İçeriğe atla

Dumanlı Dağlar

Dumanlı Dağlar, J. R. R. Tolkien'in kurguladığı Orta Dünya evrenindeki bir dağdır.

Coğrafi özellikler

Efsaneye göre Durin'in hayata gözlerini ilk açtığı yer Gundabad Dağı`dır. Bu dağ, Üçüncü Çağ itibarıyla dağ orklarının meskenidir. Orta Dünya'daki en büyük cüce krallığı olan Khazad-dûm, Dumanlı Dağlar'ın yaklaşık ortasına denk düşer. Khazad-dûm'un üzerinde üç büyük doruk vardır, bunlar; Caradhras (Kızılboynuz), Celebdil (Gümüşboynuz) ve Fanuidhol (Bulutludoruk)`dur. Cüceler, Celebdil doruğunun içine Sonsuz Merdiven'i inşa ettiler. Merdivenin ilk basamağı dağın kökünde, son basamağı ise dağın zirvesinde yer alır. Dumanlı Dağlar'ın güney ucunda ise, Orthanc'a çok yakın bir konumda Methedras (Son Doruk) vardır.

Dağın en önemli geçitleri Yüksek Geçit ve Kızılboynuz Geçidi'dir. Ayrıca Ferah Nehir'in kaynağının olduğu yerde de bir geçit vardır.

Rohan Geçidi, Dumanlı Dağlar'ın en güney ucuyla Ak Dağlar'ın en kuzey ucu arasında -muhtemelen Isen Nehri tarafından açılmış- bir vadidir. Kuzeyde ise, Gundabad Dağı ile Gri Dağlar'ın en batı ucu arasında da bir geçit olması ihtimali vardır, ancak bu konuda Tolkien'in verdiği net bir bilgi bulunmamaktadır. Bazı Orta Dünya haritalarında geçit gösterilirken; bazılarında ise yer almamaktadır.

Kaynağının Dumanlı Dağlar'dan alan ırmaklar şunlardır;

  • Batıya akanlar: Buzlupınar, Bruinen, Glanduin ve Isen.
  • Doğuya akanlar: Uzunkaynak, Tezşelale, Ferah Nehir, Celebrant, Nimrodel, Entsuyu.

Tarihçe

Dumanlı Dağlar, avlanmak için sık sık Orta Dünya'ya giden Oromë'nin yoluna engel olsun diye Melkor tarafından inşa edilmiştir. Dağlar, ilk inşa edildiği o günlerde çok daha yüksekti.

Yüksek Geçit (diğer adlarıyla Imladris Geçidi, Cirith Forn en Andrath (S. "Kuzeyin uzun tırmanışlı geçidi")[1] Birinci Çağ'dan çok daha önceleri, Eldar batıya geçebilsin diye Oromë tarafından inşa edilmiştir. Sonraları Birinci Çağ'da bu geçit, Büyük Doğu Yolu ve Kuyutorman içinden geçen Men-i-Naugrim yolu buraya denk gelen cüceler tarafından kullanılmıştır. Yüksek Geçit'te gerçekte iki adet geçit vardır. Daha alçakta olan kısım orklar tarafından her an kapatılmaya müsait olduğu için yolcular -orklara üstün gelinen nadir dönemler dışında- her zaman daha yüksekteki geçidi kullandılar.

Efsanevî cüce krallığı Khazad-Dûm, bir zamanlar Dumanlı Dağlar oyularak içine kurulmuştu. Fakat, Üçüncü Çağ 1981'de Durin'in Felaketi adıyla bilinen balrogun kapalı kaldığı cüceler tarafından yanlışlıkla serbest bırakılması üzerine bu büyük cüce krallığı terkedilmek zorunda kaldı. Cüceler tarafından terkedildikten sonra orklar ve başka yaratıklar buraya yerleşmeye başladı.

