Duygular tarihi
Duygular tarihi, insan duygularıyla, özellikle de duyguların deneyimlenmesi ve ifade edilmesinde kültürler ve tarihsel dönemler arasındaki farklılıklarla ilgili bir tarihsel araştırma alanıdır. Lucien Febvre'in 1941 tarihli bir makalesi[1] alanın öncü çalışması kabul edilir. Ancak duygular tarihinin asıl gelişimi 2000'li yıllarda yaşanmıştır.
Kapsam
Son on yılda, duygular tarihi, üretkenliği artan ve teşvik edici bir tarihsel araştırma alanı haline geldi. Duygular tarihinin, Febvre'nin Histoire des Sensibilités[1] veya Gay'in Psychohistory[2] eserleri gibi bazı önemli öncülleri olmasına rağmen alan, metodolojik olarak özellikle son on yılda gelişmiş ve antropoloji ve sinirbilim gibi disiplinlerden faydalanarak oluşmuştur.[3]
Duygu sosyolojisine veya duygu/duygulanım antropolojisine benzer şekilde, duyguların tarihi de sadece duyguların ifadesinin değil, aynı zamanda duyguların kendisinin de öğrenildiği varsayımına dayanır. Kültür ve tarih değişiyorsa duygular ve ifadeleri de değişmelidir. Duyguların sosyal geçerliliği ve tesiri de tarihsel ve kültürel olarak değişkendir. Bu nedenle birçok tarihçiye göre duygu, tarihsel analizin sınıf, ırk veya cinsiyet kadar temel bir kategorisidir.[4]
Metodoloji
Son yıllarda bir dizi farklı metodolojik yaklaşım tartışılmıştır. Bazı duygu tarihçileri, araştırmalarını, duygubilim (emotionology) başlığı altında, duygu normlarının ve kurallarının tarihsel analiziyle sınırlar.[5] Ancak özellikle son on yılda yapılan yeni çalışmalarla, duygular tarihinin metodolojik yelpazesi çok genişlemiştir.
Mesela performativite, inşacılık (konstrüktivizm) ve pratik teorisi gibi yaklaşımlar, duygu-sözler[6] (emotives),[7] duygusal habitus ve duygusal pratik[8] gibi kavramlar alanda metodolojik olarak yer edinmiştir. Bunun yanında, duygu toplulukları,[9] duygu rejimleri,[10] ve duygu tarzı gibi duygu kültürlerinin farklı kapsamını ve etkisini tanımlayan terimler kullanılmaktadır.[11]
Türkçede duygular tarihi literatürü
Türkçede duygular tarihi alanı son yıllarda gelişmeye başlamıştır. Bu alanda yapılan çalışmaların büyük çoğunluğu Osmanlı ve Türkiye tarihi merkezlidir.[12]
Walter G. Andrews ve Mehmet Kalpaklı'nın erken modern dönemde sevgililik ve aşk üzerine yazdıkları Sevgililer Çağı[13] kitabı bu bağlamda öncü bir çalışma olarak anılabilir. Bunun yanında, Ronald Grigor Suny'nin kitlesel nefret üzerine,[14][15] Başak Tuğ'un[16] ve Noemi Levi Aksu'nun[17] onur üzerine ve Şeyma Afacan'ın[18][19] özellikle psikoloji tarihi üzerine çalışmaları, alanın Osmanlı tarihçiliğindeki uygulamalarına örnek olarak sayılabilir.
Yakın tarih bağlamında özellikle sözlü tarih çalışmalarının alana büyük katkıları olmuştur. Bunlar arasında Leyla Neyzi'nin çalışmaları[20] öncü niteliktedir.
Bibliyografya
Giriş kitapları
- Barbara Rosenwein and Riccardo Cristiani, What is the History of Emotions? Cambridge: Polity, 2018. (Türkçe çevirisi: Duygular Tarihi Nedir?, Islık Yayınları, 2019.)
- Rob Boddice, The History of Emotions, Manchester: Manchester University Press, 2018.
- Jan Plamper, Geschichte ve Gefühl. Grundlagen der Emotionsgeschichte, Münih: Siedler 2012.
Literatür
- Rob Boddice, The History of Emotions: Past, Present, Future, in: Revista de Estudios Sociales, 62 (2017), pp. 10–15.
- Rob Boddice, The History of Emotions, in: New Directions in Social and Cultural History, ed. Sasha Handley, Rohan McWilliam, Lucy Noakes, London: Bloomsbury, 2018.
