Tibet Budizmi. Tibet, Moğolistan ve Bhutan başlıca olmak üzere Nepal, Hindistan, Çin, Rusya ve bazı Orta Asya Türklerinde takip edilen Budizm koludur. Kimi yerlerde Lamacılık olarak da adlandırılmaktadır. Tibetçe Lama den doğan bu kelime, aynı zamanda bir unvan olarak da kullanılmaktadır. Budizmin Vajrayana koluna aittir.
Dalay Lama veya Dalai Lama, Tibet'in ruhani dini lideri. 14. ve şu anki Dalay Lama Tenzin Gyatso'dur ve Hindistan'da mülteci olarak yaşamaktadır.
İndus Nehri, Pakistan'ın en uzun nehridir. Çin'deki Tibet Platosu'ndan başlayan nehir batıya doğru Hindistan üzerinden devam ederek Pakistan'a ulaşır. Pakistan'da güneye doğru saparak Haydarabad şehrinden geçip Karaçi yakınlarında Umman Denizi'ne dökülür.
Standart Tibetçe, Ü-Tsang Tibetçesi veya Lhasa Tibetçesi, genellikle Çin içindeki Tibet bölgesinde ve Çin dışındaki Tibetli diaspora tarafından konuşulan bir dildir. Tibetçe, dünyanın hâlâ kullanılan en eski yazımlarından birine sahiptir ve 1200 yıldır aynı şekilde yazılmaktadır. Eski Tibetçede kelime başlarında ünsüz kümeleri varken Ü-Tsang ve Khams lehçelerinde bu ünsüz kümeleri kaybolmuş ve diller tonal bir hâl almıştır.
Dzongkha, Bhutan'ın resmi dilidir. "Dzongkha" sözcüğü, Dzong'da konuşulan dil veya Dzong dili anlamına gelmektedir. 171.000'i ana dili olmak üzere toplam 640.000 kişi Dzongkha dilini konuşabilmektedir.
Lama Tibetli dharma hocaları için kullanılan bir unvandır. Sanskritçe guru terimine benzer bir terimdir. Tibet Budizminde bir rahip, rahibe veya uygulamalarda ilerlemiş bir Budist için saygı ifade eden bir unvan gibi kullanılabilecek olan Lama, belirli bir ruhanî olgunluğu ve öğretme imtiyazına erişmiş olmayı vurgulayabilir. Ayrıca Dalay Lama veya Pançen Lama gibi reenkarne olmuş bir lamanın isminin bir parçası olabilir.
Tibet halkı veya Tibetliler, günümüzde daha çok Çin'de, büyük bir bölümü Tibet Özerk Bölgesinde, sınır eyaletlerden Siçuan, Qinghai, Gansu ve Yunnan. Tibet'te yaşayan halkın % 92,77, Qinghai eyaletinde % 22,53, Gansu eyaletinde % 1,76 ve Siçuan eyaletinde % 1,54 Tibetlidir. Tibetliler, Tibet ve Himalaya bölgesinde göçebe bir yaşam sürdürürler.
Padmasambhava Tibet kralı Thrisong Detsen zamanındaki Tibet Budizmi'nin kurucusu olarak kabul edilir.
Talay Han – Türk, Moğol ve Altay mitolojisinde Okyanus Tanrısı. Dalay Han olarak da anılır. Okyanuslar ve denizler onun sorumluluğundadır. 19 denizin birleştiği yerde yaşar. Denizleri ve okyanusları yönetir. İçindeki canlıları korur. Uzun beyaz saç ve sakalları olan yapılı bir adam görünümündedir. İstediği zaman devasa bir balık (balina) biçimine girebilir. Denizlerin yükselip alçalmasına (gel-git) karar verir. Moğol Budizmi ile yakın ilişki içinde bulunan Tibet Budizminin (Lamaizm) manevi önderi olan kişilere verilen Dalai Lama unvanının ilk sözcüğü Moğolcadan Tibetçeye geçmiştir ve Okyanus anlamı taşır. Okyanus kadar engin bir bilgeliği ve şefkati anlatmak için kullanılır.
Tibet alfabesi ; Limbu, Lepça ve Fags-pa alfabeleri ile akraba olan Tibet merkezli bir alfabedir.
Kailaş Dağı, Tibet'in güneybatısında Transhimalaya'nın bir kısmını oluşturan dağdır. Dağ, Manasarovar ve Rakshastal göllerinin kuzeyinde İndus, Sutlej, Brahmaputra ve Karnali olmak üzere Asya'daki en uzun nehirlerin kaynağına yakın bir konumda yer alır.
