İçeriğe atla

Dünya dışı zekâ

Dünya dışı zeka, Dünya dışı akıllı yaşam veya insan dışı zeka, varsayımsal akıllı dünya dışı yaşamı ifade eder. Dünya'daki insanlar dışında Güneş Sistemi'nde böyle bir yaşamın varlığı kanıtlanmadı ve diğer yıldız sistemlerinde varlığı hala şüpheli.[1] Başka yaşanabilir dünyaların var olup olmadığı sorusu eski çağlardan beri tartışılmaktadır.[2] Kavramın modern biçimi, Kopernik Devrimi'nin Dünya'nın Güneş'in etrafında dönen bir gezegen olduğunu, diğer gezegenlerin ise tam tersine başka dünyalar olduğunu göstermesiyle ortaya çıktı.[3] Yerleşik başka gezegenlerin veya uyduların var olup olmadığı sorusu bu yeni anlayışın doğal bir sonucuydu. Bilimdeki en spekülatif sorulardan biri haline geldi ve bilimkurgu ve popüler kültürün merkezi teması haline geldi.[4]

Zeka

Zeka, daha kesin bir kavram olan bilgelik ile birlikte, insanlarla benzer bilişsel yeteneklere sahip dünya dışı yaşamı tanımlamak için kullanılır. Bir başka değiştirilebilir terim de ilk olarak Karen Anderson tarafından türetilen ve kocası Poul Anderson'ın 1966 eserlerinde yayınlanan "sophoncy" (Antik Yunanca'da "akıllı varlık/yaşam") kavramıdır.

Bilinç gibi duyarlılık da bazen yanlışlıkla dünya dışı zeka ve zeka kavramına atıfta bulunmak için kullanılan bir kavramdır, çünkü akıllı olmayan yaşam biçimlerini dışlamaz.

Dünya dışı uygarlık terimi, dünya dışı zekanın daha özel bir durumunu kastetmektedir. Bu, zeki ve özellikle akıllı dünya dışı yaşamın olası uzun vadeli sonucudur.

Olasılık

Kopernik ilkesi, insanların evrenin ayrıcalıklı gözlemcileri olmadığı şeklindeki görecelik kavramına genelleştirilmiştir.[5] Aralarında Stephen Hawking'in de bulunduğu pek çok önde gelen bilim insanı,[6] evrenin büyüklüğünün, akıllı yaşamın başka bir yerde ortaya çıkmamasını imkansız hale getirdiğini öne sürdü. Ancak Fermi Paradoksu, dünya dışı uygarlıkların var olma olasılığına ilişkin yüksek tahminler ile insanlığın bu tür uygarlıklarla teması veya kanıt eksikliği arasındaki bariz çelişkiyi vurguluyor.[7]

Şu ana kadar, dünya dışı akıllı yaşam da dahil olmak üzere, dünya dışı yaşamın varlığına dair hiçbir kanıt bulunmuyor.[8]

Kardaşev ölçeği, bir medeniyetin teknolojik ilerleme düzeyini, bir medeniyetin kullanabileceği enerji miktarına dayalı olarak ölçen spekülatif bir yöntemdir.[9]

Drake denklemi, Samanyolu galaksisindeki aktif, iletişimsel dünya dışı uygarlıkların sayısını tahmin etmek için kullanılan olasılıksal bir çerçevedir.[10]

Dünya dışı zeka arayışı

Ana madde: Search for extraterrestrial intelligence

Onlarca yıldır dünya dışı zekadan gelen sinyallere yönelik bir araştırma yapılıyor ancak önemli bir sonuç alınamıyor.[11] Active SETI (Dünya Dışı Zeka için Aktif Arama), dünya dışı akıllı yaşama mesaj gönderme girişimidir. Active SETI mesajları genellikle radyo sinyalleri şeklinde gönderilir. Pioneer plağı gibi fiziksel mesajlar da aktif bir SETI mesajı olarak değerlendirilebilir.

Dünya dışı zeka ile iletişim (CETI), başka bir teknolojik uygarlık tarafından teorik olarak anlaşılabilecek mesajların oluşturulmasına ve şifrelerinin çözülmesine odaklanan dünya dışı zeka arayışının bir dalıdır. En bilinen CETI deneyi, Frank Drake ve Carl Sagan tarafından yazılan 1974 Arecibo mesajıydı. CETI araştırmalarıyla ilgilenen çok sayıda bağımsız kuruluş ve kişi bulunmaktadır.