- Susan J. Matt, Current Emotion Research in History: Or, Doing History from the Inside Out, in: Emotion Review 3, 1 (2011), p. 117–124.
- Bettina Hitzer, Emotionsgeschichte - ein Anfang mit Folgen. Forschungsbericht.[21]
- Anna Wierzbicka, The “History of Emotions” and the Future of Emotion Research, in: Emotion Review 2, 3 (2010), p. 269-273.
- Barbara Rosenwein, Problems and Methods in the History of Emotions.[22]
- William M. Reddy, Historical Research on the Self and Emotions, in : Emotion Review 1, 4 (2009), p. 302-315.
- Florian Weber, Von der klassischen Affektenlehre zur Neurowissenschaft und zurück. Wege der Emotionsforschung in den Geistes- und Sozialwissenschaften, in: Neue Politische Literatur 53 (2008), p. 21-42.
- Daniela Saxer, Mit Gefühl handeln. Ansätze der Emotionsgeschichte.[23]
- Alexandra Przyrembel, Sehnsucht nach Gefühlen. Zur Konjunktur der Emotionen in der Geschichtswissenschaft, in: L'homme 16 (2005), p. 116-124.
- Rüdiger Schnell, Historische Emotionsforschung. Eine mediävistische Standortbestimmung, in: Frühmittelalterliche Studien 38 (2004), p. 173-276.
Metodolojik tartışmalar
- AHR Conversation: The Historical Study of Emotions.[24]
- Frank Biess, Discussion Forum „History of Emotions“ (with Alon Confino, Ute Frevert, Uffa Jensen, Lyndal Roper, Daniela Saxer), in: German History 28 (2010), H. 1, p. 67-80.
- Maren Lorenz: Tiefe Wunden. Gewalterfahrung in den Kriegen der Frühen Neuzeit 2 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., in: Ulrich Bielefeld/Heinz Bude/Bernd Greiner (Hg.): Gesellschaft - Gewalt – Vertrauen. Jan Philipp Reemtsma zum 60. Geburtstag, Hamburger Edition: Hamburg 2012, S. 332–354.
- Jan Plamper, The History of Emotions: An Interview with William Reddy, Barbara Rosenwein, and Peter Stearns, in: History and Theory 49, no. 2 (2010): 237–265.
Araştırma merkezleri ve kuruluşlar
- ACCESS The Amsterdam Centre for Cross-disciplinary Emotion and Sensory Studies[25]
- ARC Centre of Excellence for the History of Emotions (1100-1800)[26]
- Center for the History of Emotions, Max Planck-Institute for Human Development, Berlin[27]
- NACHE The North American Chapter on the History of Emotion[28]
- Queen Mary Centre for the History of Emotions, London[29]
- Les Émotions au Moyen Age (EMMA)[30]
- CHEP: An International Network for the Cultural History of Emotions in Premodernity[31]
- The Emotions Project: The Social and Cultural Construction of Emotions: The Greek Paradigm, Oxford[32]
- Historia cultural del concimiento. Discursos, prácticas, representaciones, Centro de Ciencias humanas y sociales, Madrid[33]
- Cluster of Excellence "Languages of Emotion", FU Berlin[34]
Kaynakça
- ^ a b Lucien Febvre, La sensibilité et l’histoire. Comment reconstituer la vie affective d’autrefois?, in: Annales d’histoire sociale 3 (1941), p. 5-20.
- ^ See Peter Gay’s main work: The Bourgeois Experience. Victoria to Freud, 5 volumes, New York 1984-1998.
- ^ Rob Boddice, The History of Emotions, Manchester: Manchester University Press, 2018.
- ^ "Validate User". academic.oup.com. doi:10.1093/ahr/117.5.1487. 18 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2022.
- ^ Duygubilim (emotionology) kavramının geçmişi için: Peter N. Stearns / Carol Z. Stearns, Emotionology. Clarifying the History of Emotions and Emotional Standards, in: The American Historical Review 90, 4 (1985), p. 813-830 and Rom Harré (ed.), The Social Construction of Emotion, Oxford 1986.
- ^ Rosenwein, B. H., and R. Cristiani. "Duygular tarihi nedir." Kemal Özdil, Çev.). İstanbul: Islık Yayınları (2019), sf. 17.
- ^ William M. Reddy, Against Constructionism. The Historical Ethnography of Emotions, in: Current Anthropology 38,3 (1997), p. 327-351.
