İçeriğe atla

Dukas (tarihçi)

Dükas (Dukas)
Doğum1400 civarı
Ölüm1462 civarı
VatandaşlıkBizanslı
Kariyeri
DalıTarih

Dukas veya çeşitli Türkçe kaynaklarda Dükas (d. yaklaşık 1400 – ö. 1462'den sonra),[1] son Bizans İmparatoru XI. Konstantinos'un hükümdarlığında tanınmış Bizanslı tarihçi. Bizans İmparatorluğu'nun son yüzyılı ve özellikle Osmanlı İmparatorluğu tarafından fethedilmesi hakkında en önemli kaynaklardan biridir.

Hayatı

1341 ile 1347 yılları arasında yaşanan Bizans iç savaşında önemli bir rol oynamış Mikhael Doukas'ın torunudur. Doğum tarihi ve ilk ismi bilinmemektedir.[1] İlk defa 1421 yılında Yenifoça'da Cenevre Cumhuriyeti valisinin sekreteri olarak hizmet ederken ismi geçmektedi. İstanbul'un Fethi'nden sonra Lesbos'a mülteci olmuş ve adada hüküm süren Gattilusi ailesinin hizmetine girmiştir. Aile onu Osmanlı İmparatorluğu sarayında çeşitli diplomatik görevlerde bulundurmuştur.[1] Adanın 1462 yılında II. Mehmed tarafından alınmasına kadar Lesbos'un yarı bağımsız kalmasında başarılı olmuştur. Bu olayda hayatta kaldığı bilinmektedir fakat bu tarihten sonra hayatı hakkında bir bilgi yoktur.

Eserleri

1341-1462 tarihleri arası dönemin tarihinin yazarıdır. Historia adli çalışması Nikiforos Grigoras ile İoannis Kantakuzenos'ın çalışmalarının devamı ve Georgios Frantzis ve Laonikos Halkokondiles'in çalışmalarını ise destekler. Tarihinin başlangıç kısmında Âdem ile Havva'dan V. İoannis'e kadar bir kronoloji bulunur.

Historia eserinin tek yazma orijinal nüshası Paris'te bulunmaktadır. İlk basılı ve Fransızca nüshası 1649'da Paris'te I. Bullialdus tarafından yapılan tercüme baskısıdır. Eserin bilimsel edisyonu orijinal dilde 1834 tarihli olarak I. Bekker (editor) tarafından hazırlanmış ve Migne tarafından yayımlanmış olan "Bonn Corpus scriptorum Hist. Byz." veya "Patrologia Graeca (cilt. CLVII)"'de bulunmaktadır.

Dış kaynaklar

Kaynakça

  1. ^ a b c Kajdan (1991), p. 656

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">III. Andronikos</span> Doğu Roma İmparatoru

III. Andronikos Paleologos (Yunanca: Ανδρόνικος Γ' Παλαιολόγος, Bizans imparatoru. 1321'den itibaren rakip imparator olduktan sonra 1328-1341. III. Andronikos, IX. Mihail ile Kilikya Ermeni Krallığı Kralı II. Levon ve Kraliçe Keran çiftinin kızı Rita oğludur.

<span class="mw-page-title-main">VIII. Mihail</span>

VIII. Mihail Paleologos, 1259-1282 arasında Bizans İmparatorluğu'nu yönetmiştir. VIII. Mihail, 1453'te Osmanlı Devleti tarafından İstanbul'un Fethi'ne kadar, Bizans İmparatorluğu'nda hükmünü sürdüren, Paleologos Hanedanı'nın kurucusu olmuştur. 1261'de Konstantinopolis şehrini Dördüncü Haçlı Seferi sonucu kurulan Latin İmparatorluğu elinden almış ve İznik İmparatorluğu'nu değiştirerek Bizans İmparatorluğu'nu yeniden kurmuştur.

<span class="mw-page-title-main">V. İoannis</span> Bizans İmparatoru

V. İoannis Paleologos, Bizans imparatoru III. Andronikos ile Savoyalı Anna'nın oğludur. Anne tarafından dedesi Savoya Kontu V. Amadeus ve anneannesi onun ikinci karısı olan Brabantlı Maria'dır. V. İoannis 1341'de daha dokuz yaşında iken babasının ölümü üzerine tahta çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">VI. İoannis</span> Bizans İmparatoru

VI. İoannis Kantakuzenos veya Cantacuzene, 1347–1354 arasında Bizans imparatoruydu.

<span class="mw-page-title-main">IV. Andronikos</span>

IV. Andronikos Paleologos. 2 Nisan 1348 – 28 Haziran 1385), 1376 ile 1379 yılları arasında Bizans imparatoru.

<span class="mw-page-title-main">VII. İoannis</span> Bizans İmparatoru

VII. İoannis Paleologos, VII. İoannis Paleologos İmparator IV. Andronikos ile Bulgar Çarı İvan Alexander ve Eflaklı Teodora'nin kızı olan Bulgar Keratsa'nın oğludur. 1376 yılında da babası IV. Andronikos bir taht darbesi ile büyükbabası V. İoannis'i tahtan indirip imparatorluğunu ilan ettikten sonra 18 Ekim 1377'de taç giyme töreninde küçük oğlu olan VII. İoannis Paleologos'u ortak imparator ilan etmiştir. VII. İoannis 1390'da bir darbe ile beş ay Bizans imparatoru olarak hüküm sürmüştür. Fakat uzun bir dönem ortak imparator olarak çoğunluğu Konstantinopolis dışında yaşayarak hüküm sürmüştür. Ayrıca İmparator II. Manuil'in Avrupa'da bulunduğu dönemde Konstantinopolis'te taht naipliği yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">II. Manuil</span>

II. Manuil Paleologos, 1391 ile 1425 yılları arasındaki Bizans imparatoruydu.

Nikiforos Bryennios, Bizanslı general, devlet adamı ve tarihçidir.

