gelen ve Gelendost ilçesinden göle karışan Akçay, Uluborlu ve Senirkent ilçelerinden geçerek göle inen Pupa Çayı, Hoyran Ovası'ndan inen Değirmen Çayı ve Aksu Çayı'ndan bir kanalla göle bağlanan Aksu Deresi'dir. Eğirdir Gölü, Isparta ilinin ve çevresindeki yerleşim birimlerinin içme suyu ihtiyacını karşılar. Aynı zamanda Isparta, Gönen, Uluborlu, Senirkent, Yalvaç, Gelendost ve Eğirdir ovalarında sulama suyu olarak kullanılır.

Ovaların göl kıyılarına açıldığı gölün sığ kısımları tamamen saz ve kamışlarla kaplıdır. Göl, kapalı havzaya sahip olduğu halde tabanından bol miktarda kaynak suları ile beslenmekte ve göl suyunun 1/3'ü her yıl yenilenmektedir. Gölün giderleri, DSİ pompa istasyonları, Kovada Kanalı ve yazları aşırı buharlaşmadır.

Flora ve fauna

Gölde bulunan balık türleri tatlısu levreği, sazan, çim sazanı, sudak, eğrez ve son yıllarda ortaya çıkan gümüş balığıdır. kerevit, yengeç, su yılanı, su faresi, kurbağa ve su kaplumbağası da gölde bulunan diğer canlılardır. Göl, yaban hayatı için de önemli bir yer tutar. tepeli dalgıç, yumurta piçi, karabatak, balıkçıl türleri, angıt, bozkaz, sakar meke, benekli sutavuğu, uzunbacak, bıyıklı sumru, saz delicesi, martı çeşitleri gibi yerli türler ile birlikte pelikan, flamingo, kuğu, sakarca kazı, boz kaz, fiyu, kılkuyruk, yeşilbaş, elmabaş, macar, kız kuşu, su çulluğu ve tepeli pakta gibi kışlayan ve konaklayan türleri bünyesinde barındırır.[4]

Adalar

Gölde, Eğirdir'e bir karayoluyla bağlanmış bulunan iki küçük adacık bulunmaktadır. Birincisi Can Ada, ikincisi ise Yeşilada’dır.

Can Ada; Eğirdir ile Yeşilada arasında yer alan ve 7 dönümlük (7000 m²) bir alana sahip olan küçük bir adacıktır. Yerleşim alanı olmayıp, çadır ve karavan turizmi ile piknik alanı olarak kullanılmaktadır. Atatürk'ün Eğirdir'i ziyareti sırasında Canada, 1 Şubat 1933 tarihli Belediye encümeni kararıyla kendisine hediye edilmiş, daha sonra Atatürk'ün mirasçılarına, onlardan da Eğirdir Belediyesine geçmiştir.

Yeşil Ada: Eğirdir'in en güzel turizm bölgesi olan adada, doğa güzelliklerinin yanında Aya Stefanos Kilisesi gibi tarihi zenginliklerde bulunmaktadır. Yerli ve yabancı turistlere hizmet veren balık lokantaları ve ev pansiyonculuğu gelişmiştir.

Eğirdir Gölü panoramik resmi

Galeri

  • UUİ'dan çekilen Eğirdir Gölü fotoğrafı(Göl, merkezde sabitlenmiş kameranın hemen üzerinden görülmektedir.)
    UUİ'dan çekilen Eğirdir Gölü fotoğrafı(Göl, merkezde sabitlenmiş kameranın hemen üzerinden görülmektedir.)
  • UUİ'dan çekilen diğer bir fotoğraf
    UUİ'dan çekilen diğer bir fotoğraf
  • Eğirdir Gölü'nde gün doğumu
    Eğirdir Gölü'nde gün doğumu
  • Eğirdir Gölü'nde gün batımı
    Eğirdir Gölü'nde gün batımı
  • Eğirdir Gölü
    Eğirdir Gölü
  • Eğirdir Gölü
    Eğirdir Gölü