- ^ See: Monique Scheer, Are Emotions a Kind of Practice (and Is That What Makes Them Have a History)? A Bourdieuan Approach to Understanding Emotion, in: History and Theory 51, no. 2 (May 2012), p. 193-220.
- ^ Barbara H. Rosenwein, Worrying about Emotions in History, in: The American Historical Review 107, 3 (2002), p. 821-845.
- ^ William M. Reddy, The Navigation of Feeling, Cambridge 2001.
- ^ For a discussion on different concepts, see Benno Gammerl, Emotional Styles - Concepts and Challenges, in: Rethinking History 16, 2 (2012), p. 161-175.
- ^ İstisnai bir çalışma için: Gürses Tarbuck, Derya. "Duygular Tarihi ve Melancholia." Toplumsal Tarih Dergisi 329 (2021): 50-54.
- ^ Andrews, Walter G.; Kalpakli, Mehmet (13 Ocak 2005). The Age of Beloveds. Duke University Press. ISBN 978-0-8223-8590-5.
- ^ Suny, Ronald Grigor (31 Aralık 2015). ""They Can Live in the Desert but Nowhere Else": A History of the Armenian Genocide". doi:10.1515/9781400865581.
- ^ "OTTOMAN HISTORY PODCAST". "They Can Live in the Desert" with Ronald Grigor Suny hosted by Matthew Ghazarian. 7 Nisan 2018. 14 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2022.
- ^ Basak., Tug, (2009). Politics of honor: The institutional and social frontiers of "illicit" sex in mid-eighteenth-century Ottoman Anatolia. ISBN 978-1-109-25917-9. OCLC 670308560.
- ^ Lévy-Aksu, Noémi (3 Şubat 2014). "Building Professional and Political Communities: The Value of Honor in the Self-Representation of Ottoman Police during the Second Constitutional Period". European journal of Turkish studies (18). doi:10.4000/ejts.4895. ISSN 1773-0546.
- ^ Afacan, Seyma. Of the soul and emotions: conceptualizing the Ottoman individual through psychology. Diss. University of Oxford, 2016.
- ^ Afacan, Şeyma (24 Haziran 2021). "Idle Souls, Regulated Emotions of a Mind Industry: A new look at Ottoman materialism". Journal of Islamic Studies. 32 (3): 317-353. doi:10.1093/jis/etab030. ISSN 0955-2340.
- ^ Neyzi, Leyla, and Sabri Yetkin. İstanbul'da hatırlamak ve unutmak: birey, bellek ve aidiyet. Vol. 85. Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, 1999.
- ^ "Emotionsgeschicte - ein Anfang mit Folgen" (PDF). Hsozkult.geschite.hu-berlin.de. 31 Ocak 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2015.
- ^ Barbara H. Rosenwein. "Problems and Methods in the history of Emotions" (PDF). Passionsincontext.de. 4 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2015.
- ^ "Archived copy". retro.seals.ch. 7 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2022.
- ^ Rosenwein, Barbara H.; Reddy, William M.; Plamper, Jan; Livingston, Julie; Lean, Eugenia; Eustace, Nicole (2012). "TAHR Conversions : The Historical Study of Emotions". The American Historical Review. 117 (5): 1487-1531. doi:10.1093/ahr/117.5.1487.
- ^ "ACCESS | Amsterdam Centre for Cross-Disciplinary Emotions and Senses Studies". Access-emotionsandsenses.nl. 26 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2015.
- ^ "Home | ARC Centre of Excellence for the History of Emotion". Historyofemotions.org.au. 20 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2015.
- ^ "History of Emotions | Max Planck Institute for Human Development". Mpib-berlin.mpg.de. 5 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2015.
- ^ "The North American Chapter on the History of Emotion". nachemotion.com. 2 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2018.
- ^ "The Centre for the History of the Emotions, Queen Mary, University of London". Qmul.ac.uk. 22 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2015.
- ^ "Les émotions au Moyen Âge, carnet d'EMMA". Emma.hypotheses.org. 11 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2015.
- ^ "CHEP : An International Network for the Cultural History of Emotions in Premodernity". 5 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2015.
- ^ "Welcome - School of Archaeology - University of Oxford". Emotions.classics.ox.ac.uk. 12 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2015.
- ^ "Historia cultural del conocimiento. Discursos, prácticas, representaciones | Centro de Ciencias Humanas y Sociales". Cchs.csic.es. 7 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2015.
- ^ "Languages of Emotion: Startseite". Languages-of-emotion.de. 28 Mayıs 2011. 1 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2015.
