Dura Europos Kilise Evi

Dura Europos Kilise Evi, günümüze arkeolojik olarak buluntuları ulaşan bilinen en eski kilisedir. Milattan sonra 232/233 yıllarına tarihlenen kilise evi, Fırat nehri kıyısındaki Dura Europos şehrinde bulunmuştur. Suriye'nin doğusunda bulunan bu antik şehir bir zamanlar Roma eyaleti olan Syria Coele'nin bir parçasıydı.

İçinde kilise bulunan evin yaklaşık 200 yıllık bir süre ile normal bir ev olarak kullanıldığı düşünülmektedir. Şehrin surlarına çok yakın bir konumda bulunan evi şehir surlarından bir cadde ayırmaktadır. Evin merkezinde etrafında çeşitli odalar bulunan bir peristil bulunmaktadır. Eve giriş kuzeyden mümkündür, daha sonra bir antreye gelinir. Antreden peristile geçiş bir tribelon aracılığıyla sağlanır. Ele geçen bir yazıttan anlaşıldığı üzere 232/233 yılları arasında bir kiliseye restore edilen ev, muhtemelen 241 yılında kuzeybatı yönündeki odasının vaftizhaneye çevrilmesi ile yeni bir fonksiyon kazandı. Vaftizhanenin bulunduğu oda zengin süslemeler ile günümüze ulaşmayı başarmıştır. Bu süslemelerin 256 yılındaki şehrin fethi sırasında evin toprak altında kalması sonucu günümüze ulaşması mümkün olmuştur. Vaftizhane kısmen de olsa Yale Üniversitesine götürülmüş ve orada sergilenmektedir.

Batı duvarında bulunan vaftiz havuzunun üzerindeki nişte sol tarafta iyi çoban bir koyunu taşır biçimde tasvir edilmiştir. 40 cm uzunluğundaki bu figürün önünde bir koyun sürüsü de görülmektedir. Tam olarak kaç koyun tasvir edildiğini tespit etmek resimlerin kötü durumlarından dolayı mümkün değildir. Ayrıca Adem ve Havva figürleri de bu kompozisyon içerisinde görülebilmektedirler. Resmin çok kötü durumda bulunduğu ve parçalarından yeniden yapıldığının altı çizilmelidir.^[1]

Kuzey duvarının üst kesiminin sol tarafında 3 figür bulunmaktadır. Ortada ve diğerlerinin üzerinde tasvir edilmiş figürün İsa olduğu düşünülmektedir, onun sağ tarafında yatağında yatmakta olan bir figür tasvir edilmiştir. Sol tarafta ise sırtına yüklediği yatağı ile yürüyen bir başka figür görülmektedir. Biliminsanları burada tasvir edilen sahnenin bir felçlinin iyileştirilmesi (Markos İncili 2, 1-12) konulu sahne olduğu konusunda hemfikirdir.^[2]

Bir felçlinin iyileştirilmesi sahnesinin sağ tarafında su üzerinde yürüyen İsa ve Petrus'u gösteren başka bir sahne bulunmaktadır. Bu sahnenin Markos İncili 6, 45-61 ve Matta İncili 14, 22-34 te konu edilen, İsa'nın su üzerinde yürüdüğü hikâye olduğu kabul edilmektedir. Duvarın hasar görmesinden dolayı bu sahne kısmen günümüze ulaşabilmiştir. Yine de sahnenin arka planında teknede İsa ve Petrus'u izleyen havarilerden 5 tanesini görebilmek mümkündür.^[3]

• Arne Effenberger: Frühchristliche Kunst und Kultur, Leipzig 1986, S. 87–89 ISBN 3733800109
• Carl H. Kraeling with a contribution by C. Bradford Welles: The excavations at Dura-Europos: conducted by Yale University and the French Academy of Letters, Final Report 8 Part 2, The Christian building, New Haven: Dura-Europos Publications, Locust Valley, New York, 1967
• Ulrich Mell, Christliche Hauskirche und Neues Testament. Die Ikonologie des Baptisteriums von Dura Europos und das Diatessaron Tatians, NTOA 77, Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht 2010. ISBN 978-3-525-53394-9
• Annabel Jane Wharton: Refiguring the post classical city: Dura Europos, Jerash, Jerusalem and Ravenna, Cambridge 1995.

• Erken Hristiyan Mimarisi 31 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.