İçeriğe atla

Eçmiyazin Katedrali

Eçmiyazin'deki Katedral, Kiliseler ve Zvartnots Örenyeri
UNESCO Dünya Mirası
Konum Ermenistan
KriterKültürel: ii, iii
Referans1011
Tescil2000 (24. oturum)
BölgeBatı Asya

Eçmiyazin Katedrali,[1][2][3] Ermenistan'ın Eçmiyazin kentinde bulunan Ermeni Apostolik Kilisesi'nin ana kilisesidir.[4] Bilginlere göre, antik Ermenistan'da inşa edilen ilk katedraldir[5][6][7][8]</ref>[9][10][11][12][13][14][11] ve dünyanın en eski katedrali olarak kabul edilir.[15][16][17][18][19][20][21][22][23]

Kaynakça

  1. ^ Azadian, Edmond Y. (1999). History on the Move: Views, Interviews and Essays on Armenian Issues. Detroit: Wayne State University Press. s. 211. ISBN 978-0-8143-2916-0. 
  2. ^ Melton, J. Gordon; Baumann, Martin, (Ed.) (2010). Religions of the World: A Comprehensive Encyclopedia of Beliefs and Practices (2. bas.). Santa Barbara, California: ABC-CLIO. s. 186. ISBN 978-1-59884-204-3. 
  3. ^ "Ejmiatsin". Encyclopædia Britannica. 4 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2017. 
  4. ^ "Պատմաաշխարհագրական ակնարկ [Historical-geographic overview]" (Ermenice). Armavir Province: Armenian Ministry of Territorial Administration. 16 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2014. ...Վաղարշապատ (1945–1995թթ. կոչվել է Էջմիածին) քաղաքը... 
  5. ^ Grigoryan 2012a, s. 30: "Ուրեմն, Հայաստանի առաջին Կաթողիկե հաստատությունն ու շինությունը Վաղարշապատի Մայր տաճարն է:"
  6. ^ Postajian, Torkom (2005). The Armenian Church and the Others. Glendale, California. OCLC 216938598. ...the first Armenian Christian cathedral, which was called "Echmiadzin" (the Only-Begotten Son of God Descended). 
  7. ^ Hakobian, Tadevos (1987). "Մայրաքաղաքը և քաղաքները. Էջմիածին [The capital and the cities: Etchmiadzin]". Soviet Armenian Encyclopedia (Ermenice). 13. Erivan: Armenian Encyclopedia Publishing. s. 623. 301—303-ին այստեղ հիմնվեց Կաթողիկե եկեղեցին՝ Հայաստանի քրիստ․ առաջին Մայր տաճարը։ 
  8. ^ Harutiunian 1978, s. 66: "...հիմնում (301–303) Կաթողիկե եկեղեցի՝ Հայաստանի քրիստոնեական անդրանիկ Մայր տաճար Ս. Էջմիածինը..."
  9. ^ "Մայր աթոռ Սուրբ Էջմիածին [Mother See of Holy Etchmiadzin]". Դպրոցական Մեծ Հանրագիտարան, Գիրք II [Great School Encyclopedia Book II] (Ermenice). Erivan: Armenian Encyclopedia. 2010. 5 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2017. Սբ Էջմիածնի գլխավոր շինությունը Մայր տաճարն է. այն հայկական առաջին եկեղեցին է... 
  10. ^ Wainwright, Geoffrey; Westerfield Tucker, Karen B., (Ed.) (2005). The Oxford History of Christian Worship. Oxford University Press. s. 147. ISBN 978-0-19-513886-3. In a vision, Gregory was shown to build the first church in the country, in Etchmiadzin... 
  11. ^ a b Piccolotto, Moreno; Shahinian, Sarkis, (Ed.) (1996). Armenien: Tagebuch einer Reise in das Land des Ararat. Zürich: Institut für Hochbautechnik ETH Zurich. s. 110. ISBN 978-3-7281-2292-6. The cathedral of Edjmiadzin is according to Thomson neither the first cathedral nor the first church built by Krikor. It was preceded by the church the latter had built at Ashtishat, in Western Armenia... 