<span class="mw-page-title-main">IV. İoannis (Trabzon imparatoru)</span>

IV. İoannis Megas Komninos, , 1429 yılından 1459 yılına kadar Trabzon İmparatorluğu'nun imparatoru. Trabzon imparatoru IV. Aleksios ile karısı Theodora Kantakuzini'nin oğludur.

<span class="mw-page-title-main">İsaakios Komnenos (Kıbrıslı)</span> 1184ten 1191e Kıbrıs hükümdarı

İsaakios Komnenos veya Comnenus, 1184 yılından Üçüncü Haçlı Seferi sırasında I. Richard tarafından fethedildiği 1191 yılına kadar Kıbrıs yöneticisi.

<span class="mw-page-title-main">İoannis Aksuh</span> Bizans generali

İoannis Aksuh ya da Axouchos, ayrıca Axuch olarak da tercüme edilir,, İmparator II. İoannis hükümdarlığında ve oğlu I. Manuil hükümdarlığının ilk dönemlerinde Megas Domestikos.

<span class="mw-page-title-main">Stefanos (I. Romanos'un oğlu)</span>

Stefanos Lekapenos ya da Lecapenus, , Bizans imparatoru I. Romanos ile Theodora'nın ikinci oğlu ve 924 ile 945 yılları arası ortak imparatordur. Kardeşi Konstantinos ile Aralık 944 tarihinde I. Romanos'u tahtan indirmişlerdir. Ancak, birkaç hafta sonra bu sefer yasal imparator VII. Konstantinos tarafından onlar tahtan indirilip sürgüne gönderilmişlerdir. Önce iki kardeş Prote'ye kendileri tarafından sürgüne gönderdikleri babalarının yanına gönderilmişlerdir. Bizans vakanüvisleri, babaları I. Romanos onları Yeşaya kitabı 1.2 ayetinde yazan sözlerle karşıladığını yazar:

Ey gökler dinleyin, ey yeryüzü kulak ver!

Çünkü RAB konuşuyor:
<<Çocukları yetiştirip büyüttüm,

Ama bana başkaldırdılar.>>

İrini Asanina, Bizans imparatoru VI. İoannis'in eşidir.

Doğu Roma iç savaşı (1341-1347) Doğu Roma İmparatorluğu'nun Balkan topraklarında, III. Andronikos'un ölümünden sonra ortaya çıkıp 6 yıl süren iç savaş dönemidir. Bazen İkinci Paleologos İç Savaşı olarak da geçer. Bu iç savaş, Doğu Roma cemiyeti içinde aristokrasi ile orta ve alt sınıf arasında gelişmiş, sınıflar arası mücadele yaratmıştır. Aristokrasi tarafında VI. İoannis, orta ve alt sınıf tarafında mevcut hanedan mensupları yer almıştır.

Filotheos Kokkinos Eylül 1353'ten 1354'e ve daha sonra 8 Ekim 1364'ten 1376 tarihine kadar Konstantinopolis Patriği olarak görev yapmıştır. Patrik Philotheos Kokkinos aynı zamanda vaaz ve tarihi bilgiler içeren eserlerin yazarı ve Palamizm teolojisinin (İsihazm) önemli savunucularından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Vestiaritai</span>

Vestiaritai Bizans İmparatorluğu'nda imparatorluk muhafız birlikleri ve malî memurlar, 11 ile 15. yüzyıllar arasında kayıtlarda görülürler.

<span class="mw-page-title-main">Konstantinos (VII. Mihail'in oğlu)</span> Bizans İmparatoru

Konstantinos Dukas ya da Ducas, yak. 1074 ile 1078 ve 1081 ile 1087 yılları arasında Bizans ortak imparatoru. Bizans imparatoru VII. Mihail ile Gürcü karısı Maria Bagrationi'nin oğludur.

Bizans İç Savaşı (1352–1357) 1341'den 1347'ye kadar süren önceki çatışmanın devamı ve sonuçlarını işaret eder. V. İoannis'un karşısında iki Kantakuzinos, VI. İoannis ve en büyük oğlu Matheos Kantakuzinos vardır. V. İoannis, Bizans İmparatorluğu'nun tek imparatoru olarak zafer kazandı, ancak iç savaşın yeniden başlatılması, önceki çatışmanın yıkımı tamamladı ve Bizans devleti harap kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Mesazon</span> Bizans İmparatorluğunun başbakanı olarak hareket eden yüksek makam

Mesazōn Bizans imparatoru'nun başbakanı ve baş yardımcısı olarak hareket eden Bizans İmparatorluğu'nun son yüzyıllarında yüksek bir makam ve görevlisi.

<span class="mw-page-title-main">Momçil</span>

Momçil, 14. yüzyılda yaşamış bir Bulgar eşkıya ve yerel liderdi. Bulgaristan, Bizans ve Sırbistan sınırındaki bir haydut çetesinin üyesi olan Momçil, Bizanslılar tarafından paralı asker olarak işe alındı. Tarafları birbirine düşürdüğü 1341-1347 Bizans iç savaşına çıkarcı bir şekilde dahil olarak Rodop Dağları ve Batı Trakya'da geniş bir bölgenin yerel lideri oldu.