Ayrıca bakınız

  • Oluşumlarına göre Türkiye'nin gölleri listesi
  • Türkiye'deki göller

Kaynakça

  1. ^ Kesici,Erol,"Eğirdir Gölü (Isparta)’nün Doğal Yapısına Yapılan Müdahalelerin Gölün Ekolojik Yapısına Etkileri" SDÜ Eğirdir Su Ürünleri Fak. 32500 Eğirdir/ISPARTA.
  2. ^ Kazanci, Nizamettin, "EĞİRDİR GÖLÜ ÇANAĞININ OLUŞUM ZAMANINA İLİŞKİN BiR GÖZLEM" Fen Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Ankara .
  3. ^ Korkmaz, Mehmet "Eğirdir Gölü ve çevresinde turizm gelişiminin sürdürülebilirliği üzerine değerlendirmeler" SDÜ Orman Fakültesi Orman Müh. Böl., 32260, Isparta
  4. ^ Bulut, Cafer. Atay, Ramazan"ANADOLU ÜNİVERSİTESİ BİLİM VE TEKNOLOJİ DERGİSİ EĞİRDİR GÖLÜ’NDE FİZİKO-KİMYASAL PARAMETRELERİN MEVSİMSEL DEĞİŞİMİ VE LİMNOLOJİK AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ".

Dış bağlantılar


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Akdeniz Bölgesi</span> Türkiyenin Akdeniz kıyısındaki coğrafi bölgesi

Akdeniz Bölgesi, Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Anadolu'nun güneyinde Akdeniz kıyısı boyunca uzanır. Genişliği 120–180 km arasında değişir. Batı ve kuzey batısında Ege Bölgesi, kuzeyinde İç Anadolu Bölgesi, doğusunda Güneydoğu Anadolu Bölgesi, güneyinde ise Akdeniz bulunur. Güneydoğudan Suriye ile komşudur. Türkiye'nin başka bölgelerinde olduğu gibi Akdeniz Bölgesi'nde de bölge sınırları ile yönetim birimleri olan illerin sınırları tümüyle çakışmaz.

<span class="mw-page-title-main">Beyşehir Gölü</span> Türkiyede bir göl

Beyşehir Gölü, Göller Yöresi'inde, Konya ve Isparta illeri topraklarında bulunan, Türkiye'nin üçüncü büyük gölü, en büyük tatlı su gölü.

<span class="mw-page-title-main">Hazar Gölü</span> Elazığ yakınlarında, güneybatı-kuzeydoğu doğrultusunda uzanan tektonik bir göl

Hazar Gölü, diğer adıyla Gölcük Gölü, Türkiye'nin Elazığ ilinde yer alan, güneybatı-kuzeydoğu doğrultusunda uzanan tektonik bir göldür.

<span class="mw-page-title-main">Köyceğiz Gölü</span> Muğla da göl

Köyceğiz Gölü, Menteşe yöresinde, Muğla ilinin güneydoğusunda yer alan Köyceğiz Gölü 52 km² yüzölçümü ile Türkiye'nin 16. büyük gölüdür. Tektonik bir çukurluğun suyla dolması ve Dalaman Çayı'nın getirdiği alüvyonların körfezin önünü tıkaması sonucu oluşmuş alüvyal set gölüdür.

<span class="mw-page-title-main">Eğirdir</span> Ispartanın bir ilçesi

Eğirdir, Isparta iline bağlı Eğirdir Gölü kıyısında bir ilçe. Isparta'ya 34 km uzaklıktadır.

<span class="mw-page-title-main">Gelendost</span> Ispartanın bir ilçesi

Gelendost, Isparta ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Kovada Gölü</span> Isparta da göl

Kovada Gölü Isparta ilinde, Antalya Körfezi'nin kuzeyinde, kuzey güney yönünde uzanan kırık üzerinde yer alan tatlı sulu, küçük bir göldür. Göller Bölgesi'ndedir. Eğirdir Gölü'nün doğal bir uzantısıdır ve Eğirdir Gölü'nde bulunan fazla su bir kanalla Kovada Gölü'ne akmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Urmiye Gölü</span> İranın kuzeybatısındaki tektonik oluşumlu tuz gölü

Urmiye Gölü, İran'ın kuzeybatısında, Batı Azerbaycan Eyaleti ile Doğu Azerbaycan Eyaleti arasında bulunan tektonik oluşumlu tuz gölü.

Antalya Bölümü, Türkiye'nin coğrafi bölgelerinden Akdeniz Bölgesi'nin batıda kalan bölümüne verilen isimdir. Doğuda kalan kısım ise Adana Bölümü olarak adlandırılır. Bölümün illeri; Antalya, Isparta, Burdur'dur.

<span class="mw-page-title-main">Göller Yöresi</span> birden fazla gölden oluşan bölge

Göller Yöresi, Akdeniz Bölgesi'nde bulunan Acıgöl, Akgöl, Akşehir, Beyşehir, Burdur, Eber, Eğirdir, Gavur, Ilgın (Çavuşçu), Işıklı, Karamık, Karataş, Kovada, Salda, Suğla ve Yarışlı göllerinden oluşan bölgenin adıdır.