  12. ^ Mnatsakanian 1987, s. 150: "Таким образом, первое церковное здание в стране было возведено именно в Аштишате, а не в Вагаршапате, как это иногда отмечается в литературе."
  13. ^ Nersessian, Vrej (2001). Treasures from the Ark: 1700 Years of Armenian Christian Art. Los Angeles: J. Paul Getty Museum. s. 30. ISBN 978-0-89236-639-2. ...Ashtishat, 'where the first church had been built... 
  14. ^ Grigoryan 2012a, s. 26: "Ուրեմն, Հայաստանի առաջին եկեղեցի հաստատությունը Աշտիշատի սուրբ Երրորդություն եկեղեցին է:"
  15. ^ Stokes, Jamie, (Ed.) (2008). Encyclopedia of the Peoples of Africa and the Middle East. New York: Infobase Publishing. s. 65. ISBN 978-1-4381-2676-0. Etchmiatzin is located in the west of modern Armenia, close to the border with Turkey, and its fourth-century cathedral is generally regarded as the oldest in the world. 
  16. ^ Gertz, Steven (1 Ocak 2005). "How Armenia "Invented" Christendom". Christianity Today, 85. Carol Stream, Illinois: Christianity Today International. ISSN 0009-5753. 5 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2017. 
  17. ^ Utudjian, Édouard (1968). Armenian Architecture: 4th to 17th Century. Paris: Editions A. Morancé. s. 7. OCLC 464421. ...the oldest cathedral in Christendom, that of Etchmiadzin, founded in the 4th century. 
  18. ^ Papajian, Sarkis (1974). A brief history of Armenia. Fresno, California: Armenian Evangelical Union of North America. ...he built the Cathedral of Etchmiadzin (The descent of the Only Begotten). It is the oldest Christian Cathedral in existence. 
  19. ^ Bauer-Manndorff, Elisabeth (1981). Armenia: Past and Present. Luzern: Reich Verlag. OCLC 8063377. Etchmiadzin, with the world's oldest cathedral and the seat of the Catholicos, draws tourists from all over the world. 
  20. ^ Findikyan, Michael Daniel. "Eastern Liturgy in the West: The Case of Armenian Church" (PDF). Yale University. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2014. ...the spot on which the first cathedral of Christendom would be built. 
  21. ^ Woodsworth, Judith; Delisle, Jean, (Ed.) (2012). "Mesrop Mashtots and the flowering of Armenian culture". Translators through History (rev. bas.). Amsterdam: John Benjamins Publishing Company. s. 6. ISBN 978-90-272-7381-9. ...Echmiadzin Cathedral, the first cathedral in Christendom. 
  22. ^ Benedict, C. T. (2007). One God in One Man. Milton Keynes: AuthorHouse. s. 121. ISBN 978-1-4343-0106-2. The Holy Etchmiadzin cathedral, dates back to the fourth century, and is thought to be the oldest Christian cathedral in the world. 
  23. ^ "Holy Etchmiadzin". New York: Diocese of the Armenian Church of America (Eastern). 13 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2017. The cathedral dates back to the 4th century, and is reckoned the oldest Christian cathedral in world. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan</span> Güney Kafkasyada bir ülke