İkinci Çağ'da Gil-galad'ın ve Elendil'in orduları, Mordor'a karşı yapılacak Elflerin ve İnsanların Son İttifakı Savaşı'nda bu geçidi kullanarak doğuya geçtiler. Savaş bittikten sonra batıya dönen Isildur, burada geçidi gözleyen orklar tarafından Ferah Çayırlar'da katledildi.

Üçüncü Çağ'ın sonraki dönemlerinde geçit tekrar orkların tehdidine maruz kaldı. Sadece Cüceler ve Orklar Savaşı'nda cüceler civardaki bütün dağları orklardan temizlediğinde ancak geçit güvenli bir dönem yaşadı. Erebor Macerası'nda anlatıldığı üzere Goblinkentli goblinler bu geçidi tekrar kapatmışlardı ve hobbit Bilbo Baggins ile cüce Thorin Meşekalkan'ın cüce kafilesi burada goblinler tarafından yakalanmışlardı.

Yüzüklerin Efendisi kafilesi, (Rhovanion topraklarına açılan Yüksek Geçit -düşmanın casusları tarafından izlendiği için ve Rohan Geçidi Isengard'a çok yakın olduğu için) Kızılboynuz Geçidi'ni kullanmaya karar verirler. Ancak, bir kar fırtınası kafileyi dağın altındaki cüce şehri Moria'dan geçmek zorunda bırakır. Dokuz Yoldaş, terkedilmiş Khazad-dûm krallığında Durin'in Felaketi adı verilen balrogla karşılaşırlar ve Gandalf balrogla birlikte Moria'nın dipsiz karanlığına düşer ve Sonsuz Merdiven'in ilk basamağından Celebdil doruğundaki son basamağına kadar balrogla savaşır. Gandalf sonunda Celebdil doruğunda -kendi hayatına da mâl olarak- balrogu öldürür.

Dumanlı Dağlar'ın yerleşimcileri

Dumanlı Dağlar'ın altında eski cüce krallığı Moria ve Bilbo Baggins'in Tek Yüzük'ü tesadüfen bulduğu ork madenleri vardır. Yüksek Geçit'in batı ucunda sıradağların eteklerine kurulmuş saklışehir Ayrıkvadi ve sıradağların kuzeyinde Angmar Dağları olarak bilinen bir uzantıya kurulmuş olan ve bir zamanlar Angmarlı Cadı Kral'ın merkezî üs olarak kullandığı Carn Dûm Dumanlı Dağlar'ın diğer iki meşhur yerleşim yeridir.

Güneyde Methedras'ın kolları arasındaki Nan Cúrunir'de inşa edilmiş olan Orthanc kulesi çevresinde Isengard yer alır. Kartalların da bu sıradağlarda yuvaları vardır. Ayrıca, İkinci Çağ ve Üçüncü Çağ boyunca bilinen tek balrog da -Gri Gandalf tarafından Ü.Ç. 3019'da öldürülene kadar- bu sıradağların altında yaşamıştır. Orta Dünya evreninin ana karakterlerinden Gollum, taşıdığı yüzüğü kaybedene kadar beş yüzyıl boyunca bu dağ sırasının içindeki bir yeraltı gölcüğünün üzerindeki bir adacıkta yaşamıştır. Dağların yamaçlarında taş trolleri (diğer adıyla dağ trolleri yaşar. Vücutlarının devasa boyutlarından ötürü dağın bir çıkıntısı gibidirler. Bu devleri sadece Bilbo ve yol arkadaşı on üç cüce buralardan geçerken görmüştür ve bu olay sadece Batı Sınırının Kırmızı Kitabı'nda anlatıldığı rivayet edilir.

Fangorn ormanı Dumanlı Dağlar`ın en güneyinde doğu yamaçlarında yer alır ve buradaki vadiler kadim zamanlardan beri Fangorn ağaçlarının ışığı örten gölgesiyle kaplıdır.Memyap'ın varisi olduğu kılıçtır.

