Dutasterid

Dutasterid
Klinik verisi
Uygulama; yolu	Oral
Farmakokinetik veri
Biyoyararlanım	%60
Protein bağlanma	%99
Metabolizma	Hepatik ,CYP3A4 aracılı
Eliminasyon yarı ömrü	5 hafta
Boşaltım	Fekal
Tanımlayıcılar
	IUPAC adı (5α, 17β)-N-{2,5 bis(trifluorometil) fenil}-3-okso-4-azaandrost-1-en-17-karboksamid;
CAS Numarası	164656-23-9;
PubChem CID	152945;
DrugBank	APRD00385;
CompTox Bilgi Paneli (EPA)	DTXSID8046452 ;
ECHA Bilgi Kartı	100.166.372
Kimyasal ve fiziksel veriler
Formül	C27H30O2N2F6
Mol kütlesi	528.53 g/mol

Dutasteride (müstahzar adlar Avodart®, Avidart®, Avolve®, Duagen®, Dutas®, Dutagen®, Duprost®) bir 5-alfa redüktaz inhibitörü ilaçtır, testosteronun dihidrotestosterona (DHT) dönüşümünü engellemektedir. Benign prostat hiperplazisi gibi DHT'nin sorumlu olduğu tıbbi durumlarda kullanılır.

Sınıflandırılma ve etki mekanizması

Dutasterid 5-alfa redüktaz inhibitörleri sınıfına ait bir ilaçtır, finasterid ile aynı gruptadır. Dutasterid hem tip 1 hem tip 2 üzerine finasterid ise yalnız tip 2 üzerine etkilidir. Ama GlaxoSmithKline tarafından yapılan bir klinik deneme, EPICS denemesi, dutasteridin finasteridden daha etkili olmadığını ortaya koymuştur.

Kullanımlar

Dutasterid prostat bezinin istenmeyen büyümesini önlemek için çıkarılmış bir ilaç olmasına rağmen, saç kaybında kullanımı da düşünülmüştü ancak 2002 yılının sonlarında vazgeçildi. Bunun sebebi tam olarak bilinmiyor. Yapılan spekülasyonlara göre ilacın finasteridden daha etkili ve ucuz olmadığı için bu kullanımına yönelik klinik denemelerin durdurulduğu söyleniyor. Oysa 12-24 haftalık bir denemenin sonuçlarına göre 2,5 mg dutasteridin saç kaybını önlemede 5 mg finasteridden bile daha etkili olduğu gösterilmiştir.^[1]

Aralık 2006'da, Avodart® üreticisi GlaxoSmithKline yeni bir Faz3 çalışma başlatmıştır, Kore'de başlatılan 6 aylık klinik denemede günde bir kez 0,5 mg dutasterid kullanımının Hamilton-Norwood ölçeği tip 3,4,5 erkek vortex (kafanın en tepesi) kelliğinin önlenmesinde güvenilirliği,tolere edilebilirliği ve etkisi araştırılmıştır.^[2] Bu çalışmanın erkek tipi kellik tedavisinde ABD'de FDA'nın ilacı onaylayıp onaylamayacağı üzerine nasıl bir etkisi olacağı bilinmemektedir.

Dutasteridin prostat kanseri riskini önelemede de kullanımı düşünülmekte ve araştırılmaktadır.^[3]

Yan etkileri

Dutasterid kullanımına bağlı olarak ortaya çıkan yanetkiler, finasterid gibi diğer 5 alfa redüktaz inhibitörlerinde de görülebilse de, dutasterid kullanımında bu yanetkilerin insidansı çok daha yüksektir. Bunun nedeni finasteridin DHT hormonunu tek yönlü olarak serumda yüzde 70 bloke ederken, dutasteridin standart dozajda DHT hormonunu serumda çift yönlü olarak yüzde 90 bloke etmesidir. Bu nedenle dutasteridin yanetkileri, serum DHT oranlarını dramatik bir biçimde düşürmesine bağlı olarak finasteride oranla bariz bir biçimde daha fazladır. Dutasteridin, yarılanma ömrünün de fazla olması, hepatik sistemi olumsuz etkileyebilmektedir.

Cinsel etkiler

Sertleşme bozukluğu, cinsel isteğin, cinsel içerikli rüyaların ve fantezi kurma olayının azalması veya yok olması, sperm hareketliliğin ve doğurtganlık gücünün azalması, nadir durumlarda geçici kısırlık, ani cinsel isteksizlik, cinsel ilişkiden alınan hazzın azalmasına veya konsantrasyonun tamamen kaybolması, meni hacminin azalması, renginin saydamlaşması veya kuru boşalma gibi etkiler görülebilir.

Jinekomasti

Erkek hastalarda göğüs büyümesi görülebilir.

Orta kulak iltihabı

DHT, kulak içini tozdan,kirden ve bakterilerden koruyan buşon isimli maddenin salgılanmasından da sorumludur. Bu madde hiç salgılanmadığında ya da yeteri kadar salgılanmadığı zaman orta kulağa kadar ulaşan bakteri ve çeşitli mikroorganizmalar, orta ve hatta iç kulak iltihabına yol açabilmektedir. (Buşon maddesi halk arasında Kulak kiri ya da sarı madde olarak adlandırılmaktadır. Bu yanetki dutasterid kullanımında, finasterid kullanımına oranla çok daha fazla bildirilmiştir.)

Karaciğer yağlanması ve karaciğer enzimlerinin yükselmesi

Dutasterid, yarılanma ömrü finasteride göre çok daha uzun olan bir ilaçtır. Bu yüzden, uzun süre dolaşımda kalması birçok insanda karaciğeri yorabilmekte ve karaciğer enzim değerlerini yükselterek, alkolden bağımsız olarak karaciğer yağlanmasına sebebiyet verebilmektedir.

Cilt kuruluğu ve cilt yaşlanması

Belli miktarda sebum salgısı sağlıklı bir cilt için çok gereklidir. Sebum salgısı DHT'nin kontrolü altındadır. DHT azaldığı ya da hiç olmadığı zaman, sebum salgılanamayacak ya da yetersiz düzeyde salgılanacak ve bu durum cilt kuruluğuna ve hatta nemsiz kalan cildin erkenden kırışıp yaşlanmasına yol açacaktır.

Kas performansında/sertliğinde/gücünde azalma

Her ne kadar kas üstünde anabolik etkiyi sağlayan androjen testosteron olsa da, DHT'nin azaldığı ya da hiç olmadığı durumlarda kasların kıvrımlılığı, sertliği ve güçlülüğünün bariz bir biçimde azaldığı bilinen bir gerçektir. Testosteron'dan çok daha güçlü bir androjen hormon olan DHT'nin kasa olan olumlu etkisi, testosterondan az değildir ancak kasa olan faydası mekanizma açısından testosteron'dan daha farklıdır.

Teratojenik etkiler

Erkek fetus gelişiminde teratojenik etki gösterilmiştir. 5-alfa redüktaz eksikliği benzeri bir etki yapmaktadır.Çünkü tip 2 DHT sentezi bloke edilmektedir.

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

Kaynakça

^ 27 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde [https://web.archive.org/web/20090527081929/http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17110217?ordinalpos=2&itool=EntrezSystem2.PEntrez.Pubmed.Pubmed_ResultsPanel.Pubmed_RVDocSum arşivlendi. The importance of dual 5alpha-reductase inhibition...[J Am Acad Dermatol. 2006] - PubMed Result]
^ ClinicalTrials.gov'da klinik çalışma numarası NCT00441116
^ "Sound bites for NCE Entries into Phase III" (PDF). 29 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2008.