ABD hükümetinin görüşü şu: "Mesafeler göz önüne alındığında, dünya dışı bir zeka ile temas kurma şansı son derece düşük." [12][13] Bu düşünce tarzı, bazılarının ilk temasın büyük olasılıkla biyolojik varlıklar yerine dünya dışı yapay zeka ile kurulacağı sonucuna varmasına yol açtı.[14][15][16]

Wow! sinyalişimdiye kadar tespit edilen dünya dışı radyo sinyali için en iyi aday olmaya devam ediyor.[17]

14 Haziran 2022'de Çin'in FAST teleskopuyla çalışan gök bilimciler, yapay (muhtemelen uzaylı) sinyaller tespit etme olasılığını bildirdiler, ancak kaynağın bir tür doğal radyo girişimi olup olmadığını belirlemek için daha fazla çalışmanın gerekli olduğu konusunda uyarıda bulundular.[18] Daha yakın bir zamanda, 18 Haziran 2022'de, SETI ile ilgili çeşitli projelerin baş bilim insanı Dan Werthimer'in şunları kaydettiği bildirildi: “Bu sinyaller radyo parazitinden geliyor; bunlar dünya dışı yaşamdan değil, dünyalılardan kaynaklanan radyo kirliliğinden kaynaklanıyor”.[19]

26 Temmuz 2023'te Meclis milletvekilleri, yürütme organının UAP'ler veya UFO'lar olarak da bilinen tanımlanamayan anormal olaylara ilişkin raporları nasıl ele aldığını incelemek için çarşamba günü bir duruşma düzenledi. Temsilciler Meclisi'nin ulusal güvenlik alt komitesi, hükûmetin UFO görüldüğüne dair raporları nasıl ele aldığına dair ilk elden bilgi sahibi olan, aralarında eski bir Donanma komutanının da bulunduğu üç tanığın ifadesini dinledi.

Dünya dışı temasın olası kültürel etkisi

Ana madde: Potential cultural impact of extraterrestrial contact

Dünya dışı temastan kaynaklanan potansiyel değişiklikler, dünya dışı uygarlığın teknolojik ilerleme düzeyine, iyilikseverlik veya kötü niyet derecesine ve kendisi ile insanlık arasındaki karşılıklı anlayış düzeyine bağlı olarak büyüklük ve tür açısından büyük farklılıklar gösterebilir.[20] Bazı teoriler, dünya dışı bir uygarlığın biyolojiden vazgeçip gelişmiş bilgisayarların içinde yaşayacak kadar gelişmiş olabileceğini öne sürüyor.[20] İnsanlığın temasa geçtiği ortam (elektromanyetik radyasyon, doğrudan fiziksel etkileşim, dünya dışı eserler veya başka bir şey) de temasın sonuçlarını etkileyebilir. Bu faktörleri birleştirerek, dünya dışı temasın etkilerini değerlendirmek için çeşitli sistemler oluşturulmuştur.

Dünya dışı temasın, özellikle de teknolojik olarak üstün bir uygarlıkla temasın sonuçları, sıklıkla, çok farklı iki insan kültürünün Dünya üzerinde buluşmasına benzetilmiştir; bunun tarihsel bir örneği Kolomb takasıdır . Bu tür toplantılar genellikle temas kuran medeniyetin yok olmasına yol açmıştır (teması başlatan "temasçının" aksine) ve bu nedenle insan medeniyetinin yok edilmesi olası bir sonuçtur.[21] Ancak bugüne kadar böyle bir temasın olmayışı, bu tür bir varsayımın büyük ölçüde spekülatif olduğu anlamına geliyor.

