
Latin alfabesi, antik Roma tarafından Eski Latince yazmak için kullanılan Latin harfleri tabanlı alfabedir. 23 harften oluşan Latin alfabesi, Latin harflerini kullanan ilk alfabedir.

Arap harfleri, 7. yüzyılın üçüncü çeyreğinden itibaren Emevi ve Abbasi imparatorlukları aracılığıyla Orta Doğu merkezli geniş bir alana yayılma olanağı bulmuş İslam dininin benimsendiği coğrafyalarda kabul gören, kökeni Arap alfabesine dayalı, ünsüz alfabesi türünde bir yazı sistemidir. Dünyada Latin alfabesinden sonra en çok kullanılan yazı sistemidir.

Latin veya Romen harfleri, kökeni antik Roma tarafından Eski Latinceyi yazmak için kullanılan Latin alfabesine dayanan bir yazı sistemidir. ISO tarafından belirlenmiş standart modern Latin alfabesinde 26 harf bulunur. Latin harfleri şu anda dünyada en yaygın kullanılan yazı sistemidir.
A, a ISO temel Latin ve Türk alfabesinin ilk harfidir. İngilizce telaffuzu şeklindedir. Şekil olarak ise Yunan alfabesinde bulunan Αlfa'ya benzemektedir.
Türk dilleri alfabeleri veya çağdaş Türk yazı dilleri alfabeleri çağdaş dönem Türk yazı dilleri için kullanılan çeşitli alfabelerdir. Uzun tarihî dönemler içinde kullanılmış olan Türk yazı sistemlerinin sonrasında, bazılarının terki, bazılarının devamı ile günümüzde kullanımda olmuşlardır.

Kiril alfabesi, Avrasya'da çeşitli dillerin yazımı için kullanılan alfabedir. Çeşitli Slav, Kafkas, Moğol, Ural, ve İranî dillerinin resmî alfabesidir. En eski Slav kitaplarının yazıldığı iki alfabeden biri olan Kiril yazısı, Aziz Kiril ve kardeşi Metodius tarafından 9. yüzyılın ilk çeyreğinde oluşturulmuştur.

Gagavuzca veya Gagauzca, çoğunluğu Moldova'daki Gagavuz Yeri Özerk Bölgesi'nde yaşayan Gagavuzların konuştuğu Batı Oğuz grubuna bağlı bir Türk dili. Gagavuzca, Balkan Gagavuzcasından bir dereceye kadar farklı bir dildir. Kimi Türkologlar ise Gagavuzca'yı ayrı bir dil veya lehçe saymayarak Türkiye Türkçesinin Rumeli ağızlarına dahil etmişlerdir. Yaklaşık 300.000 kişi tarafından konuşulur.

