İçeriğe atla

Dulag

Pruszków'de yer alan Dulag 121.

Dulag ya da tam adıyla Durchgangslager (Türkçe: Geçiş kampı), Nazi Almanyası'nın İkinci Cenevre Sözleşmeleri kapsamındaki savaş esirlerinin kısa süreli konaklamaları amacıyla inşa edilen kamplardır. Birinci ve İkinci Dünya Savaşı döneminde kullanıldı. İlk başlarda sabit tesisler olarak değil, savaş esirlerinin bir yerden bir yere nakillerine hizmet eden doğaçlama savaş kamplarıydı. Daha sonra esirlerin parmak izi alınmaya başlandı ve Stalag ve Oflaglara bölündü.

II. Dünya Savaşı sırasında, doğaçlama "konaklama" ya da geçici "depolara" amacıyla hızlı bir şekilde kurulan Dulaglar çoğu zaman en ilkel hijyen koşullarını bile karşılamadılar. Nazilerin sağladığı çok az miktarda gıda nedeniyle getirilen çok sayıda mahpusun neden olduğu aşırı kalabalıklaşmanın sonucu olarak, Sovyetler Birliği'ne karşı savaşın ilk yılında Dulaglardaki esir Sovyet askerleri arasında çok yüksek bir ölüm oranına sahipti. Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlar kapsamında pek çok kişi bu kamplarda öldürüldü.

Hakkında

Wehrmacht'ın Barbarossa Harekâtı kapsamında Sovyetler Birliği'nin işgali için hazırladığı planlarda, harekâtın ilk 6-8 haftasında 1 ila 2 milyon arasında esirin Nazilerin eline geçeceği varsayıldı.[1] Ön cephedeki Naziler için çalışmaya gönderilmemiş her esirin, önce Nazi birimleri tarafından kontrolü ele geçirilen bir bölgeye, ardından cephenin arka kısımlarına ve son olarak da Nazi ordu birimlerinin geri planında kurulan Dulag adı verilen geçiş kamplarına gönderileceği öngörüldü. Bu aşamalarda esirlerin geleceği için sorumluluk Kara Kuvvetleri Komutanlığı olan OKH'ye ya da daha kesin bir ifadeyle Wagner ve personelinin takdirine bağlı kalacaktı. Daha sonra OKW, esirleri Sovyetler Birliği'nin batı sınırına yakın olan Genel Hükûmet idaresindeki Doğu Prusya'daki kamplara nakledilmesi emrini verdi. Ardından daha batıda bulunan kamplara, oradan da Nazi Almanyası'nda yer alan Dulag, Stalag ve Oflag adındaki esir kamplarına gönderildi. Tüm bu prosedür Nazi ulaşım sistemi için bir yük yaratmayacak şekilde tasarlanmıştı ve asıl görev ön cephedeki askerlere tedarik ulaştırmak olarak planlanmıştı.[2][3]

Sovyetler Birliği'nin kuzeyindeki çatışmalar sırasında esir düşenlere Nazi askerleri eşlik ederken (Haziran 1941).

Savaşın başlangıcında, bu prosedür tamamen bozuldu. Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı en başından beri başlattığı politika her şeyi ihmal etme ve problemleri dikkate almama üzerine kuruldu.[2][4] Savaş esiri kampları tüm Nazi makamlarının öncelik listesinin sonundaydı. Doğu Prusya ve Genel Hükûmet'teki yerel askeri makamlar, beklenen esirler için geçici kamplar düzenlediklerini kabul etmelerine rağmen, bu eylemler en iyi ihtimalle esirlerin geleceklerine dair ilgisizliğini yansıtıyordu. Kamplarda hüküm süren sağlık ve yaşam şartları geçici ve oldukça yetersizdi. Hatta birçoğu askeri kışlalara konut yapmak amacıyla yıkıldı.[5] Birçok savaş esiri kampı genellikle odun ve dikenli tellerle çevrilmiş bir alana kuruldu.[4][6] Bu durum, esirlerin kendi kamplarını sıfırdan kendileri inşa etmek zorunda kalmalarına neden oldu.[7] Daha da kötüsü Hitler, Sovyet savaş esirlerinin Altreich olarak ifade edilen Nazi Almanyası'nın savaş öncesi sınırları içinde tutulmasını yasakladı, çünkü burada komünist propaganda uygulayacaklarından korkuyordu. Sonuç olarak Sovyet savaş esirleri Polonya ve Sovyetler Birliği'nin savaş ve işgal nedeniyle yıkılan bölgelerine yerleştirildi. Buralarda esirlere yeterli yiyecek ve uygun yaşam koşulları sağlamak çok zor bir durumdu ve zaten Naziler bu koşulları kasıtlı olarak sağlamadı.[8]