Kaynakça

  1. ^ Unfinished Tales, p. 271

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Balrog</span> Orta Dünya Evreninde Kötü Lider

Balrog, J. R. R. Tolkien'in kurgusal Orta Dünya evreninde, ateş ve gölgeden yaratılmış iblisdir. "Güçlü Şeytan" demektir.

<span class="mw-page-title-main">Gandalf</span> J. R. R. Tolkien tarafından yaratılan kurgusal karakter

Gandalf, J. R. R. Tolkien'in kurgusal Orta Dünya evreninin önemli bir kesitini anlattığı Yüzüklerin Efendisi adlı fantastik üçlemesindeki önemli karakterlerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Gimli</span> Kurgusal Orta Dünya evreninde bir karakter.

Gimli, J. R. R. Tolkien'in yarattığı Orta Dünya evrenindeki kurgu kahramanlardan biri.

<span class="mw-page-title-main">Moria</span>

Moria ya da Khazad-dûm, J. R. R. Tolkien'in kurgusal Orta Dünya evreninde bir yeraltı şehri.

J. R. R. Tolkien'in kurgusal Orta Dünya evreninde bir cüce devleti ve bu devlete adını veren dağ.

<i>Hobbit</i> (roman) J. R. R. Tolkienin bir kitabı

Hobbit , İngiliz filolog ve yazar J. R. R. Tolkien'ın mitopya ve epik fantazya türlerinde yazdığı bir çocuk romanıdır. İlk baskısı 21 Eylül 1937 yılında yapıldı ve dönem eleştirmenlerinden büyük övgü aldı. İngiltere'nin önemli edebiyat ödülü Carnegie Madalyası'na aday gösterildi ve New York Herald Tribune'dan en iyi kurmaca çocuk eseri ödülünü kazandı. Günümüzde popülerliğini hâlâ sürdürmekte ve çocuk edebiyatının klasikleri arasında gösterilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Bilbo Baggins</span>

Bilbo Baggins, J. R. R. Tolkien'ın 1937'te yayımlanan Hobbit romanının baş karakteri, Yüzüklerin Efendisi'nin yardımcı karakterlerinden birisi ve Tolkien'ın tüm Orta Dünya eserlerinin anlatıcısıdır. Bilbo Baggins bir hobbittir. Üçüncü Çağ'ın 2890. yılının 22 Eylül'ünde Çıkın Çıkmazı'nda doğdu.

<span class="mw-page-title-main">Isengard</span>

Isengard, J. R. R. Tolkien evreninde hayali yerdir.

<span class="mw-page-title-main">Boromir</span>

Boromir J. R. R. Tolkien'in hayalî Orta Dünya evreninde bir karakterdir.

Mithril, J.R.R. Tolkien evreninde kurgusal madde.

Thrór, J.R.R.Tolkien'in hayalî orta dünya serisindeki hayalî bir cüce karakteridir.

<span class="mw-page-title-main">Thorin Meşekalkan</span>

Thorin, üçüncü çağın 2746. yılında Yalnız Dağ'da (Erebor) doğdu. Ejderha Smaug'un Yalnız Dağ'ı ele geçirmesinin ardından babası Thrain ve dedesi Thror ile yan kapıdan kaçarak kurtuldu. Uzun süre gençliği, gezgin bir halk olarak gezmesiyle geçti. Dedesinin Moria'da Azog tarafından öldürülmesinin ardından Cüce-ork savaşlarına ve bunun son muharebesi olan Azanulbizar Muharebesi'ne katıldı. Muharebede babası Tharin tek gözünü kaybetti ve aynı zamanda erkek kardeşi Frerin, Azog'un safları tarafından öldürüldü. Demir Tepeler kralı Nain'in tek çocuğu ve oğlu Dain, babasını da o muharebede öldüren Azog'u aynı yerde öldürdü.

J.R.R. Tolkien'in kurgusal Orta Dünya evreninde cücelerin krallarından yedisinin adı Durin'dir. Bunlardan en meşhuru, cücelerin yedi atası içinde en nam yapmış olan Ölümsüz Durin'dir.