UFOloji

Dünya dışı hipotez, bazı UFO'ların dünya dışı varlıklar (bu bağlamda genellikle uzaylılar olarak adlandırılır) içeren veya onlar tarafından gönderilen araçlar olduğu fikridir.[11] UFO'lara ilişkin bir açıklama olarak, dünya dışı zeka bazen Allen Hynek tarafından EDI (boyut dışı zeka) ile karşılaştırılmaktadır.[22]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Bennett, Jeffrey (2017). Life in the universe. United States: Pearson. s. 3-4. ISBN 978-0-13-408908-9. 
  2. ^ Plurality of Worlds: The Extraterrestrial life Debate from Democritus to Kant, by Steven Dick, Cambridge University Press 1984
  3. ^ The Extraterrestrial Life Debate: 1750-1900, by Michael J. Crowe, Dover Publications, 2011
  4. ^ Are we alone? 25 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Peter Spinks. May 21, 2013.
  5. ^ Peacock, John A. (1998). Cosmological Physics. Cambridge University Press. s. 66. ISBN 0-521-42270-1. 
  6. ^ Hickman, Leo (25 Nisan 2010). "Stephen Hawking takes a hard line on aliens". The Guardian. 1 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2012. 
  7. ^ Krauthammer, Charles (29 Aralık 2011). "Are we alone in the universe?". The Washington Post. 10 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2015. 
  8. ^ Kaufman, Marc (12 Ekim 2022). "Life, Here and Beyond". NASA Astrobiology. 22 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2023. No life beyond Earth has ever been found; there is no evidence that alien life has ever visited our planet. It’s all a story. 
  9. ^ Kardashev, Nikolai. "On the Inevitability and the Possible Structures of Supercivilizations 28 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.", The search for extraterrestrial life: Recent developments; Proceedings of the Symposium, Boston, MA, June 18–21, 1984 (A86-38126 17-88). Dordrecht, D. Reidel Publishing Co., 1985, p. 497–504.
  10. ^ Zaun, Harald (1 Kasım 2011). "Es war wie eine 180-Grad-Wende von diesem peinlichen Geheimnis!" [It was like a 180 degree turn from this embarrassing secret]. Telepolis (Almanca). Heise. 5 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2024. 
  11. ^ a b "The search for ET is a detective story without a body" 23 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. by Nigel Henbest, New Scientist, March 9, 2013, p. 53.
  12. ^ Larson, Phil (5 Kasım 2011). "Searching for ET, But No Evidence Yet". White House. 24 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2011. 
  13. ^ Atkinson, Nancy (5 Kasım 2011). "No Alien Visits or UFO Coverups, White House Says". UniverseToday. 18 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2011. 
  14. ^ Hollingham, Richard. "What if the aliens we are looking for are AI?". BBC (İngilizce). 8 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2020. 
  15. ^ November 2016, Mike Wall 14 (14 Kasım 2016). "Electronic E.T.: Intelligent Aliens Are Likely Machines". Space.com (İngilizce). 19 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2020. 
  16. ^ ""Alien Artificial Intelligence is Out There" --And It's Billions of Years Old". The Daily Galaxy (İngilizce). 1 Ocak 2019. 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2020. 
  17. ^ "Was the Wow! Signal Alien?". Skeptoid. 7 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2019. 
  18. ^ Byrd, Deborah (4 Haziran 2022). "Has China's FAST telescope detected alien intelligence?". Earth & Sky. 15 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2022. 
  19. ^ Overbye, Dennis (18 Haziran 2022). "A Chinese Telescope Did Not Find an Alien Signal. The Search Continues. China's astronomers have been initiated into the search for extraterrestrial intelligence with the kind of false alarm that others in the field have experienced for decades". The New York Times. 16 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2022. 
  20. ^ a b Harrison, A. A. (2011). "Fear, pandemonium, equanimity and delight: Human responses to extra-terrestrial life". Philosophical Transactions of the Royal Society A: Mathematical, Physical and Engineering Sciences. 369 (1936): 656-668. doi:10.1098/rsta.2010.0229. PMID 21220289. 
  21. ^ Kazan, Casey (1 Ağustos 2008). "The Impact of ET Contact: Europe's Scientists Discuss The Future of Humans in Space". Daily Galaxy. 15 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2012. 
  22. ^ Fuller, Curtis (1980). Proceedings of the First International UFO Congress. New York: Warner Books. ss. 157-163. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Carl Sagan</span> Amerikalı gök bilimci, evren bilimci, astrobiyolog, yazar ve bilim eğitimcisi (1934–1996)

Carl Edward Sagan, Amerikalı gök bilimci ve astrobiyolog. Astrobiyolojinin öncülerinden olan Sagan, bilimin popülerleşmesi için yaptığı çalışmalarla tanınır. Popüler bilim kitaplarıyla ve yazımında yer alıp sunduğu ödüllü televizyon dizisi Cosmos (Kozmos) ile dünya çapında tanınmıştır. Ayrıca Dünya Dışı Akıllı Varlık Araştırması'nın (SETI) ilerlemesine katkı sağlamıştır ve 1985 yılında yayımlanan Contact (Mesaj) adlı romanı, Jodie Foster'ın oynadığı aynı isimli film ile 1997 yılında beyaz perdeye aktarılmıştır. Çalışmalarında her zaman bilimsel yöntemi savunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Astrobiyoloji</span> Dünyadaki ve uzaydaki yaşamın incelenmesi ile ilgilenen dirim bilimi dalı

Astrobiyoloji ya da eksobiyoloji, disiplinlerarası bir bilim olup, özellikle evrende yaşamın ortaya çıkmasını ve evrimini sağlayan jeokimyasal ve biyokimyasal etken ve süreçleri konu alır; bir başka deyişle, evrende biyolojik kökenin, evrimin, dağılımın ve canlıların geleceğinin incelenmesidir.