Çıplak toprakta uyumak zorunda bırakılan Sovyet savaş esirleri (Temmuz 1942).

Hemen hemen esir düşen tüm Sovyet askerleri ölüme neden olacak bir durum yoksa bile Nazilerin sağladığı yaşamsal gereksinimlerinin, barınma şartlarının, sağlık hizmetlerinin ve çalışma koşullarının uygunsuz olmasına bağlı olarak ölüme mahkûm oldu.[9] Esirler genellikle sonbahar ve kış aylarında açık alanda yağmur, kar gibi mevsimsel olaylara karşı herhangi bir koruma olmadan kalmak zorunda kaldılar.[10] Esirlerin kaldıkları yerler çoğunlukla kendi elleriyle kazdıkları ilkel hendekler veya sığınıklardı. Çoğunlukla iyi ısıtılamayan bacasız bir odada çıplak toprakta ya da çimento zeminlerde kalmak zorunda bırakıldılar. Ön cepheden uzak bölgelerdeki esirler bazen boş endüstriyel tesislerde, hapishanelerde veya kışlalarda tutuluyordu, ancak bu binaların durumu geçici kamplardan daha iyi değildi.[11] Nazilerin kasıtlı olarak esirlerin mevcut barınaklardan yararlanmalarına izin vermediği durumlar da vardı. Örneğin Khorol'daki 160 nolu Dulag kapalı şekilde tuğladan inşa edilmişti, ancak içinde Sovyet askerlerinin kalması yasaklanmıştı. Bu yasağı delip burada kalmak isteyen esirler vurulma tehlikesi altındaydı.[12] Kamplardaki sağlık tesislerinin durumu korkunç boyutlardaydı. Esirlerin kullanacağı su hiç yoktu veya ihtiyacı karşılamayacak kadar azdı, ayrıca sabundan da mahrum edildi. Bunun sonucu olarak esirlerin kalabalık şekilde kaldığı kamplarda alan yetersizliği ile birlikte iç çamaşır ve yatak eksikliğinden dolayı yaygın olarak bitlenme görüldü. Kamp hastanelerinde de insanlık dışı koşullar hüküm sürdü.[8][13] 1941 sonbaharının başlangıcına kadar Naziler, kış mevsimi için savaş esir kampları hazırlamak için hiçbir çaba sarf etmediler. Eylül ayında, Genel Hükûmet bölgesinde kışlık alanların inşaatı başladı, ancak bu alanda yapılan çalışmalar çok yavaştı. Naziler bu amaç için minimum malzeme ve yakıt ayırdı.