Ermenistan, resmî adıyla Ermenistan Cumhuriyeti, Avrasya'nın Güney Kafkasya bölgesinde bulunan, denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Batı Asya'daki Ermeni Yaylaları üzerinde yer alan ülke, batısında Türkiye, kuzeyinde Gürcistan, doğusunda Azerbaycan, güneyinde ise İran ve Azerbaycan'ın bir parçası olan Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ile sınır komşusudur.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni diasporası</span> Ermenistan dışındaki Ermeni toplulukları

Ermeni diasporası, Ermenilerin yerli halk olarak kabul edildiği bölgeler dışında yaşayan Ermeni topluluklarını ifade eder. Ermenistan dışında 3-4 milyon kadar Ermeni'nin yaşadığı iddia edilmektedir. Ancak sağlıklı istatistikler yoktur. Ermenilerin diasporada en yoğun olduğu ülkeler Rusya, ABD ve Fransa'dır.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Devrimci Federasyonu</span> Ermenistan’da bir siyasi parti

Ermeni Devrimci Federasyonu, Ermeni siyasi partisi. Ermenistan'ın bağımsızlığını sağlamak amacıyla 1890'da kuruldu. Hâlen gerek Ermenistan Cumhuriyeti'nde gerek diasporadaki Ermeniler arasında aktif bir siyasi partidir. Doğu Ermenice adıyla Daşnaktsutyun olan örgütün adı Türkçeye Batı Ermenice'den bir takım ses değişikliklerinden sonra Taşnaksutyun olarak geçmiştir ve kısaca Taşnak adıyla da bilinir. Ermenicede Federasyon anlamına gelir; çünkü örgüt özellikle Rusya'daki Ermeni örgütleri başta olmak üzere birçok örgütün birleşmesinden oluştuğundan bu adın verilmesi uygun görülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Genceser Manastırı</span> Azerbaycanın Kelbecer ilinde bir manastır

Genceser Manastırı ya da Gandzasar Manastırı, Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ bölgesinde bulunan Alban manastırı. 1836 yılında Rusya İmparatorunun fermanı Alban Katolikliğini iptal ederek tamamen Ermeni Apostolik Kilisesinin yönetimine geçirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Ermenistan</span> Ermeni Yaylasındaki bölgelere atıfta bulunan etno-milliyetçi ve irredantist kavram

Büyük Ermenistan veya Birleşik Ermenistan, Ermenilerin anavatanı olarak kabul edilen, tarihsel olarak Ermenilerin çoğunlukta olduğu ve bir kısmında hâlâ Ermenilerin çoğunluk olarak yaşadığı Ermeni Yaylası'ndaki bölgelere atıfta bulunan etno-milliyetçi ve irredantist kavramdır. Ermenilerin tarihi topraklarının birleştirilmesi olarak görülen ve 20. yüzyıl boyunca Ermeni düşünürlerce yaygın olan fikir başta Ermeni Devrimci Federasyonu, ASALA ve Miras olmak üzere çeşitli milliyetçi örgüt ve partilerce savunuldu.

<span class="mw-page-title-main">Orontid Hanedanı</span>

Orontid Hanedanı veya Yervanduni Hanedanı, MÖ 6. yüzyılda kurulan Ermenistan Satraplığı'nı yöneten İrani kökenli hanedandır. Bu hanedanın Helenleşmiş ve sonrasında Greko-Pers olarak anılan bir kolu Kommagene Krallığı'nı kurmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Surp Garabet Manastırı</span>

Surp Garapet Manastırı Türkiye'nin Muş ilinin yaklaşık 30 km kuzeybatısındaki Taron bölgesinde bulunan ve 4. yüzyılında inşa edilmiş olan tarihî bir Ermeni manastırı. 1915 Ermeni kırımı'nda vandalize edilmiştir ve sonra ise yıkılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İberya (thema)</span> Bizans bölgesi (Thema)

İberya theması, 11. yüzyılda çoğu Gürcistan toprağını içeren Bizans İmparatorluğu theması.

<span class="mw-page-title-main">Amerikalı Ermeniler</span>

Amerikalı Ermeniler, Ermeni kökenli ABD vatandaşları veya sakinleri. Rusya Ermeniler' inden sonra Ermeni diasporasındaki en büyük ikinci toplululuktur. ABD'ye ilk büyük Ermeni göçleri, on dokuzuncu yüzyılın sonlarında ve yirminci yüzyıl başlarında meydana geldi. 1890'lardaki Hamidiye katliamlarından ve 1915'teki Ermeni Kırımı'ndan sonra binlerce Ermeni, Osmanlı İmparatorluğu'nu terk ederek ABD'ye yerleşti. 1960'lar ve 1980'ler arasında ise siyasi istikrarsızlık sebebiyle Lübnan, İran, Suriye ve Türkiye'den ABD'ye göçler gerçekleşti. Aynı dönemde Sovyetler Birliği'nden göçler de başlayarak 1980'lerin sonunda ve 1991'de Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından artarak devam etti.

<span class="mw-page-title-main">Azize Hripsime Kilisesi</span>

Azize Hripsime Kilisesi, Ermenistan'ın Eçmiyazin ilinde yer alan ve yedinci yüzyılda inşa edilmiş bir Ermeni Apostolik Kilisesidir. Azize Hripsime'ye adanmıştır ve binanın altındaki yer altı mezarlarında onun mezarını içermektedir. Ülkedeki en eski kiliselerden biridir. M.S. 395 yılında Büyük Katolikos Sahak tarafından yaptırılan orijinal mozolenin yerine, Katolikos Komitas tarafından kuruldu. Mevcut yapı M.S. 618 yılında tamamlanmıştır. 2000 yılında Ermeni ana kilisesi Eçmiyazin Katedrali gibi yakınlardaki diğer kiliselerle birlikte UNESCO Dünya Mirası olarak listelenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Gazançetsots Katedrali</span> Şuşa, Azerbaycanda bir katedral