Tektonik göller, tektonizma sonucu oluşan çanaklarda suların birikmesi ile oluşan göllerdir. Orojenez sırasında, kırılarak, kıvrılarak bükülerek veya epirojenik çökmeler sonucunda çukur alanlar oluşur. Oluşan çanakların genel görünümü, çevresi yüksek alanlarla çevrili çökek veya çukurluk şeklinde yuvarlak (değirmi) olabilir. Ya da ince, uzun çöküntü hendeği şeklinde veya geniş uzun bir yapıda olabilirler.

<span class="mw-page-title-main">Hamitoğulları Beyliği</span> Eğirdir ve Isparta bölgesinde kurulan 2. Dönem Anadolu Beyliklerinden beylik

Hamidoğulları Beyliği, Anadolu Selçuklu Devleti'nin yıkılmasından sonra Eğirdir ve Isparta bölgesinde kurulan 2. Dönem Anadolu Beylikleri'ndendir. Beyliğin kurucusu Feleküddin Dündar Bey, babası İlyas ile dedesi Hamid zamanında da bu bölgede bulunmuşlardı. Bu nedenle bu bölgenin yabancısı değildi. Hamidoğulları'nın bir diğer önemli özelliği ise topraklarının bir kısmını para karşılığı Osmanlı Devleti'ne satmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Isparta ilindeki yerleşim yerleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu madde ilçelere göre Isparta ilindeki yerleşim yerleri listesidir. Isparta'ya bağlı 13 ilçe, bu ilçelere bağlı 9 belde ve 204 köy bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Aksu Çayı</span> Akdeniz Bölgesinin Göller Yöresinden doğarak Antalya yakınlarında denize dökülen akarsu

Aksu Çayı, Akdeniz Bölgesi'nin Göller Yöresi'nden doğarak Antalya yakınlarında denize dökülen akarsudur. Aksu Çayı, Büyük Hitit Kralı IV. Tuthaliya'nın vasalı olan Tarhuntaşşa kralıyla yaptığı antlaşmaya göre bugünkü Teke yarımadasında yer alan Lukka diyarıyla Orta Toroslar'da yer alan Tarhuntaşşa bölgesini birbirinden ayıran sınır olarak belirlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Isparta'nın ilçeleri</span>

Isparta ilinde 12 ilçe ve 1 il merkezi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Köprüçay</span> Akdeniz Bölgesinde nehir

Köprüçay, eskiden Eurimedon, Isparta Sütçüler yakınlarında Toros dağlarından doğan, dar ve derin kanyonlardan geçerek Serik yakınlarında Akdeniz'e dökülün akarsu. Antik zamanlarda adı Eurymedon'dur. Köprü Çayı'n; havza alanı 2.357 km2, yıllık debisi 3065 hm³, uzunluğu 178 km, ağız yüksekliği 0 m (Akdeniz), kaynak rakımı 2.151 m'dir.

Gideğen , bir gölün fazla sularını boşaltan akarsulara verilen addır. Çıkış ayağı denildiği de olur. Gideğeni olan göller her zaman tatlı suludur.

<span class="mw-page-title-main">Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi</span> Ispartada kurulu devlet üniversitesi

Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi (ISUBÜ) 18 Mayıs 2018 tarih ve 30425 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair 7141 Numaralı Kanun” ile Isparta'da kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Barla Dağı</span>

Barla Dağı, Isparta ilinde, Eğirdir Gölü'nün batısında bulunan dağ. Batı Toroslar'ın kuzey bölümündeki dağın doğusunda yükselti 2.798 m'ye ulaşır. Dağın doğu bölümüne Gelincik Dağı, batı bölümüne Kapı Dağı adı verilir.

<span class="mw-page-title-main">Isparta Açısı</span>

Isparta Açısı, güneybatı Anadolu'da, Antalya Körfezi'nin kuzeyinde yer alan ters V şeklinde morfotektonik bir yapıdır. Ege ve Kıbrıs tektonik yaylarının kesişmesiyle oluşan, kıtasal Bey Dağları ile Anadolu blokları arasında yer alan Isparta Açısı, Menderes-Torid platformuna itilmiş, farklı yaş ve kökenlere sahip çok sayıda napın yer aldığı jeolojik açıdan karmaşık bir alandır. Isparta Açısı, Anadolu levhasının erken Paleosen'den erken Pliyosen'e kadar dönmesinin bir sonucudur. Burası sismik açıdan oldukça aktif bir bölgedir ve aktif faylarla ayrılan "bir dizi graben ve horst ile karakterize edilir".


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.