Kaynakça

  1. ^ Megargee, Geoffrey P. (2009). Front Wschodni 1941 (Lehçe). Świat Książki. s. 72. ISBN 978-83-247-1230-4. 
  2. ^ a b Megargee, s. 73.
  3. ^ Datner, Szymon (1961). Zbrodnie Wehrmachtu na jeńcach wojennych w II wojnie światowej (Lehçe). Wydawnictwo MON. s. 28. 
  4. ^ a b Timothy D. Snyder (2011). Skrwawione ziemie (Lehçe). Świat Książki. s. 198-199. ISBN 978-83-7799-456-6. 
  5. ^ Megargee, s. 74-75.
  6. ^ Rees, Laurence (2005). Hitler i Stalin. Wojna stulecia (Lehçe). Prószyński i S-ka. s. 57. ISBN 978-83-7648-364-1. 
  7. ^ Megargee, s. 102-103.
  8. ^ a b Datner, s. 302-303
  9. ^ Megargee, s. 101.
  10. ^ Davies, Norman (2008). Europa walczy. 1939–1945 (Lehçe). Wydawnictwo „Znak”. s. 345 - 346. ISBN 978-83-240-1010-3. 
  11. ^ Megargee, s. 139.
  12. ^ Snyder, s. 202
  13. ^ Gdański, Jarosław W. (2005). Zapomniani żołnierze Hitlera (Lehçe). Wydawnictwo De Facto. ISBN 9788389667328. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlar</span>

Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlar, Nazi Almanyası'nın II. Dünya Savaşı'nın Doğu Cephesi'ndeki çatışmalar sırasında 1941-1945 yılları arasında teslim olan veya zorla yakalanan Sovyet savaş tutsaklarına karşı kasıtlı olarak kötü muamele uygulamasıdır. Bu uygulamaların sonucunda esir alınan yaklaşık 5,7 milyon Kızıl Ordu askerinden 3,1 ila 3,5 milyon arası kişi yaşamını yitirdi.

<span class="mw-page-title-main">Açlık Planı</span> Nazi Almanyasının gıda talebini güvence altına almayı hedeflemiş plan

Açlık Planı, ana hatları Herbert Backe tarafından belirlenen, bununla birlikte Heinrich Himmler gibi üst düzey Nazi yöneticilerinin de katkı sunduğu, Nazi Almanyası'nın gıda talebini güvence altına almayı hedeflemiş plan.

Kiev Kuren, Büyük Vatanseverlik Savaşı sırasında Nazilerin yanında Sovyetler Birliği'ne karşı savaşan işbirlikçi paramiliter kuruluş. Ekim 1941 Ekim'inde kurulan yapı çoğunlukla eski Sovyet savaş esirlerinden ve Naziler birlikleri tarafından işgal edilen Kiev'deki kişilerden oluşuyordu. Nazi yardımcı polis örgütü olan kuruluş ön cephelerde görev aldı, bazen istihbarat faaliyetleri yürüttü, bazen Yahudi gettolarını yok etmek için operasyonlar düzenledi, bazen de cephe arkasında katliamlar yaptı.

<span class="mw-page-title-main">NKVD tarama kampı</span>

NKVD tarama kampı veya NKVD özel kampı, II. Dünya Savaşı'nın sona ermesinden sonra NKVD tarafından kurulan, Nazi Almanyası'na esir düşen savaş esirlerin esaret altında neler yaşadığını araştırmak amacıyla kurulan kamplardır. İlk olarak 28 No.lu Emir ile 28 Aralık 1941 tarihinde "özel kamp" adıyla kurulan kampların ismi 20 Şubat 1945'teki “doğrulama ve tarama kampları” olarak değiştirildi.

<i>Untermensch</i> Terim

Untermensch veya alt insan, Naziler tarafından sık sık "Doğu’dan gelen kitleler" olarak adlandırılan, Aryan olmayan kitleleri alt insan olarak betimleyen terim. Yahudiler, Romanlar, Slavlar bu tanımlama içerisine sokulmuştur. Terim aynı zamanda Siyahlar, Mulattolar ve Fin-Asya'ya da uygulandı. Nihai Çözüm ile Yahudilerin Holokost ile Polonyalı ve Romanların, ayrıca fiziksel ve zihinsel engelli insanların yok edilme planları bu fikre dayanır. Generalplan Ost’a göre, Doğu-Orta Avrupa’nın Slav nüfusu kısmen Holokost’taki toplu cinayetlerle azaltılacaktı, çoğunluğu Asya’ya sürüldü ve Almanya'da köle emeği olarak kullanıldı. Bu kavram Nazi ırk politikasının önemli bir parçasıydı.