Kutsal Kurtarıcı Katedrali, yaygın olarak Ğazançetsots olarak anılır (Ղազանչեցոց), Azerbaycan'ın Şuşa şehrindeki bir Ermeni Apostolik katedrali. Ermeni Apostolik Kilisesi'nin Artsah piskoposluk bölgesinin merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Davit Bek</span> Ermeni asker

Davit Bek veya David Beg bir Ermeni askeri komutan. Bek, 18. yüzyıldaki Ermeni bağımsızlık hareketinin en belirgin askeri isimlerinden biridir.

Duduk, kayısı ağacından imal edilen tahta nefesli çalgı. Ermenistan çıkışlı olan bu çalgının varyasyonları Azerbaycan, Gürcistan, Rusya, Türkiye ve İran da dâhil olmak üzere Kafkasya ve Orta Doğu'nun diğer bölgelerinde görülür. Çalgı ve müziği UNESCO tarafından 2005 yılında İnsanlığın Sözlü ve Somut Olmayan Mirası Başyapıtı ilan edilmiştir.

Tiflis Kutsal Teslis Katedrali (Gürcüce: თბილისის წმინდა სამების საკათედრო ტაძარი, yaygın olarak Sameba (Gürcüce: სამების ლავრა, Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te bulunan Gürcü Ortodoks Kilisesi'nin ana katedralidir. 1995 ve 2004 yılları arasında inşa edilen, dünyanın üçüncü en yüksek Doğu Ortodoks katedrali ve toplam alana göre dünyanın en büyük dini yapılarından biridir. Sameba, tarihin çeşitli aşamalarında Gürcü kilise mimarisine hâkim olan ve bazı Bizans tonlarına sahip geleneksel tarzların bir sentezidir.

Zakaryanlar, , Gürcüce adıyla Mhargrdzeli olarak da bilinirler, soylu bir Ermeni-Gürcü hanedanıydı. Gürcüce, Mhargrdzeli veya Ermenice isimleri: Երկայնաբազուկ, (Yerkaynbazuk) uzun kollu anlamına geliyordu. Bir aile efsanesi, bu ismin Ahameniş ataları II. Artaxerxes "Uzunkollu" için bir referans olduğunu söyler. Cyril Toumanoff / Encyclopædia Iranica'ya göre, onlar Ermeni Pahlavuni ailesinin bir uzantısıydılar. Zakaryanlar kendilerini Ermeni olarak görüyorlardı.

<span class="mw-page-title-main">Geği</span> Ermenistanda belediye

Geği Ermenistan'ın Kacaran Belediyesi'ndeki Sünik bölgesinde yer alan bir köydür. Dağlık Karabağ sorununun patlak vermesi sonrası Ermenistan'dan Azerbaycanlıların göçünden önce, 1988 yılında, köyün nüfusunu çoğunlukla Azerbaycanlılar oluşturuyordu.

<span class="mw-page-title-main">2020 Gazançetsots Katedrali bombardımanı</span>

2020 Gazançetsots Katedrali bombardımanı, 8 Ekim'de Gazançetsots Katedrali olarak da bilinen Şuşa Kutsal Kurtarıcı Katedrali'nin füzelerle iki kez vurulması sonucu binanın çatısının bir kısmının çökmesiyle sonuçlandı. Ermenistan bu saldırı için Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerini suçladı.

<span class="mw-page-title-main">I. Gagik</span> Vasburaganın Artsruni hükümdarı

I. Gagik güney Ermenistan'da Vasburagan Krallığı'nın önce Kuzeybatı Vasburagan prensi ve sonra ölümüne kadar kral olarak Artsruni hükümdarı, ayrıca Bagratuni soyundan Ermeni kralı unvanı üzerinde hak iddia etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni devletleri ve hanedanlıkları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu listede tarihteki Ermeni devletleri, hanedanlıkları ve otonomileri bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Vatan Partisi (Ermenistan)</span>

Vatan Partisi Ermenistan'da merkez sağ bir siyasi partidir. 30 Mayıs 2020'de Artur Vanetsyan tarafından kurulmuştur.