<span class="mw-page-title-main">Dünya Dışı Akıllı Yaşam Araştırması</span>

SETI, Dünya-dışı bir uygarlıktan veya başka bir gezegenden gelen mesajların varlığının saptanması ve saptanması halinde incelenmesi amacıyla ön çalışmaları 1960'lı yıllarda ABD tarafından yapılan, daha sonra geliştirilerek 1971'de NASA tarafından başlatılan bir projedir. Projenin amacı Dünya dışı bir uygarlıktan veya uzak bir gezegenden gelen mesajların varlığını saptanması ve var olduklarının saptanması halinde bunların incelenmesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Drake denklemi</span>

Drake denklemi, dünya dışı yaşam arayışında önemli bir denklemdir.

SETI@home, İnternete bağlı bilgisayarların kullanıldığı bir dağıtık bilgi işlem projesidir. Projeye Berkeley'deki Kaliforniya Üniversitesi'nin Uzay Bilimleri Laboratuvarı ev sahipliği yapmaktadır. SETI, Search for Extra-Terrestrial Intelligence sözcüklerinin baş harflerinden oluşturulmuş bir kısaltmadır. Eski SETI@home istemcisine verilen destek 15 Aralık 2005 tarihinde sona ermiştir. SETI@home BOINC platformundaki yeni istemcisiyle yoluna devam etmektedir.

Ufoloji, UFO'ları inceleyen bir çalışma sahası. Ufoloji ile uğraşanlara ufolog denir.

<span class="mw-page-title-main">Dünya dışı yaşam</span> Güneş sisteminin içinde veya dışında, kökeni Dünyaya dayanmayan yaşam.

Dünya dışı yaşam, Dünya dışında başlayıp yine Dünya dışında yayıldığı ve hâlen devam ettiği düşünülen, insan dışı form ve organizmaların varlığına dair bir hayat hipotezidir. Hâlihazırda dünya dışında basit bakteri formunda yaşam olabileceği yönünde hipotezler bulunmakla birlikte, günümüze kadar gözlemlenebilen herhangi bir dünya dışı yaşam bulunmamaktadır. Dünya dışı yaşamın varlığı hakkında araştırmalar yapan bilim dalına astrobiyoloji denir.

Fermi paradoksu, dünya dışı uygarlıkların var olma olasılığının gayet yüksek olduğuna dair tahminlerin varlığı ile bunu doğrulayacak herhangi bir kanıtın ya da temasın yokluğu arasındaki çelişkiyi ifade eder.

Predatör; ilk defa James Cameron tarafından çizilen, Stan Winston tarafından dizayn edilen ve John McTiernan tarafından 1987 yılında kendi ismiyle sinemaya uyarlanan uzaylı hayali karakter. Serinin ilk iki filminde Kevin Peter Hall tarafından canlandırılmıştır.

UFO dini, dünya dışı varlıkları tanrılarla veya yarı-tanrısal varlıklarla eşitleyen ve insanlığı daha önceden var olan dünya dışı bir uygarlığın parçası olarak gören dinleri tanımlamakta kullanılan resmî olmayan bir terimdir. Bu tip dinlerin bağlıları uzaylı uygarlıkların teknoloji ve spiritüelliklerinin dünyadaki ekolojik, spiritüel ve toplumsal problemleri çözümleyeceğine inanırlar.

<span class="mw-page-title-main">Frank Drake</span> Amerikalı gökbilimci (1930 – 2022)

Frank Donald Drake, Amerikalı astronom ve astrofizikçi. SETI'nin kurucusu olması ve Drake denklemi ile Arecibo mesajının yaratıcı olmasıyla tanınır.

Radyo kaynağı SHGb02+14a, Mart 2003'te SETI@home projesinde keşfedilmiş ve 1 Eylül 2004 tarihli New Scientist´te duyurulmuş bir radyo kaynağı ve Dünya-dışı akıllı varlık araştırması (SETI) adayıdır.

SERENDIP Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley kaynaklı bir Dünya-dışı akıllı yaşam araştırması (SETI) programıdır.