Stalag 324, Genel Hükûmet'in Ostrów Mazowiecka'ya 9 km uzaklığındaki Grądy köyü yakınlarında kurduğu Nazi kampı. Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlar kapsamında Haziran 1941 ile 1942 kışı arasında pek çok kişi burada öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Stalag 319</span>

Stalag 319, Temmuz 1941 - Nisan 1944 arasında yılında Chełm'de kurulan Nazi esir kampı. Kampta yaklaşık 180 bin Sovyet askeri kaldı. Savaştan sonra kamp mezarlığında 60 bin kişinin cesedi bulundu. Ayrıca tanıkların ifadelerine göre buradaki 30 bin civarında kişi savaş sona ermeden önce Naziler tarafından yakıldı. Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlar kapsamında pek çok kişi burada öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Stalag I-B</span>

Stalag IB Hohenstein, Hohenstein'ın 2 km batısında Olsztynek'de yer alan II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan Nazi esir kampı. Kamp kısmen Tannenberg Anıtı topraklarında inşa edildi ve başlangıçta Nazi şenlikleri sırasında I. Dünya Savaşı gazilerini barındırmaya yönelik bir dizi ahşap yapı içeriyordu. Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlar kapsamında pek çok kişi burada öldürüldü.

Stalag IV-A Elsterhorst, II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Ordusu tarafından Dresden'in 44 km kuzeydoğusundaki Hoyerswerda içinde yer alan Elsterhorst köyünde kurulan Nazi esiri savaş kampı. Haziran-Eylül 1941 arasında yakalanan Sovyet esirler diğer kamplardan buraya getirildi. Kamptaki koşullar son derece ölümcüldü, açlık, salgın hastalıklar ve kötü muamele mevcuttu. Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlar kapsamında pek çok kişi burada öldürüldü. Ölen Sovyet esirler toplu mezarlara gömüldü.

<span class="mw-page-title-main">Kommando 99</span>

Kommanda 99, Politik Departman üyelerinden oluşan Buchenwald toplama kampındaki bir infaz ekibinin iç adıydı. "99" adı bu ekibin dahili telefon numarasından gelmektedir. Bu ekip Genickschussanlage olarak bilinen "boyundan vurma tekniği" ile Sovyet mahkûmları Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlar kapsamında sistematik olarak öldürdü.

<span class="mw-page-title-main">Stalag VI-C</span> nazi almanyasında masum sivillerin ve esirlerin sistematik olarak yok edilmesi için kurulan yerleşke

Stalag VI-C, II. Dünya Savaşı döneminde Nazi Almanyası tarafından kullanılan savaş esiri kampı. Almanya'nın kuzeybatısında yer alan Emsland'ın 6'da batısındaki Oberlanger köyünde yer alır. Başlangıçta Naziler için bir hapishane kampı (Straflager) olarak buradaki bataklık alanda beş kişiyle birlikte inşa edildi. 1939'dan 1945'e kadar savaş esiri kampı olarak kullanıldı.

<span class="mw-page-title-main">Dęblin</span> şehir

Dęblin, Polonya'nın Lublin Voyvodalığı'na bağlı Vistül ve Wieprz nehirlerinin birleştiği noktada yer alan yerleşim yeri. 2016 sayımına göre nüfusu 16.656'dır. Dęblin, tarihi Küçük Polonya eyaletinin bir parçasıdır. 1927'den beri Polonya Hava Kuvvetleri Akademisi'nin önemli yerlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Horol</span>

Horol, Ukrayna'nın Poltava Oblastı'na bağlı şehir. Horol Rayonu'nun idari merkezidir. 2015 sayımına göre nüfusu 13,265'tir.