Ayırıcı im, fonetik işaret veya diyakritik; telaffuz, ton ve diğer ayırıcı unsurları belirtmek için gliflere eklenen imdir. Örneğin Latin harflerine geçiş döneminde Türkçedeki ötümsüz artdişyuvasıl sürtünmeli ünsüz sesini karşılamak için yeni arayışlara gidilmiş ve mevcut S harfine sedil eklenerek Ş harfi elde edilmiştir. O > Ö veya A > Â ya da Y > Ý gibi harflerde ayırıcı imlere örnekler görülebilir.
(Š: Büyük harf, š: Küçük harf) Latin Alfabesi'ndeki S harfinin haçek ile birleşmesiyle oluşan bir harftir. Genellikle Türkçedeki Ş gibi okunur. Š harfi içeren diller şunlardır:
- Slav dillerinde: Hırvat ve Boşnak alfabelerinin 25., Sloven alfabesinin 20. harfidir. Aynı zamanda Çekçe, Slovakça ve Slovencede de Š harfi vardır. Bu dillerde karakterine uygun olarak sesletilir. Karakter aynı zamanda Sırp alfabesinin 25. harfinin ve Makedon alfabesinin 26. harfinin Latin harflerine uyarlanmış biçimi olarak kullanılır. Slovakçada, yerine kullanılır. Bulgarcadaki Ш harfinin de Latin harflerinde karşılığı olarak kullanılır. Yalnız Bulgarca'da değil, Kiril alfabesiyle yazılan tüm dillerde Š harfinin karşılığı Sha (Ш) harfidir. İngilizcede sh, Almancada sch, Türkçede ş olarak yazılır.
- Š aynı zamanda Estonca, Fince, Letonca ve Litvancada da Š harfi vardır. Š, yerine de kullanılır.
- Sümerce ve Akadca veya harflerinin transliterasyonu için de Š harfi kullanılır. Hititçedeki sesi ve Semitik dillerdeki sesi için de bu karakter kullanılır.
Éé sağa yatık olan akute imi'nden oluşur. Pek çok dilde sesli harfin uzatılmasını sağlar veya kelimelerde vurguyu gösterir. Yine de kullandığı dile bağlı işlevi değişmektedir.
Ä veya ä, çoğunlukla Kuzeybatı Avrupa dillerinde yaygınlık gösteren bir harftir. Almanca, Lüksemburgca, Fince, İsveççe, Slovakça, Türkmence, Gagavuzca, Aymaraca ve Estoncada kullanılır ve bazılarında, bazılarında sesini gösterir. Aynı ses Azericede Ə harfi ile, Norveççe, Danca, Faroece ve İzlandaca'da Æ harfi ile gösterilir.
Æ (æ) Kuzey Avrupa alfabelerinde Norveççe, Danca, Faroece ve İzlandacada kullanılır. A-E arası bir ses verir. Daha sonra bu harf Kiril alfabesine çevrilmiştir. Slavik bir harf değildir ve Kafkasya bölgelerinde kullanılır. Ayrıca İngilizcede a sesini verir. Osetçede kullanılır. Latin alfabesinden çevrilmiştir.
Εpsilon, Yunan alfabesinin beşinci harfidir. Türkçedeki ince E sesi gibi okunur. Örnek: benim, esir vb.
Latinizasyon (Romanizasyon) tabiri genel olarak Latin alfabesi dışındaki ses sistemlerinin Latin alfabesine çevrilmesini ifade eder. Arapçanın Latin alfabesine çevirisi yapılırken bu uygulamaların hiçbirinde (fonetik alfabeler hariç) ortak bir uygulama geliştirilememiştir. Çünkü her ülke kendi harflerini esas alan bir çeviri sistemi benimsemiştir. Fakat yine de ana hatlarıyla genel kabul görmüş bazı sesler ve simgeler tercih edilmeye başlanmıştır. Ortak Türkçe alfabesi esas alınarak yapılan bir işaret sistemi büyük oranda geliştirilmiş durumdadır. Fakat yine de çeşitli ülkelerin, sesleri simgelerken kullandıkları harflerin değişik olması nedeniyle farklılıklar ortaya çıkmaktadır.
Əə Kiril alfabesinin bir harfidir. Genellikle Tatarca, Başkurtça, Kazakça, Türkmence, Kalmukça, Azerice, Abhazca, Dunganca, Hantıca, Mansice, Hakasça dillerinde kullanılan Kiril alfabesinde kullanılan bir harftir. Latin alfabesinde karşılığı Ä ve Ə harfidir. Azericedeki karşılığı Əə dir. [æ] diye okunur. Ama Abhazca'daki fonemi [ʷ] şeklindedir, yani kendisinden önce gelen ünsüzün dudakların yuvarlatılarak söylenmesini sağlar. Kalmık dilinde ve Dungan dilinde ise [ә] diye okunur. Kimi latin alfabelerinde "Ǝɘ" biçiminde de kullanılır. Latin harfleri arasında da yer almaya başlamıştır. Bu biçimiyle günümüzde Azeri Latin alfabesinde kullanılır. Kısa, kapalı, gırtlaktan gelen ve sert bir E harfidir. Normal E harfine göre daha kısa ve serttir. Ayrıca A ve E arası bir ses olarak öngörülür (Æ). Ses ve harf karşılığı olarak Arapçada ve Almancada da bulunur. Türkçede normal e sesinden tam olarak ayırt edilebilmesi günümüzde çok zordur. Azericede yoğun olarak kullanılır. İnce bir harf olduğu halde kalın uyumludur. Bu harfi içeren sözcüklerin aslında Büyük Ünlü Uyumuna uymadığı hâlde kulağı tırmalamıyor olması bu nedenledir. Örneğin: İncə. Türkçede Selçuk ismi Azericede “Səlcuk” olarak yazılır. Kazakçada ise ince harftir ve ince uyumludur. Örneğin: Әріп/Harf, Әке/Baba, Әже/Nine
Àà harfi Katalan, Fransız, İtalyan, Portekiz ve İskoç alfabelerinde kullanılır.
Èè, harfi Katalan, Fransız, İtalyan ve İskoçça alfabelerinde kullanılır.
Ò, ò harfi Katalan ve İtalyan alfabelerinde kullanılır.
Ѐ, Kiril alfabesinin bir harfi olan Ye'nin aksanlı okunması gerektiğini belirtir. Bağımsız bir harf değildir.
Ѝ, Kiril alfabesinde I harfinin aksanlı okunması gerektiğini belirten I(и) harfinin bir çeşididir. Bağımsız bir harf değildir. Aynı zamanda Makedoncada ve Bulgarcada и harfi tek başına iki anlama gelir, biri 've' anlamındaki и, diğeri de dişil belirteci olan "onun" ' anlamındaki и'dir. Bu dillerde kafa karışıklığı olmasın diye 've' anlamına geleni и, dişil belirteç olarak 'onun' anlamına geleni ise ѝ diye yazarlar. Buna rağmen bağımsız bir harf değildir, и harfinin bir çeşidi olarak kabul edilir.