J. R. R. Tolkien'in kurgusal Orta Dünya evreniyle ilgili yazmış olduğu hikâyelerde birçok yer ismi geçmektedir. Bu hayalî mekanlardan bazıları, olayların merkezinde yer alırken, yine bazı mekanlar vardır ki bunlara ayrıntılı olarak değinilmemiştir. Orta Dünya kıtasında yer alan, görece ikinci planda kalan bu yerlerden bazıları aşağıda listelenmektedir.

J. R. R. Tolkien'in kurgusal Orta Dünya evreninde Cüceler, Arda'da yaşayan bir ırkın adıdır. Arda, gerçek Dünya'nın kurgusal tarih öncesi dönemindeki adıdır. Bu kurgusal tarihi devirde, Arda'da Orta Dünya, Aman, vd. kıtalar olduğu yazar tarafından hikâye edilir. Cüce ırkı, Orta Dünya kıtasında yaşardı.

Ferah Çayırlar, Anduin nehri ve Dumanlı dağların arasında, Lothlorien'in kuzeyindeki çayırlık bölgedir. Tarihsel olarak Ferah Çayırlar Felaketi olarak anılan bir olaya ev sahipliği yapar.

<span class="mw-page-title-main">Durin'in Felaketi</span>

Durin'in Felaketi, Moria'nın derinliklerinde yaşayan Maiar kökenli bir balrogtur. Şu ana dek Orta Dünya üzerinde kalmış son balrogtur. Cüceler Mithril için kazarken kazayla Durin'in Felaketi'ni serbest bıraktılar. Durin'in Felaketi iki Cüce kralını öldürdü ve cüceleri sonsuza dek Moria'dan kovdu. Kendine yardım etmeleri için (tahminen) 5000 ork ve 50 mağara trolünü topladı. Birkaç yıl sonra Balin önderliğinde bir cüce ordusu geldi. Ama işe yaramadı. Tekrar birkaç yıl sonra Gandalf önderliğindeki yüzük kardeşliği Moria'ya geldi. Balrog'un varlığını hisseden de ilk Gandalf oldu. Burada Durin'in Felaketi ile karşılaştılar. Gandalf onunla Khazad-dûm Köprüsü üzerinde savaştı. Köprü kırıldı ve Balrog aşağı düştü. Ancak kırbacını savurmayı başardı ve Gandalf'ı yanında beraber götürdü. Zirakzigil'e düştüler. Durin'in Felaketi eli gibi bildiği mağaralardan geçerek Sonsuz Merdiven'e ulaştılar. Birbirlerini kovalarken Sonsuz Merdiven'in bütün basamaklarını tırmandılar. Zirakzigil'in tepesine ulaştıklarında Gandalf onu tepeden aşağı attı. Böylece Moria'daki büyük tehdit yok oldu. Gandalf, Balrog'un ismini hiç anmamış ve söylememiş, aynı zamanda kimsenin söylemesini ve anmasını istememişti.

<span class="mw-page-title-main">Smaug</span>

Smaug, J. R. R. Tolkien'in kurgusal Orta Dünya evreninde bir karakter.

J.R.R. Tolkien'in Orta Dünya evreninde birçok farklı ırk ve halk bulunmaktadır. Bu halklar genel olarak, özgür halklar ve köleleştirilmiş halklar olarak iki ana grup içinde yer alırlar.

<i>Hobbit: Beş Ordunun Savaşı</i> Yüzüklerin Efendisi serisinin altıncı filmi (2014)

Hobbit: Beş Ordunun Savaşı, Peter Jackson'ın yönetmenliğini yaptığı 17 Aralık 2014 tarihinde gösterime giren destansı fantezi türündeki macera filmi. J. R. R. Tolkien'in 1937 yılında yazılmış Hobbit romanından uyarlanan üçlemenin üçüncü ve son filmidir. Filmin dünya galası 1 Aralık 2014 tarihinde Londra'da gerçekleştirilmiştir.