<span class="mw-page-title-main">Eduard Wagner</span>

Eduard Wagner, II. Dünya Savaşı'nda görev yapan Nazi Almanyası ordusu generali. Güvenlik konusunda genel sorumluluğa sahipti ve böylece ordunun yetkisi altındaki işgal altındaki bölgelerde güvenlik birimlerinin işlediği savaş suçlarından sorumluydu.

Shtrafbats, II. Dünya Savaşı'nda Doğu Cephesinde savaşan Sovyet ceza taburları.

NKVD mahkûm katliamları, Nazilerin Sovyetler Birliği’ni işgal girişimi sonrası Doğu Avrupa'da, başta Polonya, Ukrayna, Baltık ülkeleri, Besarabya olmak üzere, Sovyetler Birliği İçişleri Halk Komiserliği NKVD tarafından yürütülen bir dizi kitlesel infazlardır. 22 Haziran 1941'de işgalin başlamasından sonra, NKVD'de görevli askerlerin siyasi mahkûmları Sovyetler Birliği'nin iç bölgelerine doğru tahliye etmesi gerekiyordu. Ancak işgalin ardından Kızıl Ordu'nun aceleci bir şekilde geri çekilmesi, ulaşım ve diğer malzemelerin yetersizliği ve yasal prosedürlere genel olarak uyulmaması nedeniyle mahkûmlar genellikle idam edildi.

<span class="mw-page-title-main">Neuengamme toplama kampı</span>

Neuengamme toplama kampı, Almanya'nın kuzeyinde yer alan Neuengamme ve 85'in üzerinde uydu kampından oluşan Nazi toplama kampı ağı. 1938'de Hamburg'un Bergedorf bölgesindeki Neuengamme köyü yakınlarında kurulan kamp, Kuzeybatı Almanya'daki en büyük toplama kampı oldu. 100.000'den fazla mahkûm Neuengamme'deydi. Alt kamplardan 24'ü kadınlar için kurulan esir kampıydı. Doğrulanan ölüm sayısı alt kamplarda 14.000, ana kampta 12.800, II. Dünya Savaşı'nın son haftalarındaki ölüm yürüyüşlerinde ve bombalamalarda 16.100 olmak üzere toplam 42.900'dür. Nazi Almanyası'nın 1945'teki yenilgisini takiben, İngiliz Ordusu alanı SS ve diğer Nazi yetkililerinin esir tutulduğu bir kamp olarak kullandı. 1948'de İngilizler, kamp yerine bir hapishane hücresi bloğu inşa etti.

Oflag XIII-A, Oflag XIII-B ve Oflag XIII-D, subaylar için hazırlanan Nazi Almanyası'nın II. Dünya Savaşı sırasındaki Oflag savaş esir kampları bileşkesi. Kampların tamamı Langwasser'de, Nürnberg'de kuzey Bavyera'da bulunan kongre alanı Reichsparteitagsgelände'deydi. Stalag XIII-D ile bitişikti.

<span class="mw-page-title-main">Zamość</span>

Zamość, güneydoğu Polonya'da yer alan şehir. UNESCO Dünya Mirası Listesi'ndedir. 1999'dan beri Lublin Voyvodalığı'nın güney kısmında yer alır. 2014 yılındaki sayıma göre nüfusu 65.149'dur. 1580 yılında yerleşim merkezi olarak kurulan Zamość, Roztocze Ulusal Parkı'ndan yaklaşık 20 km uzaklıktadır.

<span class="mw-page-title-main">Oflag</span>

Oflag, Nazi Almanyası ordusunun I. Dünya Savaşı'nda 1899 Lahey Sözleşmesi'nin gereklerine uygun şekilde, Nazi ordusunun ise II. Dünya Savaşı'nda 1929 Cenevre Sözleşmesi'nin gereklerine uygun olarak esir alınan subaylar kurduğu savaş esiri kampları. Ancak Naziler büyük çoğunlukla sözleşme hükümlerine uymamışlardır.