<i>Mesaj</i> (roman)

Mesaj, Amerikalı bilim insanı Carl Sagan'ın 1985 tarihli sert bilimkurgu romanıdır. İnsanlık ile teknolojik olarak daha gelişmiş, dünya dışı bir yaşam formuyla insanlık arasındaki teması konu alır. 1985 ABD'nin en çok satanlar listesinde 7. sırada yer aldı. Roman, 1979'da Sagan ve Ann Druyan'ın senaryosunu oluşturdu; filmin gelişimi durduğunda, Sagan durmuş filmi bir romana dönüştürmeye karar verdi. Film konsepti daha sonra yeniden canlandırıldı ve sonunda 1997'de Jodie Foster'ın oynadığı Contact filmi olarak piyasaya sürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Kardaşev ölçeği</span>

Kardaşev ölçeği, uygarlıkların teknolojik gelişimlerini, iletişim kurma doğrultusunda kullanabilecekleri enerji miktarına göre ölçen bir yöntemdir. Ölçek, Tip I, II ve III olarak önceden belirlenmiş üç ayrı kategoriye sahiptir, Tip I uygarlık —gezegensel uygarlık da denir—, komşu yıldızından gezegenine ulaşan kullanılabilir enerjiyi kullanma ve depolama yetisine sahiptir, Tip II uygarlık, yıldızındaki bütün enerjiyi hasat etme yetisine sahiptir (en popüler hipotetik kavram tüm yıldızı kapsayabilecek ve enerjisini gezegene transfer edebilecek Dyson küresidir, Tip III uygarlığın ise konak gökadasının tümü ölçeğinde enerji kontrolü bulunmaktadır. Ölçek tamamen hipotetiktir ve bir kozmik ölçekte enerji tüketimini göz önünde bulundurur. İlk olarak 1964 yılında Sovyet astronom Nikolay Kardaşev tarafından ileri sürülmüştür. Önerildiği zamandan beri daha geniş güç seviyelerinden saf güçten farklı metriklerin kullanımına çeşitli eklemeler önerildi.

<span class="mw-page-title-main">Kurguda Dünya dışı varlıklar</span>

Dünya dışı varlıklar, modern bilimkurgunun ortak bir teması. Samsatlı Lukianos'un ikinci yüzyıl parodisi Gerçek Tarih adlı eseri gibi birçok eserde de konu olmuştur.

Yıldızlararası iletişim, gezegen sistemleri arasındaki sinyallerin iletimidir. Yıldızlararası mesajlar göndermek, şu anda mevcut olan teknolojiler ve ekipmanlarla mümkün olduğu için, yıldızlar arası yolculuktan potansiyel olarak çok daha kolaydır. Bununla birlikte, Dünya'dan potansiyel olarak yerleşik diğer sistemlere olan mesafeler, ışık hızının sınırlamalarını varsayarsak, engelleyici gecikmeler getirir. On binlerce ışıkyılı uzaklıktaki yıldızlara gönderilen radyo iletişimlerine anında yanıt vermek bile birçok insan neslini alacaktır.

Zeta Reticulans, Roswell Grileri veya Griler olarak da adlandırılan gri uzaylılar, dünya dışı yaşam oldukları iddia edilen sözde varlıklardır. Sık sık yakın temas ve uzaylılar tarafından kaçırılma iddialarına konu olurlar. Bu tür iddiaların ayrıntıları çok çeşitlidir, ancak tipik olarak Griler, pürüzsüz, gri renkli cilde sahip küçük vücutları, iri, tüysüz kafaları ve büyük, siyah gözleriyle insana benzeyen varlıklar olarak tanımlanırlar. 1961'de New Hampshire'da gerçekleştiği iddia edilen Betty ve Barney Hill'in kaçırılma iddiası gri uzaylıları popüler hale getirmiştir. Öncül figürler bilimkurguda tanımlanmış ve benzer tanımlar 1948 Aztec UFO Aldatmacası'nın ilk anlatımlarında ve 1947 Roswell UFO olayının sonraki anlatımlarında yer almıştır.

Büyük Filtre , Yaşamın abiyogenezin ilk aşamalarından Kardashev ölçeğindeki en yüksek gelişim seviyelerine ulaşmasına kadar olan gelişiminde, tespit edilebilir dünya dışı yaşamı son derece nadir kılan bir gelişim engeli olduğu fikridir. Büyük Filtre, Fermi paradoksunun olası çözümlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Dünya dışı yaşamın ana hatları</span> dünya dışı yaşam hakkında genel bir bakış ve konu rehberi

Aşağıdaki ana hatlar, dünya dışı yaşam hakkında genel bir bakış ve konu rehberi olarak sunulmuştur:


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.