Bon ya da Bön ya da bilinen adıyla Yungdrung Bon ,, kendini Tibet Budizmi'nden aynı genel öğretileri ve terminolojiyi paylaşmasına rağmen ayrı olarak tanımlayan bir Tibet dinidir. 11. yüzyılda ortaya çıkmış olup kitaplarını ağırlıklı olarak termalardan ve görüşlerini Loden Nyingpo gibi tertönlerden almıştır. Bon terması, Budizm'in Tibet'e gelmesinden önceki mevcut Bön'ün efsanelerini içermesine rağmen "gerçekte eski din yeni bir din idi". Tibet'te, özellikle doğuda ve çevredeki Himalaya bölgelerinde, önemli bir azınlık dinidir.
Tibet İmparatorluğu, MS 7. ve 9. yüzyıllarda Tibet Platosu ile Doğu Asya, Orta Asya ve Güney Asya'nın bir bölümüne kadar uzanan bir imparatorluk idi.
Druk , Tibet ve Butan mitolojisinin "Gürleyen Ejderha"sı ve Bhutan ulusal sembolüdür. Ellerinde mücevher tutan ve bolluğu, zenginliği temsil eden bir druk, Bhutan bayrağında yer almaktadır. Dzongka dilinde Bhutan, "Druk Ülkesi" anlamına gelen Druk Yul olarak anılmaktadır ve Bhutan liderlerine "Gürleyen Ejderha Kralları" anlamına gelen Druk Gyalpo demekteler. 2008'deki Bhutan Millet Meclisi seçimlerine katılan dört siyasi parti Druk [renk] Partisi adını aldı. Bhutan ulusal marşı olan Druk tsendhen, "Druk Krallığı" olarak Türkçeye çevrilir.
Yarlung Tsangpo (bazen Yarlung Zangbo ya da Yarlung Zangbo Jiang ya da Yalu Zangbu Nehri, Tibet Özerk Bölgesi'nin en uzun nehridir. Tibet Platosu'ndan ayrılırken, nehir dünyanın en büyük ve en derin kanyonu olan Yarlung Tsangpo Büyük Kanyonu'nu oluşturur.
Wylie harf çevirisi, yalnızca tipik bir İngilizce daktiloda bulunan harfleri kullanarak Tibet alfabesinin harf çevirisini yapmak için kullanılan bir yöntemdir. Sistem adını, sistemi oluşturan ve Harvard Journal of Asiatic Studies'de yayınlanan 1959 tarihli bir makalede tanımlayan Amerikalı bilim insanı Turrell V. Wylie'den almıştır. Çeviri sistemi, daha sonra Tibet çalışmalarında, özellikle Amerika Birleşik Devletleri'nde standart bir harf çevirisi şeması hâline geldi.
Nyingma Tibet Budizmi'nin dört büyük okulundan biridir ve kelime olarak Tibetçe'de "eski okul" anlamına gelir. Ngangyur, yani "antik çeviri cemiyeti" olarak da bilinir. Nyingma okulu, sekizinci yüzyılda, Kral Trisong Detsen'in (710-755) hükümdarlığı sırasında, Budist kutsal metinlerinin ilk defa Sanskritçe'den Tibetçe'ye çevrilmesi ile kurulmuştur.
Kagyu okulu, aynı zamanda "oral silsile" veya "fısıltılı iletim" anlamlarına gelen Kagyü veya Kagyud olarak da bilinir ve Tibet Budizminin dört ana ekolünden biridir. Kagyucular silsilelerinin 11. yüzyılda yaşamış Hint Mahasiddaları olan Naropa, Maitripa ve yogini Niguma'ya dayandırırlar. Bu isimlerin öğrencisi olan Marpa Lotsawa (1012-1097) onların öğretilerini Tibet'e taşımıştır. Marpa'nın öğrencilerinden Milarepa da önemli bir şair ve öğretmendir.
Salugara Manastırı, Hindistan'ın Batı Bengal Eyaletindeki Siliguri şehrinin eteklerinde yer alan bir Budist tapınağıdır. Manastır şehirden 6 kilometre uzaklıktadır. Tibetli rahipler ve Dalay Lama'nın takipçileri tarafından kurulmuştur.
Shabdrung Ngawang Namgyel, Asya ülkesi Bhutan'ın kurucusu olarak kabul edilmektedir. Namgyel, Tibet Budizmi'nin en önemli okullarından biri olan Drugya-Kagyü okulunu oluşturdu. Thimphu vadisinde 1620'de Cheri manastırını kurdu.